useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Urkunden (1188-1992) 1242 VII 15
Signature: 1242 VII 15
Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
1242 Juli 15
Zweiter Stiftbrief, wegen Vernichtung der älteren Documente ausgefertigt von Herzog Friedrich II.1
Source Regest: MAYER, Geras (= AÖG 2, 1849) S. 16, Nr. 5
 

orig.
Current repository
Stiftsarchiv Geras (http://www.stiftgeras.at)

    Graphics: 

    cop.
    Abschrift Alram

      x
      In nomine s. et i. T. amen. Fridericus dei gratia dux Austrie et Styrie dominus Carniole omnibus Christi fidelibus salutem in perpetuum. Quia2 religiosam uitam eligentibus ab omnibus Christi fidelibus congrua prospiciendum est consideratione, nos tamen specialius hoc uotum in corde gerimus, ut circa ipsos amplius in benefitiis crescere et profectui eorum intendere propensius debeamus. Hinc est quod duo monasteria, scilicet domum sancte Marie in Jerus, sub regula sancti Augustini secundum ordinem premonstratensem, et claustrum monialium in bernek in nostram defensionem cum omnibus suis pertinentiis suscipimus, et uniuersis nostre iurisdictioni subiectis suademus fideliter et monemus damusque potestatem comitibus in Hardekke, militibus ministerialibus nostris, ut de bonis et possessionibus suis in uita et in morte erogandi et testandi predictis domibus, siue sint curie predia aut uinee, plenam et liberam habeant facultatem. Ad fouendam autem monasticam quietem prohibemus fieri iurgia, contentiones, et placita in predictis claustris, ut semoti a mundano strepitu deum iugiter contemplentur. Reos sanguinis fugientes ad eos et servos defendant, nullusque eos de claustris extrahere audeat, nisi prius indempnitatem de personis eorum prestiterint uel fuerit publicus latro uel nocturnus populator agrorum; colonos in possessionibus eorum, seruos, et mercenarios nullus sub pretextu aduocatie grauare uel exactiones siue steuras in eos facere presumat; item, ne quis clericos, conuersos uel conuersas predictorum monasteriorum trahat ad seculare iudicium inhibemus. Inuasores eorum, detractores, calumpniatores proscribimus et perpetua infamia notamus, bona eorum publicantes, et demum, si non resipiunt, ultimo eos supplitio dampnamus, ut quos timor dei a malo non reuocat, saltem pena temporalis coherceat discipline. Ad hec per totam terram nostram Austrie intra metas et ultra metas3 de omnibus que iisdem domibus ducuntur, tam de propriis quam et de donatiuis omnes mutas siue thelonea, quocunque censeantur nomine, perpetuo relaxamus. Ne autem propter defectum instrumentorum igne exustorum iustitia eorum periclitetur, et calumpnie uel lites eis suscitentur, innouamus et restauramus eorum priuilegia, quia scriptura est memoria hominis iuxta illud: Cum mens nostra nihil capiat, quin deleat illud etas, est mentis scriptura fidele sigillum.4 Innotescat igitur omnibus christi fidelibus, qualiter uir nobilis Vlricus olim de bernek consilio et auxilio uenerabilis Chunradi patauiensis episcopi, et domini Hainrici attaui nostri ducis austrie spe eterne retributionis in fundo sue proprietatis apud bernek ecclesiam diuinis obsequiis mancipauit, et ad honorem dei canonicos regulares secundum ordinem premonstratensem et regulam S. Augustini.5 Item monasterium monialium fieri decrevit, quod propositum postea mutavit, et in loco qui Jerus dicitur, propter fontana et pascua et necessitates alias secundum predictam regulam in honore s. dei genitricis monasterium fundauit, sororibus monialibus in bernek dimissis, quarum curam et sollicitudinem abbati, qui pro tempore ministraret in monasterio Jerus, tam in spiritualibus quam in temporalibus iniunxit, ut debitam subiectionem et reuerentiam ei exhibentes, et secundum regulam S. Augustini et ordinem premonstratensem correctionem autem tam fratrum quam sororum de bonis suis contulit ecclesiam bernek cum consensu episcopi pleno iure, in qua fratres suos instituendi et ad curam sororum et barrochiale offitium exercendi liberam receperunt ab episcopo potestatem et duas partes decimarum eiusdem barrochie. Apud monasterium Jerus octo araturas, quas in feodo habuit quidam nobilis nomine Ranzierus6 qui liberaliter eis resignauit et predicte ecclesie conferri rogauit. Item uillam Phafenrevt, dimidiam uillam Chodown, molendinum in Saza apud aquam Tumbraz. In Schierneisrevt duo predia et unam curtim. In Hard duo predia. In Pozleinstorf duo predia et unam curtim. In Lewendorf duo predia et unam curtim. Item siluas et pascua et prata in hys metis iacentia, in oriente scilicet a uilla Fukniz usque ad occidentem ad siluam que Saza dicitur; item a septentrione scilicet a uilla Lagnowe7 usque ad austrum ad villam Gokatsch. Item in Minnbach IIII predia. In Bomelstorf unum predium. In Motsidel dimidium predium. Item has uidelicet ecclesias: barrochiam Drozendorf pleno iure, in qua episcopus ius suum et patronus ius suum dictum ecclesie contulerunt, et duas partes decimarum ad forum pertinentium; in aliis vero uillis eiusdem barrochie tertiam partem decimarum; in antiqua ciuitate Drozendorf XIII curtes8. In Hofstetin mansum unum cum agris suis. Item ecclesiam Vlrichslag cum tertia parte decimarum. In Wichartslag tertiam partem decimarum, et duos mansus in Bertholts. Item ecclesiam Japans cum tertia parte decimarum et mansum unum, et totum montem et capellam Lvdwigs et mansum unum. Ecclesiam Bloumnowe cum tertia parte decimarum. Ecclesiam Chirchperch cum tertia parte decimarum. Ecclesiam Nivndorf cum tertia parte decimarum. Ecclesiam Eibenstain cum decimis et agris suis. Item in Raeving duo predia. Circa Pulka XVII uineas. In Vretgoinstorf curiam uillicalem et III curtes. In Wichartstorf curiam uillicalem et VI curtes et uineam. In Mewing curtim et uineam. In Marquartstorf uineam. In Retze duas curtes. Item de parte ipsius silue, que Saza dicitur, cum rivulo qui Pigawitz dicitur, usque ad torrentem qui defluit a Jerus ipso claustro. Item de ipsa silua Saza singulis septimanis IIII carradas lignorum pro necessitate ipsius claustri recipi statuit atque iussit. Item nobilibus suis militibus siue clientibus potestatem tribuit, ut de bonis suis siue possessionibus que ab ipsa comitia bernek habere dinoscerentur, ad ipsa claustra, Jerus scilicet et bernek in vita et in morte erogandi et testandi plenam haberent et liberam facultatem. Item statuit, ut omni iure, quo vniuersi ipsius comitie nobiles in suis utuntur possessionibus siue bonis, ipse etiam domus in suis utantur bonis plene, et gaudeant pacifice et quiete. Item comites de Hardekke, Leutoldus scilicet et Hainricus, etiam predicte ecclesie Jerus contulerunt curiam in Pulka et IIII curtes et duo molendina; ad hec ipsi comites profectui et utilitati dictarum ecclesiarum pie et toto desiderio cordis intendentes, suis militibus, clientibus, ciuibus, seu aliis in ipsorum iurisdictione positis talem gratiam tradiderunt, ut de bonis suis, agris, curiis, uineis, ciuilibus9 quod Pourchrecht dicitur, ad antedictas ecclesias in morte et in uita erogandi et testandi plenam habeant et liberam facultatem, ceterum etiam, ut uno eodemque iure, quo et ipsorum milites et clientes in suis gaudent possessionibus et utuntur, sepefate ecclesie in bonis talibus gaudere et frui debeant, statuerunt. Nos igitur ob reverentiam sanctissime et gloriose Virginis Marie et propter salutem nobis in presenti et futuro seculo augmentandam uniuersas donationes comitum de Hardekke seu aliorum nostrorum nobilium ad cenobia Jerus et bernek factas, et que adhuc in posterum fient, perpetuo confirmamus. Nichilominus eos, qui hanc nostram potestatiuam et irreuocabilem confirmationem arctare uel infringere suis peruersitatibus seu perfidiis attemptarint, ad nostram grauissimam et irremediabilem asscribimus indignacionem; posthac eosdem puniendos pro hac malitia et nequitia diuine relinquimus ultioni, nisi conuersi predictis cenobiis de omnibus, que per eos uel ab eis fuerint subrepta, satisfecerint competenter. Vt autem hec nostra confirmatio stabilis maneat in secula seculorum, et eisdem domibus proficiat indesinenter, hanc inde paginam scribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari, et predictis ecclesiis pro euidenti et lucidissimo testimonio assignari. Datum apud Starchenberch Anno Incarnationis Domini M.CC.XL.II. idus Julii feliciter amen.
      Source Fulltext: MAYER, Geras (= AÖG 2, 1849) S. 16-20, Nr. 5

      Original dating clauseidus Julii

      Editions
      • Marian IX. 124


      LanguageLatein

      Notes
      1 Es scheint, dass der Herzog jenes Kloster wegen seinen beständig gespannten Verhältnissen mit Böhmen besonders berücksichtigte.
      2 Sic. Etwa Quamquam.
      3 Im innern Verkehr und bei Ein- und Ausfuhren z. B. nach oder aus Mähren.
      4 Zwei Hexameter eines uns unbekannten mittelalterlichen Gedichtes.
      5 Es scheint zu fehlen instituit oder ein ähnliches Wort. Archiv. Jahrg. 1849. I. Heft.
      6 Wohl derselbe, von welchem Ranzir oder Ranzern im Znaymer- auch im Iglauerkreise den Namen erhielt. Die Vereinigung Mährens mit Oesterreich war bereits durch viele Belehnungen in den beiderseitigen Gebieten eingeleitet. 1257 ward von Ranzirs Söhnen auch die Pfarre an Geras übergeben. S. Nr. XIII.
      7 Langau.
      8 Also schon dazumal eine Altstadt Drosendorf! nämlich die untere Stadt an der Thaya, die neuere hatte sich unter dem Schirm der Veste angebaut.
      9 Etwa: civili iure.
      Places
      • Blumau an der Wild (GB WT)
      • Eibenstein (GB WT)
      • Frättingsdorf (GB MI)
      • Fugnitz (Gde. Geras, GB HO)
      • Geras, Prämonstratenserabtei
      • Goggitsch (GB HO)
      • Hardegg (GB HL)
      • Harth (GB HO)
      • Hofstetten, abgekommen (Um Raabs an der Thaya, GB WT)
      • Iglau (Jihlava, MÄ/CZ, GB Jihlava)
      • Japons (BG HO)
      • Kattau (GB HO)
      • Kirchberg an der Wild (GB ZT)
      • Klein Weikersdorf (GB HO)
      • Kleinullrichschlag (GB WT)
      • Langau (GB HO)
      • Lehndorf (GB HO)
      • Ludweis (GB WT)
      • Maigen (GB HO)
      • Nondorf an der Wild (GB HO)
      • Obermarkersdorf (GB HL)
      • Pernegg, Prämonstratenserpropstei
      • Pfaffenreith (GB HO)
      • Pfarre Drosendorf (GB HO)
      • Pommersdorf (GB WT)
      • Pulkau (GB HL)
      • Pötzleinsdorf (Wien XVIII., GB Döbling)
      • Rafings (GB WT) od. Rafing (GB HL)
      • Retz (GB HL)
      • Ruine Starhemberg (Gde. Dreistetten, GB WN)
      • Scheidldorf (GB ZT)
      • Schirmannsreith (GB HO)
      • Stiftskirche im Prämonstratenserstift Geras
      • Unterpertholz (GB WT)
      • Weikertschlag (GB WT)
      • abgekommen (bei Großharras, GB LT)
      geographical name
      • Saza apud aquam Tumbraz (?)
        • Regular Form: Wald beim Bach Tumbraz
      • capellam Lvdwigs
        • Regular Form: Kapelle in Ludweis (GB WT)
      • molendinum
        • Regular Form: Mühle
      • rivulo qui Pigawitz dicitur
        • Regular Form: Bach bei Geras
      • siluam que Saza dicitur
        • Regular Form: Sasswald (?)
      Persons
      • Friedrich II., Herzog von Österreich (1230-1246), Aussteller
      • Heinrich II., Herzog von Österreich (1156-1177)
      • Heinrich, Graf von Hardegg
      • Konrad, Bischof von Passau (1148-1164)
      • Leutold, Graf von Hardegg
      • Ranzir, Ranzierus
      • Ulrich I. von Pernegg
      x
      There are no annotations available for this image!
      The annotation you selected is not linked to a markup element!
      Related to:
      Content:
      Additional Description:
      A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.