[1. September 1556] Dum haec in Caepusio fiunt, interea primo Septembri, coniunctis his, de quibus diximus, equitibus, quos archidux Ferdinandus et qui sub eo praefectos Bohemorum agebant, Burgravius Blaviensis,989Carolus Czerotinus et Barcovius adduxerant, cum reliquiis exercitus ad Canisiam congregati, ne mora praesentibus noceret, Archidux Bolavilum cum sua legione et equites provinciarum cataphractos ad preocupandum castrum Carothnam, trium miliariorum spatio separatum a Babocza, praemittit.Qui in omnem eventum ac fortunam intenti, ingentibus animis adgressi castrum, prima expugnatione expugnant, interfectis iis, qui ibi praesidium agitaverant Thurcis Hungarisque, quos plaerique quingentis haud pauciores extitisse autumant.Ita Carothna anostris recipitur.990Cuius fama perculsa reliqua, que in Babocza, Geresgalio, S. Martine, Calamenicza praesidia erant, omnia succensis castris ac tormentis corruptis effusa fuga abeunt Quinqueecclesias, ubi Thurcica subsidia convenire dicebantur. Sequitur tum eadem vestigia fortunae tam laetae, qui Segetho praefectus erat Marcus, ac cum praesidio suo ad Sanctum Laurentium Saliemque usque ac paene etiam ad ipsa moenia Quinqueecclesiarum excurrit, occupatis iis, de quibus locuti sumus, munimentis, ingentique praeda abacta, victor revertitur. Hic nostris, tametsi animos haberent ulterius progredi ac reliqua in Vienna ante aliquot annos amissa991castra recipere, tamen nihil temere agendum ratus, Archidux inclytus adversus hostem, videlicet dolis omnibus instructissimum, qui per commodum id temporis exploratores submiserat, de quibus dignumsumptum fuit a nostris supplicium, ne vero remissius administrare hoc tam pium tamque necessarium992bellum videretur, Carolum Czerotinum, Bohemicorum Moravicorumque equitum ducem, exploratum circum loca vicina praemisit, qui hostis consilia specularetur, ac sicubi technas nectere ac in armis esse viderentur, ad se primo quasi tempore referret. Is parato agmine ad Segethum usque excurrit ac cum loci praefecto de communibus rebus deque mente Regis collocutus, cum et rem frumentariam intulisset uberem, [fol. 191r] altero993ad Archiducem die revertitur. Quo in itinere haud procul abfuit, quin in hostium insidias incidisset, et iam sublatis excubiis res in periculo vertebatur, ni ex pristina bellandi consuetudine consideratior dux totam eam noctem equitem in statione habuisset. Ita sine maleficio ad Archiducem Czerotinus revertitur, qui iam secunda castra ad Czorgonem haud procul Babocza praemunierat, in omnem pugnae eventum ceu iam explorata victoria intentus, sed urgebat iam inclinante autumno frigus militem et hostis circumspectior in locis circum Quinqueecclesias et non ausus congredi cum nostris, quos tamen numero longe superabat, lentius agere videbatur. Quocirca relata re in consilium invictissimi Regis, parentis sui consilium, ne exercitum fidei suae commissum in discrimen daret, si diutius militem, alioquin corpore invalidum, in tanto frigore ac perpetuis continentibusque pluviis, quae tum exortae fuerant.994[fol. 191v]995

[1556/ 1557]