Charter: Salzburg, Erzstift (798-1806) AUR 1182 V 09 und 1208 VI 05
Signature: AUR 1182 V 09 und 1208 VI 05
Add bookmark
Edit charter (old editor)
9. Mai 1182, Velletri
Papst Lucius III. nimmt nach dem Beispiel seiner Vorgänger Papst Johann XIX., Alexander II. und Alexander III. die Salzburger Kirche in seinen Schutz, bestätigt deren Besitzungen, das Ernennungs- und Investitursrecht des Bf. von Gurk nach dem gefällten Schiedsspruch Bf Alberts von Freising und des Abtes Heinrich von Heiligenkreuz und dem Privileg Papst Alexanders II., das Recht der Erzbischöfe sich das Kreuz vortragen zu lassen und auf einem rotgezierten Pferd zu reiten, ferner das an gewissen Tagen zu tragende Pallium und die Legatengewalt für Norikum.Source Regest: Salzburger Urkundenbuch, II. Band, Urkunden von 790 bis 1199. Willibald Hauthaler und Franz Martin. S. 589.
Current repository:
HHStA Wien AUR (http://www.oesta.gv.at)
HHStA Wien AUR (http://www.oesta.gv.at)
Siegel an rotgelber Seide
K.-B. 1 f. 22' (C). - K.-B. 4 f. 194 (D).
Lucius episcopus servus servorum dei venerabili fratri Corradoa)Salzburgensi archiepiscopo eiusque successoribus canonice substituendis in perpetuum. ||
Pastoralis officii consideratione compellimur. fratribus et coepiscopis nostris suffragium apostolice sedis impendere et eorum dignitates et iura propensiori studio conservare, ne malignitate quorumlibet ecclesiis que sunt eorum gubernationi commisse gravamen i(m)ineata), si eis apostolicum defuerit munimentum. Attendentes itaque quantum favoris et gratie tu frater archiepiscope pro devotionis affectu et diutine familiaritatis obtentu apud Romanam ecclesiam promerueris et quam devotam ecclesia tibi commissa se Romanis pontificibus exhibuerit, nichilominus cogitantes preter commune debitum te et ecclesiam tuam quadam prerogativa dilectionis amplectimur et vobis nostrum tam libenter quam benigne patrocinium impertimur. Eapropter * tuis iustis postulationibus clementer annuimus et felicis momorie Ioannis, * Alexandri secundi et Alexandri tertii Romanorum pontificum vestigiis inherentes, Salzburgensem ecclesiam cui deo auctore preesse dinosceris, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimusb) statuentes = VU = permaneant. Ad hec cum inter te frater archiepiscope et canonicos et ministeriales Gurgensis ecclesie super electione pontificis quam idem Gurgen(ses) tam communi iure quam privilegio pie memorie Lucii predecessoris nostri quod se fatebantur habere et longa consuetudine sibi liberam vendicabant, ex delegatione supradicti Alexandri tertii predecessoris nostri coram Alberto Frisingensi episcopo et Henrico abbate Sancte Crucis sicut ex eorum litteris1) nobis innotuit, questio diutius agitata fuisset, tandem ipsi receptis testibus et rationibus plenius intellectis et inspectis Salzburgensis ecclesie privilegiis electionem Gurgensis episcopi * ad Salzburgensem archiepiscopum tantummodo pertinere per sententiam decreverunt. Nos autem rescriptum privilegii quod ecclesie tue predecessor noster Alexander secundus indulserat attendentes et cognoscentes ex tenore ipsius quomodo prescriptus episcopatus ad petitionem bone memorie Geboardi predecessoris tui de auctoritate ipsius predecessoris nostri eo modo constitutus fuerit, ut ecclesie tue nullo unquam tempore debeat subtrahi nec aliquis episcopus sive per investituram ut dici solet sive quocumque pacto ibi constitui, nisi quem Salzburgenses archiepiscopi voluntate propria eligere et consecrare decreverint, constitutionem eiusdem predecessoris nostri et sententiam prefatorum iudicum auctoritate apostolica confirmamus. Statuimus itaque, ut predictus episcopatus in tua semper et successorum tuorum potestate permaneat, ita quidem ut ipsius episcopatus episcopis decedentibus, sicut in privilegio Alexandri secundi pape et in sententia predictorum iudicum continetur, personam idoneam ibi in episcopum eligendi et consecrandi tu et succesores tui habeatis liberam facultatem, eo non obstante quod de Romano Gurgensi episcopo ab Alexandro tertio predecessore nostro tempore scismatis noscitur fuisse permissum. Indignum est enim, ut quod studio pietatis apostolica confirmavit auctoritas, in detrimentum * ecclesie tue debeat * redundare. * Crucem quoque ante vos ferendi et in stationibus festivis super nachum equitandi licentiam habeatis. Adicimus preterea, ut si quid in ecclesia tua vel suffraganeorum tuorum evenerit, quod iudicium apostolicum vel apostolici legati presentiam expetat et tanta fuerit necessitas, ut expectari hoc nulla valeat ratione, vice nostra diffinias, ea tamen in hoc et supradictis mensura servata, qua antecessores tuos usos esse per privilegia ecclesie recognosces. * Porro utendi pallio intra missarum sollempnia: in Cena domini, in Sabbato magno, in die Resurrectionis et Ascensionis, in Pentecostes, in festo sancti Iohannis baptiste, et natalis apostolorum Petri et Pauli et omnium apostolorum, in assumptione nativitate et purificatione beate Marie, in festivitate omnium sanctorum, in sollempnitate sanctorum quorum in ecclesia vestra corpora requiescunt, in natale domini, in epifania, in dedicatione ecclesie et ordinatione clericorum et consecratione episcoporum liberam tibi tuisque successoribus concedimus facultatem. * Ceterum quia de usu pallii fecimus mentionem et ignominiosum est, si ornari pallio querat moribus indecorus, hortamur fraternitatem tuam quatinus studio totius sollicitudinis elabores, ut tibi cuncta morum ornamenta conveniant quo etiam auctore deo rector ubique possis esse conspicuus. Itaque vita tua filiis tuis sit regula, in ipsa si qua tortitudo in illis se iniectaverit dirigant, in ea quod imitentur aspiciant, in ipsa se semper considerando proficiant. * Apostolicam quoque vicem tibi tuisque successoribus in tota Norica provincia concedimus, sicut predecessores tui a nostris usque modo firmam antecessoribus habuerunt. * Decernimus = VU = pro quorum sustentatione concessa sunt = VU = nisi reatum suum digna satisfactione = VU = examine districte ultioni = VU = inveniant, amen, amen, amen.||
R c) Ego Lucius catholice ecclesie episcopus ss. M||
+ Egod) Theodinus Portuensise) sancte Rufine sedis episcopus ss.||
+ Ego Petrus Tusculanus episcopus ss.||
+ Ego Paulus Prenestinus episcopus ss.||
+ Egof) Petrus tit. sancte Susanne presbiter cardinalis ss.||
+ Ego Viuianus tit. sancti Stephani in Celio monte presbiter cardinalis ss.||
+ Ego Cynthius presbiter cardinalis tit. sancte Cecilie ss.||
+ Ego Arduinus presbiter cardinalis tit. sancte Crucis in Ierusalem ss.||
+ Ego Matheus presbiter cardinalis tit. sancti Marcelli ss.||
+ Egog) Laborans presbiter cardinalis sancte Marie trans Tiberim tit. Calixti ss.||
+ Egoh) Iac(inthus) diaconus cardinalis sancte Marie in Cosmydyn ss.||
+ Ego Ardicio sancti Theodori diaconus cardinalis ss.||
+ Ego Rainerius sancti Georgii ad Velum aureum diaconus cardinalis ss.
Pastoralis officii consideratione compellimur. fratribus et coepiscopis nostris suffragium apostolice sedis impendere et eorum dignitates et iura propensiori studio conservare, ne malignitate quorumlibet ecclesiis que sunt eorum gubernationi commisse gravamen i(m)ineata), si eis apostolicum defuerit munimentum. Attendentes itaque quantum favoris et gratie tu frater archiepiscope pro devotionis affectu et diutine familiaritatis obtentu apud Romanam ecclesiam promerueris et quam devotam ecclesia tibi commissa se Romanis pontificibus exhibuerit, nichilominus cogitantes preter commune debitum te et ecclesiam tuam quadam prerogativa dilectionis amplectimur et vobis nostrum tam libenter quam benigne patrocinium impertimur. Eapropter * tuis iustis postulationibus clementer annuimus et felicis momorie Ioannis, * Alexandri secundi et Alexandri tertii Romanorum pontificum vestigiis inherentes, Salzburgensem ecclesiam cui deo auctore preesse dinosceris, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimusb) statuentes = VU = permaneant. Ad hec cum inter te frater archiepiscope et canonicos et ministeriales Gurgensis ecclesie super electione pontificis quam idem Gurgen(ses) tam communi iure quam privilegio pie memorie Lucii predecessoris nostri quod se fatebantur habere et longa consuetudine sibi liberam vendicabant, ex delegatione supradicti Alexandri tertii predecessoris nostri coram Alberto Frisingensi episcopo et Henrico abbate Sancte Crucis sicut ex eorum litteris1) nobis innotuit, questio diutius agitata fuisset, tandem ipsi receptis testibus et rationibus plenius intellectis et inspectis Salzburgensis ecclesie privilegiis electionem Gurgensis episcopi * ad Salzburgensem archiepiscopum tantummodo pertinere per sententiam decreverunt. Nos autem rescriptum privilegii quod ecclesie tue predecessor noster Alexander secundus indulserat attendentes et cognoscentes ex tenore ipsius quomodo prescriptus episcopatus ad petitionem bone memorie Geboardi predecessoris tui de auctoritate ipsius predecessoris nostri eo modo constitutus fuerit, ut ecclesie tue nullo unquam tempore debeat subtrahi nec aliquis episcopus sive per investituram ut dici solet sive quocumque pacto ibi constitui, nisi quem Salzburgenses archiepiscopi voluntate propria eligere et consecrare decreverint, constitutionem eiusdem predecessoris nostri et sententiam prefatorum iudicum auctoritate apostolica confirmamus. Statuimus itaque, ut predictus episcopatus in tua semper et successorum tuorum potestate permaneat, ita quidem ut ipsius episcopatus episcopis decedentibus, sicut in privilegio Alexandri secundi pape et in sententia predictorum iudicum continetur, personam idoneam ibi in episcopum eligendi et consecrandi tu et succesores tui habeatis liberam facultatem, eo non obstante quod de Romano Gurgensi episcopo ab Alexandro tertio predecessore nostro tempore scismatis noscitur fuisse permissum. Indignum est enim, ut quod studio pietatis apostolica confirmavit auctoritas, in detrimentum * ecclesie tue debeat * redundare. * Crucem quoque ante vos ferendi et in stationibus festivis super nachum equitandi licentiam habeatis. Adicimus preterea, ut si quid in ecclesia tua vel suffraganeorum tuorum evenerit, quod iudicium apostolicum vel apostolici legati presentiam expetat et tanta fuerit necessitas, ut expectari hoc nulla valeat ratione, vice nostra diffinias, ea tamen in hoc et supradictis mensura servata, qua antecessores tuos usos esse per privilegia ecclesie recognosces. * Porro utendi pallio intra missarum sollempnia: in Cena domini, in Sabbato magno, in die Resurrectionis et Ascensionis, in Pentecostes, in festo sancti Iohannis baptiste, et natalis apostolorum Petri et Pauli et omnium apostolorum, in assumptione nativitate et purificatione beate Marie, in festivitate omnium sanctorum, in sollempnitate sanctorum quorum in ecclesia vestra corpora requiescunt, in natale domini, in epifania, in dedicatione ecclesie et ordinatione clericorum et consecratione episcoporum liberam tibi tuisque successoribus concedimus facultatem. * Ceterum quia de usu pallii fecimus mentionem et ignominiosum est, si ornari pallio querat moribus indecorus, hortamur fraternitatem tuam quatinus studio totius sollicitudinis elabores, ut tibi cuncta morum ornamenta conveniant quo etiam auctore deo rector ubique possis esse conspicuus. Itaque vita tua filiis tuis sit regula, in ipsa si qua tortitudo in illis se iniectaverit dirigant, in ea quod imitentur aspiciant, in ipsa se semper considerando proficiant. * Apostolicam quoque vicem tibi tuisque successoribus in tota Norica provincia concedimus, sicut predecessores tui a nostris usque modo firmam antecessoribus habuerunt. * Decernimus = VU = pro quorum sustentatione concessa sunt = VU = nisi reatum suum digna satisfactione = VU = examine districte ultioni = VU = inveniant, amen, amen, amen.||
R c) Ego Lucius catholice ecclesie episcopus ss. M||
+ Egod) Theodinus Portuensise) sancte Rufine sedis episcopus ss.||
+ Ego Petrus Tusculanus episcopus ss.||
+ Ego Paulus Prenestinus episcopus ss.||
+ Egof) Petrus tit. sancte Susanne presbiter cardinalis ss.||
+ Ego Viuianus tit. sancti Stephani in Celio monte presbiter cardinalis ss.||
+ Ego Cynthius presbiter cardinalis tit. sancte Cecilie ss.||
+ Ego Arduinus presbiter cardinalis tit. sancte Crucis in Ierusalem ss.||
+ Ego Matheus presbiter cardinalis tit. sancti Marcelli ss.||
+ Egog) Laborans presbiter cardinalis sancte Marie trans Tiberim tit. Calixti ss.||
+ Egoh) Iac(inthus) diaconus cardinalis sancte Marie in Cosmydyn ss.||
+ Ego Ardicio sancti Theodori diaconus cardinalis ss.||
+ Ego Rainerius sancti Georgii ad Velum aureum diaconus cardinalis ss.
Source Fulltext: Salzburger Urkundenbuch, II. Band, Urkunden von 790 bis 1199. Willibald Hauthaler und Franz Martin. S 589-591.
Original dating clause: VII idus madii, incarnationis dominice anno MCLXXXII, pontificatus ve(r)o domni Lucii pape III anno I
Editions:
- SUB II 428 - Pflugk-Harttung, Acta pontif. Rom. 2, 382 n° 434 aus A. - v. Jaksch, Mon. Carinth. 1, 242 n° 325 ans A teilw. - Juvavia 190g. - Meiller, RAS 140 n° 53.
Comment
2x (2. Exemplar: Kopie und 1208 VI 05)Language:
Notes:
a A.b Das Folgende mit blasserer Tinte.1 No. 424 a.c Kreuz mit zitternder Hand. Inschrift: Adiuva nos deos salutaris noster.d Alle Unterschriften von wechselnden Händen.e folgt et radiert.f linke Kolumne.
Places
- Velletri
A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}