useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Salzburg, Erzstift (798-1806) AUR 1327 VII 17
Signature: AUR 1327 VII 17
Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
17. Juli 1327, Salzburg
Eb Friedrich bekennt nach Schilderung der erbärmlichen Behandlung der Armen und Kranken in der Stadt Salzburg, daß er nach Beratung mit dem Domkapitel vom Stifte Admont eine Hofstatt bei der St. Blasiuskapelle am Westtore erworben und dort ein neues Spital gegründet und mit ihm die Blasiuskapelle uniert und ihr einen Friedhof beigegeben habe. Der Priester dabei ist vom Stadtpfarrer ein- und abzusetzen und ihm unterworfen; seine Befugnisse und Obliegenheiten werden genau umschrieben. Das beim Gottesdienst eingehende Opfer ist zwischen dem Zelebranten und dem Spital zu teilen. Im Dom und in der Pfarrkirche darf nur an sechs Sonntagen für das Spital gesammelt werden, die auf jene folgen, an denen dort für den Dom, St. Peter und Nonnberg gesammelt wird. Boten des Spitals dürfen betteln und Lebensmittel erbitten. Das Spital ist von der Leistung der portio canonica an den Pfarrer und von jeder sonstigen Abgabe aus Anlaß einer Schenkung oder letztwilligen Verfügung befreit. Sollte die Kapelle erweitert oder verlegt werden, so ändert sich daraus nichts im Abhängigkeitsverhältnis zur Pfarrkirche. Die Verwaltung sollen geeignete Laien haben, deren Einsetzung sich der Eb für sich und seine Nachfolger vorbehält und die zu beeidigen sind. Sie haben ein Inventar anzulegen und jährlich abzurechnen. Es sind im Spital so viele Personen zu verpflegen, als die Einkünfte gestatten. Der Eb verleiht allen, die zum Spital beitragen, 40 Tage Ablaß. Mits.: Domkap. Dat. Salzb. 16 kal. aug. a. d. 1327. Or. 2 S in Wien. Salzb. Intelligenzblatt 1803 Sp. 831; Zauner, Chronik (Nachlese) 5, 466; Tettinek, Armenversorgungs- und Heilanstalten (Sbg. 1850), 36; Salzb. U.-B. 4, 370 n. 324.
Source Regest: MR III 0619
 

orig.
Current repository
HHStA Wien AUR (http://www.oesta.gv.at)

2 SiegelNotarius Description: 1745
    Graphics: 
    x
    In nomine sancte et individue trinitatis amen. Fridericus dei gratia sancte Salzburgensis ecclesie archiepiscopus apostolice sedis legatus, ad perpetuam rei memoriam. Libenter necessitatibusa) et indigentiis personarum miserabilium quantum nobis ex alto conceditur consulere et providere curamus recensentes, quod non erit oblivio pauperum et quod propter miseriam inopum et gemitum pauperum exurget dominus quodque fiducia magna est coram summo deo elemosina omnibus facientibus eam testimonio scripturarum. Sane hactenus cum nondum esset in civitate nostra hospitale commune, in quo langwidi et pauperes colligerentur, tales et tante in personis ipsorum langwidorum et pauperum frequenter contingebant calamitates et miserie, quod piis mentibus non solura crudeles sed eciam videri poterant inhumane. Nam ut de ceteris transeamus plerique frigore extincti reperiebautur in plateis mortui ipso mortis tempore humano subsidio et post mortem sepulture officio destituti, mulieres parturientes post parietes clamores dabant horribiles inter doloris vehementis angustias nullo obstetricum eis ministerio suffragante, langwidi quoque utriusque sexus ad valvas ecclesie nostre metropolitane in vilibus decumbentes lectulis aditum et introitum multis spurciciis et fetoribus usque ad non modicam abhominacionem et detestacionem transeuntium sordidabant. Nos igitur eius contemplacione, qui misericordibus misericordiam pollicetur [<Matth. 5.7], viscera misericordie gerentes super calamitatibus et miseriis prenotatis prehabito diligenti tractatu cum dilectis in Christo . . preposito, . . decano et capitulo nostro de illorum consilio beneplacito et consensu devota eciam populi civitatis nostre instancia accedente comparavimus1) legittime aream, que olim fuit abbatis et monasterii Admontensisb) iuxta capellam sancti Blasii in introitu dicte civitatis ad portam, que respicit ad occidentem, et in ea fundavimus et ereximus hospitale novum eique eandem capellam sancti Blasii univimus et decrevimus annexam sibi fore perpetuo et unitam. Cimiterium quoque capelle adiunximus memorate. Ordinamus itaque et hac in perpetuum valitura constitucione firmamus, quod unus presbiter eidem hospitali in spiritualibus deserviat, qui a plebano civitatis, qui pro tempore fuerit, preficiatur et eciam removeatur ex causa racionabili seu mutetur sibique in spiritualibus sit subiectus. Porro presbiter idem apud hospitale habitet et de bonis illius competens ei pro victu et vestitu procuracio deputetur, singulis quoque diebus iusto impedimento cessante in capella prefata missam celebret, quam tamen non inchoet nisi completa missa post ortum diei in ecclesia parrochiali solita celebrari vel saltem ea hora celebret, qua in aliis capellis civitatis celebrari consuevit. Diebus dominicis stet ad hostium domus, in qua pauperes et langwidic) decumbunt et facie conversa ad illos festa eis pronunciet et dicat confessionem wlgarem cum oracione dominica et symbolo fidei coram eis. Similiter quoque faciat hiis diebus, quibus eucharistiam eis porrigit adiuncta aliquali exhortacione, qua illorum devocio ad sacramenti reverenciam incitetur. Dictis eciam langwidis et pauperibus in ipso hospitali degentibus eciam alia ecclesiastica sacramenta ministret et corpora eorum nec non illorum, qui hospitali famulantur et de pane eius vivunt, qui alibi sepulturam non elegerint, in prefato sepeliat cimiterio hospitalis nec quemquam alium in illo sepelire presumat nichil eciam ultra premissa de iuribus parrochialibus audeat attemptare dictus presbiter absque ipsius plebani licencia speciali. Oblacionum vero, que tempore misse offeruntur super altare, pars dimidia cedat celebranti, altera dimidia remaneat usibus hospitalis salvo quod in anniversario dedicacionis nec non diebus sanctorum Stephani prothomartiris et Blasii episcopi et martiris plebanus per se vel alium in dicta capella iuxta antiquam consuetudinem sollempniter celebrabit et ea, que sibi offeruntur, integraliter retinebit. Swademusd) eciam eidem plebano eumque obsecramus per viscera misericordie Iesu Christi, quod dictos pauperes et langwidos a cura sua non exeludat omnino, sed eis quando et prout expedire viderit predicet verbum dei. Collecte autem pro ipso hospitali non fiant in kathedrali et parrochiali ecclesiis nisi per sex dominicas currentes post illas dominicas, quibus pro luminaribus kathedralis ecclesie nec non sancti Petri et in Nunnburch monasteriorum distinctis temporibus per tabulas collecte fieri consueverunt. In festivitatibus tamen kathedralis et parrochialis ecclesiarum necnon capellarum civitatis si que hiis sex dominicis occurrerint, hospitalis collecte cessabunt. Porro nuncii hospitalis libere possunt mendicare et petere victualia hostiatim. Luminaria quoque et calices et alia paramenta ad divinum officium necessariaa) in capella predicta debent de bonis ipsius hospitalis sicut opus fuerit procuran. Ipsum quoque hospitale a prestanda canonica porcione sepefato plebano seu ecclesie parrochiali et a qualibet alia prestacione quocumque nomine censeatur de hiis, que ex causa donacionis inter vivos vel eciam ex qualibet ultima voluntate eidem obvenerint, necnon a quolibet alio onere sit liberum et immune. Premissis quoque adicimus, quod si deus dicto hospitali tantum dignatus fuerit concedere incrementum, quod pro comoditate et necessitatea) sua oportunum videatur, capellam sepedictam ampliare vel in partem aliam dicte aree collocari, hoc faciendi liberam facultatem habeat, quia non videtur infringi, quod in melius commutatur; nullum tamen ex hoc plebano sepedicto in subieccione ipsius capelle et aliis suis iuribus preiudicium generetur. Eiusdem vero hospitalis gubernacio regimen et administracio in temporalibus fiat per laicos providos ydoneos et boni testimonii, quorum institutionem, destitucionem et mutacionem nobis et nostris successoribus reservamus et hii, cum assumpti fueriut, iurent corporaliter bona et iura illius utiliter regere, proventus et redditus illius in personarum usum miserabilium fideliter dispensare et in usus alios non convertere dicta bona. Deinde de bonis extantibus inventarium faciant et annis singulis de administracione sua hiis, quos nos aut successores nostri ad hoc deputaverimus, teneantur reddere racionem. Totque personas miserabiles teneant et colligant quot ex proventibus et bonis prefatis poterunt sustentari. Porro omnibus vere penitentibus et confessis, qui de bonis sibi a deo collatis ad constructionem sepedicti hospitalis vel sustentationem pauperum in illo degentium subsidium prestiterint, de omnipotentis dei misericordia necnon beatorum apostolorum Petri et Pauli ac sanctorum confessorum Rudwertid) et Virgilii patronorum nostrorum confisi suffragiis quadraginta dies de iniunctis sibi penitentiis relaxamus eosque secundum quantitatem subsidii prestiti et devotionis affectum omnium bonorum que in universis ecclesiis nobis subiectis divina concesserit fieri gratia participes facimus et consortes. In cuius rei testimonium et certitudinem pleniorem presentes mandavimus fieri litteras nostro et prefati nostri capituli sigillorum appensione munitas. Dat. Salzburg. XVIo kalend. augusti anno domini millesimo CCCmo vicesimo septimo.||
    S.e) S.f)
    Source Fulltext: Salzburger Urkundenbuch, IV. Band, Urkunden von 1247-1343. Franz Martin. S. 370-373.

    Original dating clauseXVI. kalend. augusti anno domini mill(esi)mo CCC vicesimo septimo

    Editions
    • SUB IV 324
    Secondary Literature
    • Tettinek, Armenversorgungs- und Heilanstalten (Salzb. 1850), 36.


    LanguageLatein

    Notes
    a)neccessitat. A. b)Admotensis A. c)langwi A. d) A. e) An Perg.-Str. S. d. Erzb. f) S. 4 des Domkapitels. 1) SUB IV 326.
    Places
    • Salzburg
       
      x
      There are no annotations available for this image!
      The annotation you selected is not linked to a markup element!
      Related to:
      Content:
      Additional Description:
      A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.