useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Hauptarchiv - Urkunden (1177 -1526) 101
Fonds > AT-WStLA > HAUrk > 101
Signature: 101
Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
1327 IX 30, Avignon
Bischofssammelindulgenz: * Bartholomaeus, Sipontinus archiepiscopus, Madius Vemitensis, Guillelmus Tergestinus, Guillelmus Saguonensis, Bonifacius Sulcitanus, Heinricus Lubecensis, Johannes Ameliensis, Lodewicus Brandeburgensis, Rodulphus Siriquensis, Daniel Archanensis, Franciscus de Cheneta, Johannes, Roderici episcopus, ertheilen für den Altar, welchen der Bürger Theodricus Urwecz zu Ehren des heil. Jodocus in der Kapelle der Jungfrau Maria in domo Octonis Haimo hat errichten lassen, einen Ablass.
Source Regest: Quellen zur Geschichte der Stadt Wien, Bd. II/1, Nr. 101
 


Current repository
Wiener Stadt- und Landesarchiv

Zwölf an gelben Schnüren anhangende spitzovale Siegel von rothem Wachse, zum Theile nur Bruchstücke. Das an einem Pergamentstreifen angehängte Siegel des Passauer Bischofs fehlt.


    Graphics: 






      x
      • Kunsthistorische Beschreibung: Initiale U(niversis) zu Textbeginn und weitere vergrößerte Initialen in der ersten Zeile sowie zwei einzeilige Initialen im Textblock. Fünf Zeilen hohe historisierte Initiale zu Textbeginn: in Tintenfarbe und mit Hellocker und Violett koloriert (kolorierte Federzeichnung). Im Binnenfeld Vera Ikon. Buchstabenkörper ornamental ausgestaltet, links zusätzlich ein Frontalgesicht. Die weiteren Initialen der ersten Zeile vergrößert und ornamental ausgestaltet; die erste davon mit einem gezeichneten Gesicht; ebenso eine Initiale im Textblock. Typische und massenweise auftretende Ausstattung der Bischofssammelablässe. Sammelablässe mit figürlichem Buchschmuck treten ab 1323 (1322?) auf. Zuerst einfache historisierte Initialen mit einer Vera Ikon-Darstellung im Binnenfeld; diese zu Beginn tintenfarbig, in Folge auch koloriert wie in dem vorliegenden Beispiel. In weiterer Folge auch Christusbüsten (ab spätestens 1328) und ab 1329 auch Marien- und Heiligendarstellungen. Der Zeichner ist in mehreren weiteren Bischofssammelablässen nachweisbar: für Rheydt (1326 IV 25; Düsseldorf, Staatsarchiv; Homburger–Steiger, Abb. 20), für Klosterneuburg (1326 IX 15; Stiftsarchiv; ebenda, Abb. 19) und für Heiligenkreuz (1328 IV 10; Stiftsarchiv – unfertig). Charakteristisch sind die variantenreiche Ornamentik der Buchstabenschäfte, die Kreuze, die die Abdecklinie der Initiale abschließen, die Profilmaske, die links zwischen dieser Linie und dem Buchstabenkörper klemmt, und Details der Vera Ikon-Darstellung (vor allem Augen- und Bartgestaltung). Literatur: O. Homburger, Ch. von Steiger, Zwei illuminierte Avignoneser Ablassbriefe in Bern, in: Zeitschrift für Schweizer Archäologie und Kunstgeschichte 17 (1957), 134–158, bes. 145 und Abb. 21 (Martin Roland, ÖAW, Kommission für Schrift- und Buchwesen des Mittelalters)
      x
      Universis Sancte Matris Ecclesie Filiis ad quod presentes littere pervenerint Nos miseratione divina Bartholomeus Sipontinensis archiepiscopus, Madius Demitensis episcopus, Guillelmus Tergestinensis episcopus, Guillelmus Sagnonensis episcopus, Bonifacius Sulcitanensis episcopus, Heynricus Lubicensis Episcopus, Johannes Ameliensis Episcopus, Lodewicus Brandeburgensis episcopus, Rodulphus Siriquensis episcopus, Daniel Archanensis episcopus, Franciscus de Cheneta episcopus et Johannes Roderici episcopus. Salutem in domino sempiternam. Pia mater Ecclesia de animarum salute sollicita devocionem fidelium per quedam munera spiritualia remissiones videlicet et indulgencias invitare consuevit ad debitum famulatus honorem deo et sacris edibus impendendum, ut quanto crebrius ac devocius illuc confluit populus christianus assiduis salvatoris graciam precibus implorando, tanto celerius delictorum suorum veniam et gloriam regni celestis consequi mereatur eternam. Cupientes igitur ut altare quod dominus Theodricus Urwecz civis Wienne fecit fieri in honore sancti Jodoci in capella beate virginis Marie de (sic!) de Wienna in domo Ottonis Haymo, congruis honoribus frequentetur et a Christi fidelibus iugiter veneretur. Omnibus vere penitentibus et confessis, qui ad dictum altare in festo sancti Jodoci, et in dedicacione ipsius altaris et in aliis festis infrascriptis, videlicet Natalis Domini, Circumcisionis, Epiphanie, Parasceves, Pasche, Ascensionis, Penthecostes, Corporis Christi. Invencionis et Exaltationis sancte Crucis, in omnibus et singulis festis beate Marie Virginis. Nativitatis et Decollacionis beati Johannis Baptiste, beatorum Petri et Pauli apostolorum, et omnium aliorum sanctorum apostolorum et evangelistarum, sancti Michaelis archangeli, sanctorum Stephani, Laurencii, Georgii, Clementis et Vincencii martirum, sanctorum Martini, Nicolai, Augustini Dominici et Francisci confessorum, beatarum Marie Magdalene, Katerine, Margarete, Agnetis, Lucie, Barbare, Gertrudis, Agathe et undecim millium virginum, et in commemoracione omnium sanctorum et animarum et per octavas dictarum festivitatum octavas habencium singulisque diebus dominicis causa devocionis, oracionis aut peregrinacionis accesserint. Seu qui missis predicacionibus matutinis vesperis aut alliis quibuscumque divinis officiis ibidem interfuerint. Necnon qui ad fabricam luminaria ornamenta aut quevis alia dicto altari necessaria manus porrexerint adiutrices. Vel qui in eorum testamentis aut extra aurum argentum vestimentum aut aliqua alia caritativa subsidia dicto altari donaverint legaverint aut donari vel legari procuraverint. Quocienscumque quandocumque et ubicumque premissa vel aliquid premissorum devote fecerit de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi singuli nostrum Quadraginta dies indulgenciarum de iniunctis eis penitenciis misericorditer in domino relaxamus. Dummodo diocesani voluntas ad id accesserit et consensus. In cuius rei testimonium presentes litteras sigillorum nostrorum iussimus appensione muniri. Datum Avinione ultimo die Septembris anno domini millesimo trecentesimo vicesimo septimo Et pontificatus domini Johannis pape XXII. Anno Duodecimo. Darunter die Bestätigungsklausel des Diözesanbischofs Albert von Passau. Nos quoque Albertus dei gracia Pataviensis Episcopus supradictas indulgencias quantum de iure efficacius possumus huius scripti patrocinio confirmamus. Datum Wienne in Vigilia Nativitati Beate Marie Virginis, anno domini Millesimo CCC° XXXprimo.
      Source Fulltext: Peter Peusquens

      Original dating clauseDatum Avinion. ultimo die septembris anno domini millesimo trecentesimo vicesimo septimo et pontificatus domini Johannis pape XXII. anno duodecimo. Darunter die Bestätigungsclausel des Diöcesanbischofs Albert von Passau. Datum Vienne in vigilia nativitati

      Editions
      • Fischer, Brevis Notitia 1, 173 cit.
      • Mitth. des Instituts für österr. Geschichtsf. II (1890), 450 Regest.

      Comment

      Zur historisierten Initiale in kolorierter Federzeichnung siehe bei Original.
      Places
      • Avignon
         
        x
        There are no annotations available for this image!
        The annotation you selected is not linked to a markup element!
        Related to:
        Content:
        Additional Description:
        A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.