CCLXXX.

Karl IV. verspricht, an keiner Theilung oder Trennung des Blstnums Breslau arbeiten zu wollen.

Ans dem Originale im Archive des Domcapitels C. 35. Das Siegel des Königs топ weissem Wachse hängt an rothen seidenen Fäden, mit der Umschrift: KAROLVS DEI GRACIA HO MANOR . M REX SEMPER

AVGVSTVS IE REX.

1331, Karolns, d. gr. Romanorum rex, semper augnstus et Boemie rex,

■ ov r- ad perpétuant rei memoriam. Etsi quarumlibet sanctarum ecclesiarum incre ments felicibus et ministrorum dei comodis et profectui ex assumpti cura regi- minis digne tenemur intendere, illis tarnen favorositis manum regie proteccionis apponimus, quorum fidei constanciam et emerite virtutis industriam ad uostre celsitudinis instaurandos honores promptam quidem invenimus et cottidiano fer vore devotam claris indiciis experimur. Sane venerabilis Preczlai, Wrat. episcopi, principie, et honorabilis sui capituli devotorum nostrorum circumspec- cionis industriam et constants fidei puritatem, quibus nostrum, regni nostri et corone Boemie prosecuntur honorem regie deliberacionis sollercia limpidius in- tuentes, promittimus finniter et spondemus, . . episcopo et capitulo supradictis necnon successoribus ipsorum imperpetuum pro nobis, heredibus et successori

und Herrschaft geschenkt worden, class jedoch nicht mit völligem Rechte ihr Vater und einige Edle sich des herzoglichen Rechts über dieselben angemasst, nun aber auf dasselbe verzichtet hätten, worauf die Herzöge diese Güter befreien: a jure ducali sive dominio supremo et �?nfimo, scilicet angariis, perangariis, petitionibus, exactionibus, vecturis, araturis, stationibus et aliis gravaminibus, indem sie sich und ihren Erben und Nachfolgern nichts vorbehalten: nihil juris, jurisdictionis, proprietatis vel domina et specialiter provinciales jiidicii vel supremi, quod se extendit ad membrorum mutilatio- nem, capitis truncationcm vel quamcunque aliam poenam sanguinis. Urkk. im lib. ni-

fau'schen, gehörten dem Capitel bis zum J. 1810. Pramsen wurde im J. 1561 mit Bischwitz vom Bischöfe Balthasar, gegen Thomaskirch im Ohlau'schen vertauscht Durch so grosse Freiheiten entstanden die bischöflichen Halte mit völliger eigener Verwaltung und Sonderung von den Fürstenthümern in denen sie lagen.

Urkunden. CCLXXXIV. 319

mie omnia facieiit, que juxta privilegia et consuetudines regni et corone Вoe- mie faceré tenebuntiir, berna, talliis seu exaccionibns ac ceteris gravaminibus exceptis, ad quas et que ipsos recongnoscimus non teneri, quodque premissa facient tocies quocies casuum mutabilitate posee»te in morte regis В о e m i e seu Wrat. episcopi fuerit oportunum'). Quapropter, considerata fide, promptitu- dine et sincere devocionis affectu, quibus antedicti episcopus et capitulum Wrat. ecclesie, devoti nostri dilecti, nos, regnum et coronam Boemie devota et fideli mente notarunt, debitum suum in premissis tam in temporibus prefati genitoris nostri et nostris prompte devocionis studio fideliter exequentes, animo delibé ralo, non per errorem aut improvide sed sano principum, baronum et procerum nostrorum accedente consilio, auctoritate regia Boemie, ac de certa nostra sciencia, dictum opidum Grotkow cum terra, districtu, municionibus, metis, gra- nieiis, dominus et omnibus pertinenciis suis, quibuscunque specialibus vocabulis designan valeant, ipsi episcopo, capitulo et Wrat. ecclesie imperpetuum in- corporamus, invisceramus et inseparabiliter perpetuis temporibus counimus, de- cernentes et hoc regio Boemie perpetuo statuentes edicto, quod non liceat episcopo et capitulo Wrat. prefatis seu successoribus eorum, qui pro tempore fuerint, dictum opidum Grotkow et ejus pertinencias premissas, in toto seu in parte, quavis eciam causa, pretextu seu occasione quesitis, venderé, permu tare, donare seu quovis alio titulo alienare, nam si adversus nostri presentís decreti, statuti et inhibicionis seriem quidquam attemptari contigerit, hoc ipso facto auctoritate regia prefata exnunc prout extunc decernimus irritum et inane, promittentes nichilominus pro nobis tamquam rege Boemie, heredibus et suc cessoribus nostris, regibus Boemie et ejusdem regni corona imperpetuum pre fatis episcopo, capitulo Wrat. ecclesie et successoribus ipsoruin, quod eos et ecclesiam predietam contra omnes et singulos reges, duces, invasores, oppres sors et molestatores eorum neenon bonorum Wrat. ecclesie tamquam domi nus et patronus eorum tuebimur et pro viribus defendemus. Nulli ergo homi- num liceat hanc nostre infeudacionis, incorporacionis, invisceracionis, unicionis decreti et inhibicionis ac promissionis paginam infringere seu ei ausu quovis temerario contraire. Signum serenissimi principie et domini domini Karoli quarti, Romanorum imperatoris invictissimi et gloriosissimi Boemie regis2). Testes bajos rei sunt venerabiles Arnestus s. Pragensis ecclesie archiepiscopus, Johannes Olomucensis, Albertus Swerinensis et Theodricus Min- densis ecclesiarum episcopi, illustres Wilhelmus marchio Misnensis, Bolko Swidniczensis, Conradus Olesniczensis, Wenczeslaus et Ludo- wiens Ligniczenses, Przemyslaus Teschinensis, Bolko Opulien- sis et Bolko Falkembergensis duces, spectabiles Burchardus et Jo hannes burgravii Magdeburgeuses, comités а�? nobile* Sbinco de Ha

1) Urkunde des Bischofs Precislaus vom 29. Nov. 1358, N. CCCIV.

2) Hierbei steht das Monogramm Kaiser Karls IV.

310 Urkunden. CCLXXXI.

bus а�? successoribus sais regibus Boemie et ejasdem regai corona omnia pre- dicta et eorum qnodlibet ex donacione pie recordacionis ill. H ei nr ici sexti et ultimi ducis Wrat. hereditario, justo et legitimo titulo possidebat, et quia omnium principatuum et ducatuum omnium et singulorum principum sive ducum Slezie et Opuliensium, quibus eciaui appellentur nominibus, ducatu Swi- dnicensi et Jawrensi dumtaxat excepto, partim directo partim vero utili et immediato dominio sumus, prout aperte cognoscitur, superior dominus generalis, et principatus necnon ducatus predicti cum omnibus dominus, bonoribus, juribus et pertinenciis suis a nobis tamquam rege Boemie et a corona regni prefati in feodum dependent, sicut hoc principes et duces predicti in presencia vene- rabilis Preczlai Wrat. episcopi, principie, cancellarii et devoti uostri dilecti, canonicorum et capituli dicte ecclesie in personis propriis constituti confessione notoria publicarunt'), profitendo eciam ibidem, qualiter nobis tamquam régi Boe mie, heredibus et successoribus nostrisBoemie regibus et ejusdem regni co rone tamquam veris, naturalibus, hereditariis et legitimis dominis suis pro se ac successoribus suis Slezie et Ü pu lien si bu s ducibus prestiterint homagii, fi- delitatis, obediencie et subjecciouis debita consueta а�? solempuia juramenta, et cum predicti ducatus Slezie et О pu lien si s necnon ducatus ac civitas Wrat. et eciam alia opida, terre, districtus et pertineucie cum omnibus dominus, hono ribus et juribus suis regno et corone Boemie de communi volúntate, voto et consilio eorundem principum et eciam aliorum, quorum ad hoc requiri debebat assensus, uniti et incorporati ac inviscerati sint et esse debeant adeo irrevo- cabiliter et inconvnlse, ut a prefatis regno et corona Boemie scindi seu alie nan non debeant quovis modo, sicut hoc principum predictorum et aliorum si militer quorum interesse potnit est juramentis corporalibus solempniter approba- tum2), et cum episcopalis sedes et cathedra Wrat. ecclesie in civitate nostra Wrat. predicta sita noscatur, que quidem civitas nobis tamquam régi Boemie. regno et corone Boemie, ut premittitur, est immediate subjecta, qnod prefa- tns episcopus et capitulum Wrat. ecclesie, devoti nostri, prudencius adverten- tes, habito eciam respectu ad benignos favores, quibus eos et ecclesiam ean- dem prevenimus et inantea auctore domino benignius prosequemur, ipsi animo delibérate, non per errorem aut impróvido, sed maturo et communi precedente consilio, pari omnium ipsorum volúntate, voto pariter et assensu, ipsis ob hoc pluries personaliter in capitulo congregatis, pro se et successoribus suis im- perpetuum recognoverunt et publice sunt professi, recognoscunt et profitentur indubie, quod nos tamquam Boemie (rex)s), pro nobis, beredibus et succes soribus nostris, Boemie regibus et ejusdem regni corona sumus eorum princi palis patronne et dominus racione Wrat. ecclesie et bonorum ipsius, que ha

1) Urk. vom 30. Nov. 1358 N. CCCV.

3) Vergl. Urk. vom 9. Oct. 1355 bei Sommersberg L p. 776 u. öfter.

3) rex fehlt, unstreitig aus Verseben.

Urkunden. CCLXXXI. 311

bent in communi vel in singulari in terns she dis trie tibus Wratislauiensi, Nouiforensi, Frankenstenensi et Namslauiensi, quas et qnos in pre- senciarum obtinernus ant nos, heredes а�? successores nostri, Boemie reges fa- vente domino obtinebimiis in futurum, quodque ad nos, heredes et successores nostras, В о e m i e reges, regnum et coronam Boemie tamquam principalem pa- tronum et dominum ipsorura tenentur et volant fidelem habere respectiim et nos tamquam principales patronos et dominos suos juvare fideliter et sicut expe- dit dignis honoribus venerari.

Et licet quedam alia bona ipsorum et ecclesie sue predicte sint eciara hincinde in terris et principatibus ducum et principum Slezie et Opulien- sium, regno nostra Boemie incorporatorum et unitorum, ut premittitur, quia ta rnen omites principalis hujusmodi a regno et corona Boemie in feodum de pendent, ideirco prefatus episcopus et capitulum Wrat. ecclesie rite fatentur eciam, eadem bona sua, preterquam ilia que sunt in Swidnicensi et Ja- wrensi ducatibus, fore in regno Boemie constituía, que tarnen bona fatemur ad nulla onera pecuniaria, personalia sive realia cuiqiiam penitus obligan.

Promiserunt eciam episcopus et capitulum antedicti bona sua fide, sine omni dolo nobis, heredibus et successoribus nostris, Boemie regibus, dominis et patronis suis, pro se et successoribus suis imperpetuum, quod quoeiescum- qite regem Boemie, dominum et patron uni ipsorum mon coi i finget, quod tune episcopus Wrat. qui pro tempore fiierit, una cum melioribus prelatis ejusdem ecclesie, nomine et vice suis et capituli ad coronacionem futuri regis tamquam ad solempnitatem et gaudium patroni et domini ipsorum et Wrat. ecclesie te- nebuntur et debebunt accederé et ibidem coronato rege statim ab ipso opidum Grotkow cum terra et districtu et omnibus ac singulis juribus et pertinencias suis, nomine Wrat. ecclesie, in feodum suscipere et tempore suscepeionis hu jusmodi juramentum homagii, fidelitatis et obediencie et subjeccionis, quod alias nobis tamquam Boemie régi racione opidi et terre jam dictorum prestitisse noscuntur solempniter innovare, а�? ipse Wrat. episcopus qui pro tempore fue- rit velud alii principes Ligii, capitulum vero ejusdem ecclesie tamquam vasalli regni et corone Boemie omnia et singula facient, que juxta privilegia et con- suetudines regni et corone Boemie faceré tenebuntur, berna, talliis seu exac- cionibus ac ceteris gravaminibus exceptis, ad quas et que ipsos et bona ipso rum recognoscimus non teneri, quodque premissa facient tocies quoeies casuum mutabilitate poscente in morte regis Boemie seu Wrat. episcopi fiierit opor- tunum ').

Ut eciam respnblica regni et corone Boemie ad honorem re gum Boemie, qui pro tempore fuerint, et pro subditorum grata salute felicia quidem incre menta suscipiens felicibus auctore deo successibus augeatur, promiserunt pre dict! episcopus et capitulum pro se et successoribus suis bona sua fide et sine

1) Urk. des Bischofs Precislaus vom 29. Nov. 1368 N. CCCIV.

312 Urkunden. CCLXXX.

omni dolo nobis tamquain Boemie regi, heredibus ac successoribus nostris, Bo em i �? regibus iniperpetuum, quod nul li umquam regi, principi sen alteri per sone vel homiuibus eujuscumque status, dignitatis, gradus seu condicionis exi stant, qui regni et corone Boemie principes, principalis et ducatus, civitatem Wrat. et alia similiter in Wrat. diócesi seu alibi sitos aut sita necnon do- ininia, jura, metas seu pertinencias regni et corone Boemie offendere vel in- vadere niterentur, adversus nos et reges Boemie, qui pro tempore fueriut, do minos et patronos eorum, prestabiint aut prestari facient seu fieri sustinebunt a se vel suis subditis auxilium, consilium vel favorem, immo omnes et singólas municiones suas et ecclesie Wrat., nominatim terre Nisensis, que terra Ni- sen si s disponente domino, preterquam ad supra scripta et infra scripta promisse juvamina et aperturas, libera semper extitit et existit, ac alias municiones, ubi- cumque fuerint constitute, adversus invasores, impugnatores seu invasores quos- libet, complices, adjntores et fautores eorum nobis tamquain regi Boemie, he redibus et successoribus uostris, В о e m i e regibus, capitaneis, officialibus et ho- minibus nostris, dum et quociens oportunitas illud exegerit, pro defensione pa trie, principatuiun, diicatuuin, dominiorum, jurium, pertinenciarum et bonorum re- gum, regni et corone Boemie, qui et que exprimuntur superáis, promiserunt, debent et volunt aperire fideliter et effîcere ac procurare per homines, ofliciales et commissarios suos absque cujuslibet diffícultatis óbice legaliter aperiri.

Quapropter nos, tamquain Boemie rex, pro nobis, heredibus а�? successo ribus nostris, Boemie regibus iniperpetuum promittimus bona nostra fide et sine omni dolo, quod cum hujusmodi invasoribus, bostibus et emulis, prêtervolunta- tem episcopi et capituli Wrat. non faciemus aliqua racione coucordiam, nisi prefati episcopus et capitulum reddantur indempues quodque prefatos episco- pum et capitulum Wrat. ecclesie, qui pro tempore fuerint, contra eosdem, si ipsos niterentur invadere, necnon omnes alios reges et duces а�? singulos inva sores, oppressores et molestatores eorum necnon bonorum Wrat. ecclesie tain- quani dominus et patronus eorum tuebimur et pro viribus defendemos. Signum serenissimi principis et domini dorn. Karoli quarti, Romano rum iinperatoris iuvictissimi et gloriosissimi Boemie regis1). Testes biijus rei sunt, venerabi- les Arnestus s. Prageusis ecclesie archiepiscopus, Johannes Oloniu- czeusis, Albertus Swerinensis et Theodericus Mindensis eccle- siarum episcopi, illustres Willi el mus marchio Mis neu sis. Boleo Swidni- censis, Conrados Olesuicensis, Wenceslaus et Ludouicus Ligni- censes, Prziemislaus Tesschinehsis, Boleo Opuliensis et Boleo Falkembergensis duces, speclabiles Burchardus et Johannes burgra- vü Magdeburgeuses, comités а�? nobiles Sbinco de Hazemburg supre- iniis magister camere nostre, J о do �? us et Johannes fratres de Rosemberg. Sdenco de Sternberg judex regalis curie per Boemiam et alii quamplures

1) Hier steht des Kaisers Monogramm.

Urkunden. CCLXXXI. CCLXXXII. 313

nostri príncipes, Mobiles et fidèles. Presencium sub imperialis nostre majesta- tis sigillo testimonio literarum, datum Wrat., a. d. millesimo trecentesimo quinquagesimo octavo, iiidiccione undécima, idus rneusis Decembris, regnorum iiostrorum anno tercio décimo, imperii vero quarto. Per Johann em de P r us inez. Per dominum imperatorem, cancellariiis R. Miliszius.