Charter: Chartularium Sangallense 03 (1004-1277) Nr. 1682, S. 494-496
Signature: Nr. 1682, S. 494-496
Add bookmark
Edit charter (old editor)
7. März 1262, Viterbo
Papst Urban IV. nimmt das Kloster Mariazell (Wurmsbach) in seinen Schutz und bestätigt ihm die Regel, die Freiheiten, die Privilegien und die Besitzungen.Source Regest: Chartularium Sangallense III, Nr. 1682, S. 493 (UB Zürich XIII, 1171b.-Largiadèr, Papsturk. Schweiz I,596 (mit Druck d Unterschriften u des Datums).).
Current repository:
Klosterarchiv Wurmsbach A.14.
Klosterarchiv Wurmsbach A.14.
Bleibulle an rot/gelben Seidenschnüren.Material: Pergament
Dimensions: 61/70 cm
- notes extra sigillum:
- Verso: Sanctus Vrbanus Cister.1 (Adresse); P.; Galle laicus.
+ Urbanus episcopus servus servorum dei dilectis in Christo filiabus abbatisse monasterii de Cella sancte Marie2 eiusque sororibus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. + || Religiosam vitam eligentibus apostolicum convenit adesse presidium, ne forte cuiuslibet temeritatis incursus aut eas a proposito revocet aut robur quod absit sacre religionis enervet. Ea propter dilecte in Christo filie vestris iustis postulationibus clementer annuimus || et monasterium sancte dei genitricis et virginis Marie de Cella sancte Marie Constantiensis diocesis, in quo divino estis obsequio mancipate, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes, ut or||do monasticus, qui seccundum deum et beati Benedicti regulam atque institutionem Cisterciensium fratrum a vobis post concilium generale susceptam in eodem monasterio institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascumque possessiones quecumque bona idem monasterium impresentiarum iuste ac canonice possidet aut in futurum concessione pontificum largitione regum vel principum oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma vobis et eis, que vobis successerint, et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis, locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis, possessiones, quas habetis in villa, que Wurisbacha3 vulgariter nominatur, possessiones, quas habetis in parrochia ecclesie Turicensis4, possessiones, quas habetis in villis Kilperc5, Stalicon6 et Scuhnaho7 vulgariter nominatis, cum terris pratis vineis nemoribus usuagiis et pascuis in bosco et plano in aquis et molendinis in viis et semitis et omnibus aliis libertatibus et inmunitatibus suis. Sane novalium vestrorum, que propriis sumptibus colitis, de quibus aliquibus hactenus non percepit, sive de ortis virgultis et piscationibus vestris seu de vestrorum animalium nutrimentis nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis personas liberas et absolutas e seculo fugientes ad conversionem recipere et eas absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper, ut nulli soraruma) vestrarum post factam in monasterio vestro possessionemb) fas sit sine abbatisse sue licentia de eodem loco discedere. Discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. Illud districtius inhibentes, ne terras seu quodlibet benefitium ecclesie vestre collatum liceat alicui personaliter dari seu alio modo alienari absque consensu totius capituli vel maioris aut sanioris partis ipsius. Sique vero donationes aut alienationes aliter quam dictum est facte fuerint, eas irritas esse censemus. Insuper autem auctoritate apostolica inhibemus, ut nullus episcopus vel quelibet alia persona ad sinodos vel conventus forenses vos ire vel iuditio seculari de vestra propria substantia vel possessionibus vestris subiacere compellat nec ad domos vestras causa ordines celebrandi causas tractandi vel aliquos conventus publicos convocandi venire presumat nec regularem electionem abbatisse vestre impediat aut de instituenda vel removenda ea, que pro tempore fuerit, contra statuta Cisterciensis ordinis se aliquatenus intromittat. Pro consecrationibus vero altarium vel ecclesiarum sive pro oleo sancto vel quolibet ecclesiastico sacramento nullus a vobis sub obtentu consuetudinis vel alio modo quicquam valeat extorquere, sed hec omnia gratis vobis episcopus diocesanus impendat, alioquin liceat vobis quemcumque malueritis catholicum adire antistitem gratiam et communionem apostolice sedis habentem, qui nostra fretus auctoritate vobis quod postulatur impendat. Quod si sedes diocesani episcopi forte vacaverit, interim omnia ecclesiastica sacramenta a vicinis episcopis accipere libere et absque contradictione possitis, sic tamen, ut ex hoc in posterum proprio episcopo nullum preiuditium generetur. Quia vero interdum proprii episcopi copiam non habetis, si quem episcopum Romane sedis ut diximus gratiam et communionem habentem et de quo plenam notitiam habeatis per vos transire contigerit, ab eo benedictiones monialium vasorum et vestium et consecrationes altarium auctoritate sedis apostolice recipere valeatis. Porro si episcopi vel alii ecclesiarum rectores in monasterium vestrum vel personas inibi constitutas suspensionis excommunicationis vel interdicti sententiam promulgaverint sive etiam in mercenarios vestros pro eo, quod decimas sicut dictum est non persolvitis sive aliqua occasione eorum, que ab apostolica benignitate vobis indulta sunt, seu benefactores vestros pro eo, quod vobis aliqua benefitia vel obsequia ex caritate prestiterint vel ad laborandum advenerint in illis diebus, in quibus vos laboratis et alii feriantur, eandem sententiam protulerint, ipsam tamquam contra apostolice sedis indulta prolatam decernimus irritandam. Nec littere ille firmitatem habeant, quas tacito nomine Cisterciensis ordinis et contra indulta apostolicorum privilegiorum constiterit impetrari. Preterea cum commune interdictum terre fuerit, liceat vobis nichilominus in vestro monasterio exclusis excommunicatis et interdictis divina offitia celebrare. Paci quoque et tranquilitati vestre paterna in posterum sollicitudine providere volentes auctoritate apostolica prohibemus, ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu furtum facere ignem apponere sanguinem fundere hominem temere capere vel interficere seu violentiam audeat exercere. Preterea omnes libertates et imunitates a predecessoribus nostris Romanis pontificibus ordini vestro concessas necnon libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et prineipibus vel aliis fidelibus rationabiliter vobis indultas auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti privilegio communimus. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablata temere minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur earum, pro quarum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate. Siqua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, seccundo tertiove commonita nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate reamque se divino iuditio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et domini redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte subiaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Iesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen amen amen.||
(R)c) Ego Urbanus catholice ecclesie episcopus subscripsi. (BV)||
+ Ego Odo Tusculanus8 episcopus subscripsi.||
+ Ego Stephanus Prenestinus9 episcopus subscripsi.||
(Kolonne links neben Bischöfen):||
+ Ego frater J. tituli sancti Laurentii in Lucina10 presbyter cardinalis subscripsi.||
+ Ego frater Hugo tituli sancte Sabine11 presbyter cardinalis subscripsi.||
(Kolonne rechts neben Bischöfen):||
+ Ego Riccardus sancti Angeli12 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Octauianus sancte Marie in via lata13 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Johannes sancti Nicolai in Carcere Tulliano14 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Ottobonus sancti Adriani15 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Jacobus sancte Marie in Cosmydin16 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Gottifridus sancti Georgii ad Velum Aureum17 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Vbertus sancti Eustachii18 diaconus cardinalis subscripsi.||
Dat. Viterbii19 per manum magistri Jordani sancte Romane ecclesie notarii et vicecancellarii, non. marcii, indictione V. incarnationis dominice anno M°.CC°.LXI. pontificatus vero donni + Urbani + pape quarti anno primo.
(R)c) Ego Urbanus catholice ecclesie episcopus subscripsi. (BV)||
+ Ego Odo Tusculanus8 episcopus subscripsi.||
+ Ego Stephanus Prenestinus9 episcopus subscripsi.||
(Kolonne links neben Bischöfen):||
+ Ego frater J. tituli sancti Laurentii in Lucina10 presbyter cardinalis subscripsi.||
+ Ego frater Hugo tituli sancte Sabine11 presbyter cardinalis subscripsi.||
(Kolonne rechts neben Bischöfen):||
+ Ego Riccardus sancti Angeli12 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Octauianus sancte Marie in via lata13 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Johannes sancti Nicolai in Carcere Tulliano14 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Ottobonus sancti Adriani15 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Jacobus sancte Marie in Cosmydin16 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Gottifridus sancti Georgii ad Velum Aureum17 diaconus cardinalis subscripsi.||
+ Ego Vbertus sancti Eustachii18 diaconus cardinalis subscripsi.||
Dat. Viterbii19 per manum magistri Jordani sancte Romane ecclesie notarii et vicecancellarii, non. marcii, indictione V. incarnationis dominice anno M°.CC°.LXI. pontificatus vero donni + Urbani + pape quarti anno primo.
Source Fulltext: Chartularium Sangallense III, Nr. 1682, S. 494-496.
Original dating clause: non. marcii
Editions:
- QSG Chron. VII/1a, S. 209 (unvollständig, nach Tschudi).
Comment
Zum Text vgl. M. Tangl, Die päpstl. Kanzleiordnungen von 1200-1500 (1894), S. 232, Formel 2.Language:
Notes:
a) A. - b) A, statt professionem. - c) Devise in der Rota: Fac mecum domine Signum in bonum. - 1 Zisterzienserkloster St. Urban, Gem. Pfaffnau, Amt Willisau LU. - 2 Zisterzienserinnenkloster Mariazell in Wurmsbach, Gem. Jona, Bez. See. - 3 Wurmsbach. - 4 Pfarrei Zürich. - 5 Kilchberg, Bez. Horgen ZH. - 6 Stallikon, Bez. Affoltern ZH. - 7 Küsnacht, Bez. Meilen ZH. - 8 Odo de Castro Radulfi, 1244-1273 Kardinalbischof v. Frascati, ital. Prov. Rom. - 9 Stephanus de Vancsa, 1251-1268 Kardinalbischof v. Palestrina, ital. Prov. Rom. - 10 Johannes de Toleto, 1244-1262 Kardinalpriester v. S. Lorenzo in Lucina. - 11 Hugo de s. Caro, 1244-1264 Kardinalpriester v. S. Sabina. - 12 Riccardus de Annibaldeschis, 1239-1274 Kardinaldiakon v. S. Angelo. - 13 Octavianus de Ubaldinis, 1244-1273 Kardinaldiakon v. S. Maria in via lata. - 14 Johannes Caietani de Ursinis, 1244-1277 Kardinaldiakon v. S. Nicolaio in Carcere Tulliano. - 15 Ottobonus de Flisco, 1251-1276 Kardinaldiakon v. S. Adriano. - 16 Jacobus Savellus (später Papst Honorius IV.), 1261-1285 Kardinaldiakon v. S. Maria in Cosmedin. - 17 Gaufridus Alatrinus, 1261-1287 Kardinaldiakon v. S. Giorgio in Velabro. - 18 Hubertus de Ilcio, 1261-1276 Kardinaldiakon v. S. Eustachius. - 19 Viterbo, ital. Prov. Rom.
Places
- Viterbo
A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.
