useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Chartularium Sangallense 04 (1266-1299) 1291 I 31
Signature: 1291 I 31
Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
31. Januar 1291, St. Gallen
Abt Konrad und der Konvent von St. Gallen bestätigen den Verkauf der Burg Grüningen und der Höfe Dürnten und Mönchaltorf und verleihen sie gegen Bezahlung der Restschuld an die Herzöge von Österreich.
Source Regest: Chartularium Sangallense IV, Nr. 2262, S. 370 (Reg. ep. Const. I, 2773. - ZGOR 98 (1950), S. 226, Nr. 2770a. - Reg. Imp. VI/1, 2421.).
 

orig.
Current repository
STA Zürich C I 2339.

3 Siegel an blau/gelben Fäden, 1. wie 1. in Nr. 2028; 2. Abb. 78; 3. Abb. 81.Material: Pergament
Dimensions: 58/40 cm
  • notes extra sigillum
    • Rückvermerk (13./14. Jh.): § Instrumentum super possessionibus in Grveningen; (14. Jh.): Super Grvningen. Ducum.
Graphics: 

ins.
Abschr. (B), Insert in Nr. 2264 v. 16. Febr. 1291, Stiftsarchiv St. Gallen, Zürcher Abt. 8.

    x
    Conradusa) dei gratia abbas1 totusque conventus monasterii sancti Galli ordinis sancti Benedicti Constanciensisb) dyocesis universis Christi fidelibus presentem paginam inspecturis subscriptarum rerum noticiam cum salute. Quia condicionisb) humane habitudo in eodem statu || permanere non potest, cum aut ascendendo incrementum suscipiat aut descendendo per alicuius adversitatis obicem sustineat detrimentum et precipue per oblivionis caliginem, que humane memorie novercatur, expedit ea, que geruntur in tempore, scripturarum indiciis tenaci et in||commutabili memorie commendari. Noverint itaque universi tam posteri quam presentes, quod cum vir memorie venerabilis Bertholdusc) quondam dei gratia abbas2 monasterii sancti Galli noster predecessor castrum seu oppidum in Grveningend)3 dicte dyocesis cum suis pertinenciisb) universis, advocaciab) || videlicet et aliis iuribus corporalibus et incorporalibus quibuscumque a nobili viro domino Livtholdoe) de Regenspergf)4 emerit pro certa pecunieg) quantitate, que idem nobilis ab antiquo in feodum a nostro monasterio tenuit et possedit, ac ante solucionemb) pecunieg) predicte prefatus dominus Bertholdusc) antecessor noster viam fuerit universe carnis ingressus, obsidumque ac aliorum creditorum multitudine dictum nostrum monasterium in tantorum debitorum mersum esset voragine, quodh) nisi celeri succursum ei foret remedio, in ruinam irrestaurabilem procul dubio devenisset, pie memorie dominus Volricus de Gvttingeni) abbas5, qui prelibato domino Bertholdoc) in abbaciab) sancti Galli successit, urgente, ut dictum est, exactissima necessitate, cum non esset in rebus mobilibus, unde a tanta mole debitorum posset dictum sancti Galli monasterium liberari, prefatas possessiones castrum predictum cum iuribus et suis pertinenciisb) quibuscumque necnon alias possessiones ipsius monasterii de consensu sui conventus vel maioris et sanioris partis eiusdem exposuit vendicionib), ut pensatis diligenter circumstanciisb) universis venderentur ille possessiones, per quas facilius posset resurgere monasterium sancti Galli, ne omnino in exicium perpetuo mergeretur. Post multa igitur maus et dampnis intollerabilibusk) crebrescentibus prefatus dominus Volricus abbas de consensu conventus sui monasterii vel maioris et sanioris partis eiusdem emptores invenit, qui decreto habito licitacione facta secundum formam iuris prehabitisque tractatibus publicis et occultis cum hiis, quorum intererat, videlicet conventul) et ministerialibus dicti monasterii nostri, castrum prefatum in Grveningend) cum advocaciab), cum curte, que dicitur Mvnchaltorfm)6, et cum curte, que dicitur vulgaritern) Tvnretôno)7, et cum iuribus patronatus ecclesiarum pertinentibus ad dictas curtes, necnon cum omnibus iuribus tam corporalibus quam incorporalibus, quibuscumque et quocumque nomine censeantur, ipsis pertinentibus et annexis vendidit et tradidit serenissimo domino Rudolfop) dei gratia Romanorum regi inclito suorum liberorum nomine comparanti omnia et singula supradicta per ipsos liberos eorumque heredes titulo feodi ab ipso monasterio sancti Galli perpetuo possidenda, proprietate ipsorum bonorum apud dictum monasterium remanente, pro duobus milibus marcarum argenti puri et legalis ponderis Constanciensisb), que milia in nunc modum domino Volricoq) abbati predicto nostro predecessori fuerant persoluta, pars predicto domino de Regenspergf) et pars obsidibus, qui in dampnoso obstagio morabantur obligati a prefato domino Bertholdoc) abbate sancti Galli et suo conventu in empcioneb) prefati oppidi cum advocaciab) et cum aliis suis pertinenciis primo facta, ita quod prefate summe solutio mille quadringentarumr) et quinquaginta marcarum argenti legalis dictis) ponderis numerum tunc complevit, quam summam argenti dictus Volricust) abbas et conventus nostri monasterii cum suis ministerialibus recogno verunt et recognoscunt ex causa predicta se recepisse, nosque unâ cum nostro conventu idipsum recognoscimus per presentes et eandem secundum modum prefatum in utilitatem evidentem nostri monasterii fore conversam. Deinde domino Volrico quondam abbate sancti Galli predicto carnis debitum persolvente, ortis ex hoc contractu aliquarum materiis altercacionum inter predictum dominum nostrum Rudolfumu) Romanorum regem et illustres filios suos Albertum et Rvdolfumu)8 duces Austrie et Styrie comites de Habspurchv) et de Kiburchw) Alsacieb) lantgraviosx) ex unay) et Wilhelmumz) tunc abbatem sancti Galli9 nostrum predecessorem nostrumque conventum ex parte altera, post concertacionem diutinam nobis et nostro monasterio dampnosam sapientum et proborum mediante consilio et tractatuaa) sollempni prehabito et premisso, qui circa huiusmodi tractatusab) premittendus est iuxta canonicas sanctiones, in hunc modum composicio intercessit. In priore enim contractu inito per dictum Volricumq) antecessorem nostrum de duobus milibus marcarum argenti restabant solvende quingente et quinquaginta marce, quibus predictus dominus rex Romanorum nomine dictorum suorum liberorum ipsorumque heredum superaddidit ducentas et quinquaginta marcas ponderis antedicti ad securissimam et plenissimam iustificacionem contractus memorati pro bono pacis et concordie non iuris debito, sed pocius ex superhabundanti, ita quod ipsa superaddicioneb) computata octingenteac) marce argenti dicti ponderis solvende remanserant de summa totalis precii antedicti, quarum medietatead) videlicet quadringentis marcis argenti eidem predecessori nostro Wilhelmoz) per dictum dominum nostrum regem Romanorum suorum liberorum nomine persoluta et in utilitatem evidentem nostri monasterii sancti Galli videlicet in exhoneracionemae) debitorum gravi um eiusdem, quibus usure intollerabilesk) et dampna gravia in obstagiis accreverunt in civitate Constanciensib), conversa legitimeaf), prout scriptis presentibus publice profitemur, dictus noster predecessor Wilhelmusz) accedente consensu nostri conventus et adhibitaag) sollempnitate debita acah) consueta prefatum vendicionis contractum, prout supra de verbo ad verbum exprimitur, ratificavit, approbavit et ad cautelam nichilominus innovavit. Nos itaque receptis residuis quadringentis marcis argenti puri et legalis ponderis Constanciensisb) a predicto domino rege Romanorum Rudolfou) nomine et vice illustris domini Alberti ducis Austrie et Styrieai) comitisak) de Habspurchv) et de Kiburchal) Alsacieb) lantgraviix) sui filii et suorum heredum et nomine ac vice . . heredis quondam illustris domini Rudolfiu) ducis Austrie et Styrie sui nati, quas nos ab ipso recepisse et in utilitatem evidentem nostri monasterii videlicet in redempcionemb) et absolucionemb) castri nostri de Nouo Rauenspurcham)10 cum suis pertinenciisb) universis factas a nobili viro Rudolfou) comite de Monteforti11, qui dictum castrum cum suis pertinenciisb) titulo pignoris possidebat, legitimeaf) conversis, prout tenore presenciumb) profitemur, tractatu sollempni prehabito et premisso, qui circa huiusmodi contractus habendusan) est et premittendus iuxta canonicas sanctiones, et deliberacione prehabita diligenti sepius cum conventu, ministerialibus et vasallis nostri monasterii ac utilitate ipsius monasterii diligentissime considerata castrum prefatum in Grveningend) et oppidum cum advocaciab), hominibus et iuribus aliis quibuscumque et cum curtibus suprascriptis ac iuribus patronatus ecclesiarum eisdem pertinentibus et annexis omnibusque aliis locorum iuribus, prediis, pratis, pascuis, nemoribus, aquis, aqueductibus, piscinis aut piscariis, viis et inviis, cultis et incultis aliisque iuribus tam corporalibus quam incorporalibus universis, quocumque nomine censeantur, ratificantes et approbantes expresse prehabitum vendicionisb) contractum, proutao) de verbo ad verbum superius est expressus, ad cautelam de novo in supplementum eius, siquid de iure vel de facto priori defuit contractui, communi consensu accedente libere et absolute predicto domino Alberto illustri duci Austrie et Styrie suisque heredibus et heredi quondam illustris domini Rudolfiap) fratris sui damus et tradimus ac in ipsos transferimus per presentes per iustum et legitimumaf) empcionis titulum feodali iure perpetuo possidenda sine cuiusvis obice contradictionis. Et ne predicta possint aliquatenus violari, fide data nomine iuramenti promittimus et spondemus sollempni interposita stipulacione, nosaq) contra premissa venire nullatenus vel per nos aut alios quoscumque quicquam contra eadem facere, procurare aut aliquatenus attemptare directe vel indirecte, publice vel occulte, renunciantes nichilominus circa premissa et quodlibet eorundem tam pro nobis quam pro nostro monasterio nostrisque in evum successoribus, quicumque pro tempore fuerint, beneficio restitucionis in integrum, iurear) maioris vel minoris, principaliter aut incidenter, litteris a sede apostolica vel aliunde impetratis seu eciamb) impetrandis, decepcionib) ultra dimidiam partem iusti precii, excepcionib) non numerate pecunieg), non tradite, non solute, defensioni et auxilio non adhibite sollempnitatis debite vel consuete, omnibus constitucionibus et statutis tam editis quam edendisas), omni auxilio legum et canonum, excepcionibus doli in factum et quod metus causa, auxilio consuetudinis generalis vel particularis et generaliter omnibus auxiliis et suffragiis tam in genere quam in specie, quibus mediantibus ea, que sunt prehabita et premissa, in toto vel in parte aliqua eorundem possentat) ullo umquam tempore violari usque adeo, quod in contrarium veniens publice vel occulte, directe vel indirecte, reus fracte fidei habeatur. Et nichilominus dampna et expensas ac interesse commune et singulare refundere nos sollempni stipulacione interposita dicto duci, heredi quondam . . fratris sui et eorum heredbus obligamus, contractu vendicionis prefato, prout est premissum, in toto et in parte nichilominus in suo robore duraturo. Et ad observacionemb) omnium et singulorum premissorum nos nostrumque monasterium predicto domino duci et suis heredibus necnon heredi quondam . . fratris sui sub ypothecaau) omnium rerum nostri monasterii, quam specialiter in rebus omnibus nostri monasterii pro observacioneb) inviolabili premissorum omnium ipsis constituimus per presentes, per stipulacionemb) legitimamaf) obligamus. Promittimus eciamb) warandiamav) et de evictione cavemus eisdem super empcione predicta in omnibus rebus et iuribus superius expressis tam in omni foro ecclesiastico quam civili, adhibitis nichilominus per nos in omnibus et singulis supradictis verborum ac gestiumaw) sollempnitatibus debitis vel consuetis. Et ad firmitatemax) perpetuam eorundemay) presentes litteras conscribi fecimus et easdem pro nobis singulis subscribi, cum scribendi pericia careamus, necnon sigillorum reverendi patris domini Rvdolfiu) dei gratia Constanciensisb) episcopi12 loci ordinarii, nostri abbatis et conventus predictorum, quo nunc utimur, cum sigillum conventus13, quo utebamur tempore Wilhelmiz) quondam abbatis monasterii nostri, refutaverimus et reprobaverimus ex eo, quodaz) idem Wilhelmusz) eodem sigillo post suspensionem amministracionis14 sue in spiritualibus et temporalibus per venerabilem patrem dominum Johannem episcopum Tusculanum15 apostolice sedis legatum in regno Alemanieba) ex quibusdam legitimisaf) causis factebb) in nostri monasterii preiudicium utebatur, robore communiri. Nos Rudolfusu) dei gratia Constanciensisb) episcopus premissis omnibus et singulis rite et legitimeaf) iniciatis et eciam consummatis, prout de verbo ad verbum superius est expressum, consencientesb) et eadem approbantes et ratificantes nostram eisdem omnibus et singulis confirmacionemb) et auctori tatem plenariam impertimur et ad fidem indubitabilem eorundem presentibus sigillum nostrum appendi fecimus ad peticionem dictorum . . abbatis et conventus monasterii sancti Galli. Nos Cvonradus dei gratia abbas monasterii sancti Galli predictus premissis omnibus et singulis consencientesb), cum et eadem, ut est premissum, per nos sint effectui mancipata, huic instrumento per Ottonem16 notarium subscribi fecimus pro nobis, cum scribendi pericia careamus. Ego Bertholdusc)17 prepositus monasterii sancti Galli predictis omnibus consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Heinricusbc) portenarius sancti Galli supradictis omnibus consencio et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Rvomobd) de Ramsteinbe) monachus monasterii sancti Galli predictis omnibus consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Hugo de Dvrrenhaynbf) monachus monasterii sancti Galli supradictisbg) omnibus consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Heinricusbc) de Dvrrenhainbf) monachus monasterii sancti Galli omnibus predictisbh) consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Fridericus de Gvndoluingenbi) monachus monasterii sancti Galli predictis omnibus consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Hilteboldus de Wersteinbk) monachus monasterii sancti Galli predictis omnibus consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Volricus de Truhpurchbl) monachus monasterii sancti Galli predictis omnibus consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Johannes de Guttingeni)18 monachus monasterii sancti Galli predictis omnibus consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Ego Hainricus de Lvpphenbm) monachus monasterii sancti Galli predictis omnibus consenciob) et consensi et huic instrumento per Ottonem conscripto pro me subscribi feci. Actum et datum apud sanctum Gallum, feria quarta ante festum purificacionisb) beate Marie virginis, indictione quarta, anno domini M°.bn) CC°. nonogesimobo) primo.
    Source Fulltext: Chartularium Sangallense IV, Nr. 2262, S. 370-374.

    Original dating clauseferia quarta ante festum purificacionisb) beate Marie virginis

    Editions
    • UB St. Gallen III, 1074. - UB Zürich VI, 2125 (beide unvollständig).

    Comment

    Empfängerausfertigung, geschrieben wie Nr. 2305 vom Notar Otto, identisch mit dem aus der Kanzlei König Rudolfs übernommenen Schreiber K 2 der Kanzlei König Adolfs.$$A gelangte 1415 aus dem habsburgischen Archiv in Baden (vgl. R.Thommen, Die Briefe der Feste Baden [1941], S. 59, Nr. 243) nach Zürich. - Nach dem Chronisten Kuchimeister (MVG 18 [1881], S. 101 f.) kaufte Abt Berchtold Grüningen von den Regensbergern, konnte aber die Kaufsumme nicht bezahlen (ebd. S. 133). Der Gegenabt Ulrich von Güttingen verpfändete die Herrschaft an Walter v. Elgg (ebd. S. 140), von dem sie König Rudolf löste (ebd. S. 145). Der 1284 in Nr. 2130 bestätigte Verkauf an König Rudolf scheint nicht rechtskräftig geworden zu sein, denn nach Kuchimeister (S. 147f.) nötigte der König den Gegenabt Konrad v. Gundelfingen zum Verkauf an seine Kinder. Dieser Verkauf wird nun bestätigt und die Herrschaft an Österreich übertragen.


    LanguageLatein

    Notes
    a)Cvonradus B. - b)t statt c B. - c)Berhtold- B. - d)Grueningen B. - e)Liutoldo B. - f)Regensperc B. - g)peccunie B. - h)ut B. - i)Guttingen B. - k)intolerabil- B. - l)conventum, dann m getilgt A. - m)Munchaltorf B. - n)vvlgariter A, vulgariter B. - o)Tunrtun B. - p)Ruodolfe B. - q)Vor. B. - r)quadrigentarum B. - s)predicti B. - t)VoI. B. - u)Rvodolf- B. - v)Habspurc B. - w)Kiburc B. - x)langravi- B. - y)unâ B. - z)Willehelm- B. - aa)r aus c korr. B. - ab)contractus B. - ac)octigente B. - ad)mediate B. - ae)exonerationem B. - af)legittim- B. - ag)habita B. - ah)et-Sigel B. - ai)Stirie B. - ak) Korr. aus comite A. - al)Chiburc B. - am)Rauenspurc B. - an)d aus anderem Buchstaben korr. B. - ao) In B folgt nochmals ut. - ap)Rvod. B. - aq)nos fehlt in B. - ar) A, B. - as) Davor radiertes q A. - at)possint B. - au)ypotecha B. - av)gwarandiam B. - aw) A; B richtig gestuum. - ax)confirmationem B. - ay)eorumdem B. - az)o aus anderem Buchstaben korr. B. - ba)Alamannie B. - bb) A, B, statt factam. - bc)Hainricus B. - bd)Rvemo B. - be)Ramstain B. - bf)Durnhain B. - bg)predictis B. - bh)predictis omnibus B. - bl)Gundoluingen B. - bk)Wernstain B. - bl)Druhpurc B. - bm)Lupfen B. - bn)millesimo B. - bo)nonagesimo B. - 1 Konrad v. Gundelfingen, 1288-1291 Gegenabt. - 2 Berchtold v. Falkenstein, 1244-1272. - 3 Grüningen, Bez. Hinwil ZH. - 4 Wohl Lütold VII. v. Alt Regensberg (abg. Burg, Gem. Regensdorf, Bez. Dielsdorf ZH), 1230-1284. - 5 Ulrich VII. v. Güttingen, 1272-1277. - 6 Mönchaltorf, Bez. Uster ZH. - 7 Dürnten, Bez. Hinwil ZH. - 8 Albrecht u. Rudolf (+ 1290) v. Habsburg, Söhne König Rudolfs. - 9 Wilhelm v. Montfort, 1281-1301. - 10 Neuravensburg, sw. Wangen i. Allgäu. - 11 Rudolf II. v. Montfort-Feldkirch, 1252-1299. - Vgl. die Verkaufsurkunde Nr. 2187. - 12 Rudolf I. v. Habsburg-Laufenburg, 1274-1293. - 13 Abb. 25. - 14 Die Suspension Abt Wilhelms ist nur hier bezeugt. - 15 Johannes Buccamatius, 1285-1309 Kardinalbischof v. Frascati, ital. Prov. Rom. - 16 Notar der habsburgischen oder königlichen Kanzlei, vgl. die übereinstimmenden Subscriptionsformeln in einer Urkunde v. 16. April 1291 des Klosters Muri für den König (Quellenwerk I/1,1662). - 17 Berchtold v. Ramstein, 1278-1291 Klosterpropst. - Zu den übrigen Konventualen vgl. Nr. 2069. - 18 Johann v. Guttingen (Bez. Kreuzungen TG), 1284-1303 Mönch.
    Places
    • St. Gallen
       
      x
      There are no annotations available for this image!
      The annotation you selected is not linked to a markup element!
      Related to:
      Content:
      Additional Description:
      A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.