son ^at>cI6crg, »om 17. Suit 1548.

In nomine domini Amen. Nouerint vniuersi et singuli presens publicum instrumentum in- specturi, lecturi et audituri, Quod anno a nativitate ejusdem domini Millefimo quingentesimo qua- dragesimo octauo, Indictione sexta, die vero martis, decima septima menfis Julij, pontificatus san- ctislimi in Christo patris et domini nostri, domini pauli, diuina providentia pape tertij anno decimo quarto; Ex quo Cathedralis ecclesia Hauelbergenlis presulis et pastoris officio et solatio caret et vacat ac penitus destituta est, per obitum bone memorie Reuerendi in Christo patris et domini, do mini Bussonis, quondam Episcopi hauelbergenlis, qui diem vite sue die veneris quarta menus Maij de anno presenti clauserit extremum et ultiraum, Cujus corpus ecclefiastice sepulture traditum est; Inuocata primitus spiritus sancti gratia ac missa de eodem spiritu sancto decantata, congregatis postmodum venerabilibus et eximiis viris, dominis petro Conradi decano, Conrado Scbollen seniore, Johanne Mollendorf, Luca Wultzken, Hinrico Goltochs, Joachim Barfs, Wulfgango Redorffer Jurium doctore , Joachim Tidicke et Johanne Fuck, Canonicis prefate ecclesie hauelbergenlis, In loco eorum capitulari hora octaua vel quasi capitulariter Congre gatis et Capitulum ipsius ecclesie facientibus et representantihus propter infrafcripta ad hoc legit- time omnibus vocatis et citatis, In mei Notarij publici testiumque infrascriptorum ad hec specialiter vocatorum et rogatorum presentia constitutus dictus dominus petrus Conradi, decanus prefate ecclesie caput post Episcopum alios prefatos dominos et Canonicos prescntes de Capitulo alloquutus eft in in generali dicens. Venerabiles et eximii domini ac fratres in Christo charissimi, dignationi- bus uestris optime constat, Quanta incommoda, damna et inconuenientia passsi sumus et tribulationes ac prosequutiones habuimus et sustinuimus a tempore obitus dicti quondam domini Bussonis, episcopi et pastoris nostri. Ne autem ecclesia nostra propter diuturnam ejus vacationem grauem et intollerabilem in fpiritualibus et temporalibus patiatur laesionem, Ad euitandum vero majora damna incommoda et inconvenientia, ex quo vobis hodiernus dies statutus eft, ad quern vos omnes et sin guli per litteras speciales per Notarium publicum vocati et citati estis de futuro pontifice eligendo feu postulando, Et jam in id ipsum convenistis omnes. Admoneo igitur et hortor vos omnes et sin- gulos, vt nemo ex vobis sit excommunicatus, hereticus, scismaticus, suspensus, interdictus feu irre- gularis, vel qui aliud Canonicum impedimentum notorium siue occultum habuerit vel hujusmodi Canonice electioni feu postulationi legittime interesse non posset, Se nullo modo intromittat, fed dis- cedat et exeat quisquis talis eft, Ne aliis diuinum hoc opus electionis feu postulationis Canonice agentibus irapedimento sit. Eorum enim et talium voces et vota ego meo et aliorum totius capituli nomine non admitto. Etiam si voces et vota fecerint volo meo et aliorum totius Capituli nomine pro non factis habere nee admittere, de quo ego meo et totius Capituli nomine publice protestor. Insuper hortor et admoneo vos omnes et singulos per viscera niisericordie domini mei hiesu Christi, ut inter vos secludatis et remittatis omnem Inuidiam, timorem, rancorem et discordiam et quisquid distinctu diabolice fraudis in cordibus vestris vel inter vos alterutrum antiqui serpentis astu motuiu quomodolibet radicatum elset, ut poslint omnes et iinguli in ea pace, quam dominus mandauit, Ca- nonicam hanc futuri pontificis electionem feu postulationem salubriter agere atque perficere et ut tollatur a nobis omnibus eligentibus mala suspicio et ne videamur muncre vel metu, came feu san guine, aut alia mala occasione in isto electionis feu postulationis actu a via viritatis et integritatis,

493

quam pretendimus declinari: expedit enim aut juri Consonum eft atque per laudabilem hujus ecclesie consuetudinem jam dudum, observatum et approbatum, quod omnes et singuli eligere feu postulare volentes corporali juramento asserant et affirmant, fe velle secundum bonam conscientiam sue intel- ligentie eligere et postulare eum, quem credunt ecclefie nostre futurum Episcopum atque pastorem animarum meliorem et utiliorem. Idcirco omnes et finguli tactis precordiis jurabit et quilibet dicat, ego juro. Ac statim quilibet eorum tarn decanus quam canonici tactis precordiis juraverunt, et qui libet eorum jurauit. Preftitis autem juramentis memoratus dominus petrus Conradi, decanus di xit: Eligenda eft nobis in primis via vel forma, per quam ad electionem feu poftulationem Cano- nice venire poffumus. Si igitur placuerit omnibus et singulis, quod per viam scrutinii procedatur dicat vnusquisque mentem suam per verbum placet, vel non placet. Quo dicto statim omnes et iinguli ex ordine a primo usque ad nouislimum dixerunt plana voce placet nobis. Subinde omnes et singuli Canonici nominauerunt et elegerunt duos scrutatores videlicet predictos dominos Wolf- gangum Redorffer, doctorem, et Joachim Barfs, Canonicum dicte ecclefie qui tactis precor diis ad I'ancta dei evangelia jurauerunt bene et feliciter referre ea, que in scrutinio huiusmodi re- perierint. Posthec locum Capitularem decanus et singuli canonici exiuerunt, remanentibus autem duobus scrutatoribus. Et statim dominus Wolfgangus interrogatus ita dixit: Ego Wolfgan- gus Redorffer in conscientia mea et qui solum deum pre oculis habeo, credo illustrem principem et dominum Fridericum, Marchionem Brandeburgensem etc., illustrissimi prinoipis et domini, domini Joachimi, Marchionis Brandenburgensis, Sacri romani Imperii Archicame- rarii et Electoris, Stettinensis, pomeranie, Cassuborum, Schlauorum et in Schlesia ad Crossen Ducis, Burggravii Niirenbergensis et principis Rugie, filium legittimum meliorem et utiliorem, et in eum consentio ac eundem nomino postulandum in Episcopum et pastorem ecclesie hauelbergensis. Deinde Dominus Joachim Barfs, alter Scrutatorum, dictum illustrem principem dominum Fridericum nominauit postulandum in Episcopum hauelbergensem. Posthec dominus petrus Conradi, decanus ad locum Capitularem accersitus suit, Qui simili modo, sicut Dominus Wolfgangus Redorffer, credebat dominum fridericum, Marchionem Brandenburgensem, ac eundem nominauit postulan dum et postulauit in Episcopum ecclesie hauelbergensis. Deinde iuxta senium ad ordinem vocati fueruntceteri domini Conradus Schollen Senior, Johannes Mollendorf, Lukas Wutzke et dominus petrus Conradi, decanus, procuratorio nomine domini hieronimi Moderik, ab sentia, cujus voluntatem habuit, ac Hinricus Goltochs, Joachim Thideke et Johannes Fugk, qui omnes unanimiter et concorditer deum pre oculis habentes consentierunt et nominaue runt postulandum dominum fridericum, Marchionem Brandenburgensem et postularunt in episco pum et pastorem ecclesie hauelbergensis. Post sactum scrutinium predicti scrutatores vocauerunt om nes Canonicos ad locum Capitularem et dominus Wulfgangus Redorffer, unus de Scrutatori bus, dixit ad Capitulum: Nos examinamus vota singulorum, placet vobis, ut ilia publicemus. Re- sponderunt omnes: placet. Qui quidam dominus scrutator de consensu sui conscrutatoris rettulit, Quod omnes et singuli Nemine discrepante in illustrem principem dominum fridericum, Marchio nem Brandenburgensem etc. consensissent. Quare collatio numeri ad numerum non requirebatur. Interrogauit idem Scrutator, Si poftulationem exposcerent. Qui dum omnes et singuli eandem fieri petiuerunt, Idem Scrutator expressa voce legendo pronunciauit In hunc, qui sequitur, modum In- uocata spiritus sancti gratia ad honorem dei et glorifiime virginis Marie matris ejus ac sanctorum Laurentii et Constants patronorum ecclesie hauelbergensis, quia in reuerendum et illustrem princi pem et dominum, dominum fridericum, Marchionem Brandenburgensem, Illustrissimi principis et

494

domini, domini Jo ac hi mi, Marchionis Brandenburgensis, Sacri Romani Imperii Archicamerarii et electoris filium legittimum in minoribus ordinibus constitutum in etate autem et sacris raajoribus ordinibus defectum habentem omnes concorditer nemine discrepante in Scrutinio consenlimus ac meo et aliorum omnium nomine eundem in nostrum et ecclesie nostre hauelbergenfis nouum episco- pum et pastorem postulauimus eandem postulationem sic factam in bis scriptis pronuncio. Que qui- dem postulatio omnibus et singulis dominis videlicet decano et Canonicis grata et accepta suit. Eandemque postulationem feliciter ratam habuerunt atque gratam ac nimio pre gaudio exultantes et gaudent alta et devotu voce canticum jocunditatis et leticie Te Deum laudamus et in dicta ecclesia hauelbergensi campanis pulsatis cantauerunt et ibidem deo et omnibus sanctis viris oratione facta gratiarum actionem egerunt. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premis- sorum presentes litteras siue presens publicum instrumentum exinde fieri et per me Notarium publi- cum infrascriptum subscribi, necnon quilibet manu propria se subscripsit et publicarc mandarunt, Sigillique sui magni ecclesie hauelbergenfis subappensione communiri. Acta fuerunt hec in domo Capitulari ipsius ecclesie hauelbergenfis et in ecclesia predicta sub anno, Indictione, die, mense et hora ac pontificatu, quibus supra, presentibus ibidem honorabilibus dominis Petro Latekat et Johanne petri, vicariis in dicta ecclesia hauelbergensi, testibus ad premissa specialiter rogatis et requisitis.

Ego Petrus Conradi, decanus et Officialis generalis hauelbergenfis premiffis interfui, postulaui et consenfi ut supra, quod manu propria attestor.

Ego Conradu8 scalene, senior et Canonicus ecclesie hauelbergenfis premiffis interfui, postulaui et consenfi ut supra, quod manu propria attestor.

Pro domino hieronimo Moderick absente ego petrus Conradus (sic) ex procura- tione premiffis interfui, postulaui et consenfi, quod manu propria attestor.

Ego Joachim Barsewisch, Canonicus et Cantor, premiffis interfui, postulaui et consensi, ut supra, quod manu propria attestor.

Pro domino Johanne Mollendorf, Canonico hauelbergensi, qui premiffis interfuit, postu- lauit et consensit, ego Ebellus Mollendorf, similiter Canonicus, rogatus manu mea propria subscripsi.

Ego Wolfgangus Redorffer, Canonicus Ecclesie hauelbergenfis, vnus de scrutatoribus, premiffis interfui, feci et postulaui et consensi ut supra, quod protestor hac manu mea propria.

Ego Lucas Wiiltzke, Canonicus hauelbergenfis, premiffis interfui et consensi, quod manu propria attestor.

Ego henricus Goltochs de berentzweiler, ecclesie hauelbergensis Canonicns, pre miffis interfui et consensi, quod manu propria attestor.

Ego Joachimus Tiedtke, Canonicus ecclesie hauelbergensis, premiffis interfui et con sensi, ut supra, quod manu propria attestor.

Ego Johannes Fugius, ecclesie hauelbergensis Canonicus, premiffis interfui, postulaui et consensi, ut supra, quod manu propria attestor.

Et Ego JoachimusTolle, clericus, hauelbergensis diocesis publicus apostolica et impe rial auctoritatibus Notarius jam dicte dominorum scrutatorum electioni et nominationi ac eorum pronunctiationi Necnon noui presulis et episcopi postulationi omnibusque aliis et singulis dum sic ut premittitur fierent et agerentur presens interfui testibus premiffis interfui, Eaque sic fieri, vidi et audiui, ac in notam sumpsi; Ex quo hoc publicum instrumentum manu mea fideliter scriptum exinde

495

seci, subscripsi, publicaui et in hanc publicam sormam redegi, Signoque nomine et cognomine meis solitis et consuetis fignaui In fidem et teftimonium omnium et singulorum premissorum rogatus spe- cialiter ac requisitus, Necnon sigilli maiori capituli hauelbergensis appensione communiui. Ilai) einev alten, im ©e&rimett ©taats«3lr<$i»e beftnbfic$<it Sopie.