TIT. VI.

jD<? Ao»or* Primatum Palatii, ut ab iniferioribus servetur.

Q' • »'># ' # . '.'■ < '■ • ir.i ■ ■ i :::t.r •• m ui Primatum dignitate, atque reverentiae vel gratia? i ai. q ob meritum in Palatio honorabiles habentur, his a junio- *sni«««»«que. ribus modestus honor per omnia deferatur, qui etiam mi- nores a senioribus et dile&ionis amplectantur affe&u, et utiJitatis imbuantur exemplo.

. CAP. II. • Ex Concilio Toletano XIIL anno 683. can. 2.:

De accusatis sacerdotibus, seu etiam optimattbus Pa/atii, ataue Gardingis, sub qua eos justitite cautela examinari ,

conveniat. :'.'.,/

Secunda? collationis obje&u res nostro ccetui lacriman- da occurrit, quae tanto est synodalis judicii pondere abi^ genda, quanto immensam stragem populis affert pariter et ruinam. Etenim decursis retro temporibus vidimus multds et flevimus, ex Palatini ordinis officio cecidisse, quos et violenta professio ab honore dejecit, et trabalea regum san&ione judicium aut morti aut ignominiae perpetuae sub- pgavit. Quod importabile malum , et impietatis facinus ex- horrendum religiosi Principis nostri animus abolere inten-, dens, generali omnium Pontificum arbitrio retra£bandum invexit, et ultrici synodalis potentia: au&oritate cohiben- dum instituit. ..*..- r.-t

Unde congruam devotionis ejus sententiam decernentes,, hoc in commune decrevimus , ut nullus deinceps, ex Pala- tini ordinis b gradu , vel religionis san&ae c conventu, regiae subtilitatis astu , v.el profanae potestatis instin&u , sive quo- rumlibet hominum malitiosae voluntatis obnixu citra mani- festum et evidens culpae suae judicium , ab honore sui ordi- nis, vel servitio domus regiae arceatur; non antea vincu^

a Irrevocabile. b Optimatum. <? Clericorum,

a64 COLLECTIO MAXIMA •

lorum nexibus illigetur, non quaestioni subdatur , non qui- buslibet tormentorum vel flagellorum generibus maceretur, non rebus privetur , non etiam carceralibus custodiisj rman- cipetur , neque adhibitis hic inde injustis occasionibus abdi- cetur , per quod illi violentia occulta , vel fraudulenta pro- fessio extrahatur , sed is , qui accusatur , gradum ordinis stfi tenens , et nihil ante de supradi&orum capitulorum no- bilitate persentiens, in publica sacerdotum <*, seniorum atque etiam Gardingorum * discussione redu&us, et justissi- me perquisitus, aut obnoxius reatui dete&ae culpae legum poenas excipiat, aut innoxius judicio omnium comproba- batus appareat. 1

Illos tamen , quos in locis talibus manere constiterit, unde nocibilis perfugii suspicio sit, aut eos quos pro con- turbatione terrae diligentius oporteat custodiri, hoc sine ali- quo vinculorum vel injuriae damno , sub libera custodia con- sistere oportebit. Sic tamen .repulso omni terrore , sub cir- cumspecla et diligenti custodia habeantur, ut tempus quo judicari eos oporteat, nullo modo sub fraudulentia dilate- tur, quo ab uxoribus , vel propinquls, atque etiam rebus suis diutissime separati professionem d suam videantur de- disse inviti; quae tamen si data fuerit, modis omnibus non valebit; sed juxta superiorem ordinem, illud tamen pro vero accipietur, quod ex ore ejus agnitum generali fuerit judicio comprobatum. Nam de ceterorum ingenuorum per- sonis, qui Palaiinis officiis non ha;serunt, et tamen inge- nuae dignitatis titulum reportare videntur , similis ordo ser- vabitur; qui etiamsi pro culpis minimis (ut assolet) fla- gellorum ictibus a Principe verberentur , non tamen ex hoc aut testimonium ' amissuri sunt, aut rebus sibi debitis pri- vabuntur. Quod si de infidelitatis crimine quicquam eis objicitur, simili, ut superius prcmissum est, ordine judi- candi sunt.

Quod synodale decretum Divino , ut eonfidimus, spi- rku promulgatum , si quis regum deinceps aut temeran- ter custodire neglexerit, aut malitiose prseterire praselege- rit, quo quisquam de personis taxatis aliter quam praemis- sum est', praedamnetur , aut astu congestae malitiae perima- tur, vel defecl:us sui ordinis loco privetur ; sit cum omni- bus qui ei ex deleclratione consenserint, in conspectu al- • '-■ tis-

a Episcoporum. b Prccenjm, seu Nobilium, unde sennoret, vel sefiorts, c Defea-

sorum. d Confe**ionem. « Honorem. :*

CONCILIORUM HISPANI^. 265

tissirai Dei Patris, et Unigeniti Filii ejus, atque Spiritus San&i perenni anathemate ultus, et divinis vel sternis ad- dicetur ardoribus concremandus. Et insuper quicquid con- tra hanc regulam sententiae nostrae, aut in persona cujuscum- que fuerit achim , aut de rebus accusatae personae extiterit judicatum, nullo vigore subsistat, quo persona ipsa aliter, quam decernimus , judicata , aut testimonii sui dignitatem amittat, aut quaestu rei propriae careat. Nec enim haec et alia promentes a, Principibus domesticae corre&ionis potestas adimitur. Nam specialiter de laicis illis , quos non culpa infidelitatis adstrinxit, sed aiit servitii sui officio torpentes, aut in commissis sibi aclribus reperiuntur esse mordaces * * vel potius negligentes, erit Principi licitum hujusmodi perso- nas absque aliquo eorum infamio, vel rei propriae damno , et servitii mutatione corrigere, et in commissos talium alios, qui placeant, transmutare. Eumdem vide in ca'£. 6. de Caus. Cleric. agit.

C AP. III.

Ex eodem, canone 6.

XJt exceptis servis vel libertis fiscalibus, nullus de servitute quorumlibet deinceps , aut libertis , ad Palatinum ofjicium quocumque tempore transeat.

Saepe obscurat nobilium genus subreptum servitutis importabile dedecus, quod et generosos adaequatum infa- mat, et dominis plerumque notam proditionis importat. Multos enim ex servis vel libertis plurimum ex regjio^ jus- su novimus ad Palatinum fuisse pertra&os officium j qui tamen arFeclare cupientes sublimitatem honoris , quam illis subtrahebat natio obfuscatae originis, dum aequales dominis per susceptum Palatirium officium fadi sunt, in necem do* minorum suorum vehementius grassaverunt. Et quod nefas est dicere, etiam hi qui a dominis suis libertatis beneficio potiuntur , ipsi quoque dominis suis regio jussu tortores existunt. Nam quid jam , si praecedentium et antiquorurq historica narratione memoremus excidia, in qua obscoena conditio servitutis dominorum saepe suorum casum operiens, et regnum pariter labefaclare fecit, et dominos? . 1

Ac proinde hortante pariter ac jubente praedi&o glo- riosissimo Principe , hoc nostri ccetus aggregatio observan- dum instituit, ut exceptis servis vel libertis fiscalibus, nullus servorum atque etiam libertorum quorumlibet deinj

a Decernentes. b Praxipites. Ll CepS

266 .HlCOLLECTTO MAXIMA O'

eeps ad Palatinum quandoque transire permittatur officiurri; nec etiam locorum. fiscalium , atque etiam proprietatis re-> giae adminiculatores vel a&ores fieri quolibet tempore admittantur; sed conditionis suae usum deinceps unusquis^ que servorum vel libertorum veraciter reminiscens , ita si- bi ab ordine Palatino extorris proficiat , ut dominis suis vel dominorum suorum posteritati nec noceat, nec aequalis existat. Quod si deinceps quorumcumque sit libertus , seu etiam servus , vel omnis eorum adfutura progenies, qui post hujus sancHonis nostrae sententiam , ad officia praemissa ac- cedat, illic quolibet tempore aut serviturus aut obsequen* dus modis omnibus contradatur t ex quo aut servitutis ori- ginem duxit, aut libertatis decus subire promeruit.

CAP. IV. .. , Ex Synodo Compostellana anno 1114. cap. 16.

De Vicariis a potentibns in vicis constituendis, sub pcena illati damni reparationis.

• IVIilites, et quicumque principatu praeeminehf, villicatioi nibus suis tales Vicarios h statuant, qui si quid contra de- cretorum justitiam egerint , calumniarum caussas , unde compleant, habeant; sin autem , eorum domini perpetrati 1 &. et injustitias. damni 1 et justitiae calumnias sustineant. '-

rr t nr t^tt

.1.