In nomine sancte et individue trinitatis. Fridericus secundus divina favente clementia Romanorum imperator semper augustus, Hierusalem et Sicilie rex. Gloria prinoipis est, grata servitia suonun fideliura liberaliter prosequi. Sed illis precipne largitatis stfe dex- teram porrigere plus tenetur, qui quasi hereditario iure erga imperium fidem puram ha- bentes nullis nnquam temptationibus divertentur ab illa, sed in fidei et devotionis con- stantia stabiles permanentes et firmi pro exaltatione semper imperii et pro gJoria specia- liter et honore nostro exposuerunt res suas multipliciter et personas. Eaprppter notu» esse volumus universis fideKlms nostris per iniperium constitutis, tam presentibus quam

NACHTR. — KRIEtftUCH H. 1226 IUU. 783

fnluris, quod Homobonus venerabilis Cremonensis episcopus, fidelis noster, ad presentiani nostre maiestatis accedens noniine et vice communis Cremone, expertorum fideliiun nos- trorum, plura et diversa privilegia Romanorum imperatorum, predecessorum nostrorum recolende memorie, et nostra etiam nostre celsitudini presentavit, humiliter supplicans et devote, ut privilegia ipsa et que continebantur in eis confirmare in perpetuum de nostra gratia dignaremtir: — In uno quorum videlicet imperatoris Henrici vidimus contineri, qua- liter renovavit et confirmavit Cremonensibus civibus pro fidei meritis, quam omni tempore imperio servaverunt, videlicet ea, que proprietate locutionis sue Comunia vocant, a bucca Adde usque ad Vulperula ex utraque parte fluminis Padi; et ut a mari usque Papiam secnre ac libere sine molestia alicuius eundi et redeundi et mercandi secundum usum et antiquam consuetudinem eorum cum navibus suis et per totum regnum Italie secure vadant. Quibus concessit etiam, ut extra muros civitatis eorum ipse imperator Henricus deberet habere palatium et hospitium suum; concedens et confirraans eis bonos usus et omnia, que ex concessione imperatorum et regum Romanorum obtinuerunt.1 — In alio vero privilegio imperatoris Friderici avi nostri vidimus contineri, qualiter exigente malitia Mediolanensium in solempni curia sua adstantibus Italie et Theotonie nonmillis principibus sententialiter eondempnavit eos, et de providentia et comuni iuditio principum eorundem et de consilio etiam totius curie sue moneta", theloneo et omni districtu ac potestate seculari et omnibus regalibus Mediolanenses predictos privavit, revocans hec omnia ad potestatem suam. Et quia civitas Cremonensis tamquam fide excelsior pre ceteris civitatibus Lombardie per ex- perientiam operum preclara eratin-oculis eius, iusillud faciende monete, quo Mediolanenses privavit, fideli populo Cremonensi concessit et dedit etin perpetuum eonfirmavit.2— Con- tinebatur preterea in alio privilegio eiusdem avi nostri, qualiter statuit firmiter et etiam confirraavit, ut nullo unquam tempore queMbet civitas vel persona Italica inter duo flumina Addam videlicet et Ollium castrum novum leyare vel edificare audeat ad lesionem civitatis vel episcopatus Cremonensis, salva peroiunia imperiali iustitia.3 — Inalio privilegio ipsius avi nostri similiter vidimus, qualiter pro eo quod Mediolanenses infideles fuerunt imperii, et cives Cremonenses viri probatissimi et in fide constantes semper sine macula transie- runt, concessit, dedit et confirmavit dictis Cremonensibns civibus in perpetuum castrum Creme cnm burgo, precipiens firmiter, ut nulla civitas, nullum commune, nulla potestas, nulla persona magna vel parva potestatem vel licentiam afiquo modo habeat predictuin castrura Creme rehedificare, vel novum construere, vel aliqnod vetus refioere, vel munitio- nem vel fortiliciam aliquain inter Addam et Ollium facere vel creare.4 — Erat preterea in alio privilegio ipsius avi nostri, qualiter Cremonensibus predictis concessit, ut a Creinona deorsnm in aqua Padi et in omnibus locis et vallibus, in quibus aqua Padi aliquo tempore derivatur usque ad mare, sive in comitatu Regensi, vel Mutinensi, vel Bononiensi, vel Ferrariensi, vel Ravennate, ita securi cum omnibus mercationibus quocumque voluerint vadant et navigent, ut nullus episcopus, dux, marchio, comes, viceoomes, vel aliqua po- testas, vel civitas, vel castrum, vel aliqua persona aliqnod teloneum vel superpositam, vel angariam, vel aliquam exactionem ab eis exigat, vel invitos eos vel res eornm detineat, exceptis nunciis imperialibus, qui in locis determinatis theloneum infrascriptum accipiant. Habeant qnoque ipsi Cremonenses in predictis locis, vallibus et aquis vendendi et etnendi liberam facultatem. Predicti vero nuntii iinperii accipiant in Ferraria de qualibet navi duodeciin denarios Mediolanensium veterum; apud Figaroltnn de qualibet soga, per quani navis trahitur, que masseriam portat, octo solidos Mediblanensium veterum; in eadem looo de qualibet soga, per quam navis trahitur, que salem portat, triginta denarios Mediola

784 NACHTR. — FRIEDRICH II. 1226 IULI.

nensium veteruni; apud Guvernulain similiter de qualibet soga masserie octo solidos Me- diolanensiiun veterum; similiter de qualibet soga illius navis, que salem portat, triginta denarios Mediolanensium veternin; item apud Warstallain de qualibet soga masserie octo solidos Mediolanensiuni veterum; et ibidem de qualibet soga, que sal portat, triginta de- narios Mediolanensiuni veterum;_ apud Scorzerolum de qualibet navi duodecim denarios Mediolanensium veterum; apudLuzariam similiter duodecim denarios Mediolanensium ve- terum. Et preter hec nec in hiis locis nec aliis in Pado a Cremona deorsum quicquit a Cremonensibus tolli precepit, salva per omnia imperiali iustitia.5 — Habetnr preterea iu alio qiiodam privilegio avi nostri, per quod concessit, dedit et confirmavit consulibus Cre- inone oinnes commoditates et utilitates sive usantias, quas habent vel tenent aut unquaiu habuerunt vel tenuerunt tam infra civitatem et suburbia, quam extra civitatem in sun episcopatu et in omnibus terris et locis et castris et aquis, que distringiuintur vel unquam districte fuerunt per Cremonani, sive predicte commoditates, utilitates et usantie pertineant ad commune civitatis Cremone sive ad concives, qualescumque sint, sive in terris sive in aquis; et in consulibus eligendis pro corauni et iustitia facienda; et in omnibus aliis. Dedit insuper et confirmavit Cremone tertiam partem Warstalle et omnes usantias et ntilitates, qtias prefata civitas et niercatores cives habent vel habere soliti sunt in Pado, sive in suo episcopatu, sive in aliis superius et inferius, sive in pontibus faciendis vel retinendis, sive in collectionibus vel datis ad pontem vel ad commune vel ad mercatores pertinentibus. Et insuper aquam Padi et stratas onine.s supradicte civitati et civibus bona fide sine fraude, quotiescumque impedite fuerint, expedirentur et disbrigarentur. Quod si aliqua persona vel civitas de disbriganda strata vel aqua mandatis imperialibus obtemperare noluerit, quod imperator iuxta rationem procederet, poneret eos in banno et inimicos imperii iudicaret, nec eos absolveret sine parabola consulum Cremone data in credentia vel concione. Con- cessit specialiter et dedit eis omne ius, quod sibi et imperio pertinet in castro Creme et in omnibus terris et locis, que sunt inter Adduam et Ollium, qui vel que siuit infra confines episcopatus Cremonensis et districti eius; et quod non concederet alicui personevel civitati facere aliquod castrum vel munitionem aliquam inter Ollium et Adduam; nec idem impe- rator per se faceret; et si aliqua "persona vel civitas facere vellet, bona fide sine fraude imperator vetaret; et si factum esset, destrueret. Item omnia privilegia scripta, que ah eodem imperatore communi Cremone facta fuerunt, renovavit et confirmavit. Et si aliqua persona vel civitas predictas usantias et consuetudines vetare vellet vel impedire, irnpe- rator predictus bona fide vetaret et disbrigaret.6 — In privilegio vero imperatoris Henrici patris nostri recolende memorie vidimus contineri, qualiter Cremonensibus civibus et eorum communi concesserat, donaverat et confirmaverat omnia iura, que sibi et imperio pertine- bant in castro. vel pro castro Creme et in eius pertinentiis, sive in censu libre auri, sive in expeditionibus, sive in iurisdictione seu districtu et in aliis quibuscunque; loca universa et iura, que habebat et ad eum pertinebant in Insula Fulkerii et in aliis locis et eorum per- tinentiis, que habebat vel habuit, teuebat tunc vel tenuit meiuoratum commune Cremoneu- sium et Cremonenses ante rehedificationem Creme citra Serium et ultra Serium, et ea qne tenuit, secundum quod imperator Fridericus predictus illa eis dedit et concessjt per privi- legium suuni; que omnia loca inferins scripta sunt; sive predicta iura consistant in placitis, bannis, fodris, collectis, molendinis, vadis molendinorum, piscationibus, venationibus, au- cupationibus, pascuis, herbaticis, terris, aquis, redditibus terrarum, vel aliis obventionibus, sive in expeditionibus faciendis, sicut predictus imperator Fredericus habuit per se vel per suos nnncios; sive in quibuscunque aliis. Item dedit et cessit eis et mandavit omnia iura

NACHTR. - FRIEDRICH II. 1226 IULI. 785

et actiones, que habebat et sibi et imperio pertinebant; et dedit eis licentiam et parabolam auctoritate sua intrandi in tenutam; et privilegia omnia apud Papienses deposita perti- nentia ad Cremam, Insulam Fulkerii et ad alia loca infrascripta, que eis reddi fecit privi- legio suo, ut eandem vim haberent et firmitatem, quam ab initio habuerunt, confirmavit, cassans scriptum, quod Cremenses se de predictis dicunt habere, proponentes et confitentes se, neque imperatorem Henricum patrem nostrum, neque Fridericum imperatorem avum nostrum eis unquam hoc concessisse. Insuper dedit licentiam Cremonensibus in predictis locis castra et munitiones facere, ubicumque voluerint, inter Adduam et Olliuni et incepta reficere et meliorare. Nomina locorum de quibus mentio prehabita est sunt hec: Azanus, Farinate, Capralba, Campesego, Terzolascus, Seregnanum, Albernengus, Pianengus, Va- geranum, et hec sunt ultra Serium; Gabianum, Vidolascum, Casale, Rivicengum, Cami- sanum, Botaianum, Offanengum unum et aliud, Iosanum, Suave, Madegnanum, hec sunt citra Serium versus Cremonam. Hec autem sunt loca in Insula Fulkerii constituta : Pala- xum, Pignanum, Montes, Vaianum, Bagnoli, Cavregnanega, Palazanum, Credaria, Rove- retum, Muscazanum, Montodanum, Rivoltella, Rivolta, Umbrianum. Hec sunt in Vatire- Cremosianuin, Trescore, Casaletum, Bordenacium, Quintanum, Piaranega et Torlinus. Hec omnia loca et eis pertinentia cum aliis, que scripta sunt, predictis Cremonensibus et eorum communi dedit, concessit et confirmavit.7 — In uno vero privilegio nostro cereo rubeo sigillato sigillo, ante coronationem nostram facto, sub brevitate quadam vidimus contineri, qualiter confirmaveramus omnia privilegia seu data, omnesque concessiones, que quondam imperator Fridericus clare memorie avus noster et imperator Henricus pater noster fece- rant seu dederant vel concesserant communi Cremone de castro et loco Creme et Insule Fulcherii, sicuti continetur in privilegiis seu instrumentis ob hoc factis, proinittentes eis predicta omnia rata et firma habere, manutenere atque defendere post coronationem nos- tram.8 — In alio preterea privilegio nostro aurea bulla bullato vidimus contineri, qualiter nos tunc rex Romanorum existentes ex certa scientia nostra confirmavimus omnia privi- legia, data, concessiones et iura, que ab avo et patre nostro habuerunt Cremonenses pre- dicti pro eorum communi, et qualiter confirmavimus promissionem, quam apud Mantuam consulibus eiusdem communis fecimus, promittentes Henrico de Surdo et Redulfo de Io- hannisbonibus et Ugoni de Persico, eiusdem communis ambaxatoribus, nomine eiusdem communis ea omnia data et privilegia, concessiones et iura eiusdem communis rata et firma habere, manutenere atque defendere; et qualiter etiam omnia privilegia et scripta, que ab avo et patre nostro quondam communi Creraone facta fuerunt, confirmavimus et renova- vimus.9 — In alio vero privilegio nostro aurea similiter bulla signato ante coronationem nostram facto vidimus contineri, qualiter dedimus, concessimus et confirmavimus eisdem Cremonensibus et communi Cremone omnia iura, que habemus et nobis et imperio per- tinent in castro vel pro castro Creine et eius pertinentiis, sive in censu libre auri, et ce- tera capitula distincte per singula, sicut in predicto privilegio quondain imperatoris Henrici patris nostri plenius et diffusius omnia continentur.10 —■ In alio insuper privilegio nostro aurea similiter bulla signato continebatur, qualiter confirmaveramus Cremonensibus et com- muni Cremone privilegia, concessiones, dona atque consuetudines et iura, que a diversis augustis, Friderico avo et Henrico patri nostro habuisse noscuntur, et specialiter confir- mavimus et renovavimus ipsis privilegia Creme, Insule Fulkerii et terrarum Ripe Addue.11 — Nos igitur supplicationes predicti Cremonensis episcopi, pro parte civium omnium et communis Cremone nostre maiestati porrectas, misericorditer et favorabiliter admittentes, et considerantes etiam magna et diversa servitia, que iidem Cremonenses fideles nostri

ttohmer Acta imp. 50

786 NACHTR. — FRIEDRICH II. 1226 IULI.

avo et patri nostro recolende meraorie et nobis specialiter procedentibus ad Imperium magnifiée et laudabiliter exhibere curarunt, et qualiter eorum fide supra firmam petram fundata nunquam nobis magnifiée serviré desistunt, predicta omnia privilegia predecesso- rum nostrorum, et specialiter imperatoris Friderici avi, et imperatoris Henrici patris nostri recordationis inclite, et nostra similiter, et tain universa quam singula, que continentur in eis, de certa scientia et speciali gratia nostra predicto Homobono venerabili Cremonensi episcopo, nomine dicti communis Crémone, nostrorum fidelium, concedimus et stabilitate perpetua confirmâmes ; statuentes, ut nulla omnino persona alta vel humilis, ecclesiastica vel secularis predictos cives et commune Crémone, fidèles nostras, contra huius conces- sionis et confirmationis nostra tenorem super predictis omnibus perturbare, offendere seu molestare présumât. Quod qui presumpserit, indignationein nostram et penam mille libra- rum auri puri se noverit incursurum, medietatem camere nostre et reliquain medietatem passis iniuriam persolvendam. Ut autem presens concessio sive etiam confirmado nostra robur obtineat perpetué firmitatis, presens Privilegium inde fieri et bulla aurea typario nostre maiestatis impressa iussimus communiri.

Huius rei testes sunt: Albertus venerabilis Magdeburgensis, . . Mediolanensis et Lando Reginus archiepiscopi, . . Curensis et abbas sancti Galli, Cicensis, Basiliensis, Warmatiensis, Hildesemensis, Mersebergensis, Taurinensis episcopi, abbas Morbacensis, R. dux Spoleti, marchio Estensis, S. comes de Vienna, et alii quam plures.

Signum domini Friderici secundi dei gratia invictissimi Romanorum (M.) impe ratoris semper augusti, Ierusalem et Sicilie regis. Acta sunt hec anno dominice incarnationis millesimo ducentésimo vigésimo sexto, mense iulii, quartedecime indictionis, imperante domino nostro Friderico secundo dei gratia in- victissimo Romanorum imperatore semper augusto, Ierusalem et Sicilie rege, anno imperii eins sexto, regni Ierosolimitani primo, regni vera Sicilie vigésimo nono "anno. Féliciter. Amen. Data Crémone, anno, mense et indictione prescriptis.

Cereda aus dem orig. im archive zu Cremona, С. fluminis Padi, M. — 1 d. d. Worms 1115 •iuni 3; Reg. imp. nr. 2038; Stumpf nr. 3110. — 2 d.d. in territ. Veronensi 1155 o. t.; Muratori Antiq. It. 2, 591; Viguati Lega Lombarda 37. — 3 d. d. Worms 1157 apr. 4; Vignati 49. — 4 d. d. Laude 1162 märz 7; künftig bei Stumpf Acta. — 5 d. d. ap. Maringhum 1159 feb. 22; Reg. imp. nr. 2416. — 6 d.d. Papie 1176 iuli 29; Stumpf Acta. — 7 d.d. Hagenau 1192 märz 5; Reg. imp. nr. 2779. — 8 d.d. Vérone 1212 aug. 25; oben nr. 1074. — »d.d. Regensburg 1213 feb. 15; oben nr. 1075. — 10 d.d. Hagenau 1219 aug. 29; oben nr. 1082. — 11 d.d. Speier 1219 feb.; oben nr. 1078.