useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Collection: Codex Diplomaticus Lithuaniae, ed. Raczynski, 1845 (Google data)
Charter HI.
Date: 99999999
Abstract HI. Epîstola ad commendatorcs Livoniae. List do komturów w Inflantach. Vnsern garfruntlichin grns czu vor vnd alle gute Ersamer lieber Her Gebie tiger als wir euch vorczeiieu geschreben baben wie wirs mit vnserm Gros- kompthur vnd vnserm Obirstem Compan Pommersheym bestalt hatten das sieb die also fugen solden das sie ouch vff die czeit bey der Konigynue von Polan Cronunge czu Crokaw weren das sie ouch getan haben. went der vorgedochte vnser Compan nv weder von dannen komen ist vnd bat mis beriebt das dieselbe Cronunge eynen redlichen vorgank gebat habe; dorbey ouch gewesen seyn vnsere allirgnedigsten Herren beide der Rnmissche vnd ouch der von Denemar- ken koninge etc. die noch czu Ookow bleben vnd hatten noch czwen tagen ader vmb die mase noch vnsers Compans wegezoge sich ouch willen czuirhe- ben mitenander wedir cznczibeu ken Ungern mit vleisse begerende beiderseit von vnserm Groskompthur, das der ouch ken Vngern als her tut mit en rhte nns hat Pomersheym wol berichtet, das vnser gnedigster Herre koning von Denemarkeu getrulich in vnsern sachen beweist vnd dorinne so treflichin sich 381 gehalden hat, das man nicht anders irkennen mag noch befynden denn das her eyn gunstiger gnediger Herre sey vnsers ordens Syne gnade mit sampt vnserm Herren romischen Koninge befulen Pomersheym das her eynen syner dyner solde czu Crokaw bey en lassen ¡ils her auch gelan hai, vmb eyn snlchs die fruntschaft der freyhunge als Ir wisset was wol In reden gewest, vnd doch nichts vulfnret, was sich nv daran wurde erfolgen nach Pomersheims abeschel den, das welden vns die beide vnsere gnedigste Herre, bey dem hiudergelas- senen Dyner vort vorschreiben vnd darczu vns ouch schaffen die Copia der vorschreibunge wie der Marggrafe von Brandenburg sich dem Köninge von Polau wedir vnsern orden hat vorpflichtet. Went der Herre Koning von Polau semeliche vorbyndunge offembarlichin liesse lessen das Jderman wol vernam In welcherley Weise die ist begriffen, das vnserm allirgnedigsten Herren Ro mischen vnd auch dem von Denenmarken Konigen bitte was zu horen vnd den beiden so vil man an en muchte irkennen gancz czewedir Sost hat vns Pom- mersheym Inbracht das ein tag nffgenommen ist vnd also vorliebei, das des Herren Koniges von Polan vnd ouch vnser rethe beider seit sollen am iage Ascensionis domini hirnehest folgende Itinehalben der Weisel bei Nessow zu sampne kommen czu handeln vnd ouch hiin-zulegen ap eyngerley schelunge noch weren czwnsschen vns beidenthalben vff die czeit sollen ouch kegenenander geentwert werden, die brife als vnsers Gebietigers czu dnlschen landen von vnserm, vnd des Krczbisschofs von Gnyszen von Irem teile, noch deme, als eyn sulchs ist vorschreben, Nicht wissen wir ench nuwer czitungen czuschrei- ben, Denn vnser allirgnedigster Herre Rom. Koning hat vnserm Herren Her- czogen von Osterreich vfgetragen das landt Meerhern das em auch itzunt hat geholdet Abir die Kelczer haben dem selben vnserm Herren Rom. Koning bey Meerhern eyn Slos angewonnen, vnd haben sich von nuwes wol gespeiset, wir fulen nicht anders denn die Ketzer seyn erger vnd swerrer In Irer mis.setat, denne vormals werden wir hirnehest ichts besser czidmge vornemen das sol euch czu synen cziien ouch wol czuwissen werdon, Gegeben czu Marienburg am tage Annuncciacionis Marie Im XIIIl0 vnd XXIIIP611 Jare. 382

Images3
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter I.
Date: 99999999
Abstract I. Annus 1413. Vladislaus rex Poloniae et Witoldus magnus dux Lithuaniae declarant, fore, ut post excessum snum Samogitia ordini reddatur. Magister generalis Henricus de Plauen donationem hanc recusat. Rok 1413. W tady staw król polski i Witotd wielki ksiqzç litewski oswiadczajq ie po ich smierci Zmudz Zakonowi oddana, bçdzie. Mistrz wielki, Henryk de Plauen nieprzyjmuje tej darowizny. In nomine Domini Amen. Anno natiuitatis einsdem millesimo quadringente- simo Tredecimo Indiccione sexta die uero Veneris nicesima quarta mensis Fe- bruarii hora nonarum uel quasi Pontificates in Christo Sanctissimi patris et do 157 mini domini nostri Johannis dinina prouidencia pape nicesimi tercii anno eius ter cio In Reuerendissimi in Christo patris et domini domini Johannis Dei et Apos tolice sedis gracia Archiepiscopi Rigensis nec non Maguifici Principis domini Heinrici de Plawen Ordinis beate Marie Thentonicorum Irlimitani Magistri ge neralis notariorumque publicorum et testium subscriptorum presencia persona- liter constitué bonorabiles et discreti uiri Benedictus Archidiaconns Lancicie et Stanislaus Czolek, Canonicus Sandomirieusis habentes quandam litteram Incliti Principis Domini Wladislai dei gracia Regis Polonie nee non Maguifici Princi pis Domini Alexandri alias Wytowdi Magni Ducis Lithuanie quam dictns Bene- dictus in suis manibus tenuit, ipsorum am bo rum que sigillis miuoribus sigillatam eamdem litteram dicto Magnifico principi Heiurico de Plaweu Magistro generali ad recipiendum porrexerunt. Quiquidem Magnificas princeps dominus Heiuricus Magister generalis suprascriptus, antequam huiu.smodt litteram ad se reciperet, antedicti Reuerendissimi patris et aliorum testium infrascriptorum presencia per strenuum Militem Theodoricum de logeudorff Interpretem snum allocutus est ip- sos nnnccios in hec uel similia uerba in effectu. Si nultis quod litteram ad me recipiam, perlegi faciam et perlecta consilium desuper habeam et consilio ha bito super eadem litera nobis respondeam, paratus sum eam recipere et me de super informare et ¡Si secundum penranceiacionem Serenissimi Principis et domini domini Sigismundi Romanorum et Ungarie Regis Bude factam Ordini meo et michi sufficiens sit et utilis paradis sum eam retinere. Si autem talis inueuta non fuerit, huiusmodi recepcio nullius sit roboris uel momenti, de quo manifeste protestor. Et si ipsi nnuccii habito prius cousilio inter se dictam litteram. Mag nifico Principi predicto domino Heiurico. Magistro generali tradiderunt, ad legendum et se desuper informandum, presentibus honorabilibus et strenuis mi- litibus et uiris. Fredrico de zeit, Comite, Michaeli Cochenmeyster Marschalco generali, Reymnudo Brendel, Ebirhardo Walfels. Eadem die et hora Idem Magnificus princeps et dominus Heinricus de Plawen Magister generalis ad stupellam consilii cum suis se recipiens dictam litteram perlegi fecit et consilio habito cum suis preceptoribus coram dicto Reuerendissimo patre domino Jo hanne Archiepiscopo Rigense et aliis iurisperitis nos notarios publicos requisiuit quatenus sibi transsumptum de huiusmodi littera nichil addendo nil minuendo quam substanciam facti inmutaret conscribere et in publicam formam redigere cnraremus ad securitatem presencium et cautelam futurorum. Idcirco Ego An dreas notarius iufrascriptus unacum Johanne collega meo in hac parte uideutes et cognoscentes nos ex officio nostra litteras quascunque posse transsumere 158 uichil addendo uel minuendo prout in Juramento amborum nostrum planius cod- tiuetur, huiusmodi litteram ad uos recepimus. transsumpsimus habita collacione unius ad alteram eamque per mod am traussuiupti in publicam formam redegimus ut sibi plenaria fides ta m quam uero transsumpto ualeat adhibere, cuius tenor per omnia seqnitnr in bec uerba. Nos Wtadislaus Dei gracia Rex Po I on ¡e, Lit- tuanieque princeps supremus et beres Russie et cet et Alexander alias Wytotb- dus Dei gracia Magnus Dux Littwanie et Russye Sigui6camus teuore presen- cium quibus expedit uniuersis, Quod iuxta tenorem Htterarum pacis perpetue inter nos, Regnum, terras, subditos et adherentes nostros ab una ac Venerabi- lem et Religiosum dominum Heinricum de Plawen Magistrum generalem Ordinis cruciferorum domus Theutonicorum ac eundem Ordiuem unacum terris, subditis et adhereutibus suis parte ex altera in Thomm facte et iuite et per sentenciam Serenissimi Principis et domini domini Sigismundi Romanorum Regis semper Angusti et Ungarie et cet. Regis fratris nostri carissimi inter nos arbitratoris confírmate, teuere et habere possumus et debemus terram Samaytharum cum to tal i plenarioque ipsius dominio pertotum tempus quo uitam uterque nostrum duxe- rimus in humanis nisi iimita nostrum ipsam Ordiui prefato libere uellemus dimit tere et resignare, hoc stet in nostra uoluntate post mortem uero amborum no strum et id preseniibus roboramus, idem Ordo se intromitt.ere poterit de terra Samaytharum predicta cum omnibus iuribus et proprietatibus suis secundum te- norem litterarum eidem Ordiui per nos si que sunt prins datarum Saluo Jore alieno quncumque cui perpreseutes uel alias quascumque non potuerimus nee uoluerimus non possumus uec uolnmus derogare nee intendimus derogarL ha rum quibus Sigilla utriusque nostrum sunt appeusa testimonio litte ra ru m. Datum in Castro nostro Cawno ipso die Conuersionis sancti Pawli Apostoli Christianis- simi die meusis Januarii Anno iucarnaciouis domini Millesimo quadringentesimo tredecimo. Sigilla uero quibus huiusiuodi littera sigillata erat, numero erani duo et parua, primum domini Regis, fuit primum ad modum unius grossi, figure rotunde, de cera communi, in cuius medio cera rabea, cere commnui impressa erat, et in media cere ru bee forma scuti in quatuor partes diuisi uidebatur et in primo et tercio angulis ymago aquile, in secundo et quarto angulis ymago cuius- dam Armigeris insedentis equo phallerato apparebat et coguoscebatur, tenor uero litterarum circumferencialium talis erat. Wladislans Dei gracia Rex Polo- nie et cetera Secundum uerum sigillum similiter erat prium et rotnudum de cera communi, cera rubea cere communi impressa in cuius medio ymago Armiger» manum extensam habeutis cum gladio euaginato iusedentis equo phalerato cog 159 uoscebatur et uidebatur . littere uero Circunferenciales ipsius Sigilli huiusmodi tenoris erant post sequebatur Sigillum Alexandri Magui ducis Littuauie et cete ra. Post dicte uero littere transsumpte perleccionem, auscultacionem et dili- gentem exanimaciojiem diet us Magnificus Dominus Heinricus de Plawen de Consilio suorum preceptorum in dicta sua stubella consilii protestates est huius modi litteram, uelle refutare et recusare caussis et raciouibus infrascriptis. Primo quod est insuificiens et sigillis miuoribus dictorum domiuorum Regis et Ducis et non sigillis Maiestatis, secundum quod tales litterae consueuerant sigillari, sigil- lata. Secundo quia non est illius tenon's et sufficiencie secundum quod requi- runt litterae pat islederis et pernuncciaciouis Romanorum et Ungarie Regis. Item ex pluribus alijs causis loco et tempore oportunis proponeudis preseutibus dicto Reuerendissimo pa lre domino Johanne Archiepiscopo supradicto, Magistro Jo hanne abeczier preposito et Canonico Ecclesie Warmiensis, Johanne de Reddiu officially Curie pomezaniensis, Pawlo Wiuckelman plebano in Resenburg, Ni colao Wytkopp, et Sigismundo schoufeld Militibus Culmeusis, pomezaniensis et Wratislauiensis dyoceseos presbyteris et laycis testibus ad premissa speci- aliter uocatis et rogatis. Eadem die et hora Idem Magister generalis reuersus est ad refectoriam Mag num ad respondendum nnuccijs dictorum domiuornm Regis et ducis post repu- tacionem littere, de qua supra fit mencio et per dictum Teodoricum Militem allo- cutus est nunccios per hec uel similia uerba in effectn, habelisne aliquam aliam litteram super terra Samaytharum nobis directam bu i c littere sufficienciorum pa- ratisumus et expectauimus cum preceptoribus recipere eam et si quis unam suf- ficientem litteram nobis presentaret, parati samas recipere eain. Qui cum res pondissen! quod aliam non baberent et si babuissent dudum presentassent, dictus dominus Magister generalis petiuit sibi fieri traussumptum a dictis nuneijs et de- cerni sub manu publica Qui respondeles hoc se non habere in mandatie, sed si dominus Magister uellet harum Copiam parati esseut sibi eamdem presentare. Quapropter dictus dominus Magister generalis in presencia dicti Renerendissimi patris domini Archiepiscopi et preeeptorum, Juris peritorum et quam plurimum procerum et nobilium dictam litteram nuneiis presentatam petiuit sibi denuo pre sentan, in presencia omnium predictorum ad legendnm. Quequidem littera post quam ad presentationem dictorum nunciorum, constilum et preconsulum in pre sencia omnium predictorum lecta latinis et demum unlgarizata Theutonicis uer- bis, ipsisque unneiis representata fuisset. Idem dominus Magister generalis per dictos Reuerendissimum patrem dominum Archiepiscopum et streuunm militem 160 dominum Theodoricum de logendorff inpresencia omnium predictorum allocutus est ipsos nunccios et respondit eisdem super recusacionem accepcionis littere predicte per hee uel similia uerba in effectn, litteram nobis directam et per uos presentatam propter sui insufficieuciam recusamus recipere et acceptare, in ea- que contentari, Causis et racionibus infra et supradictis, Primo quia est insuf- ficiens et sigillis minoribus, dictorum dominorum Regis ac ducis et non sigillis Maiestatis secundum quod tales littere consueuerunt sigillari sigillata. Secundo quia non est illius tenoris et sufficiencie secundum quod requirunt littere, pacis- federis et pronuncciacionis, Romanorum ac Hungarie Regis. Item ex pluribus aliis causis loco et tempore oportunis proponendis, presentibus testibus in me diate quibus supra. Eadem die et hora uesperarum uel quasi dictus Benedictus Archidiaconus lancicie in domo Michaelis Crapicz oppido Marienburg, hospitii 'ipsius Benedicti Copiam supradicte littere per omnia eiusdem tenoris collaciona- tam et auscultatam cum dicta littera originali secundum quod promisit nobis tra- didit et prout promiserat presentauit. Presentibus houorabilibus et discretis uiris Stanislav Czolek, Canonico Sandomiriensi, et Pawlo vYinkelman plebauo de Hesenburg pomezaniensis dyoceseos testibus ad premissa uocatis et rogatis. Et Ego Andreas Magni de Nuwenmarkt Pomezaniensis dyoceseos clericus publicus Imperiali autoritate notarius, Quia predicte littere porreccione, delibe- racione, pernotacione, leccione, protestacione, transsumpti peticcione, littera- rum collacione, sigillorum inspeccione, et descripcione, littere reputacione et reddicioue, causarum insufficieucie, allegaccione, Omnibusque aliis et singulis praemissis dum sic ut promittitur fierent et agerentur unacum praenominatis testibus praesens fui. Eaque sic fieri vidi et audivi, ideo hoc praesens publi cum instrumentum per alium fideliter scriptum unacum Collega meo Johanne Notario infrascripto, exinde confeci, publicavi, et in banc publicam formam rede- gi. Signo et nomine meis solitis et cousuetis consignavi, rogatus et requisitus iu fidem et testimonium omnium et singulorum praemissorum. Littere de Concordia in Thorun et in Raczanz. 161 и. Annus 1413. Rex Poloniae scribit pluribus principibus, se ab ordine omnibus modis cogi ad suscipiendum bellum. Rok 1413. Król polski, pisze do niektórych Ksia,za,t, ze zakon uzywa wszelkich sposobów aby go (króla) do wojny zmusic. Uniuersis et singulis principibus Ecclesiasticis et secularibus Neo nои Mar- chionibus, ducibus, lantgrauiis. Comilibus, Barouibus, Nobilibus, Militibus, Com- munitatibus, Recioribus Ciuitatuim et aliis fidei Catholice cultoribus ad quos pre sentes pernenerint fratribus et ami eis nos tris carissimis, Sal u tem fraternam ca- ritatem complacentiam nrmitatem et fauorem Illustres praeclari Magnifici Spec- tabiles, ualidi, nubiles et famosi fratres nostri carissimi et amici, Totiens uni- uersitati uestre et aliis principibus Cbristianis contra Cruciferos de Prussia pro Iniurijs quibus nos cottidie non cessant perturbare querelas exponimus quod iam pudet nos eas tot viribus resumpsisse. Sola nos Innocencie uestre cogit ad id necessitas quatenns aguita nostra puritate iniquis ipsorum delacionibus qui bus nos ad uestram et omnium Christifidelium odia conantur inducere fides sub- trabatur creditiua et aperte cngnoscatur quod omnia uiciorum contagia quibus ipsi sunt snbiecti in nos student retorquere. Ut si proinde et alijs calamitatibus quas nobis imponunt defensioni et saluti Regni nostri prouideudo quantum legum et canouum indulget nobis autoritas oportere nos moueri temeritati minime ascri- batur. Arbitramur namque uestram non latere inusilatem quod post couflictum et graues sediciones ad quas cum ipsis inuiti descendimus dum optata ab excelso poteremur uictoriam omnia Castra Ciuitates, ffortalicia, Oppida, nil las et bona, que ab eis ipsis iusto et legiOimo bello recepimus pacem querentes quam omni bus mundi opibus reputamus cariorem. Ipsis restituimus exiutegro et pacisfedera cum ipsis contraximus perpetue duratura uolentes in pacis dulcedine pacis colere auttorem. Ipsi autem obliti ho rum beneficiorum semper nobis infesti pacisfedera perinpeudeutes cum tanta maturitate firmata qua non posset melior reperiri ad 21 162 conswete pertínacie contumelias reuertuntur et durioribus Iniuriis nos fatigant. Nunc coram sauctissimo in Christo patre domino nostro papa et ipsius sacri Colegij Cardinalibus, Nunc coram Uniuersitate uestra et alijs prîncipibns fidem Christi colenlibus famam uestri Hominis deprauando Nunc alijs opprobrijs et in- iurijs, quas longo contextu litterarum exprimere non possemns nos turbando que immensam nobis doloris attulerunt acritatem. Eienim non uerentnr coram uobis asserere qualiter contra ipsorum ordinem et ceteros domesticos fidei congrega- remus Exercitus paganorum ipsos ad fines Christifidelium ubique tum eis man en ri que numquam in cor nostrum noo.it dens ascendant quin ymo ab exordio regeneracionis nostre semper pio affectu et plena deuocione fidem Christi amplectentes omnes eius domesticos et cultores sicut sacris scripture iubemur eloquijs diligimus et Crucis Christi inimicos quibus confinamos omnibus iuribas proprie sauitati facultatibus et expensis non parcentes sub multis periculis et dispendijs pro ipsorum libertate prosequimnr. Non gloriamur de eis nec nostris ascribimus laudibus Nouit il le qui cognoscit uniuersa. Sed si res subiciator oculis certitudo uideretur veri talis et posset comperiri, quis inter nos- et ipsos Cruciferos fructus in fide catholica uberiores procuranit. Renera nimia sunt que de se protestantur quos sola multiloquia et uerborum prolalitas uolgo recom- mendant, sed si appendantur in statera ueritatis uix fauille habebunt racionem. Porro iam ingenium nostrum apprehendere non potuerit qualiter nos erga ipsos debeamus exercere. Nam quocienscunque cum ipsis pacisfedera pacta et quoscunque tractatus confecimus quacunque infirmitate uallata e uestigio et ex- templo ipsa inceperunt inuiolari et solitis nos opprobrijs lacessunt quanto que nos ipsis humiliores obtulîmus tanto se uobis reddunt grauiores quibus profecto potuissemus resistere sed semper credebamus posse ipsos multis conuersacionis nostre studijs ad obseruacionem pacis inclinare. Ipsi autem aduersum nos tanto magis inferuescunt et quamuis multis instances Serenissimi principis domini Si- gismundiRomani regis semper Augusti et Ungarie Regis et cet, fratris nostri acclinati in arbitramentum ipsius pro omnibus displicencias Ininrijs odii dampnis et dissen- sionibus cum ipsis deuenimas. Ipsi tamen uigore Compromissi per se et tandem per suum subarbitrum Magistrum Benedictum de Macra utriusque iuris licencia- tum quem nobis hinc inde Sacri Imperii Occupatus negocîjs iudicem et Commis- sarium deputaait ad nonnullos actus Jndiciarios et arbitrales iuxla formam Com promissi processisset et certas inter nos tulisset. sentencias sub penis uallatis obsernandas omnibus arbitramentis decretis decisionibus et sentenciis ipsius et prefati sui subarbitri, quibus nos humiliter paruimus paretis contempserunt et 163 — obedire noluerunt penas incurrerunt non pauentes promulgates. Sicque ipsos nec rigor Justicie compellit uec iuducit equitas ueritas neque nostra mutet humilitas ad obseruaciouem pacis et amplexum. Amplius post praemissa mercatores uo- stros ualde multos quos in regno nostro habuimus pociores qui in spem pacis terras ipsorum negociando fuere ingressi omnibus bonis ipsorum ablatis que secum habuerunt absque pietatis miseracioue unacum uxoribus ipsorum que ipsos sequebantur et iufautulis adhuc ad ubera matrum peudentibus quibus gens impia barbarorum pepercisset crudeliter occiderunt, Canibus et uolatilibus deuorandos Nec humanam ipsis turpiora prestare permiserunt sepulturam. Pro quo dum eos litteris et nunciis nostris hortaremur nullam ab ipsis habere potuimus responsi- uam quibus non content i cum stipendiarijs suis quos ad sua subsidia falsa de nobis predicantes suspicia conduxerunt hostiliter congregati. Terras nostras intrauerunt et bona Ecclesie Wladislauiensis quedam in eis uastauerunt quos fuisset continuo talionis uindicta consecuta. Sed ne precipitacioui subici et inagis impetum quam racinuem sequi uideremur. Manum nostram retraximus nec aliquid contra ipsos uoluimus attemptare nisi impacieucie ipsorum turbiuibus ar- ceremur. Mala autem malis cumulantes et sathagentes nos aduersum prouoeaue- runt nuper quasdam delicati sexus feminas et matronas Nobiles terrarum nostra- rum, que zelo deuociouis accense pro indulgences optinendis ad quasdam Eccle- sias in Terris ipsorum consistentes peregre uolunt uisitare itineris apprehendeu- tes ad Castra deduxerunt et infra sua Cubilia impudice prolibus diebus sublabe Meretricio seruauerunt. Postremum nuncium Marschalci Regui uostri iucertis legacionibus per eum ad eos missum et litteris securitatis ipsorum affîdatum in humana crudelitate per plateas Ciuitatis tractum rote supplicio plecti turpiter mandauerunt. Nouissime autem se non ualentes a concepto impetu abstinere quoddam Castrum noslre Metropolitano Ecclesie Gneznensis kamen dictum infra fines ipsorum situiu cum omnibn/s bonis suis in predam expotíentes fecerunt demoliri Et tandem ad terras nostras aciem conuertentes Castrum lobzoro et quedam Regni nostri territoria uidelicet zwacize ut ultra Nacluin terram uasta uerunt et flammis subiecernut. Nos autem arbitrijs prefati domiui Sigismundi Regis Romanorum et cet. iunitentes nullum respectum ad ipsorum iusultus ha buimus et bacteuns libenter pacis compendia quereremus. Sed ecce ad gwer- ras et disturbia a quibus uellemus nos subtrahere per eos prouocamur. Quo- circa uniuersiiatem uestram petimus in desiderijs obtiueutes quautis delaciouibus ipsorum quibus apud uestram uniuersitateiu et alios Christiane fldei domesticos famam nostram uitunlur obfuscare uelitis fidem subtrahere et ipsis persuadcre ut 21* 164 pacem quam uobiscum contraxernnt et sentencias prottuncciationes et decreta Domini Sigismundi Romani Regis predicti attenderent firmiter et seruareut de negantes. Ipsis subsidia pro quibus nniuersitatem uestram dcprecamur et iusti cie nostre quam prosequiimur adhererentesne innocencie nostre synceritas ipso- rom calumpniis et iiiiporhmis instancijs opprimatur Mercedem. Ab altissimo et uestrorum desideriorum prona beneplacita a nobis proinde recepturi In aliis presentis negocij materiam largientes Nicolao de Micluschonicze Aule nostre Notario fideli nostri ostensori presencium quem ad uestram uniuersitatem super eo dirigimus fidem adhibens uelitis crediiinam. Datum in Castro uostro brodlo die quarta Octobris Anuo Millesimo CCCC. XXX. Ad Rel. domini Alberti Kp. Crac. Reg. Pol. Supremi Cancellarii. Ш- Ш. Annus 1413. Vladislaus Jagiello rex Poloniac conqueritur Elbingensibus de Magistro generali, qui eum false accusat, articules pacis a rege Sigismundo conscriptos violare. Rok 1413. Wtadyslav Jagietto, król polski zali siç Elblazanom na Wielkiego Mistrza, tóry go niesprawiedliwie posqdza jakoby artykuty pokoju od krola Zygmnuta utozone, tama}. Famosis et Prouidis viris Magistro civium Consulibus et Iticolis Civi tatis Elbingen. nobis dilectis. Wladislaus dei gratia Rex Polonie etc. — Famosi et pronidi nobis dilecti Noueritis quod Magister generalis Crucifero- rum per certos Nuncios suos nuper a nobis terminum Conuencionis et Placitorum 165 postulavit, coi at inter nos pacis comoda nutrirentur et omnis inquietudinis dis- pendia tollerentur cousensum prebuimus Postquam autem prefati nuncii obtenla licencia a nobis cum nostra responsiva recessissent, Illico rumor ad anres no stras pervenit, quod Magister et ordo predicti de nobis coram ¡Serenissimo Principe domino Wenceslao Rege Bobemie ele. fratre nostro dilecto et aliis Principibus christianis aduersum nos et preclarum Principem dominum Allexau- drum alias Witowd ducem lithwanie fratrem nostrum carissimum querulautur, asserentes nos pacisfedera inter nos et ordinem contracta, violasse, et nolle seutentiis domini Sigismundi Romanorum et Hungarie Regis fratris nostri caris- simi obedire prout se compromisse astrinximus qualiterque in exterminium ordi- nis ipsorum et eorum excidium totis machinaremur couatibus, ceterisque Injuri- arum oneribus cottidie eos grauaremusNouit deus et experieucie bec fide poterit demonstran quod semper pacisfedera et Sententias domini Sigismundi Regis prefati fideliter et absque omni eorum lesione uet offensa seruamus et seruare non cessamus et adhuc eorum finem que inter nos et prefatum Magist ru m et or dinem pendent indecisa, ab ipso domino Sigismundo exspectamns sed ipsi Ma gister et ordo senteneiis buiusmodi de quibus nos argunnt, soli stare contemp- serunt, Nam et Subarbitrium ipsius domini Sigismundi nobis utrobique per ipsum deputatum recusarnnt et quam multopliciter pacisfedera contracta offenderint, variis nos inj unis conturbando clare constat cum Mercatores nostros ad Terras ipsorum causa negotiacionis accedentes perimendo et bonis privando, tum alia ad- uersa in eis perpetrando que longo sermonis tractatu vix possent explicari, et ecce de propriis debitis nos accusant sed quis ex nobis huic culpe subiaceat poteritis arbitran Testis est nobis altissimus quod libenter et cum pleno mentis desiderio a gwerris vellemus subportari et pacem quam semper prosequimur tota deuocione comitari, sed ipsi invitos nos volunt ad eas prouocare, a quibus volumus constanter abstinere nec eis aliquatenus consentire, nisi iuevitabili necessitate ad id per eos arceremur Premissa autem non in vim querelamur vobis intimamus sed ut agnoscatis nos ad pacis semper amplexus convolare et bello- rum odire ac persequi inquietem. Datum Guezue feria quarti infra octavas festi Peutecostes. Anno domiui etc. Tredecimo. Relatione domini I>onyu propositi sancti floriani Cracovieñ. Regui Polo- nie Vicecancell. etc. — IV. Annus 1413. Rex Poloniae certiorem facit Magistrum gencralem, se Capitaneis duels Stolpensis mandavisse, ut ab inimicitiis contra Ordinem theutonicum abstineaDt. Rok 1413. К ról polski uwiadomia wielkiego mistrza, iz starostom ksiçcia stolpeiiskiego zalecit, azeby siç od kroków nieprzyjacielskich przeciw zakonowi niemieckiema wstrzymali. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lithuaaieque princeps supremos et baeres Russie et cet. Magnifice et Venerabilis domine noster dilecte Scribitis nobis qualiter tenore uestrarum litterarum diffîdacionem per Capitanees lllustris principis domini Bo- guslai dncis Stolpensis et cet Capitaneo nostro Noue Marchie factam nostre significases maiestati et quedam dampna sibi per eos irrogata. Inter quos arbi trio quarumdam Ciuitatuin pacisfedera rite fuerunt interiecta, de quibus predicti Capitanei ducis Stolpensis non contenti quandam Ciuitatem uestram et Ordiuis Barlin dictam cum impetu hostili accedentes Triginta Captiuos ex ea ad captiui- tatis mancipia deduxernut et sex uillas iuxta ipsam positas uastauerunt et multa pecora et greges de ea abigerunt, subiungentes in eisdem quod huiuscemudi Iniuriarum obprobria non possetis per amplius tollerare et uos iu repressionem earum oporteret cousin Scientes quod eisdem nostris insinuare cura- uimus ut se ab omnibus persuspicionibus abstinerent per quas pacis federibus aliqualiter posset derogari et nunc euestigio prefato duci et ipsius Capitaneis scripta nostra dirigimus ut nichil erga uos et Ordinem uestrum presumerent at- temptare per quedam pacisfedera aliqualiter lederentur. — Quapropter synce- ritatem uestram pelimus et hortamur quatenus inter nos et Ordinem pendente et quousque coram Serenissimo principe domino Sigismundo Romano- rum Rege et cet. fratre nostro carissimo extrema sorciatur auspicia nichil debeatis innouare. Nam nullus excessus ita grauis et exuberans qui rigore 167 iosticie non poterit refrenan, si quid enim erga uos et Ordinem uestrum prefati Capitanei delinquerunt censnra Joris ad entendam compelleutur, nec uos alind arbiiramur perquirere nisi quae racio suadet equitatis et super eo quod scribitis se nelle ab Iniurijs ut asseritis a prefato duce et ipsius Caj)itaueis uobis illatis defendere et tueri meutem uestram uelitis nobis aperire et animi uestri proposi- tum lucidius demonstrare, super quibus nobis uestris litteris respondeatis. Datum in Gnezna feria sexta post octauas festi penthecostarum Auno domini Millesimo quadringentesimo tredecimo. Ad relacionem domini Donyn prep. Sei. flor. Cracouiensis Regni Polo- nie Vicecancellarii. Magnifico et Venerabili domino domino Henrico de Plawen Ordinis sanete Marie domns Theutonicorum de Prussia Magistro generali et cet. amico nostro carissimo. V. Annus 1413. Declaratio regis Poloniae, se cum Henrico de Plauen, Magistro Cruciferorum, pro festo sancti Michaelis coiturum. Rok 1413. Oswiadczenie króla polskiego, iz z Henrykiem de Planen, Wielkim Mistrzem krzyzackim na dnin S. M ' chata osobiscie siç zjedzie. Nos Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lithuanieque princeps supremus et haeres Russie et cet. Significamos tenore presencium, quibus expedit uniuersis quod ot pacis bene ficia inter nos et Ordinem Cruciferorum debite perseoerancie fauoribus nutriantur et omuis obrobrii amputetur iucertioa, per qoe sepe flamma extinguitur caritatis et succrescunt dispeudia odiorum, decreuimos cum Yenerabili domino Henrico de Plawen Magistro generali Cruciferorum snper festo sancti Michaelis proxime 168 affuturo Conuencionem celebrare personalem. Ita tamen si nobis aliquod impe- dimentum non obsistet, quia iune ab ea uolumus supportari. Sed nichilominus prelatos et barones Regni nostri ad ipsam in Grabye dirigemus cum plena po- testate, quibus uices nostras committeinus, ut cum ipso Magistro uel eius Cou- silio nostro et Regni nosiri nominibus tractandi ordinandi, disponendi et conclu- dendi de omnibus nostris et dictiOrdinis negocijs liabeant omuimodam facultatem. Noleutes omnino per eam pacisfederibus inter nos et Ordincm dudnm contractis uel cause que Coram Serenissimo Principi domino Sigismundo Romanorum et Hungarie Rege et cet. et ipsius Subarbitro seu Commissario ueutilatur uel ipso- rum processibus factis et fiendis aliqualiter derogatis, ymmo omnia et singula in eisdem punctis in quibus ante buiusmodi Conuencionem persistebant. Salua uolumus persistere et mauere hoc addito specialiter et expresso quod pendentis Conuencionis huiusmodi inter nos termino Coadiutoribus, uasallis adhereutibus et subditis Magistri etOrdiuis nulla penitus dampna uel iniuria debemus arrogare uel inferre. Excepto si contra nos et preclarum prineipem dominum Alexaudrum als Wytowd ducem lithuanie frai rem nostrum carissimum prefatus Magister et Ordo aliquas proposiciones emiserint uel queralas quod eis contradicere potui- mus et quolibet respondere. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Datum Gnezne feria tercia festi Pentecostarum Anno domini Millesimo quadriugeutesimo tredecimo. VI. Annus 1413. Rex Poloniae petit a Magistro generali salvum conductum pro delegatis suis Mathia de Wansosche et Nicolao de Czarakow. Rok 1413. Król polski zqda od Wielkiego Mistrza glejtu dla swoich postów Madeja z Wqsosza i Mikotaja z Czarnkowa. — Vladislaus Dei gratia rex Polonie Littuanieque princeps supremus et haeres Russie et cet. Venerabilis amice noster dilecte, decrevimus dirigere ad Ve syuceritatis presentiam spectabiles et strennos milites Mathiam de Wansosche Palatinum Calisiensem et Nicolaum de Czarnkow supremum judicem majoris polonie baro nes Consilii nostri fideles nobis dilectos in nos tris et regni nostri arduis negotiis synceritati vestre exponendis plenius et distincte. — Quocirca eandem synceri- tatem Vestram petimus quatenus cum Consiliariis vestris in aliquo certo loco velitis convenire et ipsum predictis Baronibus in Junemwladislavia intimare et litteras salvi Conductus vestri ut nos secure valeant accedere, distinare ubi ea de- creverunt prestolari. — Gratam et acceptam complacentiam, nobis in eo osten- dentes. Datum in Szroda ipso die sanete Margarethe, anno domiui millesimo quadringentesimo tredecimo et cet. Ad relacionem Domini Donyn prept. Flor. Cracoviensis regni polonie Vice- cancel larii. — Magnifico et venerabili Domino Henrico de Plaeven Ordinis sanete Marie domus Teutonicorum de Prussia Magistro generali et cet. amico nostro carissimo. Tag un nacht an sumen gross macht dar an litgangen von Thoran hora septima nach Mittag. — 22 170 VIL Annus 1413. Litterae regis Poloniae ad Wilhelmum Kostka de Postupitz, quibus Uli nuntiat ordinem Tbeutonicum ad bellum se parare. Rok 1413. List Króki polskiego do Wilhelma Kostki z Postupic, w którym go uwiadomia ¿e zakon gotuje siç do wojny. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie et cet. Nobilis et ualde nobis syncere dilecte, specialem de nobis gerentes fiduciam infrascripta nobis curauimus intimare quod Crnciferi de Prussia nobis gwerras nowas iterum suscitare et movere se disponunt non corantes nee auertentes рa- ceш perpetuam quam nobiscum coniraxerunt litteris et munimentis firmissimis roboratam. Ymmo et senteuciam Serenissimi Principis domini Sigismund! Ro- manorum et Ungarie et cet. regis fratris nostri charissimi confirmatam . cuius Sentencie et edicto contraire in omnibus et mandata ipsius contempnere non formidant, ymmo staute inter nos pace perpetua stipendiaries multitudinis infinite contra nos conuocauerunt et adhuc conuocant uoleutes gwerras nobis iteruni suscitare et terras nostras inuadere improuise. Nuper enim duceutoa aut plures Mercatores Regni uostri cum uxoribus et Infantibus etatis teuere crudeliter in terris proprijs occiderunt et bona ipsorum et Mercancias ad Castra et Portalicia ipsorum deduxerunt et quicumque ex subditis nostris Terras ipsorum Crucifero- rum in spem pacis contracte cum bonis et Mercanciis eorum ingrediuntur, ab ipsorum Cruciferorum manibus, alij aquis merguntur, alij morte crudelissima oc- ciduntur, et aliqui uix manibus eorum euadunt bonis tamen proprijs spoliati. Tantasque ab eis iupaciendas Iuiurias sustinemus, prout uix eadem scriptis aut uerbis possumus explicare, quibus tamen obuiare diuino adiuti auxilio possemas faciliter sed uolumus sentencie per dominum Regem Sigismundum predictum in quem utrobique firmiter .... misimus ferende et iam in parte late expectantes cui semper paruimus adhuc parrere presto sumus. Nec eciam uolumus gwerras aliquas eis inchoare compromissum in do minum Sigismundum Romanorum Regem factum nisi tunc gwerr . . . non pos- * 171 semus quoquomodo supportari et ad eos per Cruciferos arceremur subditis Regni uostri ad Terras ipsorum tam in aquis et in terra transitum precluserunt et cet. et cet. Ideo Nobilüatem nestram requirimus et hortamur desideriose affectantes quatenus cousulere nobis et informare nos uelitis si per bas nobis et nostris factas ininrias pacem perpetuam uobiscum contractam uio- larunt petentes Nobilitatem uestram quatenus preparare cum hijs quos habere poteritis se uelitis nobis in auxilium si fnerit necesse transferre, dum per no stras litteras uos duxerimus iterum informandum Et bos qui Cruciferis in subsi- dium contra nos uoluerint se transferre retinere uelitis, interim quousque nostras per uos litteras dirigemus. Ad hue enim gwerras nobis Cruciferi non mouerunt, quas eciam iuchoare nolumus, sed dum easdem nobis mouerent mox per uestras literas dirigere studeremus. Datum in Opozno feria sexta proxima post festum sancti Jacobi Apostoli. Anno domini Millesimo quadringentesimo tre decimo. — Ad Uelacionem domini Donyn prepositi sanct. Florian. Epis. Crac. Regni Polonie Vicecancellarii. Strenuo et Nobili Wilhelmo Costka de Postupicz. Militi nostro dilecto. — 22 vni. Annus 1413. Rex Poloniae conqueritur praelatis et clero spirîtuali de online teutonico, qui decretum compromissoriale Benctlicti de Maura, subarbitri regis Romani, sprevit. Rok 1413. Król polski zali siç pratatom i duchowiciístwu swieckiemu na zakon niemiecki, który wyrokiem kompromissyinym Benedykta de Maura, subarbitra króla Rzym- skiego wzgardzit. Reuerendissimi in Christo patres fautores et amici uostri carissimi. Jam pudeU nos tociens contra Cruciferos de Prussia p. v. querelas replicare attamen ne inducetur obuoxe eorum que aduersum nos et Regnum nostrum p. v. ac Regibus ac principibus Christianis ubilibet in orbe terrarum confictis ad inuencionibus proponere non formidant cogitur eos i te ru m ac iterum resumere ut inuocencie nostre puritas et quam patimur ab ipsis Iniuriarum calumiiitas limpidius ualeat Intueri non possit nobis Im pu tari si in nostram et Regni nostri defeusioneim cou su rgamu s quam legum et canonum sacra indulget auttoritas et persuadet ingeni- um rationis et ecce patres reuerendissimi licet post conflictum et graues sedicio nes quas cum ipsis Cruciferis ineuitabilis necessitas committere nos coegit pacem querentes et persequentes nulla uicti grauediue sed ut pacis autori quam nobis pro pignore dilecciouis reliquit singulari pacem Inquiens de uobis pacem relinquo nobis possemus complacere pacisfedera perpetua contraxissemus tanto beatorum . munita et formata ut nalidior uia uequiuisset firmitatis que putautes perpetuis temporibus duratura Castra Ciuitates fortilicia oppida uillas et bona legittimo et iusto bello per nos adepta ipsis restituimus ex integro ut ex hoe continua pacis inter nos hincinde sedulitas nutriretur, et onmes discordie defensiones et odia penitus tollerentnr. Tamen ipsi cruciferi huiuscemodi nostrorum obliti beneficio- rum ad conswete pertinacie contumelias reuertentur et nobis ac Regno nostra 173 Iuiurias prioribus du rio res irrogare non formidant nunc coram . . . p. v. iu Christo patre domino Johanne pape moderno domino nostro gracioso nunc co ram ... p. v. et uniuersis regibus et principibus Christianis famam uostri Ho minis deprauando nunc aliis Iuiuriis quas longo contextu litterarum non posse- mus explicare nos turbando et que nobis immeusum dolorem attulerit laborem et non minus uiscera nostra traiacerunt quam sibi poena mortis Asserunt namque ipsi Crnciferi et confingunt labeis uenenosis quomodo Contra ipsorum Ordiuem et ceteros fidei domesticos cum paganornm exercitibus uelle- mus conspirare et ipsorum exterminium connalere que nunquam in cor nostrum uouit deus ascenderunt. Quin ymmo ab exordio regeneracionis nostre semper pro affectu fidem Christi-amplectantes omnes fidei domesticos sicud iubemur di- ligere dileximus et Crucis Christi inimicos pro Christi fidelium libertate uiribus et sanctitati pape non parcentes et expensis submultis dispendijs et periculis fuimus prosecuti et attenus prosequi non cessamus non gloriamur de hijs nec ea nostris laudibus ascribimus . nouit ille qui omnia non ignorat, sed si- res subice- retur oculis profecto possit comperiri quis inter nos in fide Christiani fructus maiores procurauit. Reuera minima sunt que de se protestantur sola eorum multiloquia et uerborum plu ritas ipsos uolgo recommeudat sed si ponantur iu libra ueritatis vix fauille habebunt racionem. Nam quotieuscnnque solitis nos offendunt iniurijs quamvis resistendi nobis subesset facultas et potestas. Sem per tamen ipsorum onera sustulimus ut ipsos per sufferencie pacienciam uincere- mus, sed quanto nos ipsis humiliores afferimus, tanto se nobis reddunt grauiores qui super dissimulari prestolantes ut aliquanto mitis nostre conuersaciouis studijs mollireutur. Ipsi autem eo magis sic aduersum nos infrenescunt quanto magis nos considerant benignos et sic semper operam nostram iu ipsis perdimos. Tan-? dem serenissimus princeps dominus Sigismundus Romano rum Rex semper augustos. et Huugarie Rex frater nosier carissimus auimaduertens inter nos ex hijs que gesta sunt mala pro ueterni exicio multis nos compulit iustancijs quod in ipsum pro omnibus displiceucijs Iniurijs, dampnis, dissensionibus odiis et offeusis tamquam in arbitrum compromissimus et rite deuenimus prout et ipsi Cruciferi compromiserunt. Itaque hinciude ac nobis receptis compromissis iuris forma seruatis ad actus processit arbitrales ad quosdam debiti execucioni de- mandauit ad alijs autem quibus arduis uegocijs suis et sacri Romani imperii oc- cupatus interesse et preesse nou potuit Yenerabilem Magistrum Benedictum de Mac ra utriusque iuris licenciatum et Magistrum In artibus et ad huiusmodi cau sam subarbitrum deputauit, quorum omnibus decretis suis et pronuntiationibus 174 hu militer parolmus. Ipsi autem Cruciferi pertinaciter seruare contempserant et in odium et despectom nostrum prefatum Magistrum Benedictum quem Insubar- bitrum receperant et elegerant et iu ipsum consentiant ioramento permittentes nunc quoque ipsum reuocare cum de iure non poterant de facto reuocarent et habereut occasiouem iuiquam sentenciis decretis et processibas suis non parendi, quibus non contenti nouissime mercatores qui in spem pacis terras ipsorum causa negociandi fuere ingressi, omnibus eorum rebus ac bonis spoliatos occiderunt non parcentes sexu femineo et aetati in fan tule sed eo minus uxores ipsorum que eos sunt secute et infantes earum adhuc ad ubera dependentes in gladio perime- runt et quod flebile est iuferre occisos in loco occisionis coruibus et uolatilibus abiecerunt deuoraudos nec humanam ipsis prestare promiserunt sepulturam et dum ab ipsis pro eo petiuimus reddi nobis saltim iusticie complementum nec habere responsiuam ab ipsis proinde meroimus. Pridie autem cum stipendiarijs suis quorum multitudinem contra nos falsa predicantes suspicia ad terras ipso rum contraxeraut hostiliter congregati terras nostras inuaserunt et in ipsis bona Ecclesie Wladislauieusis plurima uastauerunt Greges armenta et equiueas ex eis multas ad Castra et Ciuitates suas abigentes et minantes quibus continua fuisset data retribucio ulcionis. Quod ne precipitacioni subiti uideremur, manum nostram retraximus volentes uirtute paciencie commendari nec aliquid contra ip- sos attemptare cjtrabimus nisi impaciencie ipsorum turbidine uiolento arceremur. Qua propter p. v. petimus et rogamus quatenus hoc ipsum prefato domino nostro pape uelitis deferre et ipsis Cruciferis persuadere ut nos et Regnum nostrum quibus consueuerunt aduersitatibus persequi minime persequantur. Sed magis pacem ad quam totis aspiramus conatibus nobiscum committentes. Subtrahentes ipsis fidem creditiuam si qua coram p. v. de nobis fulmiuabunt et fulminare uo- luerint fame nostre detractiuam, quia uaua sunt que referunt et omni carencia ueritate. Datum Sandomirie XIII. Septembris Anno tredecimo. Wladislaus dei gratia Rex Polonie littwanieque princeps et Russie supremus heres. Capul ¥111® Acta diplomática régnante Viadisiao Jagiellone, de anno 1414, Akta djplomaijczne za panowania Vladyslawa JagieBy, roku 1414. .ю- L Annus 1414. Sigismundus, rex Romanorum, citat regem Poloniae et magnum ducem Witovdum ex una, et Magistrum generalem ex altera parte Budam ad judicium compromissoriale. Rok 1414. Zygmunt król rzymski wzywa króla polskiego i wielkiego Xcia Witowda z jednej, a wielkiego Mistrza z drugiej strony na termin sadu polnbowege do Budy. Sigismundus dei gracia Romanorum Rex semper augustus ac hungarie, dalma- cie, Croacie et cet. Rex arbiter, arbitrator et Amicabilis Compositor Inter sere- nissimum priucipem dominum Wladislaum Regem Polonie et preclarum principem 176 Alexandrum alias Witawdum Magnum ducem littwanie flratres nostros charis- simos Ipsorumque Coadiutores et adherentes subditos terras et cet. ex una Nec non Venerabilem Henricum de Plaweu bospitalis sanete Marie domus Theutoni- corum Magistrum generalem et ipsum ordinem et terras subditos Coadiutores et - adherentes eorum ex altera partibus super omnibus displicenciis et Contro- uersijs que inter dictas partes uertebantur et nunc uertunturElectus et deputatus beniuole pariter et assumtus uobis Illnstrissimis principibus domino W ladislao Regi Polonie, Alexandro alias Wytowdo magno duce littwanie, Janussio et Semouito ducibus Mazouie ac Boguslao duci Stolpensi ac Reuerendis in Christo patribus Archiepiscopo Gnezneusi, Wladislauiensi, poznaniensi, plocensi, Warmiensi Episcopis et alijs coadiutoribus et adherentibus domino Regi Polo nie seu preseutantibus sua interesse. Necnon uobis Venerabili Religioso Ma- gistro ordinis sanete Marie domus Thewtonicorum ac toti Ordini Omnibusque et singnlis quorum interest uel interesse poterit Notificamus per presentes рrо- uenti arduis et maximis que monarchiam mundi respiciunt et pro presentí circa sollicitudines uarias quas pro reformacione status sanete matris Ecclesie et lar- giente domino quantum ex alto nobis fuerit Concessum pace in eadem ponenda cuius eciam sacri Caпones nos aduocatum appellant et defensorem pro recupe- racione quoque Jurium sacri Romani Imperij et reipublice Ecclesiastice et secu- laris exaltacione et incremento ex assumpti Romani Regie potestatis officij de bito, nos cottidie noluntarios subire oportet, cum dies diei eruclat et nox uocti indicat solicitudine in illis nobis nouas caussas occupaii personaliter interesse non nalentes decisioni et determinacioni cause et causarum que inter uos'utrim- que uertebantur et nunc uertnutur. Ac uniuersis et singulis Coram nobis Bude et Nobili uiro Benedicto de Macra in utroque iure licenciato nostro in hac parte Commiäsario et delegato fideli dilecto oblatis productis et inductis personaliter iatendere pro eo quod nostra potestas Arbitralis in causa. et causis buiusmodi est ad tempus certum et ad locum specifice restricta potestas Meliori modo uia et autoritate quibus melius et efficacius potuimus Reuerendissimo in Christo patri et domino domino Johanne Archiepiscopo Strigonensi primate et apostolice sedis legato necnon nostre Romane Regie dignitatis Caucellario dignissimo Magnifico quoque uiro Nicolao de Gara Regni nostri hungarie Palatino nostris uicarijs in Regno nostro hungarie generalibus uices nostras ad Arbitrandum commisimus in causa et causis prenotatis. Ipsos quoque nostros delegatos et commissarios ac arbitrales generales et speciales coustitimus prout iu litteris nostris delegacionem huiusmodi centineutibus plenius continetur quarum tenorem 177 hic habere uolumus persufficienter et insertis et expressatis. Cumque princeps, cuius sodalis est equitas et amica iusticia attentis debet prouidere consilijs ne rei geste series pereat et per aliquem defectum substancia pure ueritatis oberret consweuerunt quippe feliciorem sortiri exitum et fructum afferre laudabiliorem res multorum discusse Judicio et examine approbate testante scrip tu ra ubi multa consilia ibi salus uolentes ut tempus potestatis nostre arbitralis inutiliter effluat et frustra dilabatur. Vobis domino Wladislao Regi Polonie, Alexandro alias Wytawdo magno duci littwanie, Janussio et Semouito ducibus Mazome et Boguslao duci Stolpensi et Reuereitdis in Christo patribus Archiepiscopo et Episcopis predictis et aliis presentantibus sua interesse, Necnon nobis uene- raude deuocionis et Religiositatis Magistro hospitalis sanete Marie domus Thewtonicorum et toti ordini Ac omnibus ac singulis quorum interest uel inter esse poterit seu qui putaueriut sua interesse tenore presencium autoritate et uir- tute compromisse inter nos per utramque parcium uestram facti premissa insinua- mus notificamus et ad uestri et cuiuslibet uestrum noticiam deducimus per presentes uosque et uestrum quemlibet requirimus et uigore predictorum Com- promissorum monemus, hortamur et cilamus seriose quatenus decimo die m en sis Aprilis proxime afiuturi Bude Coram prefatis nostris delegatis aut altero eorum per uos uel per procuratores uestros legittimos ad hoc mandatum sufficiens ha- bentes compareatis peremtorie ad audieudum per dictos uostros delegatos aut eorum alter n m de et super omnibus Coram nobis et Benedicto predicto oblatis petitis prodnetis et inductis gestis et actis ferri et pronuneciari sentenciam seu sentencias arbitralem seu arbitrales eciam sententiam seu sentencias alias per nos Bude Anno domini Millesimo quadringentesimo duodecimo uigesima quarta die mensis Augusti presens latam et latas moderaudi immutandi confirmandi et Ratificandi et alias processuri et procedi uisuri ad omnes et siugulos actus gra- datim et successiue usque ad Couclusionem et diffinitiuam sentenciam seu diffi- nitiuas sentencias inclusiue. Certificantes uos quod siue comperuerit legittime aliqua parcium In termino predicto siue non. Nichilominus ipsi delegati nostri uel eorum alter iuxta traditam et dictam a Curia nostra eis formam et ad alia procedent seu procedet contradiccione euasione diffugio et absencia quam diuina supplet presencia uestrum cuiuslibet non obstante decernentes ut presentes no stre littere Citacionis si persoualiter aliqua parcium adire secure non poterit. Saltim in locis uicinis insiguibus et notabilioribus publicis ubi sit uerisimiliter ad noticiam citatorum ipsas prouenire ualuis Ecclesiarum patenter affigantur ut merito ad instar albi preteritorum quasi quodam sonoro patulo dictis delegatis 23 178 nostris ant alten eorum et alias cui fuerit opportunum fidem et Certitudinem in premissis possint facere sufficientem preseucium. Sub nostri Regal is Sigilli testimonio litterarum. Datum Cremone. Anno domini Millesimo Quadringen- tesimo quarto decimo Quintadecima die mensis Januarij. Regno rum nostrorum Anno hungarie et cet. uicesimo septimo, Romanorum uero quarto. Ad mandatam domini Regis et etc. Johannes präpositus sanCti Stephani Vicecancellarius. Citacio regis polonie presentata In konigisperg feria quarta ante letare. Ч» п. Annus 1414. Salvus conductus Vladislai regis Poloniae datus delegatis ordinis. Rokl414. Glejt Wladystawa króla polskicgo dany dalegowanym zakonu. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et h aeres Rusie et cet. Notum facimus uniuersis preseucium noticiam babituris, quod dum de uoluutate, Consilio et Consensu nostrorum prelatorum ac Baronum Regni nostri dominorum Nicolai Archiepiscopi Gneznensis Alberti Cracouiensis Jacobi Ploczensis Episcoporum Sandiwogii de Ostrorog, Pozuanieusis, Nicolai de Michalaw, Mathiae de Waynschosse, Alberti Wiluensis Palatini, Sbiguei de Brzezie Marschalci Regni nostri, Petri de Schaifranicz de Pieschcowaskala Subcamerarii Cracouiensis, Petri hrczesszensis, Alberti Conineusis, Martini de Baraslawicza, Preczenensis, Johannis Medzeretzensis, Nicolai de Bloti- schaw, Santocensis Castellani, Nicolai de Czarnkow poznaniensis, Petri de Widawa Syradiensis, Andree de Lubraniec Cuyauiensis, Judicum, Internos ac Regnum nostrum Illustrissimos magnificosque principes dominum Alexandrum 179 alias Witawdum ducem magnum Lithuanie et cet. Jobannem et Semonitum Ma- zouie et Boguslaum Stolpensem duces et Ipsius Regni Coadiutores et adheren tes ex una, ac Veuerabilem ac Religiosum uirum, dominum Michaelem Cuch- meysier Magistrum generalem Ordinis sanete Marie Theutonicorum Ordinem Bonm adherentes et coadiutores parte ex altera certam diem placitorum reeepi- mus et seruare quarta decima die post festum resurreccionis domininunc elapsum, statuimus ut ipsum prosequamur et tam nostrum quam dictum Magistrum fratrum suorum adherencium et Coadiutorum Consilio absque omni impedimento, dampno et quouis dispendio, pacifice, quiete et secure ad huinsmodi diem placitorum ualeant In grabaw uilla conuenire et nostri presenciam ubicunque facimus, cou- stituti uisitare ipsos affi damns et seen ramus concedentes ipsis salunm conductum nostrum ut ipsi Consiliarii fratres amici, adherentes, Coadiutores et eorum sub- diti et eis adherentes ac omnes alii quos prefatus dominus Magister in Grabaw et ad nostri presenciam in negoeijs terrarum suarum et suorum fratrum seu Or dinis subditorum, adherencium, coadiutorum duxerit destiuandos liberam ueui- endi et apud nos secure standi, morandi et recedendj, usque in Thorun cum omni familia Comitiua, sequacibus rebus equis pariter et personis ipsorum habe- ant facultatem et ualeant facta et negocia huinsmodi Ordinare disponere et trac- tare. Nos uero Wladislaus Rex predictus noster Regni nostri subditorum, ad herencium et coadiutorum nostrorum omnibus nominibus et aduenarum, hospitum et alienigenarum ubicunque existencium ac aliorum quorumcunque omnes qui causa nostri facere uoluerunt et eorum qui facere uoluerint, salnum conductum nostrum et securitatem huiusmodi et alia omnia premissa que prefato magistro et ipsius prelatis preceptoribus, Consiliarijs, adherentibus et Coadiutoribus Con- cessimus promittimus, coustanter, firmiter, et Inuiolabiliter bona fide, sine dolo, fraude et quocumque colore exquisito per que huiusmodi securitas et Conductus noster posset uiolari et Infringî, obseruare et teuere omnia autem et singula ac premissa a die data presencium usque ad duas septimauas continue sequentes s . . . Inclusiue robor obtiuebunt constantis firmitatis. Datum in Brzesce Anno domini Millesimo quadringeutesimo quarto decimo feria tercia proxima post do minicam misericordia domini. Ad Relacionem domini Alberti Episcopi Cracouiensis. et Regni Polo- nie Cancellarii. Copia salui Conductus. 23 180

Images25
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Annus 1254. Innocentius IV. Pontifex Maximus, Hospitale Ordinis sanctae Mariac thoutonicorum in Livonia, specialiter autem castra Allecten, Calve, Selen, Medene et Mitczegale in protectionem suam suseepit. Rok 1254. Innocenty IV. Papiez, Szpital Zakonu P. Maryi a Inflantach, mianovicie zas zamki Allecten, Calve, Selen, Medene i Miterejjale pod opiekç swojç przyjmuje. Innocentais episcopus servus servorum dei. Dilectis Filiis . . Magistro et Fratribus bospitalis sanete Marie theutonicorum in lyvonia. Salutem et aposto- licaui benediciionem. Sacrosancta Romana ecclesia devotos et humiles Filios ex assuete pietatis officio propensius diligere consuevit, et ne pravorum homi- num molestiis agitentur . eos tamquam pîa mater sue protexionis munimine con- fovere. Fiapropter dilecti in domino Filii . vestris justis postulacionibus grato concurrentes assensu . personas et bospitale vestrum . in quo divino estis obse quio mancipat i . cum omnibus bonis que in preseuciarum racionabiliter possidete, aut in Futurum iustis modis prestante domino poteritis adipisci, sub beati Petri et nostra protexione suscipimus Specialiter autem de Allecten . Calve Selen . Medene . Mitczegale Castra seu municiones et eornm villas ueenon possessio- nes et alia bona vesira, omnia iusle ac pacifice possidetis, vobis et per vos bospilali vestro auctorilate apostolica confirmamus et presentis scripti patroci nio communimus. Nulli ergo omuino hominum liceat banc paginam nostre pro texionis et confirmacionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem boc attemptare presumpserit. indignaciouem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit iueursurum. Datum Asissii X Kalend. Iunii pnntificatus nostri anno undecimo* (TYanssumium de nnno 1303 in secreto Arcb Rcgiomoni. ri-|>osiium. Lada Xl No. 5.) IV. Annus 1254. Innocentais IV. Pontifex Maximas confirmat Ordini possessionem aliqunrum terrarum, a rege Mindovo Uli donatarum. Rok 1254. Innocenty IV. Papiez potwiérdza zakonowi posiadtosei pcwnc przez Króla Mindowç nadane. Innocentius Episcopus servus servorum dei. Dilectis Filiis .. Magistro et Fratribus hospitalis sanete Marie Theutonicorum in Lyvonia Salutem et aposto- Hcam benediccionem. Ex tenore vestre peticionis aceepimus. quod carissimus in cristo Filius noster. lllustris Rex Lettowie de novo conversus ad cultum Fidei cristiane. Wangen et Carsouwe terras, ac medietatem locorum que Dai- nowe et Rassioue Vulgariter appellantur. necnon quedam alia loca et bona vobis et hospitali v estro prout asseritis pia et provida liberalitate sient ad eum nosci- tur pertinere donavit. Nos itaque vestris supplicationibus inclinati, quod ab eodem Rege in hac parte provide Factum est. et in alieuius preiudicium non redundat. ratum et Firmum babentes id aucioritate apostolica confirmaiuns et presentis Scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino bomiuum Hceat banc paginam nostre confirmaciouis iufringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attempiare presumpseril, indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Assisii XII. kalend. Septembris Pontificatus nostri anno undecimo. (Tranisamtum de anno 1352 in aeoreto Arch. Regiomont. repositam. Lada Xl. No. 11.) 8 V. Annus 1254. Innocentius Papa juramentum Christiani episcopi Lithuaniao, rcceptum ab arcliicpiscopo Rigcnsi, annihilat, et cpiscopo nuenburgensi jubet, idem a Christiane recipere. Rok 1254. Innocenty Papiez przysiege Krystyana biskupa litewskiego, swiczo przed arcybiskupem rygskim ztozonq, uniewaznia i nakazujc, aby jq od teifoz Chrystyana odebral biskup nnenburgskii. Iiniocentius Episcopus servns servorum dei Carissimo in christo Filio Illustri Regi Lethovie salutem et apostolicam benedictionem, inclinati serenitatis tue precibus Venerabili Fratri nosiro Archiepiscopo Lyvonie ac Pruscie pront acce- pimus, sub certa Forma dedimus nostris litteris in maudatis, ut kathedrali Eccle- sie quam tu in partibus tuis de novo sub propriis expensis engere ac dotare magnifice intendebas, Venerabilem Fratrem nostrum Christianum Episcopum Lethovie tunc Fratrem presbyterum Hospitalis sanete Marie theuthunicorum in Livonia, ad requisitionem tuam auctoritate nostra preficeret in Pastorem, et ei Diunus consecracionis impenderet ac debitam obedientiam et reverentiam Faceret a subditis exhiberi, recepturus ab eo postmodum pro nobis et ecclesia Romana Fidelitatis solite iuramentum iuxta Formam quam eidem sub bulla nostra misimus interclusam, sane idem Archiepiscopus peius quam ad ipsum huiusmodi nostre littere pervenissent, de ipso Christiano providit ecclesie memorate iuramentum Fideli tatis sue et ecclesie sue nomine ab ipso recipiens, licet hoc deiutentione nostra nullatenus exstitisset maxime cum terra Lethovie sit iuris et proprietatis beati Petri ac pro tue sublimitatis honore nullum ibi esse velimus Episcopum qui alii quam Romano Pontifici sit subiectus, Quia vero tu postmodum a Nobis per affectuo- sas litteras postulasti utsuper hoc providere de circumspectioue sedis apostolice curaremus, Nos tuis precibus annuentes, eundem Episcopum ad observanciam predicti iurameuti predicto archiepiscopo taliter prestili decernimus aliquatenus non teneri, Volumus tamen quod ipse Venerabili Fratri nostro Episcopo Nuen- burgeusi si cui super hoc scripta nostra dirigimus exhibeatpro nobis et ecclesia - 9 H (imana Fidelitatis sollte iuramentnni îuxta Formam litterarum quam super hoc transmisiinus Archiepiscopo memorato, Datum Anaguie tercio nouas Septem bres Pontificatus nostri anno duodecimo. (Transamptom originate de anno 138i inveniturin archivo secreto regiomontano; tada Ill. No. Ct.) 4»- VI. Annus 1254. Innocentius IV. Papa certiorem facit episcopum Dorpatensem, juramentum Cbristiani opiscopi Lithuaniae coram Archiepiscopo Rigensi praestitum, nullius esse valoris, commendat tamen episcopo dorpatensi, ne permittat eundem Cbristianum molcstari. Rok 1254. Innocenty IV. Papiez uwiadomia biskupa dorpackiego, ze przysiçga Krystyana, biskupa litewskiego, ztozona przed arcybiskupem rygskim nie jest waznq, zaleca mu atoli, aby Krystyanowi nicdat zadnej krzywdy od kogozkol- - wiekbadi robic. Innocentius Episcopus servns servorum dei Venerabili Fratri Episcopo Tar- batensi salutem et apostolicam benedictionem, inclinati precibus Carissimi in cbristo Filii nostri Illustris Regis Lethovie de novo conversi ad cultum Fidei Christiane Venerabili Fratri nostro Archiepiscopo Lyvonie ac Prusie, prout accepimus sub certa Forma dedimus nostris litteris in mandatis, ut kathedrali Ecclesie quam dictus Rex in partibus suis de novo sub propriis expensis erigere ac dotare magnifice intendebat, Venerabilem Fratrem nostrum Christianum Epis copum Lethovie tunc Fratrem presbyterum Hospitalis sanete Marie teuthuni- corum in Livonia ad requisicionem Regis eiusdem auetoritate nostra preficeret in Pastorem et sibi muuns cousecracionis impenderet ac debitam obedienliam 2 10 —- Faceret a subditis exhiben recepturus ab ipso postmoilum pro Nobis et ecclesia Romana Fidelitatis solite iuramentum iuxta Formam quam sibi sub bulla nostra misimus interclusam, sane idem Archiepiscopus prius quam ad ipsum huiusmodi nostre littere pervenissent, de ipso profidit ecclesie memorate iuramentum Fide- litatis suo et ecclesie sue nomine ab ipso recipiens licet hoc de intentione nostra nullatenus exstitisset, maxime cum terra Lethovie sit iuris et proprietatis beati Petri ac pro eiusdem Regis honore quem a sue conversionis inicio assumpsimus in Filium Ecclesie specialem et Regie dignitatis titulo fecimus insigniri, nullum ibi esse velimus Episcopum qui alii quam Romano Pontifici sit subiectus, Quia vero predicto Rege a nobis postmodum per afectuosas litteras postulante ut super hoc providere de circumspectione sedis apostolice curaremus, Nos eius precibus annuentes ipsum ad observanciam predicti iuramenti taliter prestiti decrevimus aliquatenus non teneri Nos provisionem de ipso factam per Archie- piscopum memoratum quem propter hoc in persona ipsa nul l am iurisdictionem volumus optinere, ratam et Firmam habendes ipsam per litteras nostras duximus confirmandam, decernentes irritum et inane si quid postquam litteras nostras super provisione de ipso facienda concessimus sine speciali mandato nostro facieute de illis plenariam mencionem fuit ab aliquo, vel de cetero fuerit attemptatum, quocirca Fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatenus non permitlas enndem Episcopum super hiis contra confirmacionis et constitucionis nostreteno- rem, ab aliquibus indebite molesiari, molestatores huiusmodi per censuram eccle- siasticam appellatioue postposita compesceudo uou obstante si aliquibus persouis loci vel dignitatis a sede apostolica sit indultum quod suspendi vel interdici aut excommunicari non possint, nisi de iudulto huiusmodi sibi concesso plena et expressa seu de verbo ad verbum in nostris litteris mencio habeatur. Datum Anagnie duodecimo kalend. Octobris Ponüficatus nostri anno duodecimo. (Transumptum originate de aaao 1388 invenitur in archivo regiomoniauo. Lada llI. No. Gt.) ,H* II m Annus 1255. Privilegium reifis Mindove, quo terram Sellen, ordini S. Mariae Theutonic. donat. Rok 1255. Przywilcj Aróla Mindowy n.idajqcy ziemiç Selen zakonowi Niemie- ckiemu P. Maryi. Myndowe dei gracia Primus Rex Lettowie universis crisii Fidelibus ad quos presens scriptum pervenerit, salutem in Filio dei vivi. C'um dilecti nobis in cristo Magister et Fratres domus sanete Marie Theuton. in Lyvonia, sua Fideli ac diligenti persnasione de tenebris gencium nos vocarint ut enm ceteris cristi Fidelibus veritatis lumen eo levins agnoscere valeamus, et eorum auxilio mediante dominus apostolicus nos renasci fecerit per unde graciam baptismalis, et de sua solita clemencia, nos in Regem tocius Lettowie fecerit coronan. Cum itaque vîgilanti sollicitudine meditaremur, quid ad eiusdem Regni conser- vacionem et protectionem nobis expediret, Fide conspeximus oculata, nobis fore valde necessarium ac proficuum Fidei cristiane, quatenus circa memoratos Magistrum et Fratres de Lyvonia, Donaciones regias faceremus. Licet tamen eorumdem perutilis Ordo ad huiusmodi ecclesie singulare subsidium, a domino sit feliciter institutos, ut ipsi in assistendo nobis eo fore valeant forciores, et nos eo liberáis ac potencius impugnatoribus Regni nostri, Fidei que rebelli- bus resistere valeamus . et cum eciam nemo cogetur suis Stipendiis militare . de consensu heredum nostrorum predictis Magistro et Fratribus in Lyvonia Ter- ram que Selen dicitur, videlicet Medene. Pelone. Maleysine. Thooraxe, cum suis attinenciis duximus assiguandam, perpetuo libere possidendam. In cuius itaque Facti perhennem memoriam presentem paginam sigilli nostri muni- mine ferimus robnrari. Datum anno M. CC. Lv. Meuse Octobris. (Priviiegium originaie invenitur in archivo secreto regiomontano cum sigiiio regaii Mindovae. Lada Xl. \o.O.) [ln transumpto hujus priviiegii sigiiium Mindovae sic describitur: ln Sigitti caraciere erat scuipia ymago Regis sedeniis cum scepiro in mana drxira et in manu sinistra rum pomo et una rrure super dicto pom» et in eius cireuinferenciis eiant scripia \eiba que heruntur posi quaniiam crucem, videiicet. Myndowe dei gracin Rex Litowie.) 4* 2* 12 vin. Annus 1257. Rex Mindove donat ordini in Livonia alignas terras ea conditione, ut ordo ei contra inimicos crucis auxilio assistet. Rok 1257. Król Mindowe nadaje zakonowi w Inilantach pewne ziemie pod warunkiem, aby zakon dawa! pomoc przeciw nieprzyjaciotom krzyza swiçtego. Myndowe dei gracia Rex Lettowie . uni versis présentes litteras inspectnris Salutem in nomine Ihesn cristi. Qnum inspiration's divine gracia faciente per consilium dilectorum nobis in cristo. . Magistri et Fratrum domus Theutonice de Lyvonia de tenebris gencium in ecclesie Ihesu cristi lumen sumus vocati ac renati per unde graciam baptismalis ac Sanctissimus Pater ac dominus noster Innocencius papa quartus personam . regnum et omnia bona nostra iurisdiccioui ac proteccioni apostolice Sedis subiciens auctoritate sua nos fecit coronari in Regem tocius Lettowie ac terrarum omnium quas divine virtutis auxilio iam eripuimus de infidelium manibus vel eripere potuerimus in futurum . ut Fine lau- dabili valeat consumari . quod in nobis est inchoatum. Fideique rebelles et turbatores regni nostri manu potenti reprimere valeamus . necessarium nobis vidimus . . Magistri et Fratrum auxilium predictorum . quod et ipsi nobis feren- dum ut in eorum litteris super hoc confectis plenius continetur, sub iureiuraudo firmiter promiserunt. Quamvis autem milicia eorumdem Fratrum ordiuis insti tuta noscatur contra Fidei et ecclesie turbatores et ipsi nobis sicut et plus quam ceteris cristianis auxilium suum ferre essent parati absque ubligacionis vinculo speciali et vitam eternam sufficiens sibi stipeudium repu tarent . tamen ut suam obligaciouem in hac novitate nobis maxime necessariam efficatius in auxilio nobis ferendo valeant observare . terras inferius nominaudas domui eorum de consensu heredum nostrorum contuliiuns cum omnibus attineuciis libere possi- dendas . ea condicione interposita . ut ipsi Fratres per se ac suos in expensis propriis material*i gladio auxilio et consilio nobis ac regni nostri legitimis suc- cessoribus assistaut perpetuo contra nostros ac Fidei inimicos. Nomina autem terrarum hec sunt. Rasseyene medietatem. Lonkowe medietatem. Betegalle 13 medielatem. Ergalle medietatem. Dey no we medietatem. Pamemene medie tatem. Kulene totum. Carsowe totum. Crase totum. Niderowe totum. Weyzze totum . aliud Weyzze totum. Wanghe totum. In hnius itaque rei testimonium presentem paginam sigilli nostri munimine Fecimus roboran. Datum anno dominice incarnacionis. Millesimo . ducentesimo . quinquage.simo septimo. (Transumpium invenitur in archivo secreto repiomoniano. Lada Xl. No. 11.) IX. Annus 1257. Alexander IV. Papa, rogante rege Mindovo, confirmat donationem terrae Selen ordini theutonico, a rege factam. Rok 1257. Papiez Alexander IV. na prozbç króla Mindowy, potwierdza nadante ziemi Selen, zakonowi przez króla darowanej. Alexander episcopus servus servorum dei, dilectis Filiis Magistro et Fratri- bus hospitalis sanete Marie Theutonicorum in livonia Salutem et apostolicam beuedictionem. Cum a nobis petitur quod iustum est et honestum tam vigor equitatis quam et ordo exigit racionis, ut id per solicitudinem officii nostri ad debitum perducatur effect um. Exhibita siquidem nobis vestra peticio coutine- bat, quod carissimus in cristo Filius noster. M. Rex Littowie illustris terras Selen . videlicet Aledone. Pelone, Malesine et Theuraxe cum suis periinen- ciis prout spectabat ad eum, vobis pia et provida liberalitate coutulit perpetuo possidendas prout in pa<entibus litteris eius confectis exinde ac suo Sigillo signatis plenius continetur. Nos itaque vestris supplicaciouibus inclinat i, quod super hoc ab eodem Rege pie ac provide factum est ra tu m et firm um baben- tes, id auctoritate apostolica coufirmamus et presentis scripti patrocinio comu- nimus. Tenorem autem litterarum ipsaram de verbo ad verbum presentibus 14 fecimns annotari, qui talis est. Sanctissimo Patri ac domino sacrosancie Romane Sedis summo poniifici Alexandro Myndowe dei gracia Rex Littowie filialem obedienciam et constantissimam in domino carilatem, ac devota pedum oscula beatorum. Cum dilecti nobis in cristo Magister et Fratres domus sanete Marie Theuto/iicorum in Livonia sua Fideli ac diligeuti persuasione de tenebris geucium nos vocariut, ut cum ceteris cristi Fidelibus veritatis lumen eo levius agnoscere valeamus, ut eorum auxilio mediante apostolicus III. iiii. predecessor vester Felicis memorie nos reuasci Fecerit per unde graciam baptismalis et de sua solita clemencia nos in Regem tocius LiUovie fecerit coronari ut idem Regnum a nobis et nostris successoribus paeifice va'eat gubernari . vidimus nobis fore valde uecessarium ac proficuum Fidei cristiane ut circa quaslibet donaciones regias Faceremus. Cum itaque memorati Magister et Fratres in Livonia nostri constantissimi cooperatores et Fidelissimi promotores snum ferre nobis auxilium sint parati ut in auxilio nobis ferendo eo fore valeaut forciores et ad hoc explendum eis eliam suppetant Facultates de consensu heredum nostrorum eisdem Magistro et Fratribus terram que Selen dicitur . videlicet Meddone Pelone Maleisine Thouraxe cum suis attinenciis contnlimus perpetuo possidendam. Supplicamus igitur beniguitati vestre, quatenus eandem donaciouem circa predictos Magistrum et Fratres a nobis provide factam ratam et gratam babentes, eam patentibus papalibus litteris dignemini confir mare . et Magistro et Fratribus domus Theutonicornm in Livonia pet exhibi- torem presencium destinantes. Datum Anno domiui Millesimo Ducentesimo Quinquagesimo quinto Mensis Octobris. Nulli ergo omnino hominum liceat banc paginam nostre confirmacionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit indignacionem omnipotenüs dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Viterbii III Ydus Julii Pontificates nostri anno tercio. (Traniumptum originaie de anno 1393 invenitnr in archivo secreto regiomontano. Lada Xl. Л'о. 10.) 15 X. Annus 1259. Mindove rex Lithuaniae donat ordini in Livonia terras Schaloven, Seymeten et Samniten. Rok 1259. Król litewski Mindowe nadaje zakonowi w Inflantach ziemie Scbalowen, Seymeten i Samniten. (Zmudz.) Myndowe dei gracia Rex Letiowie . universis cristi Fidelibus presentes Ш- teras inspecturis salutem in nomine Ihesu cristi. Quoniam inspiracionis divine gracia faciente per consilium dilectorum nobis in cristo . . Magistri et Fratrum domus Theutonice in Lyvonia de tenebris geucium in ecclesie Ihesu cristi lumen vocati s и mu s ac renati per unde graciam bapiismalis ac Sanctissimus Pater ac dominas noster Innocencius papa quartos personam, Regnum et omnia bona nostra iarisdiccioni ac proteccioni apostolice sedis subiciens auctoritate sua nos fecit coronari in Regem totius Lettowie ac lerrarum omnium . quas divine virtutis auxilio iam eripuimus de infidelium mauibus vel eripere poterimus in fu turum . nt fine laudabili valeat consuman . quod in nobis inchoatum est Fidei- que rebelles turbatores regni nostri manu potenti reprimere valeamus . necessa- rium nobis vidimus Magistri et Fratrum auxilium predictorum . quod et ipsi nobis ferendum, ut in eorum litteris super hoc confectis plenius contiuetur . sub iure- iurando flrmiter promiserunt Quam vis autem milicia eorumdem Fratrum ordinis instituta noscatur contra Fidei et ecclesie turbatores et ipsi nobis plus quam ceteris cristianis auxilium sunm ferre essent parati ad resistendum iuimicis Fidei absque obligacionis vinculo speciali vitam eternam sufficienssibi stipen dium reputantes . tamen ut suam obligaeionem nobis in hac novitate maxime necessariam efficacius in anxilio nobis ferendo valeant observare, terras bife- rius uominatas domn i eorum de consensu he red um nostrorun* eoutulimes libere ac quiete perpetuo possideudas . nichil nobis iurisdiecionis vel dbminii in eis- dem reservantes . ea condicione interposita . ut ipsi Fratres per se ac suos, in propriis expensis materiali gladio . auxilio . et consilio . nobis ac regui nostri legitimis heredibus assistant perpetuo contra Fidei iiumicos regni nostritemri- uos infestantes. Nomina autem ierrarum hec sunt. Deuowe tota . quam eciam 16 quidam Ietwesen vocant. exoeptis quibusdam terrulis, scilicet Sentane. Der- nen. Cresmen . et villa Gribiniten Gubiniten dicîtur . cum tribus villis in Wel zowe quas nostro dominio reservamus. Insuper dcdimus Fratribus prelibatis terram Schalowen. Seymeyten totam . illis duntaxat bonis in ipsa Seymeta exceptis, que venerabili patri ac domino Lettowie Episcopo contulimus . prout in litteris desuper confectis plenius contiuetur. Hanc eciam ipsis graciam faci- mus specialem cum heredum nostrorum consensu et voluntate liberaliter et libenter . ut quicunque in regno vel dominio. nostro Fratribus ipsis de bonis suis tam mobilibus quam immobilibus in toto vel in parte aliquid dederit vel in testamento legaverit sive a nobis teneantur in Feudo seu dancium vel legancium sint propria tamquam alia bona sua, que ipsis contulimus . libere possidere valeant perpetuo et habere. In cuius itaque donaciouis ordinaciouisque per- bennem memoriam, presens Privilegium inde confectum sigilli nostri munimiue Fec'imus roborari. Datum Anno domini Millesimo. CC°. LIX°. Septimo ydus Augusti. (Privitegium originate iu archivo secreto regiomontano. Lada Xl. No. 12.) **

Images11
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter V.
Date: 99999999
Abstract V. Annus 1431. Praelati et barones Majoris Paloniae petunt a magistro generali, ut vasallos regis Poloniae, qui bona in Nova Marchia possident, a jurisdictione judicum Novae Marchiae liberet. Rok 1431. Pretaci i baronowie wielkopolscy prosza, mistrza wielkiego, aby poddanych króla polskiego, który dobra w Nowej Marchii posiadajq, uwolnit od juryzdykcyi sçdziow Nowej Marchii. Venerabili ac Magnifico domino paulo de Russdorf Ordiuis Theutonico- rum beati Marie de Prussya Magistro generali in sui absentia dominis marscbalco et Commeudatoribus fautoribus nostris dilectis. — Venerabilis et prestantissime fautor et Л mice noster carissime hodie nobis hie in Conuentione preseutibus Nubiles Wedelszii Serenissimi domini nostri Regis ejus Wasalli et Omagiales nostram accesserunt presentiam expouentes Qualiter de quibusdam bonis que in districtu Nowemarchie possident sub vestra dicione, quamuis in Regno predictum domicilium cottidianum continuent Ad ves tram et vestrorum officialium trahuntur preseutiam iudicandi, presertim occasioue quorundam Armigerorum Regni huius hostium, qui publicis insidiis eius comina- bantur incomoda, quos swasu consilii eorum quos ipsis prefatus dominus noster mandauerat audieudas tamquam fideles wasalli et seruitores prefati domini nostri Regis et Regui aproposito ipsorum perverso vi Armo ru m communium represse- runt nee aliquod obprobrium vel preiudicum inde ordini vestro uel ejus subdito- rum emersit, Recenti autem adhuc subsunt memorie capitula condiciones et ar- ticuli coucordie concepti inter Regnnm, et ordinem quorum Regulacioni circa judicia subditorum partis Regni et ordinis inuiti debuerunt Aquibus pa Regni nunquam declinauit sed firma semper ea seruauit constancia et seruabit Quocirca petimus et in desideriis optamos quatenus prefatos Nobiles Jurisdicioni Regui snppositos a foro suo trahere differatis usque felix auspicium presenciis mutais inter vos arridebit. Datum in Sczoda die dominica proxima ante festum Sanete Pasche Virginis Anuo domini Millesimo quadriugentesimo XXX. primo. — Prelati et Barones Majorispolouie in hac Couneutione et dieta congregati. VL Annas 1431. Rex Poloniae scribit ad Sigismundum regem Romanorum, se non posse Uli auxilium ferre contra Bohemios. Rok 1431. Król polaki pisze do Zygmunta króla rzymskiego, ze mu nie moze dadz pomocy przeciw Czechom. Serenissimo Priucipi domino Sigismundo dei gracia Romanorum Regi semper Augusto ac Hungarie, Boemie Dalmacie, Croacie et cet. Regi Illustrissime fia lri et compatri nostro carissimo. Sereuissimo principi domino Sigismundo dei gracia Romanorum Regi semper Augusto ac Hungarie Boemie, Dalmacie, Croacie et cet. Regi Illustrissimo fratri et compatri nostro carissimo Wladislaus eadem gracia Rex polonie prin- cepsque lithwanie Snppremus et heres Russie et cet. salutem et fraterne carita- tis incrementum, Serenissime princeps frater et compater noster ebarissime recepimus et audiuimus unper uestrae frateruitatis litteras ad quas quia nostro- rum prelaiorum ac baronum presencia conuenimus non uoluimus frateruitati ues- trae bactenus respondere. Ex quibus nunc cetera cognouimus curam sollicitu- diuem diligentiam et laborem que circa reduccionem Boemorum ad gremium sanete Matris Romane Ecclesie et ipsius unitatem, uestra fecit fraternitas et ad- hibuit. Quemadmodum effectue et opera uestra a temporibus retroactis demra- runt (?) et continuo demrarunt (?), pro quo frater carissimo non ambigimus uos 350 prímum ab altissimo in futura cum laude et honore in faac uita receptare, nerum frater charissime in eisdem litteris frater nitatis uestrae comperimue, quod pre- fatorum Boemorum nuncii constituti apud fraternitatem uestram. Illa que cum ipsis dum essent, apud nos tractauimus diffitentur, de quo non mediocriter admi- ramur. Cum circa huiusmodi tractates nostrorom du cu m, prelatorum, Baronum doctornm et Magistrorum, generalioni de diuersis nacionibus fuerit congregado satis magna. Qui omnia que oestre descripsimus fraternitati. ita fieri et tractari audiuerunt et omnia premissa nostri nuncii qui fuerunt in praga prout fraternitas uestra per petrum de laocoscbin intimauimus confirma rant. Ceterum frater ca- rissime scribitis nobis quod decreuistis contra prefatos Boemos et ad ipsoram extermiuium in Brachio dextere excelsi com sacri Romani Imperii Electoribus et aliis katholicis principibus consurgere, Requirentes nos ut uestrae fraternitati contra eosdem subsidia faciamns, frater carissime quamuis credimus uestram fraternitatem in parte non tatere, tamen pro clarion informacione omnia uestri uotificamus uestram fraternitatem per presentes, Quod dux Swidrigal frater noster germanus, sublato de medio magnifico et praeclaro principe olym domiui Alexandro, alias YVyteldo magnoduci lithwanie, qui tam magnum ducatum quod circa terras et dominia lithwanie et Russie de mauibus nostris tenuit ad tempora uite sue sibi concessa coadimatis sibi nouuullis in hac parte complicibus tam li- thuanis quam Rutenis nobis rebellious eumdem magnum ducatum cum terris ac dominijs ad nos Jure hereditario et successionis spectantibus, quiuymo et mag- nam partem terre podolie ad Coronam Regui nostri a din pertinentem occupauit uiolenter et bactenus contra omnem nostras uoluntates detinet occupata. Et quamquam sepius fraterue et caritatiue per nos et per diuersos ambasiatores nos tras et unntios solennes pontifices, prelatos et Barones hortati fuerimus eumdem ut predictum ducatum cum terris et dominiis sic ut prefertur, occupatis nobis restituisset, et super differenciis inter nos subortis nobiscum amicabiliter con- uenisset, el composnisset, Tamen nulla potuisset via aut racione flecti ad amplec- tendam aliquam equitatem propter quod oportuit nos quamuis cum magno dolore cum terraram nostraram exercitibus consurgere, pro rehabendis et reacquirendis predictis terris et dominiis nostris uiolenter occupatis. Et iam de facto cum dei auxilio stamus in hoc loco cum gentibus et exercitibus nostris congregati pro- cessuri ulterius illic qua diuina dementia nos conuertet, propter quod frater charissime huiusmodi nostris agendis et negociis sic preuenti et occupati non nalemus uestre prestare subsidia fraternitati quod tamen alias grata prestitimus uoluntate, dum nobis agenda propria non iucumbebant. Misimus nunc ad re 351 quisicionem fraternitatis oestre gentes armatas non iu paruo numero Moraniam, qui qualiter circa Ciuitatem uestram holomnncz suscepte et tractate f nerunt, ues- tra frateruitas non ignorat demum nersus Bessarabiam similiter iterata uice cum magnis misimus aliam gentem impensis. Vos igitur charissime frater requirimus et hortamur petentes ex affecta quatenus reciproco et uicissim in hac nostra ne cessitate nobis iuxta inscripcionem inter nos iuitas et finitas, subsidia facialis. Et nullateiHis dubitamus, quin uestra frateruitas in hoc casu nos non deseret, sed nobis syncero corde et iusticie nostre firmiter assistet. Et ut uestra frateruitas non iguoret qualia et un de prefatus frater noster dux Swidrigal querit sibi sub sidia mittimus fraternitati uestre cum presentibus cunctarum suarum litterarum Boemis et Sigismundo Cboributhi, scriptarum copias in publicam for mam cum apposicioue decreti Episcoporum Cracouieusis et Cbelmensis redactas quod cum nunccioin eisdem expresse perCapitaueum nostrum lauciciensemsunt atestate, de illis autem terrarum nostrarum subditis, quos dicitis prefatis Boemis facere subsidia, taliter vestre fraternitati respondemos, quod dudum omnibus comisimus nostris fir mis et seriosis regalibus in mandatis ut redirent et quocunque reverai in conceptum nostrorum mandatorum non fuerunt, omnia bona sunt confiscata et joxta qualitatum concessuum puniuntur. Datum in loco Campestri exercitunm nostrorum super fluvio Bug prope Horodla sabbato iu Vigilia sauctae Mariae Magdalenae, anuo domini millesimo quadringentesimo tricesimo primo. Ad mandatum domini regis Vladislaus de Oporor decretorum doctor. Bp. Vice Cancellarius. €«p«t Ж¥!» jeta diplomática régnante Vladislao Jagiellone, de Anno Ш1 ad annum 1434. Akta dyplomatyczne za panowania Wladjsfawa Jagielfy, od roku 1431 do rokn 1Ш. h Annus 1431. Rex Poloniae certiorem facît magistrum generalem de bello feliciter gesto contra magnum ducen Swidrigalium. Rok 1431. Król polski uwiadomia wielkiego mistrza о szczçsliwie prowadzonej wojnie przeciw wielkiemu ksiçciu Swidrygale. VVladislaus Dei gratia, Rex polouie Litbwanieque princeps Sopremus et haeres Russie et cet. Magnifice et uenerabilis amiee et Compater noster carissime. Post felicein egressum nostrnui et exercilunm uostrorum ad Castra metauda et bellandum pro 353 Iniuriis et offensis nobis muliipliciter illatis Contra Dncem Swythergal fratrem nostrum zelo dileccionis et ex affeccione singulari', quam ad uos et ordinem oes trum gerimns puro corde de occurrenciarum nostrarum disposicione solito ami- ciciam uestram cnrauimns auisare, sed post scripta nostra que amicicie nestre pridie de triumpho nobis in eodeiu Puce Swythergal ab alto coucesso misimus. Non occurrerunt alia scribenda usque heri que similiter amiciciam nestram latere nolumus ymo confisi de sinceritate uestra pro speciali refrigerio notificamos. Qnomodo ciusdem Dncis nuucii uidelicet Audruschko Nyemyrowycz et Baln za milites die hesterna ut perfertur ad nos uenientes uigore litterarum credencial i um ex parte et nomine predicti dueis ac ceterorum Ducum et Boyarorum Magnidu- catus Littwanie et Russie petiuerunt Maiestatem nostram requirerente, quatenus ex utra parte in duodecim Consiliarios compromittere ipsorumque decisioni, dis- cussioni et arbitrio stare et consentire dignaremnr. Nos ¡taque Consiliariornm uostrorum deliberato et maturo accedentes consilio predieti Dncis et nuncciorum eins notis uelud possibilibus et cougruis acquieuimus et consensimus. Ad Dn- cem coucessimns largiti sumus ad nos et exercitus nostros secure uendiendi, standi et cum Barouibus et Consiliarijs nostris practicaudi, placitaudi et arbi- trandi de bono pacis, qui si negocia nostra bona conclndent fine bene quidem sin autem nihilominus salui et securi cum eornm rebus et comiiiua ad propria reuer- tentur nentnrique sunt ad nostros exercitus feria sexta proxima super premissis tractaturi nerum ulteriorem a nobis ipsis terminnm deputari pecieruni, nequâquam tamen ipsis uoluimus acclamari Nam dilationes in huiusmodi nostris negocijs от- nino refngimus, quia autem pro uoluntate nostra idem nuncii breuiorem terminum nobiscnm acceptare predictum ultroneos se obtulernnt. Tum ex ceteris aliis in- diciis que in eorum sermonibus cognouimus, speramus in dubio quod cum predicto fratre nostro et Terris Litiwanie et Russie negocia nostra fine opiato ad nota nostra domino cooperante terminabimus. Eciam inpugnantibns nobis tam Вот- bardis quam telis et aliis diuersorum generum offendiculis et instrumeutis tam continue quam intensissime Castrum Lutzko Capitaneus ceterique dnces et Bo- yari in eodem Castro degentes Maiestali nostre attentius snpplicarunt ut ipsis a die date presentis solum ad diem terciam proximaiu treugas impartiri saluumque conduction ad ducem Swythergal prefatum accedendi quibusdam ex eis conce dere dignaremur qui tempore medio honori suo considcius prouidentes eundem du cem uolunt auisare de conseruacione quam ulteriori et inicioni Castri se excusare. Si чerо infra tres dies ipsos et Castrum prefatum predictus dux non oppugnaue- rit, promiserunt nobis ipsum Castrum dare et effectnaliter resignare quorum pe 45 354 ticioiùbus similiter anónimus et coucessimus ipsis trengas ad diem lerciam usque ad solis occasum quidquid aatem inde uoui emerserit amiciciam u es I ram curabi- mns absque mora nouellare. Dominus Rex per Se. Vehemencins tamen admiramur ex eo quia amicicie uestre sepe numero scrip- sisse nos meminimus a nobis nerо nulla responsa hucusque habemus sed an Capi- taneorum nostrorum negligencie aut cui alteri ad cnlpam debeamus imputare ig noramus unum est pernecessarium de quo pridie amicicie uestre scripsimus uide- licet de Conuencione per utrumqne nostrum Consiliarios die crastina celebranda quam ad requisicionem Commendatorum Thorunensium et eius collegarum nobis nomine uestro et Ordiin's ac terrarum u est ra rum prussie factam fieri consensi- mus et cum eisdem nunccijs uestris dum apud nos in proximo in Bierz fuernut coustituti celebrari coHcluseramus, licet nos celeriorem et breuiorem terminum grato et libeuti animo prefixissemus. Tamen uolnutati nuncciorum uestrorum predictorum coutrauenire noluimus. Sed in eadem stetimns et modo contenti ata mos, nominauimusque et misimus Reuereudissimos in Christo patres Dominos Albertum sanete Ecclesiae Gneznensis Episcopum et primatem Stanislaum poz- nanieusem et Jobannem V\ ladislauiensem Episcopos et VenerabileiH et strenunm Wladislaum de Opporow decretorum doctorem prepositum lanciciensem, Regni uero nostri polouie Vicecancellarium et Nicolanm Thumygrala Capitaneum Ju- niwladislauiensem plena potestate su flu l tos ad huiusmodi Conuentionem cousu- mandam et perficiendam, an autem ipsa conueutio in eflectum procedat nec per uestram amiciciam neque per prefatos Ambasiatores nostros usque modo non sumus iuformati. Igitur rogamus amiciciam uestram ex affectu uelitis nos super premissis per presentem portitorem reddere cerciores, pro complacencia nobis plurimum grata et accepta. Datum ante Lutczko in statione Campestriali exerci- tunm nostrorum feria tercia in uigilia Assumptionis beate Marie Virginis glo- riosae Auno domini millesimo quadringentesimo tricesimo primo. — Magnifico et venerabili domino Pawlo de Rusdorff Magistro generali or- dinis Theutonicorum de Prussia, amico, Compatri uostro caris- simo, etc. -M- - 355 IL Annus 1431. Rex Poloniae queritur Regi Romanorum de ordiae Theutonico. Rok 1431. Król polski zali siç królowi rzymskiemu na zakon niemiecki. Sereuissimo Principi Domino Sigismundo dei gracia Romanorum Regi semper Augusto et bongarie ßohemiae Dalmacie, Croacie et cet. Regi Illustri fratri Compatrique nostro carissimo Wladislaus Dei gracia Rex polonie lythwanieque princeps snppremus et heres Russie et cet. salutem et fraterne caritatis conti nnum increinentum. Serenissime princeps lllustris frater noster charissime non sine graui cordis amaritudine uestrae fraternitatis contra etaduersus Religiosum Paul um de Russdorff Magistrnin generalem ordinis Cruciferorum de Prussia et eius ordinem cogimur querelari quod stantibus federibus perpetuis inter Reguum nostrum et Ordinem prout uestra fraternitas notum dubitare non expedit. Nec parte nostra aliquibus principis uiolatis ecce Reguum inuaserunt, cremauerunt, dampuificauernnt nobis in longinquis existeutibus et pro iniuriis uostris contra Lostes nostros, qui patrimonium nostrum abstulerunt nobis bellantibus et agenti- bas cum ipsis Cruciferis nullomodo ad hoc competebat interesse nisi sola cupi- ditate et ambicione terrarum nostrarum Et si saltim de Loc per aliquam iniuriam cartam uel nunccium ipsorum nos monuissenl si quid ipsis intererat quando exerci- tus nostros contra fratrem nostrum Ducem Swidrigal congessuilis (?). íSed primo postquamiam (uimus in terris nostris nobis ablatis nullis uos presens auizameutis sicut oongrnit legali honestati preminuentes. Incendiis, depopulacionibus, Repi пis, deflorationibus uirginum non parcentes ntriusque sexus spiritualium etReligi- osorum Infanciumque occisione Regnum nostrum aggressi sunt. Sy enim prestiuis- semus tucius Regnum nostrum et sub custodia reliquissemus meliori et tum eciam affidati fuerimus satis per legaciones uestras Regales nnper nobis per petrum Lan- cziczski subsigillo Regali uestro ad nostras legaciones reportatas et tanto plus se- curi fuimus quod nichil presumpsissent attemptare. Ne uestrarum legacionum uio- larent conceptus et cum sauctissimi domini nostre pape Eugenii moderni litteris 45* 356 bullatis ipsis directis Ne se Ingererent de aliquo inter nos et prediction ducem Swydrigal fratrem nostrum nisi que pacis essent et aliis ex parte ipsnrum cru- ciferorum assecurati cautelis qui nnper circa festum sancti Georgi nobis in By- etz couscitu et parautibus nos contra prefatnui fratrem nostrum per Conimenda- torem Thorunensem et certos Terrigenas et Ciues de terris Prussie collegas suos ex parte ordinis terrarum et ciuitatum prussiae tune ad nos missos nedum de pacis perpetue federibus per preseos inter nos habitis et firmatis inuiolabili- ter seruandis teneudisque nos affidauerint et assecurauerint Integritatemque cou- fideri per nos de ipsis habende sine uacillacione diffidentia alicuios nobis Co rone et Consiliariis Regni uostri promiserunt fide obs ...(?) dicta eorum con- testantur. Sed et maioris ualetudinis robore si necessitas expeteret huiusmodi pacis federa ex parte Magistri Ordinis perorarent gratissime confirmantes. Tan dem nos uelut de tantis confidentes assecuracionibus securi exiuimus Syiuste fe- cerunt uel legittime fraternitas uestra auscultet et quilibet poterit racione frnens tante iuinrie et grauiminis omnis Judicis reprobare placeat igitnr fraternitas ues tra attentis huiusmodi iuiuriis nostris quibus ab bostibue uostris teste Deo affici- mur minus iuste Inscripciones et iurameuta mutuo habita et firmata memorie com- mendare et huic nostre necessitati fraterne subuenire iuxta liiteras et federa in ter nos iuita et contracta. Summe euim placuerunt nobis uie modum amoris re- staurandae inter nos ab utroque indiccione in Articulis quos nobis fraternitas uestra per nobilem petrum lancziczsky nostrum utriusque fidelem dilectum con tente et expresse quarum ultima magis accomoda aptiorque nisa est quam fa- uente altissimo fraternitatis uestre et nostris feliciter termiuatis ac digestis uego- ciis quibus ad preseos uterque occupamur et fraternitas uestra sana incolumi fe- licique redeunte ad Regnum amplecti uolumus de die loco et tempore Conuenci- ouis prelatorum baronum uostrorum utrorumque ad hoc destiuandorum a iura- meutis premissis qui ad locum in nostris inscripciouibus expressum conuenientes differenciis et odia inter nos quolibet euntrita diuina Illustrati sciencia compla- uabunt. Ad quod opus quitissimum cousumandum perficieudumque eciam uestra fraternitas non cesset prout incepit aspirare Et super bijs et aliis uegociis utri usque nostrum diuina fauente dementia fine bono terminandis si placent fraterni- tati uestrae et postquam appropinquanerit fraternitas motis uestra Regni hunga- rie persoualiter uobiscum conueuire aut prelatos et barones in loco lu inscripci ouibus expresso pro ipsis discernentibus locare grati annuimus postulantes de eo per fraternitatem uestram finaliter reddi cerciores. Alia prefatus petrus Lau- czyiczky lacius per uos de eis iuformatus, frateruilali uestrae oreteuus perora 357 bit. Cui fraternilas uestra indieendis ex parte nostri petimus adhibeat pleuam fi dem. Datum in Lublin Sab bat о die in crastiuo sanete Gracis. Anno domini Millesimo et cet XXXI. Ad mandatum Dom. Regis. Nicolaus Drzewytzski. —-**

Images10
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter II.
Date: 99999999
Abstract II. Annus 1415. Vladislaus rex Poloniae scribit magistro generali Michaeli Kuchmeister, se de injuriis, quae capitanci poloni ordini pertraverint, certiorem factum esse, sed et Ordinem multis damnis Polonos afficere. Rok 1415. Wiadystaw król polski, pisze mistrzowi wielkiemu, Michatowi Kuchmeister, ze wprawdzie uwiadomionym zostai o krzywdach, które starostowie polscy zakonowi wyrza/lzili, leez i zakon wiele szkód Polakom uezynif. Veuerabili et Religioso domino Michaeli Cuchmeister ordiuis ^sancle Marie domus Theutunicorum de Prussia Magistro generali Amico nostro. — Wladislaus dei gracia Rex Polonie lyttwanieque Princeps Supremus et heres Russie etc. — 25* 196 Venerabilis et Religiose amice noster litteras vestras pridie nobis portatas recepimus, ex quarum tenore ad scripta nostra istud habuimns pro responso, quod v. s. Treugas inter nos ordinatas vellet fir miter obseruare quod ad placitum nobis cedit pro eo quod de fame illius exquisite notitia an prout alias scripsimus apponere noluimus aures nostras facti sumus vestrarum significacione litterarnm cerciores de hoc autem quod in litteris vestris subiungitis qualiter Capitanei et officiales nostri pendentibus inter nos treugarum induciis magnas vobis injurias irrogaren!, Ignoramus qualiter sit cum similiter Capitanei et Officiales nostri intollerabiles Iuiurias a vestris se asserunt sustinere et de eis coram nobis con tinue querulantur Sed quem buius culpe contagium commitetur per se ipsum ag- noscatis cum in possessione villarum Murinon Orlow et Nowawess que usque ad declarationem Concillii ex tractatibus inter nostros Consiliarios mutuo obser- uatis ad nos debuerat atque debet pertinere per vos et vestros impedimur et turbamur et Subditi nostri qui in vestre captiuitatis mancipia ceciderunt ad pro- missa ipsorum vt est moris bellatorum quo nos circa subditos vestros in nostre captiuitatis maucipiis existentes vsi sumus non mittuntur quinymmo non obstante quod pro eisdem Barones et Consiliarii nostri promittere voluerunt diris con- strincti vinculis miserabiliter et impie prout multorum relatione informamur deti- neutur captiuati. Datum in loco venacionis nostre Dobrestanie, Quatuor tempo- rum feria quarta proxima post festum exaltationis sanete crucis Anno etc. — XV°. — Ad relationem venerabilis domini Donyn Sedis Apostolice prothonotarii Decani Cracouieñ. Regni Polouie vicecancellar. 197

Images3
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter V.
Date: 99999999
Abstract V. Annus 1431. RexPoloniae refutat querelas ordinis, qui se laesum a Polonis dicit. Rok 1431. Król polski zbïja skargi zakonu к tory siç od Polaków , skrzywdzonym bydz mieni. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie lithwanieque princeps suppremus et heres Russie et cet. Praeclare princeps frater noster carissime. Heri sedentibus nobis ad mensam Umicza nunccius fraternitatis uestrae uenit ad nos et litteram inscripcionis si- gillo uestro roboratam attulit in qua uestra frateruitas promittit et se obligat ad statuendum et preseutaudum Rompoldum et Gastoldum cum aliis captiuis dicto loco et termino in dicta littera inscripcionis uestra coutentis et cet. frater caris- sime nisa et recepta eadem littera uestra ad uota et complacenciam uestrae íra ternitatis eosdem demittemue et in proximo ad propria proficiscentur. Eciam id nunccius uester presentauit nobis alias liKeras vestrae fraternitatis in quibus contiueutur querele Cruciferorum et Walachorum quod per nostros sub spe ea- rum pacis Treugarum asserunt se uexari et dampnificari et cet. frater charissime saepius per scripta et nunccios nostros uestram fraternitatem habuimus anisare super Iuiurijs, uiolenciis, rapinis et multis offensis, quibus per prefatos Crucife ros et Walachos nos et nostri subditi uexamur et absque iutermissione lacessi- mur. Et nouiter strennum Manzyk dilectum nostrum in aliis et eisdem negocijs direximus conquirentem contra eosdem Cruciferos et Walachos Ecce iterum su» peruenit nobis littera Capitanei nostri Maioris polouie in qua scribit quod idem Cruciferi de nowa Marchia pontem super fluuium Drawa in ochziet retro Cas trum nostrum wieleny succiudere et fnuditus distraere procurarnut et maudaue- ruut manu forti et multa alia ab eis sustinemus que ista uice describere praeter- mittimus. Vestra autem frateruitas querelas nostras parui reputatis in iusticiam deduceudae. Ecce scribit uestra frateruitas quod nostri in quodam molendino Magistro Prussie uioleuciam fecissent, de quo nos deberemus querelare quod 46 362 ab eis nobis talis uiolencia sit illata prout hoc ipsum predicto Manzikoni commi- simus uestrae fraternitati referendum lacios Similiter Walachi conquiruntur de nostris quod aliquibus iniuriis uexantur pro quibus dum a nostris Capitaneis ex- perimur hoc ipsum ita non iuuenimns, pocius enim nostri molestiis ab eis perfe- runtur Ceterum pridie per Michalconem nostrum scribit fraternitas uest ra uolens informare utrum congregatis potencijs nostris ad Conueucionem inter nos cele- brandam exercitualiter transire debeamus et de eo uestra fraternitas auisaretur et cet. frater charissime non iutcndimus neque uolumus nee inueuietis conceptu huiusmodi aliquando quod gentes armorum ad buiusmodi conueucionem ducere- mus, solum treugaspacis inter nos faclas attendimus, quas teuere et illese uolu mus obseruare. Sed si uestra fraternitas hoc ipsum pretendit potencias uestras mouere ad eamdem conuencionem prout de eo pluries a diu informauimus quod tamen nequaquam credere possumus et nec audienciam de talibus concedere cu- ramus. Extunc super hijs uestra fraternitas ne meutem uestram nobis per scripta oelit aperire. Item scribitis eciam de Hrodlo et Lopacziu quod nostri iusserunt se de eisdem ut pridie scripsit uestra fraternitas quod eadem bona fecisset ues tra fraternitas teuere pro se in possessionem. Et similiter hoc ipsum dux Ca- zimirus nepos uoster scribit nobis quod eadem bona de facto per vestros jam oc- cupantur. Animad vertat vestra fraternitas si haec concernant fraternitas vestra eam rem quod ex una parte quaerelamur et ex alia parte tollitis vi quod frater- nitatem vestram facere non licet. Si quid autem videretur vobis fore onorosum saper eo debetur vestra fraternitas usque ad decisionem domiuorum supersedere. Et nos ipsi taliter consueti sumos facere. Item frater charissime nnnciatur nobis de Curia romana quod cruciferi ipsi de nobis sunt conquesti quod nos deposnis- semus puchalam cum aliquibus Bohemis terras ipsorum devastare et pacis fe dera violare. Hoc tamen manifestum est, quod nos nec aliquid nomine nostra contra ipsos aliquid attemptavit et talis querela est contraria in omnibus veritati. Multa enim alia similia eis coram fraternitate vestra fuissent volentes inter nos majores discordias seminare. — Item fraternitas vestra affectat ut unum ex Ba- rouibus nostris ad Complanandum et videndum injurias et differencias inter sub ditos nostros et vestros exortas versus terras Podoliae mitteremus, hoc libenter facere parati su mus. Sed quia conventionis tempus appropiuquat quod interim eadem tempestive non potent determinan. Nihilominus si placet vest rae frater nitati in eo effect um habere aviset nos et quem ad id deputare praetenditis. — Datum Cracoviae feria quarta ipso die Sancti Stephani, Anno domiui millesimo quadringentesimo XXX primo. Relatione venerabilis Vladislai de Opporow regni polonie vicecan- cellarii. — Praeclaro principi domino Boleslav alias Switrigail duci Lithwanie fratri nostro charissimo. VL Annus 1432. Rex Poloniae queritur Pontifici mâximo de Sigismundo magno duce Lithuaniae et de episcopo Vilnensi. Rok 1432. Król polski uskarza siç papiezowi na Zygmunta wielkiego Xiçcia litewskiego i na biskupa wileiiskiego. Serenissime iu Christo pater domine Reuerendissime filiali recommendacioni in omni humiliiate ac Reuerencia premisse cam omnimoda promptitudine famula tos ad denota pedum oscnla beatorum pater beatissime. Rediene ad dos neue- rabilis pater dominus Petrus Capellanus uoster deuotus dilectus quem uti sanc- titati uestre placeat eadem sanctitas nuper in Episcopum promouit Samaytharum et pastorem pro quo Sanctitati uestre dignas referimus graciarum acciones. Idem dominus Episcopus retulit nobis qualiter sanctitas uestra certas bullas no bis in causa nostra contra Sigismundum assertum litthwauie ducem Episcopos Wilnensem et Camenicensem aliosque emulos nostros sicuti ab eodem Episcopo samaytharum Capellano nostro intelleximus ut ipse Sigismundos Canthoralem nostram nobis reddere et de nos tro patrimonio terra littwanie condescendere a�? alias ipse cum Episcopo Wilnensi aliis emulis nostris nobiscam deberet Concor dare. Teuerem autem earn mdem bullarum sanctitas uestra nobis ad plenum non uoluit explicare, quoniam easdem bullas sanetitatis uestre ipse dominus Episco pus redeundo ad nos in terra Wallachie siue Moldavie arrestatus presens coac 46* 364 tas fuit occulte circa quemdam sunm fautorem antiqunm derelinqnere propter immineus sibi periculum. Nam Woywoda dominus terre Eiusdem non stat in bonis pnuctis nobiscum Bnllasque sanctitatis uestre Erasmo Metropolis terra- rum Russie per Sanctitatem uestram destinatas apparuit et cum intellexisset quod pro sola unione uestra Sanctitas scriberet, eidem ipsas reddi mandauit quas bul las deportauit usque ad nos. Illas nerо bullas sanctitatis uestrae in causa nos tra cum predicto Sigismundo et Episcopo Wilmensi et cet. secum portare au- sus non fuit cum ipse occulte per fautores de terra ipsa fuit Conductos et usque modo ipse bulle ad uostram noticiam non potuerunt peruenire. Sanctilati ues trae pater beatissime multimodas referimos graciarum acciones de pio et paterno fernore quem sanctitas uestra pro honore nostro exhibait et in futurum spera- mus non cessabit exhibere. Ut autem sanctitas uestra perfectius innocessat ma- Iitia Illius Sigismund! et Episcopi Wilnensis aliorumque traditorum nostrorum quam ferunt et excogitaut contra nos incessanter. Ipsi enim sicuti dominum sunm naturalem nerum et legittimum pronum et beredem terre littwanie nullis demeritis nostris contra nos iusta et probabili causa non habita tam iniuriose tamquam scelestiuo se contra Juramenta propria nobis prestita contra omnem iuris et equitatis disposicionem et contra honorem et dignitatem immemores om nis dileccionis et beneficii que multimode eis Impendimus sathagentes personam nostram apprehendere atque prodere quod tamen Altissimus custodiuit de sua et imensa pietate nos pro eadem terra nostra hereditaria prodicione tradiderunt et de eadem expulerunt et quod dolenter referimos consortem nostram legitimam deceutem com omni familia utriusque sexus inhoneste tenent Captiuam ut nos et ipsam sine spe sobolis si perdere non possent saltem tenerent in hac uita. Hijs malis non contenti. Sed de die in diem quibus modis et uijs et studijs contra nos effundunt et incessanter mala et hijs deteriora excogitaut lingwa hominis deprimere nec stylus scribentis ualet exarare. Nam hijs nouissimis diebus quod Sanctitati uestre pater beatissime multa amaritudine cordis propouimus ipsi ne- phandi et scelestuosi traditores uestri Sigismundus etEpiscopus Wilnensis per- iniquam et miram astuciam iuduxerunt quosdam Rutheuos principes et nobiles qui cum ipsis nos in lithuania tradiderunt ut ipsi tam quam sub spe ueritatis ad Erasmum predictum Metropolitum generalem omnium terrarum Ruthenorum de- stinarent pro gracia nostra per eum ipsis Ruthenis impetranda et cum eis in gre- nicijs super eo Conueuiret quia pociores de terra littwanie ad nos Conuertere uellent et cum eis nobis fideliter inseruire. Cumque ergo ipse Metropolitus cum eis Counenisset sicuti informationem a Sigismundo et Episcopo Wiluensi ipsi 365 Rutheni acceperant datis mnltis paclis' et promissis preterea quod in proscripci- onibus eorumdem Sigismundi et Episcopi et aliorum expresse sunt, quae pro scripciones eciam eidem Metropolite assignaient ut nos et fideles nostros Catho- licos iuxta formam et informaciouem sîbi datam traderet atque perderet. Ipsis- que Sigismundo et Episcopo Wilnensi assignare terras nostras accepta igitur in sese tradicioue illa. Ipse Metropolitus quibus modis processit diffusum esset describere et thediosum andire uestre sanctitati. Sed ultimo sic finem recepit Cum iam Castrum nostrum Smolensko tradere debuit presens tamen unita tota terra et iurameutis inuicem astricta sub spe boni non dans eis intelligere animitm maligimm propositum praeter paucos in eodeim Castro Smolensko et aliqui- bus alijs priucipibus in alio districtu. Tandem palatinus noster eiusdem Castri Georgius butrim Catholicus fidelissimus instructu spiritus sancti ut estimamos maculose premunitns Ininuctis iam in terra preuoribus existenlibus in unum ab- sencia animositati amabili iu Curiam ipsius Metropoliti irruit, ipsum detinuit cum sibi adherentibus traditoribus et litteras proscripcionis eorumdem traditorum re- perit quas deConsilio uostrorum maudauimus sub publica manu transsummi et de Ruthenico iu latinum transferre procuratorique nostro uenerabili domino Jo h a uni Niclosdorf procuratori nostro Sanctitatis uertre Cubiculatorio transmitti Sancti- tati uestre et omnibus Catholicis qnibu.s expedit exhiberi ut pateat filiitas et lra- dicio predictorum uniuersis Sanctitati uestre bumillime supplicamus ne tradici ones huiusmodi dueentur in sequelam aliorum dignetur Sanctitas uestra sicuti melius nouerit talia nerо pertransire surda aure neque imp unita permanere ut alijs cederet in exemplum Sauctitatis uestrae bullas ipsi Metropolito traditori directas occasione unionis sanete legi inandanimus Coram terrarum nostrarum Russie subditis priucipibus spiritualibus et secularibus licet dudum eos ad hanc uniouem hortando iuduximus qui solum ad patriarch tim Constantinopolitanum respiciunt plurimum tamen ex scriptis Sauctitatis uestre fuerunt Consolati. Coi Patriarche et imperatori Grecorum aliisque omnibus in terra Ruthenorum prefec- tis longe ante scripsimus per sacrum Concilium basilieuse auisati sunt et nunc ad bullas sauctitatis uestre recentes misimus nunccios nostros et quantum uole- mus iuxta uires Curam geriimus Circa ipsos Ruthenos pro eorum ad sauctam Ro- manam Catholicam et sedem apostolicam reduccione Immenses graciarum acci ones referimus Sanctitati uestrae pro graciis spiritualibus a pena et a culpa no- bis destinatis utinam altissimus aperiret pacis et tranquillitatis uias quas Poloui et littwani Occupant ut possemus prout efficiamus Sanctitati uestrae condignam Reuerenciam et honorem exhibere Quam ut obuixe precamur ipse Creator om 366 — uium conseruare dignetur sanam et incolumem per diuturna tempora Regimini Ecclesie sue sanete datum est in Smoleusko Castro nostro die XXIII mensis Junij Anno et cet. * ... Renerendissimi in Christo patres domini prestantissimi seruicia nostra semper parata cum debita renerencia et honore premittimus Renerendissimis patribas uestris dudum ex litteris et legacinuibus diuersis Reuereudissimorum iiitellexi- mas studiosissimos labores sanctissimi opens quos in sacro Concilio indefesse geritis pro santa fide Catholica et singula rit er pro unione et reduccione Grecorum et Ruthenorum et ritum susciperent et ienerent quam sancta Romana teuetEcclesia Catholica nostra mater bortantes nosquatenus nostram adhuc operam et cu ram Circa Imperatorem Grecorum patriarchas et Metropoliianum studeremus adhibere ut ad ipsa m sanctam nnioncm se efficaciter paratos et beniuolos exhiberent et ad sa crum Concilium celerius proficerentur et cet. Cupimus Rcuerendissimis patribus uestris notum fieret quod nos receptis primis litieris uestris Reuerendissimis pa- tribus cum dicta Reuerencia dudum eosdem Imperatorem et patriarcham Con- stantinopolitanum necnon et Erasmum Metropolitanum generalem omnium terra- ru m Russie multa sollicitudine auisauimus prout et exnnuc iterum ad ipsos Im peratorem et Patriarcham Constautinopolitanum misimus litteras et nunccios nos- tros diligencius adhortando ut ad haue sanctissimam unionem mentibus et Corde uehemencius aspirarent terrarum quoque nostrarum subditos spirituales et secu lares ad haue unionem sanctam adhortando indnximus qui ad ipsam unionem sanctam tota mente anhelant et super eo dirigunt patriarchas Constantinopoli- tano sua scripta ad eamdem sanctam unionem ipsum incitando et au iucomitiua ipsius patriarche uel pro se suos Ambasiatores ad sacrum Concilium destinare debeant ipsum requirendo. Misimus eciam adulteriores terras Ruthenorum uide- licet in Moskwan, Tseram, pskoro et ad magnum nowegrod quemadmodum de aшю preterito sic et depresenti eos studiosissime hortantes ut se disponerent ad hanc sanctam unionem et beniuolos et paratos exhiberent qui respec- tum habeut ad summum patriarcham Constautinopolitanum. Nos eciam cum ip sos Rut henos ad sacrum Concilium cogiiouerimus proficisci Ambasiatores uos- tros solempnes non tardabimus illinc destinare cum pleno mandato et au to ritate ad Confirmandum et tenendum ea omnia que in hoc sacro Concilio per sedem apostolicam et uestras Reuerendissimas per decreta fuerunt Conclusa et deter- minata. - - Porro Reuereiidissimi patres lamenlabili querela ad uestrarum Reuerendissi- marum paternitatum deduCimus noticiam dolorose proponentes contra aduersos 3*7 Episcopum Wilnensem et Sîgismundum littwanie ducem qui non Content i de eo quod nos dominum snum naturalem et uerum heredem Terre et magui ducatus Littwanie et memores fidelitatis et iurameutl nobis prestiti nulla iusta et raciona- bili caussa contra nos habita contra omnem iuris equitatem contra omnem spiri- tualium et secularium fidelium dignitatem et honorem, contra animam et Con- scienciam propriam et breuiter contra omnium celestium et terrestrium ordines et Contra Coeli et mundi et que in eis sunt creatorem tam maliciose, scelestuose et inique tradiderunt personam nostram apprehendere et de hac luce delcre non mientes de ipsa terra nostra Littwanie nos fugamus. Conthoralem nostram Ca- rissimam legitimam ac eius familia utriusque sexus hucusque Captiuam detineut iuhoneste hijs malis non Content i sed quod dolenter referimos incessauter mali- ciam suam contra nos exquirentes. Nouissimis diebus noua Contra nos subor- dinauerunt tradimenta. Nam quosdam Ruthenos qui cum eis prius iu terra nos tra littwanie nos tradiderunt eosdem iniqua astucia induxerunt ut ipsi quasi in spem uirtutis predictum Erasmum Metropolitanum geueralem omnium terrarum Ruthenorum scriptis et nuncijs suis sollîcili auisarent et Rogarent quod ipse eis- dem Ruthenis principibus de littwauia graciam nostram impetraret et eos uice- uersa ad nos reduceret et cum eis in granicijs super eo Conueuiret. Cumque sic ipse Metropolitanus cum aliis Rutheuis per Sigismundum et Episcopum Wil nensem missis et subordiuatis Couueuisset. Commissum eis tradimeutum per Sigismundum et Episcopum Wilnensem cum ipso Metropolito multis pactis ei- deni promissis ad effectum perduxerunt et litteras Sigismundi et Episcopi Wil- nensis aliorumque barouum de littwania assignarunt eidem et econuerso Metro- politus eisdem litteras suas assiguauit. Jamque ipse Metropolitus iuxta illorum missorum Sigismundi et Episcopi Wilneusis informacionem et de morte nostra et nostrorum fidelium et de tradicione Castrorum Ordinare. Sed pijssimus Salua- tor noster Jesus Christus qui saluat sperantes in se tradimeutum illud mirabili- ter a nobis et fidelibus nostris auertit. Nam unica die ante cum Castrum nos trum Smoleusko per Metropolitanum iuiquum traditorem ad mauus Sigismundi et Episcopi Wilueusis nostrorum traditorum et inimici eraut preuoribus tradi et recipi debeant in nostri absencia fidelissimus noster Georgius butrim palatinos ipsius Castri uerus Catholicus imaculose premunilus et talia tradimenta cognos- eens mira auimositate in Curiam ipsius Metropoliii irruit et eam cum alijs tradi- toribus detinuit. Castrumque ipsum et Consequenter alia Castra et totam terram atque Patrimonium nostrum et nostrorum fidelium saluam proseruauit pro quo saluatori nostro et ipsi fideli nostro tamquam priucipali agimus gracias imnien 368 aas Шarи m igiiur proscripcionum Sigismund! et Episcopi Wilueusis et aHorum- que traditorum ipsius adherencium. Ipsi Metropolite traditori nnstro factorum Copias sub transsumpto publici notarii dirigimos procuratoribus nostris venera- bilibus domino Andree phaffendorf decretorom doctori et domino Jobanni niclos- dorf legum quibus iucommissis dedimus ipsas Copias coram Reuerendissimis pa- ternitatiti uestris et ubi necesse fuerît producere el demonstrare. Quamobrem Reuereudissimos paires denotissimo studio depreca mur quatenus animaduerten- tes uepbandissima tradimenta et iuenarrabilia mala predictorum Sigismundi ducis et precipue Episcopi Wilueusis qui persona spiritnalis reputatur dignemini nos patres Reuereudissimi in hoc circa ipsos traditores et maléficos exhibera prout decet ne malicia eorum maueat impunita Sed puniatur. Wladislaus Dei gratia Rex polouiae liUwauiaeque princeps supremas et haeres Russiae et cetera. Praeclare princeps, Illustris fraier noster carissime. Reuersi ad nos a. f. v. Oratores uostri videlicet reuerendns in Christo pater Dominus Joannes Epis- copus Wladislaviensis et Magnificas Laurencius zaranaba Castellanas Syradi- ensis et Capitaueus Welunensis syncere nobis dilectus inter cetera retulerant qaomodo f. v. de dampnis quae nobis per prutenos seu cruciferos et Walachos continue inferuntur coridolet offertque se f. v. et promittit pro eisdem quod hu- iusmodi dftmpna et Ininriae per eos nobis et nostris non debent inferri ffrater carissime qaamnis ut credimus (. v. doleat et grato uideret animo qnum huius- modi iniuriae nobis et subditis nostris non fierent a partibus predictis. Attamen nostri subditi cottidianis inuasionibus ab eisdem perturbantur. Nouiter namque pruteui inuadentis uillam Slotawa palarmisse Wladislauiensis de eadem spolia multa, equos et pecora abduxeraut et procuratorem ibidemmet quartum interfi- cieutes in aquis submerserunt ac alia multa ac infinita dampna quae longum esset perorare continue absque intermissione non cessant irrogare. Praeterea frater charissime Officiales nostri possessionem castri В . .. . receperunt contra in- scripsionem circa luczkam factam ibique bona de manibus familiarum et subdito- rum nostrorum recipientes aliis distribueront, petimus igiturf. v. et bortamnr, qua- tenus efficere uelitis ut nobis et nostris a partibus iam diet is et ab officialibus uestris huiusmodi dampna et iniuriae non inferantur et ad alia quae nobis per praefatoi oratores nostros iutimastis dum dante domino cum consiliariis nostris conveniemus f. v. curabimus responsionem. Datum in Pobiedziska feria quarta ante festum eauctae triuitatis. Anno Domini XXXII. — vin. Annus 1432. Rex Poloniae scribit magno duci Swidrigaloni, sibi falso imputari amicitiam cum Hussitis. Rok 1432. Król polski pisze do wielkiego ksiçcia Swidrygiety, iz mu (królowi polskiemu) fatszywie zarzucaja, przyjazú z Hussytami. Wladislaus Rex Poloniae, Dei gratia, litthwauiaeque princeps Supremus et baeres Russiae et cet. Preclare princeps frater noster carissime heri Nuncciua fraternitatis uestraе ap 47 plicuit hie tum litteris. In quibus scribit fraternitas aestra, quod exercitus Bo- bemorum trans flunium Odra descendissent ex induccione nonnullurum Regni nostri Incolarnm qui ipsis dietenus congregat i transirent in suceurs om terras Crnciferorum inuasuri Et si quid idem Bobemi attemptarent, uiderelur inscripsi- ouibus inter nos factis per nos esse conuentum eo quod boc non absque nostro consensu esset, quouiam nunuium eorum ad nos et nostri ad eos saepius visita- reutet cum eishaberemus multos tractatus subiungentes qualitermodo uobis fuis- eemns locuti iactitantes potenciam eorumdem Bohemorum contra uns iuducere uelle et cet. frater carissime frequencius fraternitas uestra nobis duris et aspe- ris uerbis ecribere de pluribus nos iueusando consueuit quod a fraternitate ues tra corde doloroso quod aliter non disponiinus nisi ut Christianus et fidelis prin ceps ac Rex Coronatus treugas autem pacis de quibus iunnitt... prout alias sae pius affîdantes nos auizanimus tenemus unacum subditis nostris et adhaerentibus tenereque volumus incoucusse dummodo nobis reciproco obseruabuntur et tene- buntur. Bohemos uero praefatas ad impetendum terras Crociferorum treugis predictis peudentibus neque subditi nostri ut uobis false suggeritur ipsis Bohe- mis se in snbsidium transferuntur. Eciam non recolimus imo certi, quod num- quam gloriabamur coram aliquo nomine de Concitacioue et induccione predicto- rnm Bobemorum ad debellandum siue deuastandum terras seu prouincias quas- cumque. Ergo fralernitas uestra talibus ficticinijs ei ueritati onmio contrariis non credat et nos decetero talismodi scriptis non turbet. Quod autem nunccius inter nos et praedictos Bohemos ut scribitis saepius equitant nolite admirari ha- bemus in commissis apostolicis imo monuerunt mandatis tum domiui Martini prope nuper defuncti quam eciam Serenissimi Domiui nostri Eugenii Moderni ut quibus- cumque modis siue tractations eosdem Bohemos flectere et redducere ad uni- ouem sanctae matris Ecclesiae possemus. Idem formidiue et suspicione quibuslibet ultraiectis aggredi in Christique no- mine prosequi et fatere debemus quod pro posse nostro a retroaclis temporibus non absque grauissimis fatigiis, expeusis el impensis fecimns facimusque de- presenti et continuare Domino adiunante cuius res agitur intendimus et uolumus in quo finem consequi speramus sal u tare m quia negocia nostra taliter com eis dis- posuimus el conclusimns prout fraternitati uestrae pridie scripsimus. Ceterum scribit nobis fraternitas uestra de triumpho Caesaris Tartarorum et cetera de quo fraternitas uestra nobis persepe solet intimare et quamuis ipsi sunt pagani, Nihilominus frateruitas uestra pro eo non arguimus eciam si Bohemos aut quos- cumque amicos uobis alliceremus pro defensioue nostri non uideretur nobis per 371 tos esse imputandum ad culpam. Dubitare tamen non expedit de Obsernanda per nos treuga praedicta ad tempus limitatum. Praeterea scribit fraternitas uestra de Captiuis Cruciferorum mittendis Nouit fraternitas uestra quomodo ter minus Conuenciouis inter nos mutuo celebrandae appropinquat, In qua auspice Domino de hijs negociis et aliis concludemus. Insuper litterarum sine inscripti- onum vestrarum pro Gastoldo et cet. disponemus fraternitas vestra in brevi fieri restitutionem Item festum sancti Laurencii est in proximo ad quod judices binc inde deputati per nos admitas Dominiorum utriusque nostrorum debent convenire et fraternitas vestra nostris licet eorum nomina sciatis usquemodo litteram, *alvi conductus non destinavit nos vero vestrorum deputatorum nomine ignoramus. — Ideo fraternitas Vestra eo celerius hujusmodi salvum conductum nostris dirigat et nos similiter vest ris dirigemus per nos in hoc facto negligentia non committe- tur. Datum in Oppoczuo Sabbato in festo sanctae Annae matris Mariae. — Anno Domini MCCCXXX secundo Dominus Rex per Se. Praeclaro principi domino Boleslao als. Switrigal Duci Litthuaniae fra- tri nostro charissimo. IX. Annus 1432. Delegat! regis PolonJae et ordinis recedunt ab habita conventione. Rok 1432. Poatowie króla polskiego i zakonu odstçpujq od zjazdn umuwionego. Man sall wissen dass uff dem tage der uff Sente Lorennz tzwischen den po- lan und unsirm Orrden Inkegenwertikeit des Herrenn Grossfursten Sendeboten Als Sudwaygen und hern Jorge Butrym bey Ostermitz uff eym werder In der Weisyel ist geteidinget und gehandelt die schaden die In diesem beifrede bei 47* 372 den landen Als dem Reiche tzu polan und unsirs ordens lande sien tzugetzo- gen nach deme allso demie der selbe tag uon dem herren Grossfursten ist uor- ramet und uffgenommen. Desse nochgeschreben herren sieu uon des koni- ges-wegen kegenwertig gewesen uff m tage tzum ersten, der herre uon Briske, herr Jacob Sweynchen uom strige, Troyanns de blekuo, Stentzlaus Ostrorog, Nicolaus Scharliski, dobbrogost uon Ostrorog, petrus uon Dzelin Jon uan Kretkow, Nauslaus uon Crauschow, Nicolaus non Slessmo. Desse nochgeschreben herren sien uon des ordens wegen gewest izum obgeschreben tage mit den polan Czum ersten Groskomthur kumprhur czu Christburg, kump- thur czu Thorun, kumpihur czum-Swetze, kumpthur czu Aldenhwse, kumpthur czu Golaw her hans uon logendorff, Johau Stertz Burgermeyster czum Colmen. Desse obengeschreben herren des koniges und des ordens Relhe haben uff diesem uorgedachten tage ere schaden dirzelt die en tzugelzogen sien In dem beifreden uon beiden teillen. Ouch sien die obengeschreben beider land Aethe eyus wurden in beiden theillen durch uonnydunge grosser und forder schaden und sich undireuander also geeynnet und so freundlichen uon enander geschie den, das mau denselben beifrede uortau bitz zum uorschrebenen iage siete feste und unuorseret sali halden. Iu sotaner weisze das die heru uou polan meren grenitzen sullen bestellen ahn dessen nochfulgendeu steten kegen der nuwe- marck czu mezeritz und guyrin Item kegen Glochaw und Tuchel tzum Nakel und izembelborg, Item kegen der Swetz zw Crone und Bromberg, Item kegen Thorun und Nessaw Ingeleslaw und Gnibekaw Sluszaw und Briske, Item Strassburg und Golaw und kegen dem Colmischen lande leipchen und Rippin, an des ordens grenitzen sall man bestellen zu Pratchen Lutterberg, Strassburg, Schonsee, Golaw, Lubitz, Thorun, an kegen nessaw, Birgelaw, Aldehus, Swetz, Jesnitz, Tuchel, Grosse turkowitz, fredelaud und landecke. Item sall man dem roythe der nuwemarck schreyben, das er ouch mit ernste sall bestellen au den stetin, dy do gelegen syndt bey polan das- es ouch in aller desir weise sall gehalten werden und sall deme Starosten schreyben, wo her dy fynden sall, dy Im behullfen sullen seyn das gerichte czu suchen. Item Ab Imandt schaden geschege ussz unsirs ordens lande von den polen, so sal her izuflucht haben tzu den uorgeschrebeu polnischen steten, do her si cher hin izichen sal, do sal her ouch fynden uou des selbigen Starösten wegen besnndir dyner dy den luten uordann helfen sullen Ireme guite noch tzu folgen und wo man das ankompt mit In, Das mau In hilffe das In das wyddir werde und der obiltetyr gerychtet Werde czu handes Item dergleycheu sall den polan 373 poch geschoen non unsz ordene wegen an den Stetiu obir all als obengeschre- ben steet. Item ap den luten dy do Ireme gute noch folgeten etwas schaden adir lei- dnnge geschege, das sall man schreyben deme Starosten undir deme dy leidnnge geschijt, und der sall also dartzu thun am richten recht ap es seyneu luten ge- schegen were. Item der gleychen sallen ouch unssz ordens amptesluten yn wydder thun ane alle wyddir rede. Item desze obengeschrebene uoreynunge haben dy relhe uon beyden teylen mit eyntracht gelowbet zw balden bei guten truwen ane alle arglist. Gescheen am Sonnabend noch Assumptionis Mariae Anno et cet. XXXII*. Copia recessus uom tage tzu Ostermitz anno 32 der gehalden ist uff Laurencü mit den reten des koniges uon polen uor deu Littawen, < macht. X. Annus 1433. Rex Poloniae respondet magistro generali, se missurum delegatos suos ad colloquium cum delegatis ordinis. Rok 1433. Król polski odpowiada mistrzowi wiclkiemu ze wysle postów swoich na rozmowç z postami zakonu. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie lithwanieque princeps supremos et heres Russie et cet. Venerabilis et Magniiice Compater noster litteras uestras nobis hic heri per nunccium uestrum Jacobum Buchwaltum allatas pleno collegimus intellectn, in quibus intercetera scribitis affectantes ut Maguificum Audream de Lubino Regui — 374 uostri Polonie Tbesaurarium Subcamerariumque et Capitaneum Dobriuensem syncere nobis dilectum et secretarium specialem ad nos mitteremus uoleutes cum eodem Andrea de certis negocijs !ractare et Conferre, que non Hcuit uobis per litteras et scripta nobis intimare et cet. quamquam predicti Andree presencia nobis Continua sit opportuna . attamea ad desyderia uestra prefatum Andream mittimus ad uos. Cui saluumconductum mittetis in Thorun. Ipse autem dum dispositus fuerit et paratus in Bobrownicky constituetur. lndeque mittet in Thorun pro eodem saluoconductu; placeat quoque efficere quod ibidem de Tho run prefatus Andreas lnformetur sine scriptis uestris aut nunccijs redetur aui- satus . de die et loco quibus Conneuieoter ad uos accedere poterit. Praeterea in prefatis litteris uestris subiungitis optantes ut Captiuos uestros ad promissa uestra et cautiones a Captiuitate sub certo termino statuendi relaxemus et cet dum prefatus Andreas ad vos aduenerit de intencione et voluntate nostris ex presses vobis respondebit. Datum in Radosschice Curia venationum uostrarum auno domîui Millesimo quadringentesimo tricesimo tertio. — Relatione venerabilis Luthconis Guesneusis Secretarii. — Veuerabili ac Magnifico domino Pawlo de Russdorff Ordinis Theutoni- corum Magistro generali Compatri Nostro charissimo. — XL 1433. Epistola ad magistrum gencralem de bello Polonorum cum Tataris. Rok 1433. List do wielkiego mistrza o wojnie Polaków z Tatarami. Erwirdiger genediger berr geruche gutlichen czu wissen wy dasz ich alz gestern uon polthofk nom myme herreu Bischoffe uss dy Maze qwam uon туш berra kompthur uon Strossberg ys uon Staden dyr fur und noch туr santhe und — 375 waz und wy ye do hynden stunde non mir Ewern Genaden czu kundigen be- gerte decz ich doch iizundt gantz bereydt czu schryben und tzue Im tzu kom men wacz gereydt ys stet in allir worheit alzo das die tatern uon nuwes nüe noch Ostern sich in die podolia geleget haben шee wen mit uirtzigtausent und haben geheret und gebrannt und die Polen um Crocow und do Sandomyr und Czyritz et cet. uon usrichtunge des konyges rathe und gewaltigen tczum her- greffen haben gegeben herren Czollek des herren bischoffs bruder uon posse- now der der beste und richtichte In deme lande tczu krige was der streyt mit syme herrn mit den Tatern und ist dirslagen und uil grosse herren der polan mit ym und in der czal als N. M. guter manen und II M. guter man und wyb synt czu dissen molen gefangen und uss deme lande getreben ken tatern und sy noch mit uoller macht legen czwyschen der llamborgk und hallytz und czyn roben und bornen uor fusse weg und czyn alles au deme ungerischen gebirge daz en alz uff die lynke haut lyet wen ich alz do gewest bin und czyn itzundt in deme besten lande daz dy Crone von polan hat gross ach und we itzundt in den landen ist Och haben sich sidder Ostern funf huser hertzog Swidergal in littweu gegeben und dy polan itzundt faste uil guter polan an hertzog Swidri- gal gesandt haben und begern an sie mnchten ein gutigen frede czu machen zwischen em und hertzog Segemund und welden litwen theyllen das sy bede sich bys czu erem leben solden lassen genugen uort so synt die polan itzundt getczogen kein Czansen uff eyneu tag tczw des keysers Dothen und sollen do redin nmb die laut alsz Podolia, Rwsseu und Wallachen adir wo sy czu m key- ser kommen addir weune sollen wen in der czweyer landte alszo Ungern und Polan ist uorschreben welch konyng ee sturbe noch seinem tode V. Jor frede steen gantz zal und dorinne sollen der laiidte relhe czu sampue kommen und eynigen und vündeu welchem konygreiche dy landt czu ewigen taggen blybeu sollen. Och geruchz czu wissen das dy bischoffe nssz Polau und uch der Bischoff uss der Maze in des Bobestes banne alle zynt und uon dem heyligen Bobeste und dor czu uon deme gauczen heyligen Concilio Basilie werden uon tage czu tage gebanueu und gross Irrenysse um den heiligem Cresem uff diese Ostern in den landen ist gescheeu myn her bischoff lyet in der wiltuys dy andern uff husern und hoffen und die kirchen steen als uon eren twegen unen- delich wil nnendelicher sachen diruolgen sich itzunt zu Polan und Wymmern under en und sprechen sy uorchten sich sy solle eyn sweres obir geen. Genediger li err als das ich worhaftig dirfaren mag das Ewern Ordern tzu schaden kommen solde do got nor sye, das wyl ich nymmer uorswygen 376 noch belen bys in den todt und ys den kompthur non Strossborg Tag und Nacht kundigen will, und wo ich kann Euern Schaden bewaren, das will ich nicht verseumen. — XII. Annus 1433. Nicolaus de Michalow Castellanus Cracoviensis ccrtiorem facit magistrum generalem, regem Poloniae delega tu m sunm in Prussiam mittere. Rok 1433. Mikotaj z Michatowa, kasztelan krakowski donosi mistrzowi wielkiemu, ze król polski wysle posta swojego do Pros. Magnifico et Venerabili domino Paulo de Rusdorff magisiro generali or- diuis de Prussia. — Magnifice et uenerabilis domine Prout alias tunctemporis dum Conuentionem cum honorabilibus Comendatoribus ordinis ves<tri in facto Treugarum pacis circa Jassenietz. habuimus per Marsalcum vestrum generalem nobis erat deductum ut Serenissimum principem dominum Regem nostrum graciosissimum dignaremur ad ea que essent utilia et comoda . propace perpetua teuere consiliis nostris et in- ducere et signauter quod sua eerenitas иnит nunccium de suis per terras et do- minia vestra qui nnuccium vestruim ad preclarum Principem dominum Sigismun dum Magnum ducem Lithwanie conduceret dignaretur dirigere qui vltra cum vestris auisamentis ad ducem Swidrigalluiu transire deberet unde mox nobis ad dominum nostrum venientes suam S. Rogamus ita prout per vestrum predictum Marscalcum fuimus petiti cujus Serenitas votis nostris annuere tamquam amator Pacis consensit Et iam defacto Streunnum Nicolaum Sacrzewsky Cubicularium sunm per terras vestras dirigit vsque ad ducem Magnum predictum, Quem pla- ceat per litteras vest ras conducere, et si de saluo et securo conductu vltra ad ducem Swidrigallum eidem Nunccio domini Regis prouidere in eundo et red -— 377 deundo voluerius ex tunc disposuimus ita quod prefatus nunccius unacum vestro ad ducem predictum Swidrigallum cum quo vadant sine fallo iu maiori potuerit vestre securitate periransire Si vero hoc facere renueritis extunc timeuuis quod fortasse in illis partibus Lithwanie iu propria persona non ita secure pertrans ire, et etiam confidimus quod in presencia dicti nunccii domini Regis ipse dux Swidrigallo ad huiusmodi Treugaspacis potuerit Consentire ex quibus vltra ad pacem perpetuam potuerimus domino deo fauente de venire Datum in Pysdri dominico die proxime ante festum sancti Mathei Лшю domini etc. XXXIIIo. Nicolaus de Michalow Castellanus Cracouieîi. et suppremus Capitaueus exercitnum Begui Polonie. — 48 Acta diplomática régnante Vladislao Jagiellone. Sine datis. Akta djplomatyczne za panowania Wladyslawa JagieHy. Bez dat. i. Epistola ad magistrum generalem, in qua certior factus est de rapinis Tartarorum in Podolia. List do mistrza wielkiego, w którym mu donosza, o tupiestwach Tarta row na Podolu. Dem erwirdigen grosmechtegen Hern Herren Homeyster dewczes Or dens, seynen forstenlichen gnaden sal desir bryffmit grosser erwirde- keyt an alle sewmen etc. —. Meyneu wyllegen vndirtenegen dynst czu aller czeyt vnvorsewmelich cznuor erwirdiger lybir gnediger Herre eweren forstenlichen gnaden tu ich czu wissen das dy. tateren myt den Valocheo. haben dy podolye vor hert pmme . 3» ê vnd vor dan gehert bas an dy lembort vnd haben Juocfrewleyn von VII vnd VIII Jaren beschamet bas yn den tot vnd oueh manch thwssunt fra wen edyl vnd vnedyl ouch bas yn den tot vnd der der von en ist eutlossen eyn dyner des stenczels der Huptmann yst gewest in dem lande czu Dobrin noch seynem Vater Her andrys vnd saget das se noch wellen vor Krakau- bereu do got vor sey ys mac al geschan wen der kouyk hatte bothen von den tateren vnd ge- lobethe en genuc czu tun alzo von seynes faters vorscreybunhe no ist der Ko- nyg yn lyUhawen vnd dy polen tun nicht dor czu vnd hore nyrkeyn Hern in polen dy das gedechten das se welden dar czu tun wen se seynt alczumole vor czayt vnd seynt ouch czumole froe, das se sich haben mit den slesern gelaget nicht mer vf dese ezeyt, sunder ich beihe got das her eweren forstenlichen ge- noden gebe grosse gesuntheyt czu lanhe tagen czu guter nacht. — N. S. П. Rex Poloniae certiorem facit commendatorcm Thoruniensem, se mieeurnm legatos suos ad magistrum jjcneralem. Król polski imiadomia komtura torunskieg'o, ze wysle postów swoich do mistrza wielkiego. Venerando domino Alberto Comiti de Swarczberg Comendatori Thorn- neTî. amico nostro dilecto. — Wladislaus dei gracia Rex Polonie elc. Venerande amice nosier dilecte Quemadmodum dum in Legacionibus domini Magistri et ordinis aput nos fu ist is consiituti diximus ad easdem legaciones per vos nobis expositas post conuentionem quam in lancicia eramus iacturi prout fecinnis responsum nostrum dare lta nunc Reuerendum in christo patrem domi num Nicolaum Archiepiscopum GnezneiT. Consiliarium nostrum Supreuuim Cum Strennuis Mathia Palatino Kalisieñ. et Vincentio de Grauow Castellano Naklen. 48* 380 Militíbus nostris fidelibus dilectis, de nostris et Consiliariorum nostrorom inten- cionibus informatos ad enndem dominum Magistrum transmittimus qui ex parte uostri et Baronum nostrorum ad easdem legat iones vestras respondebunt Et quia proxima die Sabbati in Thorun certissime debent constitui petimus . eodem ami- cicia vestra litteram nostram ad dominum magistrum per nun ci um proprium ex pedire velit celerius ut easdem oratores nostros velit de loco in quo ipsum cercius valeant invenire. Dat. Lancicie ipsa die Sande Marie Magdalene. Ad relacionem domini Nieolai vicecancellarii Regni Polonie.

Images20
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter IV.
Date: 99999999
Abstract IV. Vladislavs Jagiello, rex Poloniac ab anno MCCCLXXXVI ad flnem seculi XIV.

Images1
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter V.
Date: 99999999
Abstract V. Annus 1429. Sigismundos rex Romanoram invitat regem Poloniae, ut sese in bello contra Taboritas adjuvet. Rok 1429. Zyjjmunt król rzymski ttumaczy siç królowi polskiemu ze swoich stósunków z Taborytami i prosi króla, aby go w wojnie przeciw nim wspierat. Sigismundus dei gracia Romanorum Rex semper augustus ac Hungarie, Bohe- mie, Dalmacie Croacie Rex Serenissimo priucipi domino Wladislao Regi Polo- uie fratri et Compatri nostro carissimo. Salutem et fraterui amoris continuam ш- crementum Serenissime princeps frater et Compater noster charissime heri de sero uenit famosus et fidelis familiaris noster Johannes Nespor afferens uestre fraternitatis credencialem litteram in cuius uim nobis exposnit quod pro mutua Conuencione nostra uestra fraternitas statuent termiunm infra festa beate Marie uirginis Assumpcionis et sancti Bartholomei Apostoli uel si id non posset fieri su per festo sancti Martini proximo affuturo, in quorum termino uno qui nobis pla- cuerit, parata sit uestra fraternitas uenire ad metas Regni nostri sic quod nos si- mus eciam in propinquo et quod Barones nostri conueniant ad tractandum ea que sopire possunt omnia inter nos differencias quolibet suscitancia petitis eciam uo- bis Barones nostros, quos mittemus sigillatim nominati et cet. Carissime fra ter quemadmodum semper feruidi fui mus ad nutriendum amorem inter nos do- dam coalitum et Inscripciones ac federa inita manutenenda Ita et nunc ad ea adhelamus et talem Couencionem laudamus. Sed attentis tractatibus quos cum Thaboritis habemus prae manibus non possumus infra predicta festa sanete uir ginis et sancti Bartholomei uobiscum quomodolibet conuenire, nam directe illo tempore hie ab ipsis Thaboritis rursum prestolamur finale, sic quod illud tempus primi termini se negocijs nostris non coaptat. Sed acceptauimus dictam super festo sancti Martini praelibato, sic quoque grato animo in locis que uobis prius nuncciauimus constituí uolumus. Et si fortassis legittimis et racionabilibus cans- sis personaliter ueuire non possemus, extunc disponemus mai o res Regui nostri 337 prelatos et Barones illuc transmissoros qui tanta potencia et plenitudine mandati falcientur ac si ibidem personaliter adessemus. Preterea carissime frat er uenit ad nos nuper Clymko uestre fraternitatis Cubicnlarius et familiaris expo neos nobis qualiter uestra fratemitas fuisset accusata. essetque uox et fama quod nos cum bereticis Bohemie ess em u s unanimes et Conaremur bostiliter nos etRegnum uestrnm inuadere prout eciam uesira fraternitas fratri nostro carissimo domino duci Magno scripsit quod uos aut Marchiam aut Moldauiam intende- mus inuadere. Sed ut illud pulchram concordiam et unionem nostram cum prefatis bereticis et qualiter hie Contractus cum eisdem successerint clarius cognoscatis. Scire uelit uestra fraternitas quod iidem Thaborite miseront ad nos certos suos Capitaueos, Barones, Milites, presbyteres et Cuitatutu nnnccios respondeutes nobis super primis nostris requisiciouibus Quod ipsi uellent ue- nire ad futurum concilium in proximo celebrandum et denique tempore medio abe* tinere ab offensis circumiacencium naciounm prout eidem uestre iraternitati pri- dem partim descripsisse recolimus. Que dum nobis grata essent ut eflusio chri- stiani sanguinis clades et cedes euitari possent. Iucepimus cum eis concipere formam stacionis et treugarum huismodi ad que ipsi licet primo se reddebant dif ficiles tamen continuo in multis consenserunt sic quod de bona fine preoptata spes babebatur finalis tamen in tribus discordes remansimus. Primo enim nos uoluimus quod ab utraque parte cessaient omiies bolde siue angarie pauperum ut saltim in huismodi treugis aliqualiter possent respirare. Secundum quod ipsi leuarent Campos suos de Cast ris quae in Bohemia obsederunt et tercio ut cum omnibus nostris et Imperii sacri et Regnorum nostrorum Hungarie et Bohemie subditis nullo penitus dempto pacem tenerent. Qui difficultates obicientes dice- bant, se non habere tam amplam et largam pietatem. Sed indixerunt iterum ge neralem Conuencionem in Ciuitate pragensi super festo Assumpcionis uirginis gloriose, ubi habito Consilio nobis prebere uolunt finale responsum. Et ut bee eo melius perfici possent conuenimus ad treugas breues uidelicet super festo sancti Laurencii in quibus responsum habere debemus a Procopio Capitaneo Thaboritarum an ipsi campos de Castris leuare uelint, quos si leuabuni, durabit ipsa treuga usque ad festnm sancti Michaelis proxime affnturum. Si uero ante Castra fixi stabunt, cessabit illa breuis treuga et nichilominus illa generalis pra- gensisConuencio progressum habebit, ad dandum Oratoribus nostris quos iterum iliac transmisimus super differencijs prefatis finale responsum. Sed singulis con sideraos uidetur nobis quod ipsi nullatenus inclinabuntur ad equa et honesta et plus presuinitur de gwerra quam de pace et in illum fiuem iam gentes nostras 43 338 uocauimus que super fesio sancti Michaelis proximo affuturi in Tirnauia debe- bunt esse indubie constitute. Accedit eciam quod Reuereudissimus dominus Cardinalis Anglie Apostolice sedis legatos nobis nnncciauit, qualiter se ipse ac- cinctus ad iter ymo de Mandato do min i nostri summi pontificis iam cum certis Anglicis et aliis certis stipendiariis procedat contra hereticos Bohemie et quali te r ipse connocauit sacri Imperii Electores et alios principes qui secn m anno preterito in reuersione sua quacunque ueniret transire uouerunt et manibos pro- miserunt ac Nobiles et Communitates pro auxilio sibi dando. Rogans nos ut una secum nelimus iusnrgere. Alii aufem superuenientes dixerunt qualiter sous ad- neutus propter cerium conflictum anglicorum sit impeditus tamen sit et remisimus strenuos milites nostros Hartungum de Clux et Janconem de Chotie- micz ad suscipiendum ipsum honorifice nenerit ad concludendum quid ulterius sit peragendum peusate nunc (rater carissime au hee sint signa nuionis quam cum hereticis Bohemie, emuli omnis boni contraxisse nos dicunt an hec sint indicia Conuencionis ubi ipsi herelici nos terras et subditos nostros cottidie ubi possunt, ledunt et offendunt per hnmicidia, predas et iueendia Castrorum et lo- corum expugnaciones et alias quantum peius possunt, honesiius igitur tales de laciones subticende fuissent quam de nobis per dei graciam nulla ueritate snffulta ad uestre fraternitatis noticiam et aliorum prineipum sic sinistre deducende. In- super prefatus familiaris noster Nespor nobis retulit uestri partem qualiter uestre fraternitati de Danczk sit nnncciatum quod quidem in Anglia steterit presens et audiuerit legi lilteram uostram carissimo fratri uostro Anglie Regi missam in qua dixisse debuimus uos prius fuisse paganum, nuncuero hereti- cum et cet. Nunquam frater carissime recolimus prefato Regi Anglie de uo- bis aliquod umquam uerbuin in uita nostra descripsisse, sed sicut alia binc- inde de nobis conflantur mendacia, iia et istud confictum consistit. Et dolemus frater carissime, quod uestra fraternitas talibus figmentis tam leuiter aures dat patulas ipsaque tam facili meute acceptat et nos homiuem ita leuem et auidum reputat quod honorem nostrum, famam et conscienciam ita pro nichilo reputemus. Sed dignum esset et omnino Conuenieus quocunque uestra fraternitas tali a fama uolante que deo dante in esse numquam reperientur, de nobis seutiret, quod ex- tunc nobis ex debito ueri amoris nuneciaret et audiretinnocenciam uostram. Sed non quod sie crederet uaniloquiis et fictieijs malignorum einulorum immo ex quo talia pura mendacia toti mundo notoria, sic snut invenia pront solus senti tis. Jam deceret vestrae fraternitati contra tales manum appouere et sic corrigere, quod aliis similia mendacia confingentibus cederet ad exemplum. Sed quia fra 339 1er carissime ut prius praediximus uegotia cam bereticiis plns se ad gwerram quam pacem. Rogamos igitur vestram fraternitatem ex intimo cordis afiectn, requirimus insuper et monemus ut eadem vestra frateruitas velit se optare, at si opus fuerit nobis contra praefatos haereticos auxilium praebeat opportunum et speramus vestram fraternitatem hoc faciliter et sine magno onere efficere posse, cum tameu per totam quasi aestatem cum geutibus vestris parati fueritis. Nihilo- minus quidquid ab ipsis Thaboritis habuerimns pro responso aut quid cum ipso domino Cardinali Anglie concluserimus vobis curabimus quantociens intimare. Datum Posouii penultima die meusis Jnlii regnorum nosirorum Auno Hungar'e et cet XXIII. romanorum XIX. et Bohemiae decimo. — Ad maudatum domini Regis Caspar Slingk. 43' Acta diplomática régnante Vladislao Jagiellone, de Anno 1430 ad annum 1432. Akta diplomat) czne za panowania Wladyslawa JagieHy, od roku 1430 do roku 1Ш. L Annus 1430. Rex Poloniae indicit diem et locum, quo commendatores Tboruniae et Swieciae secum conveniant. Rok 1430. Król polski oznacza dzieri i miejsce, w którem Komturowie torunski i ewieclsi zjechac sîç z nim mogq. Meynen gutwilligen unndirthenigen gehorsam yn und zw allenn gezeithen zunor. Erwirdiger geuedigir liebir her homeister Ich seude Eweru Genoden Ia 341 dissen brieff uerslossen des beru koniges brieff zu poleu et cet. den Ewir Ge noden lesende wol uernehmeu wirt, czo uorsthe ich wol das wir noch Ewir Ewir Genoden befelunge ynn bis monthag ffrne mussen us ziehen uon ihurnn hir noch czu mag Ewir Genoden den Comthnr uon Switcz sich losen fertigen das her bis sunthag nehest czwkommende bey mir sey czu Thorun. Ouch czo habe ich uor Ewir Genaden geschrieben umb Ethwas zerunge unnd ouch pfer- dte nszurichten uon etczlichen gebithgern uff den weg, czo bitthe ich noch Ewir Erwirdigkeyt genediger lieber her homeister das Ewir Genoden yemli- chenn schrewe das dy pferdte yo ynu bis sunnabend ffrue seyu czu thorun Au verzog. Gegeben czw Aldethorun dinsthag nach divisiouem Apostolorum Im XXXteu Jare. Kumpthur Czw Thorun. Dem Erwirdigeun Homeister mit Allir Erwirdigkeyt thag und nacht an zu men wen grossze mach 1 hir an Gegeben czw Aldthorun Am Dinsthage noch Dimisionem Apostolorum uor mitthag hora IX. Gekommen und gegangen uon papaw an dem selbigen thage hora III nach mitthags. Gekommen und gegangen uon Grudinz am selbigen thage hora VIII noch mitthags. Wladislaus dei gratia Rex poloniae et cet. et cet. Honorabilis et Religiose amice noster dilecte. — Hodie recepimus litteram venerabilis Pawli de Rusdorff Compatris et amici nnstri dilecti, quomodo mittit ad nos honorabilitatem tuam et Commeudatorem de Swyeze in quibusdam certis negotiis, petitque quatenus vobis cerium locum et terminum veniendi dignare- mur assignare, cujus petitionibus favorabiliter anuuentes vobis locum in lancicia et terminum feria quarta post festum Saudi Jacobi praesentis assignamus, ubi nos tram praeseutiam teme porsonalem poterit is iuvenire. — Caeterum miramur unde nobis hoc quod Magister una vobiscum nihil coucludere noluit cum baroni- bus nostris et praelatis quorum ibidem fuit non modica multitude) de provinciis pluribus et fere totius regni nostri terris congregata licet recolimus quod antea multum litteris et legationibus suis uos sollicitavit proconsumatur fiuali limitum 342 Ioter terras regni et vestras parte ex altera, quae res quare dilata est ignoramus. Datum iu Costen dominico die ante festum Allexij Anno et cet. XXX. Dominus Rex. per Se. Honorabili domino Ludovico Commeudatori Thornnensi amico nostro dilecto. П. Annus 1430. Rex Poloniae scribit magno duci Vitovdo, se qnidem certiorem factum esse a magistro generali de conventione, componendis controversiis inter regem (Polouiae) et Vitowdum babeada pracsente magistro generali; sed maluisse conventiouem banc cum solo Witoldo habere. Rok 1430. Król polski pisze do wielkiego ksiçcia Witotda, ze go mistrz wielki uwiadomit wprawdzie o zjezdzie w celu zatatwienia sporöw miçdzy królem a Witotdem w przytomnosci mistrza wielkiego, lccz on (król) wolatby zjazd ten z samym tylko Witoldem odprawic. Wladislaus Dei gratia Rex poloniae et cet Magnifico ac Ulustris princeps frater noster carissime. Venerunt ad nos pli die duo Commendatores videlicet dzirgoviensis et thoruneusis missi per Magni ficam Dominum pawlum Magistrum Prussiae geueralem Compatróm et amicum nostrum carissimum qui retulerunt nobis ex parte sui quomodo ipse Magister de consensu u. Г. quaudam conuencionem praelatorum et baronum nostrorum con- cluserit cum praelatis et barouibus vestris in Neschova duabus septimanis post sancti Johannis baptistae proxime celebraudum. Ita quam consiliarii 343 nostri starent in Neschona et u es tri in Thorun, uelletque idem magister huius- modi Conuencioui personaliter eciam cum suis consiliarijs interesse ad tractan- dum super differenciis inter nos suscitatis, Carissime frater maluissemus has dif ferencias soli cum uestra frateruitate componere sicut soliti fuiimus ab antique, sed ex quo fieri non potuit, annuimus et consensimus in conuencionem huiusmodi et e uestigio significauimus prelatis et baronibus uostris tam de terra Alaioris poloniae quam eciam de terra Cracouieusi quod ad diem conclusum omnino ue- niret Ceterum scripsit nobis uestra fraternitas quomodo qnidem Jacubowsky equos et arma pro duce Sigismundo in Cracouiam comparasset etc. est vero fra- ter carissime quod ita factum est, et ne du m equos comparauit uerum eciam plu- res pixides et saluitum deduxit, sed testis est nobis altissimus quod sine scitu et uoluutate nostra haec acciderunt. Commisimus enim Capitaneo nostro Cra couieusi ut de huiusmodi negocijs plus solito uigilaret et quia idem Capitaneus pro qao petiuit uestra fraternitas coram nobis iurauit fideliter seruare in omnibus et de periculis quae imminere possent curam habere diligentem uelit igitur ues tra fraternitas considere, quid cum ipso facere pro huismodi negligencia debe- amus. Noveritis eciam nestra fraternitas quomodo nobis existentibus In Juni- wladis. uenit ad nos domina ducissa olim Bolkouis Mazouiae cum filio suo quae litteras super certis terris et dominis coram nobis producere debuit, et tamen non produxit ex aliquibus causis que sibi racionaliter nidebantur, cui terminum assig- uauimus in lanciciam ad nos ueniendi cum eisdem et ad faciendum per Glium sunm homagium quod de iure facere ebligatur. Insuper frater carissime dominus ka- zimirus dux Mazouie nepos noster apud uestram fraternitatem est, qui eciam omagium fidelitatis sicut ceteri fratres sui nobis facere debuit et hucusque non fecit. Petimus igitur uestram fraternitatem ex affectu quatenus ipsum adhortari uelitis quod ueniat et iuxta couxuetudinem iuris faciat quaeerunt facienda in ter mino praefato Bolkoni assignata propterea copias litterarum ducum Beruardi de Oppol et Albi uestrae fraternitati dirigimus presentibus incclusas ex quibus cog- noscere poterit uestra fraternitas quomodo negocia in presenti se habent inter praefatos principes et Thaboritas. Mittimus eciam litteram Mikithe nobis scrip- tam per uestram fraternitatem uenieutem, super qua qualiter eidem debeamus, dere nobis fraterne inscribatur. Porro pridem nobis uestra scripsit fraternitas quomodo non tracta rent tutum transitum nunccii Serenissimi principis domiui Ro manorum et Hungariae Regis per dominia Rcgui nostri, de quo uti scribit uestra fraternitas praefatus dominus Romanorum Rex cansatur frater carissime. Num- quam hijs temporibus ad nos tram peroeuit noticiam quod alicui suorum Nunccio 344 rum aliquid fuisset illatum impedimentum seu molestia quinymo audiuimus quod contiuno et quociens eis placet uadnnt per Regnum nostrum et reuertantur. Da tum in Gambicze feria quarta. In uigilia corporis Christi Anuo et cet. XXX.

Images9
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter VII.
Date: 99999999
Abstract VII. Legatio Petri Lancicki ad regem Romanorum, sine dato. Poselstwo Piotra Lanczyckiego do króla rzymskiego, bez daty. Hernach sind die Werbung und botschalt, die peter Lanzizki an unsern her ren den Romischen kunig geworben hat zu Nurnberg auf des kuniges ge- laubbrieff. 387 Item zum ersten sagt er unserm herren gutwillickeit uon des kuniges wegen nnd sprach sein herr hett In nachschriben worten werben heissen. Lieber Herr und Bruder. Als ich neulich die Hussen uou Beheim zu mir kommen lassen und mit In ein teding gehabt habe das han ich getan in dem be sten sonderlich ufi solidi mannichfeldige schrifft und ermanung die unser hei liger uatter ßabst Martinus seliger mir dornmb gethon hat und och uff solich schrifft die Ir mir selber gesandt und die saeh empfolhen habt und hett gern ge sehen das ich sie hett zur gehorsam der heiligen kirchen und Ewer Bruderli chen liebe bringen was ich In nu furgab, das wollten sie uit ufnemen und was Ir meynung gen mir was das gaben sy mir beschrieben die Zedel Ich ench hie- bey sende. Item lieber herr und Bruder Ir habt uber mich geclagt unserm heyligen uatter dem Babst, den kurfursten, fursten und andern und ich hoff doch das ich des umb euch nye uerschuldet habe und wiewol ich hett auch geclagen megen ye- doch so hab ich des doch nye tun wollen, wann Ich solch eynung, brieff und puntnuss, die wir an eynander gelobt und uersprochen und gesworen und da ruft" gekusst und empfangen haben nye nerrncket habe noch uerrucken, sunder die stet halten will und bitt euch lieber Bruder das Ir die auch haben und uolfuren wolt und ob yemandt fur euch brecht das ich mit den selben Behem icht ange fangen oder gehandelt bett, das wider euch wer, des wollet nit gelauben wann ich in den sachen nicht anders gesucht habe dann damit ich dieselben Behem zu gehorsam der kirchen und Ewr. bringen mochten und wollten solch genad einem andern ungern tun dann Euch. Item so hat der Erzbischoff uon diesen also ein boten bey demselben Lan- czizky, Gnediger lieber herr, So pin ich der der sulich eynung und pnnlnuss zwischen Ewern genaden und meynem genedigen herren dem konig uon polan auch uorsigelt und gesworen habe und ungern sehe das die in eynichen weg uon Ewern ylwederu sollt uber faren werden und bitt Ewer Genad mit fleisse, sindtemallen meyn herr der kunig uon polan die bissher getrewlich gehalten hat und halten will das Ewer genad dann die auch uollfüre nnd halte das Ir das an einander pflichtig seidt. Antwort unsers herren des Romischeu kuniges an den kunig non polan bey petern Lanzizki. Zum Ersten soll Lanzizki also reden Lieber Bruder wir haben Ewer bot- schaft und meynung die uns Lanzizki erczelet hat wol uernommeu und zum er sten uou der teding wegen die Ir mit den Beheim gehabt habt, dieselbe habt Ir 49* 388 alle uns in Ewerm brieff uns uormals geschrieben und uff die selb schrifft und wie es dann mit den selben Behemen uff dem tag, den wir yetzundt mit In zu Eger geleistet haben ergangen bait, das haben wir euch durch unseru eygen botten clerlich geschrieben und meinen die selb unsser schrifft sey nn wol an Euch kommen und ist mitt notturfft allhie mer douon zu erzelen. Dann als Ir meint wir haben uns uon Euch beclagt uor unsserm heyligen uat- ter dem Babst, unssern kurfursten et cet. Lieber Brueder wie wol uns und den unseru uon Euch und den Ewern uil sache die wider uns waren zugezogen wurden als wir dann das bey hertzogs Wytolds wegen zeyten muntlich mit euch geredett, euch und Im oft douon geschrieben und solch sach uorkundet haben, ydoch so haben wir uns des nye uerrer beclagen wollen, waun wir ltät- ten als getrawen der selb grosfurst sollt die sach wol hyngelegt haben als wir dann des bynder In gern kommen weren. Do Ir aber uns in den hofe zu Rom furbracht und auch uor unserи kurfursten zu den Ir uort Ewer Ritter und die- ner gesandt hett als sy uns das selber mundtlich gesagt haben und unsser hey- liger uatter der Babst uns uch dorumb geschrieben hat, do drang uns nott darzu das wir unsser unschuld auch entdecken und offenbaren mussteu und sandten ouch doruff unser bottschafft gen Rome und ei zelten unssern kurfursten alle sach wie sich die ergangen hett. - . Dann uon der eynigkeit und pnutnnss wegen zwischen uns als Ir begert das wir die halten sollen et cet. hoffen wir das wir die byss uff diesen heutigen tag allezeyt getrewlich und stet gehalten haben und haben uns der uormals allezeyt zuerkenntnuss frommer lent und sunderlich un sers Bruders des 'Grossfursteu seligen erboten alsso welicher under uns dberfarren hett das er dem andern ge bessert und dorumb genung getan hett, das uns doch alleczeyt nit geen m о cht, biss das uff den Grosfursteu seligen qwam der also uon uerhengniss Gottes ab- gienge ee die sache geendert wurde und dorumb lieber Bruder das man sehe und empfinde das uns nit nyenychts abgegangen hat, noch abgen soll, So sey wir noch bereit in die sache znkommen und die zu entscheiden lassen also wer zwischen uns uberfareu hat, das der selb das wider rechtfertige als sich geburt derworten das zwischen uns lieb und fruntschaft beleihe und ye ee dasgeschee ye lieber uns das wer. So mussen wir doch yetzund gen Lamparten ziehen als wir dann Im weg fertig seyn das wir der sach allhie nit wol aussgewarten mo gen. Dorumb wer es Euch gefellig, das Ir dann Ewer Rete mit aller uollmacht zu uns gen Lamparten senden wollet uemlich den Erzbischoff uon Gnezen der in den sachen gar gutt wor nach dem und er darzu den sachen gesworen und 389 die ouch uorsigelt halt. So wollten wir unsserm bruder Herzog Swidrigal dem grosfursteu und dem Hoemeister uon preussen ouch schribeu das sy Ir uollmechti<;e botschaft euch zu uns sendten nach dem und des Grossfursten se- ligen und Ir sach normals in die unser getroffen hat und dess newen Grosfur- sten und des Ordens sach noch triffet zunersuchen ob wir uns in den sachen gannz geslichteu und alle mit der hilff Gottes eyuig werden mochten, mocht dann des ye nit geseiu, So hett wir doch unssern heiligen watter den Babst und andere fromme leutte in de neche die sich in die sach legteu, domit die zu gutem ende qweme. Bedeucht uch aber das nicht beqwene sein derworteu das aber an uns ye nichts abgee So wollen wir dorumb mit euch geen zu tagen kommen, doch das die also gereimet werden, das wir uss Lamparten uon uns sern geschefften mit der hillff Gottes herwider kommen mogen, wann wir zu gott hoffen unsser sache also do gestalt zu finden das wir nit lang doselbst be harren dorfen und welicher under den zweien wegen euch augenem und gefel liger seyn wirt, das wollet uns zu stunden uerschrieben wissen lassen das wir uns darnach wissen zurichten. Auch lieber Bruder als sich unser Oheim der Marggraf uon Brandenburg mit unsserm willen und wolgeuallen zwischen uns und euch in die sach gelegt hett und der Radski nechst an euch geworben hatt, wie der egenannte Marggraue euch sol enboten haben wir sollen Im befolhen haben die Sach stille zu liegen lassen als dann der Lanzizki Im iizundt allhie erzelet habe, das hat sich nyt also ergangen. Sunder als unser heylige vatter der Babst dem Cardinal Legaten die sach zwischen uns mit seynen bullen em pfohlen hat, do ist uns Indechtig das der Marggrave einbote Sindtenmal die Sach in macht des legaten Stunde das er dann dem byllich loijche und In trefflicher bedeucht dan das Er die Sach selber handelt und also lieber Bruder Sindten mal wir nu gen Lamparten und zu unserm heyligen vatter dem Pabst ziehen. So mocht ob Gott wil sulch sache vor seyner Heiligkeit oder andern frommen Leu ten doselbs (reiflicher ussgetragen werden, dann alshie. Als euch dann der egenannte unser Oheim der Markgraf selber bei dem Lanzizky als wir meynen wol emboten hat. — vm Epîstola regis Poloniae ad civitates Culmensem st Thoruniensem, in qua cas adhortatur, ut partes regis suscipiant. List króla polskiego do miast Cbetmna i Torunia, w którym je zachçca do przejscia na stronç króla. Diese nachgeschreben stucke vnd Artikell haben des Reichs czu polen Sendeboten geworben zu Thorun am fritage vor palmen. Czu m ersten vnder vil andern worten worben sie vnd vorlegten, wie die Al- Ierdurchluchste frawe, konigynne czu polan lre Briefe an vnsern gnedigen hern homeister darnach das gancze konigreich doselbst, abir Ire Briefe, vnd darnach Ire botschaft an vnsern hem gesandt hetien, vnd her sie abweisete sprechende, her hette sieue Gebietiger noch nicht bey Im elc, vnd clagten das sie noch hu tiges tages keyn antwort muchten gehaben. Vorbas sprochen sie, sendteu sie sulche redliche botschaft an den allerheilig- sten vater den Babst, ader an den Allerdurchlauchsten hern Bomisschen Konig, houbte der ganczen Christenheit, geistlich vnd werdlich, sie getruweten wol, das sie antwort von en hetten, vnd was en eznmole vorsmelichen. Ouch goben sie vor, das Ir botschaft das were vnd begerten, das man dem fredebriefe genug theten, Als in dem Artikel des fridebrifTs ist geschrebeu das der here konig czu poln eynen vorsigelten Brieff seinen landen vnd Steten geben sulde, Ab her adir sieue nachkomlinge kreigen wulde mit dem orden adir Ireu landen, das sulden Im seyne vndersaszen keyne hulfe thun, vnd mit nainen sul- den sie der holdung ledig loes vnd obeihaben seyn, Dergleich vnsir here ho meister seinen landen thun sulde, vnd sprochen Ir here konig were bereit, vnd wolde es gerne thun, vnd ab hers nicht thun welde, so wolde en das gancze Reich dorczu halden, das hers thon sulde, vnd begerten von vns eyn endlich antwort, Ab wir dergleich ouch thun werden, adir nicht, das welden sie Irem heru konige ken Cracow schreiben, das hers uff den nehesten Mantag wissen sulde, und ouch siene Relhe, die do noch beyenander seyn. Hieruff ist also geantwort, Lieben hern, Euwir Credencien Brieff haben wir wol vernommen, dorlnneu wir„eigentlich vernemen, das euwir Botschaft ist an 391 die hern Ritter, knechte vnd Stete dis gautzen land vnd Irwol sehet, das die hier nicht kegenwortig seyn, vnd vnsir hie wenig ist, die wir uff disstzeit czusampne gebracht haben, vnd Ir erkennet wol, das wir keyn endlich autwort gebe mogen, sunder wir wellen die sache gutlich czu vns nemen, vnd an die brengen, do wirs von rechte brengen sullen, dobey czuthuen das beste nachvn- sirm vermogen, vnd das nomen die egenant hern Seudeboten gutlichen uff, vnd erboten sich eyn sulchs gutlich an Iren hern konig vnd siene Relhe czu bren gen, vnd begerten von vns, das wir dobey das beste thun welden, dergleich sie ouch gerne thun welden, das die lande zu frede komen mogen, das Ire vnd vns- re kynder vnd nachkomlinge des gefreuwet mochten werden.

Images6
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Annus 1428. Rex Poloniae negotium regulandarum finium inter terras ordinis ad Driesen et Poloniam committit quatuor judicibus compromissoriis, electis ex online equestri. Rok 1428. Król polski powierza regulowanie granic mifdzy Krajami zakonu pod Drezdenkiem a Polska. czterem sçdziom polubownym, wybranym ze stanu rycerskiego. Nos Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Lithuanieque princeps suppremus et beres Russie et cetera . significamus tenore presencium quibus expedit uni- uersis tam presentibus quam futuris presencium uoticiam habituris quod de no 334 stra certa sciencia Compromittimus per presentes In strennos et Nobiles Mar- tinuro de Slawsko Castellanum kalisiensem, Petrom Curdebug snbcammerarium poznauiensem, Sigfrid um de stegelicz in Ryez et Buccardum de Guntersberg in kalisieusi heredes de alto et basso de et super limiiacione grenicierum prope Dressno super quibus inter nos ab una et Magnifica m dominum Pawlum de Russdorff Ordinis beate Marie virginis domus theutonicorum de Prussia Ma gistrum generalem et suum Ordinem partibus ex altera questio est suborta. Sta- bimusque obediemus et parebimus coguicioui, discussioni et determinacioni prefatorum Martini, Petri, sifridi, et Buccardi tamquam arbitrorum super proba- cione pociorum, iurum, limitum predictorum iuxla tenorem et coutinenciam littere sub sigillo preclari principis domiui Alexandri alias Witoudi Magni Ducis Lithnanie ffratris nostri charissimi pendenti snb data in Welunia decima octaua die meusis Maii Auni domini Millesimi Qnadringeutesimi vicesimi tercii et alia- rum cedularum bincinde indentarum seu excisarum sigillis nostro et prefatorum dominorom Magni Ducis et Magistri quantum ad istum sigillatis, sub dato iu Grodno feria secunda proxima post festum sanete Lucie uirginis et martyris gloriose. Auni Domini Millesimi Quadringentesimi vicesimi quarti, prometimos insuper ratam gratam atque firmam habere tenere et seruare coguicionem, discus- sionem et determinacionem, seu quidquid per prefatos Arbitros pronunciatum sentenciatumue fuerit in premissis et qualibet premissorum. In cuius rei testi monium sigillum nostrum preseutibus est appensum. Actum et datum in Trocki feria quarta in uigilia Circumcisionis domini. Anno eiusdem Millesimo Qua- driugeutesimo vicesimo octauo. Copia Compromissi Regii. 335 IV. Annus 1429. Rex Polonîae gratulatur commendatori tboruniensi de adepto muпere. Rok 1429. Król polski winszuje Komturowi torunskiego nowego urzçdu. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lithnanieque princeps supremus et heres Russie et cet. Venerabilis et Religiose amice nosler dilecte. Honorabilium Relacione uiro- rum Commendatoris Balgensis et Aduocati de Rastemburg intelleximus quod Magnificus dominus Paulus Compater et amicus nosier Magister prussye gene ralis ad uota nostra et Maguifici ac Incliti priucipis domiui Alexandri alias Wi- towdi Magni Ducis lithuauie fratris uostri carissimi uos et siatum uestrum ex- altauit, de quo multum contenti sumus et mnltum nobis cedit ad placitum, quam promocionem status uestri singulari affectu opiauimus presertim ideo quod do minus Marschalcus fuistis Ordinis beniuolum super se erga nos et nostros sub ditos exhibere uoluistis. Nunc igitur nos requirimus ex affectu quatenus illam contumantes beneunlenciam cum nostris subditis ita uiuatis concorditer quodapud Celsitudinem nostram meriamini commendari. Nos itaque Capitaneis nostris et alijs subditis scribimus quatenus a displicenciis uobis forte inferendis et sub ditis tenute uestre prorsus abstiueatur . et omnem uobis faciaut uicissitudinariam equitatem. Datum in Lucko ipso die sanete prisce Anno domiui Millesimo qaadringentesimo uigesimo nono. Ad Relacionem uenerabilis Wladislai decretorum doctoris perpetui Set. plr. Regui Polouie vicecancellarii. 336 —

Images4
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Annus 1416. Rex Poloniae mittit magistro generali salvum conduetum optatum ab Henrico Hold commendatore Dantiscano. Rok 1416. Król polski poseta wielkiemu mistrzowi glejt, ktorego sobie iyczyt Henryk Hold, komptur gdanski. Venerabili Michaeli Cochmeister Ordiuis Thewtonicorum de Prussia Magistro generali amico nobis grato. — VVladislans dei gratia Rex Polouie lythwanieque Princeps Supremus et beres Russie etc. — Venerabilis amice noster Scribitis nobis qualiter cum responsione Legacionis nostre quam vobis per Nobilem Johannem de Sternberg Cubicularium et fami liarem nostrum feceramus et aliquibus aliis intencionibus Mentis vestre venera- bilem henricum Hold comendatorem in Dauczk ad nos in Lythwaniam dirigere decreuistis desiderantes ut eidem Salwi conduetus nostri litteram in Rastemburg dirigamus quamquam autem absque cujuslibet Salwiconductus littera secure no- stram accedere presentiam potuisset prout alias inter nos et Ordiuem consuetude tenebatnr Nichilominus tamen iuxta desideria vestra Salwumconductum huins- modi Sibi dirigimus in presenti eum speciali littera nostra per quam informatus redditur quod nos in propinquo circa Troky deberet invenire Sed quia audimus qualiter permissione diuiua aura pestilentia in Prussia et siguauter in ciuitate Gdaneïï. hoc tempore viguisset et vigeret depresenti rogamus quod nullus ex illo aere infecto in ipsins henrici Commendatoris comitiua Terras lythwanie in- troire permittatur ne hic pesiilencie morbus qui contagiosus est aput nos etiam invalescat ostensnri nobis in eo complacentiam specialem. Datum in Curianowa Waranii (?) feria quarta infra octavas Epiphanie Anno domini Millesimo Quadrin- gentesimo Sexto decimo. — Ad mandatum domini Regis Sbigneus de Olessnicza scolasticus Sando- miriensis aule regie prothonotarius. 198 IV. Annas 1416. Dcclaratio Regie Romanorum, delegates regis Poloniae et magni ducis Witowdi ex una, et delegates magistri generalis Michaelis Kuchmeister de Sternberg ex altera parte, inducías ad tempus unius anni prolongavisse. Rok 1416. Deklaracya króla rzymskiego, iz delegowani króla polskiego i wielkiego Ksiçcia Witotda z jednej strony, a delegowani mistrza wielkiego Michata Kuchmeister de Sternberg z drugiej strony, zawieszenie broni az do roku prze- dluzyli. Sigismundus dei gratia Romanorum Rex semper Augustus ac Hungarie dal- macie Croacie etc. Rex. No tum facimus tenore preseotium ad fu turam reí me- moriam, Ex diuiua leccione tenentes quod pulcri sunt pedes ewaugelizantium pacem ewangelizancium bona Nosque qui totis viribus exaltatiouem et pacem christifidelium appetimus ymmo laboribus assidnis querimus et totis visceribus exceptamus ex nostra interueutione et Induccione studiosa et eciam carissimi fratris uostri Serenissimi principis Karoli regis francorum partes infrascripte videlicet Reuerendissimus in obristo pater Nicolaus Archiepiscopus Gnesneu Nobiles el spectabiles milites Johannes deTbolissckow Castellanos Kalisieü. et Janissius niger de Garbow oratores nuncii et procuratores Illustrissimorum priucipum Wladislai Regis Polonie et Allexandri alias Witaudi magni ducis litwartie, pro una parte Nec non Venerabiles et religiosi viri iratres Johannes de zelbach Comendator in Thorun, Marquardus de Kungseck prouiucialis per Elsaciam ordinis beate Marie Theutunicorum et Caspar Scheuhenpflug Canoni- cus Warmien. Religiosi et veuerabilis viri fratris Michaelis Kucheumeister Ge neralis magistri et ordinis iam dicti Oratores et nuncii procuratores pro alia parte specialiter et expresse, conuenerunt adinuicem prorogare treugas initas de anno domini Millesimo Quadringentesimo Quarto decimo inter dictos principes et eosdem magistrum et ordinem ante opidum Strasburg siue Brodnicza et ita easdem treugas ex nostra induccione pro bono pacis concorditer prorogarunt a fine earundem scilicet, a festo natiuitatis beate marie virgiuis proxime futuris 199 usque ad festum beate Margarethe, de mense Julii ex tunc proximo futuris et sub eisdem forma capitulis clausulis condicionibus obligacionibus et penis sub quibus tunc inite et conscripte fnerunt et prout in litteris earundem treugarum superinde confectis expresse continetur. Quarum continencias volumus preseu- tibus nostris litteris habere prosufficienter expressis et insertis Ita tamen quod liceat interim cuilibet parcium predictarum coram sacro generali concilio ad ob jecta et obicienda ex aduerso respondere ad exporgandam famam s nam et Inuo- centiam declarare et eciam reformaiionem alterius partis hinc iude petere et presertim super violacione treugarum iuxta proposita in eodem sacro concilio et etiam proponenda Huic autem treugarum prorogacioni nos una cum prefato Serenissimo fratre nostro karolo Rege francorum libenter et studiose interpo- suimus partes nostras et circa procuratores parcium curam apposuimus diligen- tem, videntes scandala et pericula grauia que possent ex aggressione hostili et bellorum continuacione in christianitate Terisimiliter exoriri, vt medio tempore diuina nobis clemencia sufragante, mediante cousilio et auxilio sacri generalis Concilii uel futuri Summiponlificis circa extirpacionem huiusmodi bellorum, ac dissensionum materias quaslibet, pacis perpetue stabilimentum liberius vacare possimus ac inter partes huiusmodi fruciuosius laborare, Presencium snb nostre niajestatis Sigilli appensione testimonio litterarum. Datum Parisiis (?} anno domiui Millesimo Quadringentesimo Sexto decimo Sexto die aprilis Regnorum nostro- rum Anuo Hungarie etc. vicesimo nono Roman. electionis sexto Coronatiouis vero Secundo. — 200 V. Annus 1416. Vladislaus, rex Poloniac, mittit magistro generali instrumentan! concludendac pacts. Rok 1416. Wtadyslaw, król polski, poseta mistrzowi wielkiemu instrument zawrzecsiç majq- cego pokoju. Wladislaus dei gracia Rex Polonie littwanieque princeps supremus et heres Russie et cet. Venerabilis amice noster litteris uestris quas hodie recepimus a nostra Ma- iestate securitatem et salnum conductum fratri Comeudatori Nyeschouiensi ad nos ueuiendi requiritis queim ad nost re Maiestatis preseuciam cum alijs nunciis uestris uidelicet Comeudatore Gneuense et Magistro Ciuium Thorunense qui a nobis iam securitatem ueuiendi receperunt dirigere concepistis grato animo Ipsum ad securitatem et Conductum nuncciorum predictorum recepimus et litteras se- curitatis in personam ipsius scriptae synceritati uestrae dirigimns. Nam et in Maioribus que possibilitatis sustinent racionem uotis uestris occurrere nollemus dedignari. Ceterum amice care contra Commendatorem dauensem synceritati uestrae per querelam deponimus quod licet apud nos in littwania personaliter constitutus falcones nobis dirigere promisisset, bactenus non direxit ad tempora presentia et loca aucupacionibus congrua prout more nostre atque apta. Ideo synceritatem uestram petimus quateuus Ipsum uelitis adhortari ut priusquam tempora pretereaut ab aucupacione babilia et ad loca ineptiora descendamus quos nobis promisit falcones non differat destinare . litteram quam sibi scripsimus pro eisdem placeat per aliquem nuncium eidem deferre presentaudum. Datum in Radzeiiow feria sexta ipso die Pbilippi et Jacobi apostolorum. Anno domini etc. sexto decimo. 201 Ad relacionem Sbignei de Öleschnicza Scolastici Sandomirieusis aule regie prothonotarii. — Venerabili domino Michaeli Kochmeyster ordiuis Sanete Mariae et cet. domus Theutouicorum de Prussia Magistro generali amico uostro et cet. — . . - VI. Annus 1416. Vladislaus, rex Poloniae, poscit a magistro generali Michaele Kuchm«ister, ut in litteris pacis Zlotoriae factae omissus titulos Magni ducis Lithuanian et ma- gistri generalis adimpleat. . —— Rok 1416. Wtadystaw król polski zqda od mîstrza wielkiego Michata Kuchmeistra, aby w instrumencie pokoju zawartego w Ziotoryi opuszczone tytuty wiclkiego ksiçcia litewskiego i mistrza wielkiego dopefniL Venerabili et Religioso domino Michaeli Kuchmeyster domus Theutunicorum de Prussya Magistro generali amico uostro dilecto. — Wladislaus dei gracia Rex PoJonîe Lythwanieque Princeps supremus et heres Russye etc. Venerabilis etReligiose domine Amice uoster dilecte, Quia in copia litterarum .... festo sanete Margarethe in Zlotoria presentandarum pridie in Thoruu ve nerabili lodwico de Lonze comendatori Thoruueñ. per Johannem de Wywla Aule nostre Notarium fidelem litteris uostris vobis scriptis interclusa cum eisdem litteris nostris exhibita et oblata per ipsum vobis dirigenda, obmissa est specifi- cacio nominis precia ri principis domini Allexandri Magui ducis lythwauie frain's carissimi scilicet ista alias W y towdus in litteris quoque vestris sigillis quinque fideiussorum in ipsis contentorum communitis per predictum Johannem nobis heri 26 202 allatis obmittitur in tytulo vesiro ista diccio de Prussya Ideo amiciciam vestram presentis auizantes premunimus quateuns in litteris vestris snper Treugispacis nuper initis confectis, in festo sanete Margarethe proximi in Zlotoria reponendis predictos defectus videlicet in tytulo prefati domini Allexandri Magni ducis etc. fratris nostri carissimi istas dictiones alias Wytowdus et in tytulo vestro istam dictiouem de Prussya suppleri et describi faciatis quia in nostris litteris laliter tytuli predicti continentur et litiere nostre et vestre in verbis et tytnlis concor dare debent ambe. Datum Guezne feria sexta infra Octauas Pentecostes Anno domini etc. decimo sexto. Ad relacionem venerabilis domini Donyn sedis Apostolice Prothonotarii decani Cracouieñ. et Regni Polonie Vicecancellarii. P. S. Item venerabilis Amice noster Si illa diccio de Prussya non est de essencia tytuli vestri extunc poterit iu littera predicta obmitti, Si vero esset essencialis extunc nullatenus obmittatur. — VIL Annus 1416. Vladislaus rex Poloniac ct Vitowdus promittunt, se observaturos esso inducias ad Strasburgum cum ordine initas et prolongates. Rok 1416. Wtadyslaw król polski i Witotd przyrzekajfy ¿c dotrzymajq zawieszcnia broni pod Brodnica, z zakonem zawartego i przedtuzone^o. Wladislaus Dei gratia Rex Polonie, Lythuanieque princeps suppremus et heres Russie et cetera et Alexander alias Vythowdus Magnus Dux Lithuanie et cetera Significamus tenore presencium quibus expedit uniuersis, Quomodo relacione quorumdam indicante accepimus Treugaspacis inter nos, Regnum no strum subditos et Coadiutores nostros ab una et venerabilem dominum Michaelem kochmagister Magistrom generalem Ordinis Cruciferorum de Prussia, ipsumque Ordinem et ipsius subditos et Coadiutores parte ab altera, interueucione Reue- rendi in Christo patris domini Episcopi Lasaneusis Offlcium Ca- merarratus domini Johannis tunc prope uicesimi tercii gerentis et eiusdem domini pape ad nos legacione fungentis ac litterarum serenissimi principis domini Sigis mund! Romanorum Regis et sempe et cetera et Hungarie, Croacie et cetera Regis fratris uostri carissimi comonicione et continencia operantes factas ordinatas dispositas et initas ante Oppidum Strosberg alias Brodnicza fore et esse Parisius prefati domini Sigismundi et cetera et Sere nissimi principis domini Karoli ffrancie et cet. Regum fratrum nostrorum caris- simorum studio et expresse consencientibus nostris et dicti Magistri generalis et Ordiuis Oratoribus, Nuncijs procuratoribus pleuam bis et dictis Magistro et Ordine habentibus potestatem et mandatum a festo Natiuitatis sanete Marie nunc proximo ad festum beate Margarethe virgiuis tunc proximum de Meuse prorogates cum obseruacione omnium Capitulorum, Articulonini, Sentenciarum, clausularum, punetorum et coudicionum que huius- modi treugepacis ante Strosberg facte continebant. Quibusquidem Serenissimis • prineipibus igismundo Romanorum et cetera Carolo Francie et cet Regibus ffratribus nostris carissimis et ipsorum uotis deferre volent pacis semper amantes dulcedinem, cuius auetor nisi in pace bene colitur huius- modi prorogacionem et pr arum si per prefatos domiuos Ro manorum et cet. et Ffrancie et cet. Reges fratres nosiros dilectos facta existit A festo Natiuitatis sancte Marie nunc proximo ad festum beate Margarethe pro- xime tune afluturum, volumus nere Et nichilominu3 siue fuerit per dictos dominos Sigismundum Romanorum et cetera et Carolum Ffran cie et cetera Reges Treugarum huiusmodi prorogacio facta siue non. Nos ex nunc Treugas et prorogacionem earum huiusmodi rras et subditos ac Coadiutores nostros et eorum subditos ac prefatum dominum Alexandrum alias Vythowdum Magnum Ducem Lithuanie et ipsius terras Coadiutores et subditos et venerabilem dominum Michaelem generalem Ordinis Cruciferorum et ipsius Ordinem et eius subditos et coadiutores a festo Natiuitatis sancte Marie nunc proxime affuturo ad festum beate Margarethe uir- ginis de Meuse Julii tune proximum imus, disponimus et ordinamus firmiter et coustanter duraturam fformam ipsarum ante Strosberg alias 26* 204 Broduicza factam et confectam in nullo penitus excedendo. Sed circa omues ipsius articulos, summas, puncta .... diciones et clausulas iugiter remanendo non intendentes per hanc nostram treugarum nouam ordiuacionem et earum pro- rogacionem predictorum Romanorum sigismundi et cetera et Caroli ffraucie et cetera Regum disposicion!, ordinacioni et garum prorogacioni in aliquo derogare. Promittentes bona fide et sine dolo et fraude in verbo Regio et fideli pollicentes treugaspacis et prorogacionem earum huiusmodi in omnibus suis punctis, Capitulis, Articulis, seutenciis, Condicionibus et clausolis iuxta formam a dictis dominis Romanorum et cet. et Francie et cet. Regibus nobis datam tra- ditam et directam uel alias ante Strosberg Conceptam et factam teuere attendere cusiodire, et sеruare nsque ad festum beate Margarethe virginis predictum inclu- siue. Ita tamen quod Treugis et prorogacionibus huiusmodi pendentibus licebit nobis prosequi coram sancto Concilio generali aut coram prefato Domino Sigis mundo Romanorum et cet. Rege et cet. uel alio quocumque Iudice uel arbitro spirituali uel seculari, caussas ipsis Domino Magistro et Ordini per nos motas et adhuc mouendas pro luiuriis, dampnis et Infamiis Treugarum lesione, bono- rumque et terrarum inuasione, occupacione et quibuslibet odiis et offeusis nec per hoc Treuge predicte et earum prorogacio in aliquo articulo, Capitulo, sen tencia, puncto, condicione uel clausula arguentuK Sed fixe, stabiles, firme et inuiolabilcs usque ad terminum prefixum ipsis et tempus difiuitum remanebunt absque negociorum nostrorum detrimento si que coram sacro Concilio aut coram domino Sigismundo Romauorum Rege et cetera prefato uel quocumque alio Iu dice habebimus disponenda et tractanda. Nos autem Johannes senior et Semo- uitus Duces Mazouie et Albertus Episcopus Cristinus de Ostrow Castellanus Cracouiensis ac Donyn sedis apostolice prothouotarius decanus Cracouiensis Vicecancellarius Regui Polouie Jobannes de Taruow Cracouiensis, Saudczi- wogius de Ostrorog Poznanieusis, Nicolaus de Michalow Sandomiriensis, Ja cobus de Coneczpole Siradiensis, Mathias de Vssze Calisiensis, Mathias de Labischin Brestensis, Johannes de Cosczelecz Wladislauiensis Palatini, Sbig- nens de Brzesie Marschalkus Regui Polonie, Johannes de Sczecoczim Cas- tellanns Lublinensis Maioris polonie Capitanens et Albertus Malsky dobrinen- sis Capilanei terrarum nec non Cracouia, Pozuauia, Calis, Lublin, Brzesce Juni Wladislauia Ciuitates Regui Polonie promittimus bona fide sine dolo et fraude quod Trengas huiusmodi et prorogacionem earum prefatus dominus Wladislaus Rex Polonie Dominus noster graciosus et Alexander alias Vythow- dus Magnus Dux Littuanie in omnibus Articulis, Capitulis, seutenciis, punctis, 205 Condiciouibus et clausulis tenebunt ac fideliier, firmiter ac inuiolabiliter obserna- bunt. Harum quibus sigilla nostra sunt appensa testimonio litterarum. Datum in Juni Wladislauia feria secunda ante festum dominice Ascensionis Anno do- mini Millesimo Quadringentesimo sexto decimo. . . - 4» Annus 1416. Rex Poloniae poscit a Commendatore Czlochoviensi declarationem, qua de causa durantibus induciis usque ad portas castri Drabeim cum aliqua manu equitum venerit. Rok 1416. Król polski zqda od Komtura cг^chотевЫe^о deklaracji, dla czego podczas rozejmu ai pod bramy zamku Drahimskiego z kilkujezdzcami praybyt. Religioso Comendatori in Schlochau nobis grato. Wladislaus dei gratia rex polonie lithnanieque princeps supremus et heres russie etc. Religiose nobis grate certa nostrorum relatione recepimus quomodo stantibus inter nos et ordinem cruciferorum de prussia novis Treugarum pactis iuterveu- cione serenissimorum principum dominorum Sigismundi romanorum et bungarie ac karoli francie etc. regni roboratis necdum elapsis prioribus feria quinta рrо- xime preterita gentes ordinis cum quibns prout nobis datur intelligi vos fuistis propria in persona ante castrum nostrum dragheim venientes insidiis a tergo po- sitis in pauca armatorum comitiva fugam dolose simulante usque ad portas cas tri accedere uitebantur, ut castri babitatoribus sub fraude evocatis ipsum cas trum quod tunc sciebant uostrorum capitaneorum praesencia destitutum Claudes 206 tine subintrassent rursus frustrar! desideriis de invasione castri receptis decem equis majoribus et quinque levioribus gregesque pecorum que in pascáis ante Castrum in ambitu cujusdam insule tenebanlur in civilatem ordiuis ves tri fridlant recesserunt. Quocirca tos hortamur desiderantes quatious hec que nostris ho- minibus sunt recepta de vestra ut credimus scientia et consensu eisdem restitu- ere faciatis viceversa nobis que intimare quo animo qua re intencione hec insi- diarum dispendia et dampnorum incomoda a vobis et vestris sustinemus pacto Treugarum non obstante, datum in Oborniky feria tertia post diem sanete Trini tatis anno domini etc. sedecimo. Relatione domini Donyu sedis aplice prothonotarii decani cracoviensis regni polouie vicecancellarii. IX. Annus 1416. Vladislaus, rex Poloniao, mittit magistro generali sal vu m con du �? l um pro commendatore de Nessau et proconsule Thoruniensi. Rok 1416. Y\ tadystaw, król polski, poseta wiclkicmu mistrzowi glejt dla Komptura z Nessau i busmistrza w Torunia. Venerabilis et religiose amice noster dilecte. Ne de modo et forma scribendi Htteras super Treugispacis nuper inter nos fîrmatis conceptas in festo sanete Margarethe in zlotoria reponendas ambigat et dubitet uestra dilectio Amicicie uestre copiam nostrarum litterarum huiusmodi dirigimus preseutibus interclusam Juxta cuius teuorem mutatis dumtaxat proprijs nominibus vestras Htteras scri- bere faciatis uolumusque ut Consiliarii uestri qui pro fideiussoribus eisdem ues- tris litteris debeut annotari hijs titulis et meritis quibus nunc post mutacionem dignitatum et statnum nuper factam pociuntur et funguntur, titulentur et scriban — 207 tur. Datum Gnezne feria secunda Pentecostes Auno domiui MiUesimo quadrin- gentesimo sedecimo. Dominus Rex per se. Veuerabili et religioso domino Michaeli Kochmeyster domus Theutoni- corum de Prussia Magistro generali Amico nostro dilecto. X. Annus 1416. Rex Poloniae scribit Magistro generali, M. Kuchmeister, se paratum esse ad mittendos ablegates suos ad novum conventum. Rok 1416. h'ról polski pisze do wielkiego mistrza M. Kuchmeister, ze gotów jest poslaé deputowanych swoicb na nowy zjazd. Wladislaus dei gracia Rex Polonie litthwanieque princeps supremus et heres Russie et cet. Venerabilis amice noster litteras uestras oblatas nobis hic in Cowno plene percepimus in quibus scribitis quomodo quidam nostri subditi hominibus uestris equos et alias res pendentibus trewgis pacis inter nos et Ordinem contractis ac sacri Concilii Constanciensis et sereuissimi priucipis domini Sigismundi Roma- norum Regis et cet . fratris nostri charissimi ac nostris litteris Confirmatis abs- tulerunt, aseuerantes hec et cetera que e nostris Capitaneis refertis accidisse, ex nostre processisse arbitrio uoluntatis. Sed autores harum iniuriarum subti- cetis, Noueritis quod treugas pacis huiusmodi et presentes semper in omnibus earum Capitulis integre seruauimus et sentare intendimus usque ad earum exitum atque finem nee hoc nobis suspicionis uel alius apex poterit imputan, dummodo per uos illas infringere non contingat et hoc quod nostro Consensni imponitis ut ex eo subditis uestris iniurie quas perpessos exponhis nascerentur et uenirent in 208 debite nos contigit poteritis namque reminisci quod in Conueucione in Gnewcow per nostros et uestros consiliarios celebrata fuit per eosdem ad festum sanete Çrucis proxiûie preteritum ad exponendum omnes iuiurias per nostros et uestros subditos et recipiendum hincinde satisfaccionem et emendam. Alia conuencia constitula et edicta. Cuius uenieute termino Capitanei uostri cum alijs ad hoc deputatis uestris absentibus paruerunt, ubi omnes defectus iniuriarum inter nos et uestros limites emergencium debuerunt complanare. Sed uestrorum absencium Operante bec minime contigerunt Et quamuis bec Conuencio per uos et uestros sit neglecta nec nobis poterit aliquis defectus iusticie ascribi tamen parati sumus iter uim Capitaneos nostros et alios uiros ydoneos ad hocidem agendum directe locumque et diem Conuencioni deputare si fuerimus ad boc per uos auizati ut sciatur quod numquam defectus iusticie per nos stetit aut stabit. Datum in Cowno feria quarta ipso die undecim millia uirginum Auno domini et cet. Se decimo. Relacione venerabilis domini Donyn Regui Polonie vicecan- cellarij. Veuerabili domino Michaeli Cuchmeyster Ordinis thewtonicorum Magistro generali Amico'nostro. Gekommen und gegeben uon Ragnit am fritage noch deu XI. M. Jungfrawen tage in deu VIH. stunden uor mittage. Gekommen und gegeben you Labiow am Sonnabend nesth der noch hora VIII yor mittage. XL Annus 1416. Vladislaus, rex Poloniae, promittit magistro generali Michaeli Kuchmeister, se observaturum esse pacem, opera Sigismundi regis Ungariae et Caroli Ludovici regis Franciae conclusam. Rok 1416. Wtadystaw, król polski przyrzeka mistrzowi wielkiemu, Michalowi Kuchmeister, ¿e dotrzyma pokoju, za staraniem Zygmunta, króla wçgierskiego i Karóla Ludwika króla francuzkiego, zawartego. Venerabili domino Michaeli Kuchmeister domino Theutonicorum de Prussia magistro generali amico nostra. Wladislaus dei gratia rex polonie lithuanienne princeps supremns et heres russie etc. Yenerabilis amice noster litteras quas nostra celsitudiui direxistis ad plenum percepimus in quibus petendo instatis ut rabis claram et explicitam snper hijs que in eis contiuentur . faciamus responsivam et signauter si Mercatores et sub- diti vestri in Regno nostra cum eorum Mercantiis in aqua et in terra facultatem habeaut ambulaudi etc. Quapropter prout alias sic et nunc vobis ad premissa respondemus istomodo quod presentes pacis Treugas inter nos per serenissimos principes dominos Sigismundum dei gratia Romanorum et Ebmgarie regem etc. ac Karolum francie etc. rages fratres nostras carissimos ac expost per utrius- que nostrum litteras interpositas et firmatas in omnibus earum punctis seuteuciis clausulis ac condicionibus et capitulis que circa tractatus quas nostri et vestri consiliarii habuerunt sunt expressa incoucusse et firmiter decrevimus et volumus observare, licet eisdem pendentibus subditi regni nostri dampna et incomoda gravia ab ordiuepleris vicibus sustulerunt quorum frequentia et qualitas ex signi- ficacioue nostra multiplici vobis incognita non existit et non ambigimus quin pre- dicta capitula si ipsa ad vestri noticiam perducere facietis, de libertatione viarum et transitu Mercatorum sufficienter nos docebunt de eo autem prout nobis scri- bitis qualiter Capitaneus noster Naclensis equos etcetera vestris subdhis rece 27 210 pisset, et pro eis requisitus id a nobis respondebat babuisse in comisso etc. Noneritis nos Capitaneis nostris nunquam aliud commisisse preterquam pacis treugas hujusmodi irmiter obseruare et decreta que ex tractatibus consiliariorum oostrorum et vestrorum iu eis suut secuta exquisita vigilancia custodire proiude scribimus predicto Capitaneo nostro ut nobis bujus rei et eventus causam pro qua nobis scribitis indicaret . datum in Wilna in crastino omnium Sanctorum feria secunda anno domini etc. sedecimo. Relacione Sbignei de Oleschnicza Scolastici Saudomiriensis prothono- tarii aule regie. XII. Annus 1416. Querela regis Poloniae ad Sigismundum regem Romanorum de Magistro gene rali in irrito convcntu cum eo ad fluvium Memelam. Rok 1416. Skarga króla polskiego do Zygmunta króla rzymskiego, na wielkiego mistrza Krzyzackiego, w bezowocnym zjezdzie z tymze nad rzekq Niemnem. Serenissimo prineipi domino Sigismundo dei gracia Romanorum Régi augusto et Ungarie Dalmacie, Croacie et cet. Regi Illustrissimo fratri nostro charissimo Wladislaus dei gracia Rex Polonie littwaoieque princeps supremus et heres Russie et cet. Salutem et desideriorum uota semper contemplan i nissime princeps Illustrissime frater carissime licet alias disposicionem cionis nostre quam cum Magistro et Ordine Cruciferorum de prussia temporibne proximo praeteritis tenuimus litteris nostris sufficienter fratenritati uestre de* scripsimns tamen de allacione eorumdem ad uestri noticiam ignoramus necessa 211 rio cogimur iteratis uicibus scripta huiusmodi replicare. Nosse igitur uelitis quod Magister ordinis Tbeutonicornm per Liuoniam aliquotiens Magnificum et Illustrem principen] dominum Alexandrum alias Wytowdum magnum ducem litt- wanie et Russie fratrem nostrum charissimum de partibus suis lyuouie in terris littwanie persoualiter uisitauit et cum deuocione humili requisiuit ut nostram maiestatem cum Magistro Ordiuis de Prussia ad tractandam pacem perpetuam in terris prussie uel Samaytharnm dignaremur comportare. Sed nos prefati fra trem nostrum superinde peticionibus pluries admoniti nolumus conuencioni uel placitis cousentire tandem Baronum nostrorum multis uicti instancijs arbitrantes, fraternitatis uestre quam multis curis conibus in hoc sacro uuionis ne gocio nouimus prepetitam ad boc eos cousensum recepisse termiuum plácito- rum et locum consistentis illic tandem peruenimus ubi nobis exercitibus et Ma gister cum suis interesse non obmisit sitque deuenientes ad tractatus oblaciones possibiles pro pace consequenda ipsi Magistro obtulimus quas ipse in singulis eorum capitulis non admisit sed repressit et ex aduerso obtulit se cum Ordine suo perpetuo iure et proprietate terrarum Samaytharum quantum apud nos est et fuit legitima possesio limitatione ipsarum sibi nescimus qua cautela reseruatare- cessuri si iuri et cause pro omnibus rebus et negocijs pro quibus coram frater- nitate uestra cum ipso et Ordine haberemus uel habituri sumus accionem cede- remus et pacis perpetue federa inter nos hinciude poneremos desiderantes autein ad pacis amplexus properare qui nobis dulcissima suavitate sunt conspersi oblacionem eorum quam nobis de terris Samaytharum obtulerant quamuis illas iure legitime possideamus, admisimus accionem quam coram fraternitate uestra cum babemus arbitria et decisioui fraternitatis uestrae reseruata sic pacis per petue federa cum ipso et Ordine uolumus consumare nec de cetera aliquas gwerras ipsis aut bella pro terris et dominiis nostris quas occupant et alijs iniu- riis pro quibus coram fraternitate uestra lis inter nos adhuc pendet indecisa in- dicere uel mouere uellemus sed pronuncciacionis uestre super eis cum patientia seutentiam expectare et illi cum reuereucia qua decet obedire. Ipsi autem per- pendentes quod ad uestram fraternitatem nos cum tanta fiducia referimus nullis nobis datis responsionibus cum furore uehementi decretis stationum suarum pa- pilionibus nauigantes a nobis sine fine recesserunt, nec ipse Magister tanta ho nestaos preditus est decencia ut nostram maiestatem quam si habuit in propin- quo ut uix ad iactum sagitte a nostris distaret stacionibus uisitasset aut Mar- schalco et quibusdam suis commendatoribus quos nobiscum pransurum uocaui- mus uisitandum iudulsisset ymmo quasi pacis actus decidendo dum concordie 27* 212 negocia tractarent ipse in medio flnuii memel jux ta locum conaenciouis deflu- ente nauibus alligatis desidebat nec ad terram descendere confiaría sue superbie dignabatur cum tamen treugis per nestram fraternitatem inter nos seruatis et cenceptis ac denum nostris salui Conductus litteris quas sibi petentes concessit mus si aliquam acresteuciam timuisset plene fuit affidatus et de omni incolumi- tate securus nec unquam in Conuencionibus quas cum ipsis hue gentilitatis er- rore constitutis ad bucusque habuimus maiorem fastus iactanciam in eis cogno- oimus. Nonne frater carissime semper omnibus uestris monicionibus et horta- cionibus in hijs que pacts sunt et uestri beneplaciti paruimus. Ipsi autem Crn- ciferi quanta pertinacia se fraternitati uestre opponunt potueritis auschuKare. Ecce uillas Morsnaw, Orlaw et Nouawess quas fraternitas uestra nobis pen- dentibus inter nos treugis predictis commiserat assignandas ....... et con- temptu uestrorum preceptorum ad possesionem earum nos admittere noluerunt et quamuis illas sub Concessionis uestre fiducra quae in nostris- terris site sunt quamquam resistentes non obstante potuissemus recepisse tamen in uestram fraternitatem eciam in apice perturbaremos aut uestris negocijs que dignetttr posperare altissimus aliquam impedimenti occasionem prestaremos huius et alia- rum iniuriarum que nobis pendentibus treugis intulerunt discrimina pro quorum unoquoque licet nobis contra ipsos insurgere in cquanimitate uolumus tolferare. Insuper hijs etalijs iniurijs quas fraternitati uestre crebro descripsimus non con- tenti post tractatus Convencionis supradicte subditi et homines Cruciferorum de lyuonia tres homines Magnifies domini Alexandri alias Wytowdi charissimi in nemoribus terramm uostrarum sua negocia exteutentes aggressi iuhumauiter occiderunt et alios letaliter nulueratos fugauerunt, ipsos similiter nisi fuge pre sidio curavissent occidere satagentes. Quapropter frater charissime si contra nos infra treugarum predictarum lerminum si cud quaromdem coniecturacionum apperiunt iudicia uoluerint consurgere defensioni uostre uolitis uobiscum insi- stere attenta nostra iusticia ad quam nos cum tanta beneuolencia et deuocione expouimus prout fraternitas uestra ad hoc nobis se obtulit. In Omnibus et cet. suggestiouibus et detraccionibus eorum.si quas coram fraternitaie uestra de no- bis conflaverint fidem dignemur subtrahere crediiiuam et audienciam tam uana loqueutibus et nominis nostri delatoribus denegare. Ceterum pro speciali cari- tatis Indiccione et honoris dirigimus fraternitati uestre unum Centaurum in uena- cionibus nostris nuper ante festum natal is domini in nostra et Illustris fratris nostri Domini Alexandri ducis littwauie et cet. presencia apprehensum et duo uasa fermarum uirum de carne Tigridis et aliud onagri per Martiuum Gaud esse m — из dilectum et fidelem familiarem nostrum presencium ostensorem. Datum in Grodno feria secunda ipso die Innoceutium, Anno Domini Millesimo etc. XVI. Ad mandatum domini Regis Sbigneus Scholasticus et Canоuicos Sando- miriensis Prothouotarius. Dem Erwurdigen geistlichen Herren Herren Michael Knchmeyster hoch- meyster deutsches ordens. Acta diplomática régnante Vladislao Jagiellone, de anno 1417 ad дшшшШИ. Akta dy ploniatyczne za panowania Wladyshwa JagieWy, od rokn 1417 do roku 1419. i. Annus 1417. Vladislaus rex Poloniae rogatus a Magistro generali promittit se liberaturum mercatores Thorunienses cum mercibus suis detentos. Rok 1417. Wtadystaw król polski proszony od wielltiego mistrza, obiecuje uwolnic kupcóv toruúskich z towarami (przez zotnierzy) zabranych. Venerabili et Magnifico domino Michaeli Kuchmeister ordinis sanóte Marie domus Thewtunicorum de Prussya Magistro generali A mico nostro. 215 Wladislaus dei gratia Rex Polonie Lithwanieque Princeps Supremus et heres Russye etc. Venerabilis et Magnifice Amice noster, receptis litteris vestris uostre Celsi- tudini destinatis . tenorem earum inlelleximus in quibus scribitis postulantes, quatinus portiiorem earundem de ccrtis voluntatis vestre et vestrorum Compre- ceptorum intencionibus de et super singularibus et arduis factis et negociis ve stris ad nos missum benigne suscipere et favorabiliter sub spe postulate opti- nendi exaudire dignaremur, que iuxta vestra desideria admisimus grata mente, Subditosque vestros mercatores Thorunen. quos Capitaneus nosier dobrineii in recompensam n ostro ru m hominum per aliquos vestri ordinis Comendatores per- prius ut credimus sine causa detentorum, Captinuos receperat ad instantiam peticionem indite et preclare priucipis domine Elisabeth Regine Polonie Con sortis nostre carissime atque vestras cum eorum bonis de aresto fecimus simpli- citer absoluere et reddere pristine libertati, prout de eo predicti Nunceii vestri viua relacio vos docebit, Qaocirca amicitiam vestram petimus et rogamus, qua- tenus Subditos nostros . quos dnrus Career apud vos iam du dum viuctos tenet cum bonis eorum . preuio nostro moti exemplo de captiuitatis mancipiis similiter relaxare faciatis ut quod in nobis. Licet prima vestrorum aggressione lesis et diuersis Iniuriis lacessitis faciliter tamquam in boni Communis, et pacis amatore invenire, et faciliter optiuere meruistis .. in vobis reciproca vicissitudine de- monstretur, prout autem in eisdem vestris litteris scribitis . subiungeutes et pe- tentes . quatenus efficere et disponere faciamus ne Subditi vestri durautibus presentibus pacis treugis inter nos alterutrim per Sacrosanctum Constantien. Concilium et Serenissimum prineipem dominum Sigismundum Romauorum et hungarie Regem carissimum fratrem nostrum dispositis tantis incomodis et inju ries que reuera minime nobis patent per nostros officiales et subditos offendantur quamquam audientia nostra continuais vicibus et fere cottidie Snbditorum no- strorum querelis lameutabilibus fatigetur qui diuersas et intollerabiles a vestris et signanter Neschouieñ. Thornneñ. Golubieïï. Brodniceïï Sweceïï. et aliis Com- méndatoribus oppressiones injurias atque dampna probabiliter se asserunt susti- nere prout id expositione Johannis Stymbarsky Nuncii nostri ad vos missi vestra amicicia clarius intellexit, hec facere et vestras in bac parte postulaciones admit- tere presto sumus licet nul lam borum ootitiam babeamus et de earum irrogatione penitus ignoremos placeat tamen viceuersa disponere quod nostri subditi et officiales seu Capitanei a tantis oppressionibus et injoriis quas a vestris sostinent 216 remaneant supportaii et quieti, Datum in Medica feria sexta in crastiiio Sanc torum Synionis et Jude apostolorum. Anno domini Millesimo Cuadringentesimo decimo septimo. Relacione Sbiguei Scolastici Sandomirieñ. Anle Regie prothono- tarii. — IL Annus 1418. Janussius palatinus de Gniewkow scribit Janussio heredi de Legendorf, generi suo, se omnem diligentiam adhibere, ut pax aeterna inter ordinem et regem Poloniae componi posset. Rok 1418. Janusz wojewoda gniewkowskî pisze do Janusza, dziedzica w Legendorf, ziçcia s\vPj¡o, iz wszelkiego przyktada starania, aby pokoj wieczny miçdzy zakonem a królem polskîm môj;l bydz zawartym. Valido et Strenuno Militi domino Janussio heredi de legendorf Iudici Terre Chelmeiï. Generi et amico nostro carissimo. . Salutacîone amicabili cum omnimoda complacentia et cum optamine omnis boni nunc et semper admissis. Valide et streune domine Gener et amice noster ca- rissime ex scriptis litterarum vestrarnm didicimus Quomodo animus vester de prosperis successions nostris bylaratur et ex eo quia Capitaneus sumus factus Terre dobrineiî. Amice dilecte scitote Quia talia vobis bene credimus prout et nos de successibus vestris prosperis similiter gauderemus Ceterum amice ca- rissime nobis scribitis qualiter Serenissimus princeps dominus Wladislaus dei gratia rex Polonie etc. dominus nosier generosus. Litteras suas ad pociores Strennuos utque Nobiles Terrigenas et ad omnes Ciuitatis Terre pomeranie transtulisset contra magnifícum et venerabilem dominum Michaelem alias Kuch 217 meister Magistrum geueralem-de prussía snumque Ordiuem Ordiuis beate marie virginis de domo Theutunica querulaudo quod cum eo et fratre ipsius illustris-. simo principe domino Alexandro alias Wytowdo Magno duce lithwanie etc. domino nobis generoso in Conuencione bac que in Weluna celebrabatur ad vnio- uem pacis perpetue uoluerunt deuenire Cum idem magnificus et venerabilis do minus Michael Magister generalis iuxta teuorem literarum vestrarum et copie in eisdem incluse se exponebat ad pacem perpetue cousequehdam et obtiuendam, Ex quorum oppositionibus non sentitis bonum finem amice carissime sciueritis quia in conuentione hujusmodi non eramus nee scimus quis sit ordo et posicio dicte conuenciouis, et de litteris querimonii ad partes vestras missis bucnsque uesciuimus, Insuper amice carissime scribitis nobis motu proprio ut si aliquam viam et modum ad inueniendam coucordiam et vnionem inter Serenissimos prin cipes dominos Regem Polonie Alexandrum Magnum ducem lithwanie fratrem ipsius nos tros dominos generosos et inter magistrum et ordiuem predictos scire et invenire possumus, mediante qua via et modo in auxilium nostris amicis dominos regem et magnum ducem ad coucordiam et ad vnionem pacis Amice carissime Scire velitis quia multas viae et diuersos modos scire et invenire possumus quibus dominos Regem et ducem magnum ex dementia ad unionem et concordiam cum consilio et subsidio nostrorum amico- rum faciliter induceremus Si ad eandem concordiam et ad unionem pacis magister et ordo vestri domini pie et comittive acclinarenlur ipsas concordiam et unionem humiliter inquirendo Nam multis et crebris vicibus a domino rege et domino duce nostris dominis generosis interim cum circa ipsos preseus eramus audiui- mus quod pie et multum libenter toto cum cordis desiderio cum magistro et or- dine ipsis ad omnimodam concordiam et ad unionem pacis perpetue vellent deue nire Nisi equitns a Magistro et ordine obuiaret, Super qua quidem concordia et unionem pacis ut iutelleximus ex nostris litteris velletis nostris cum amicis stu- diose ac summa cum diligentia vos interponere et laborare ad uoticiam magistri talia deducere volentes vt adhuc ad bonum finem ex ambabus partibus deuenire- mus Quod nobis ab amicitia vestra grate placet audire Igitur amice carissime ad inveniendam hujusmodi concordiam et ad vnionem pacis vos dispouatis cum amicis nostris quos habere potestis in partibus vestris querentes cousilia salubria et vias oportunas quibus possemus comportare talia et dum modo per consilia ve stra viam et modum inveueritis nobis in litteris vestris patenter describendo trausmittatis Et nos similiter toto cum cordis desiderio vnlumus cum amicis no stris diligentissime laborare querendo vias oportunas quas meliores possumus 28 218 lnvenire quas dum invenerimus vestre amicicie describendo Quatenus per adinventionem ambarum parcium inter dominos nostros cummune bonum et perpetuam pacem ordinare possemus. Datum in castro Bobrowniky die dominico Memento Anno domiui Millesime etc. decimo octavo. Janussius Palatiuus Gnewcouieii et Capitaneus Terre Dobreñ vester dilectus amicus. Ш. Annus 1418. Vladislaus, rex Poloniae, petit a Michaele Hochmeister, magistro generali, ut grate recipiat nonnullos subditos Polonos, qui bona sua in terris Ordinis sita vendere volunt. Rok 1418. Wtadystaw król polski prosi Mi elm ta Kuchmristra, wiclkiego roistrza, aby dobrze przyjaj pewnych poddanycb polskick, którzy dobra swoje w krajach zakonu lezqee, przedadé chcq. Venerabili domino Michaeli Cuchmester Ordinis beate Marie Hospitalis Irli- mitani domus Theotunicorum de Prussia Magistro generali Cruciferorum A m ico grate nobis dilecto. — Wladislaus dei gratia Rex Polonie Lylbuanieque Princeps Supremus et beres Russie etc. Venerabilis domine amice grate nobis dilecte. Sinceriiati vestre Streimos et famosos Cbebdam de Zlothniky. Subpincernam Cuyauieïï. Bartholdum de Wolemino. Geraldum de Sbislawe et Nicolaum de Coszemino Subditos nostros pleno recommendamus affectn, quos dum ad nostri instanciam ad vendendnm ip- sorum bona hereditaria que in dominiis Terrarum vestrarum Prussie habere dinoscuntur rite et efficaciter per vestram sinceritatem admissos, audissemus. 219 grato animo recepimus et iocundo, Pro eoque eidem vestre siuceritati iumensas graliarum referimus acciones Et at huiusRei negocium effectum sortiretur adop tât um, Eandem vestram sinceritatem desideriosissimis affectibus, quatenns eos- dem nostri contemplacione graciosius babentes recomissos ipsis et cuilibet spe ciales Securitatis et Salui conductus litteras, dare uelitis et destinare ut libere .... et sine quovis impedimento terrae vestras ingredi valeaut bonaque ipsorum huiusmodi venundare, et negocia circa eorundem vendicionem facere oportuna, quousque eadem duxerint venundanda, Datum Poznanie feria secunda infra Octavas Visitationis sanete Marie Anuo domini M° CCCC° decimo octano. Rel. Sbignei Prothonotarii. IV. Annus 1418. Rex Poloniae certiorem reddit magistrum generalem, Pontificem maximum sibi officia sua in concludenda pace cum ordine praestare velle. Rok 1418. Król polski uwiadomia wielkiego mistrza, iz Papiez ofiarowat mu swoje ustugi w zawrzéc si§ majaeym pokoju z zakonem. Venerabili domino Michaeli Cochmeister Ordinis Theutunicorum de Prussia Magistro generali amico nostro. Wladisiaus dei gratia Rex Polonie liihwanieque Princeps Supremus et heres Russie etc. — Venerabilis amice noster litteras vestras Nunccius vester ipso die Ñatiuitatis sancte Marie nobis obtulit quibus similes in Sentencia ante tres dies a preclaris 28* 220 simo principe domino Allexandro Maguo doce litwanie fratre nostro carissimo habuimns quas eidem domino duci uiiseratis Et quia Sanctissimus dominus nosier Papa scripta sua nobis direxerat per ipsa insinuaos quam ipsius Sanctitae decre- uerat Nunccios sollempues ad nos dirigere pro tract anda inter nos et fratrem nostrum Magnum ducem ab vna . vosque ac ordinem vestrnm parte ab alia per petua vnione pront de vestris litteris concepimus de dictis Nuncciis domini no- stri pape vos non latere Rescripsimus i taque Sanctissimo domino nostro pape ante tres septimanas petentes Sanctitatem ipsius quod buiusmodi Nunccios suos apud Sanctitatem suam retineret ob banc causam quoniam vobiscum diem Cou- uencionis in Weluna duabus septimanis post fes tum beai i Michaelis proximum recepimus de vnione et concordia inter nos fienda in christi nomine tractaluri verum quia de Nouaciuilate scripsimus per prius amicicie vestre qualiter iam cum dominis Archiepiscopo Gnezneu. Episcopis Prelatis et Barouibus nostris ad Conuencionem predictam per loca nostrarum venacionum proficiscimur et nostrum Iter continuamus vobis replicatis vicibus hoc ipsum notificantes Ñec ambigimus quin tos ad prefatam Conuencionem cumlywonieetAlmauieMagistris ceterisque Compreceptoribus et Consiliariis vestris similiter ve . . prout nobis per vestros Comendatores intimastis datum in Sandomiria feria sexta in Crastmo Natiuitatis sanete Marie Anno domini M° quadriugentesimo decimo octavo. Ad mandatum domini Regis Sbigneus prepositus Saudi floriaui ante Cracouiam. 221 v. Annus 1418. Querela regis Poloniae ad Marchionem Brandenburgensem de ordine tbeutonico, qui nonnullos subditos Polonos crudeliter necavit . Rok 1418. Skargakróla polskiego doMargrabiego brandeuburskiego na zakon, który kilku poddanych polskich okrutnie zamordowat. Wladislaus dei gratia Rex Polonie Litwanieque princeps, supremus et heres Rasie etc. Magnifico et praeclaro principi domino Frederico dei gracia Mar- chioni Brandeuburgeil et Burggrauio Nurenbergeïi amico nostra carissimo feli- cium semper successuum vota prospera possidere ac fraterni amo ris continua incrementa Magnifice et preclare princeps amice noster carissime Nouerit ve- stra sinceritas et omnium ebristifidelium agnoscit presentia sub qua studiorum laborum et curarum frequentia vbi sumptus vbi dampna et pericula non defuerunt grauissima pacem et federa perpetua cum ordine cruciferorum de prusia quesi- vimus post bella seditiones prelia, odia seu controverslas quas cum dicto ordine ut fuimus coacti recipere ad pacis oscula concurrentes mutue nos caritatis am- plexibus tractaremus et communi poteutia insidiis pagano rum quas semper ten- dunt fidelibus christianis tucins possemus occurrere et corno superbie ipsorum conculcato fidem christianam amplicare, pro quibus consequendis quantos am- basiatores nostri in sacro concilio constancies labores sunt experti non putamus a vestra noticia alienum Et licet amice carissime pacem tot semper prosequa- mur conalibus vt eciam v. s. sua mansuetudiue in fauorem nostrum multos ab eo labores pertulisset iamen nnllam nnllis modis consequi potuimus Postremo re- nenieutibus Ambasiatoribus nostris de concilio predicto et uostris uegociis pro quibus specialiter vacante Sede in serenissimum principem dominum Sigismun- dum Romanorum et vngarie Regem fral rem nostrum carissimum dum de constan cia in Narbonam voluit proficisci et ex post Summi pontificis electione subse- cuta in eundem summum pontificem et predictorum Romanorum Regem ante dis- solucionem concilü de alto et basso fuit per ipsos compromissum pendeute sine 222 — fine Magister Ordinis predicti nos per medium quorandam suorum conprecepto- rum et sursum iuclitum priucipem dominum Alexandrum fratrem nostrum alias Witaudum magnum ducem litwanie Reuerendus in christo pater dominus Theo- dricus Episcopus Terbacen cum debita instancia pecierunt Quatenus ad trac- tandam pacem perpetuam inter nos fratrem nostrum predictum Regnum et sub ditos nostros ab una et Magistrum cum Ordine cruciferorum de prussia ab alia partibus aliquem locum et terminum competentem eligere dignaremur Nos uero locum ipsis Welunam in partibus litwanie Tredecima die mensis Octobris pre- fiximus vbi nobis et fratre nostro predicto cum prelatis principibus et Baronibus tiostris non sine magnis laboribus et sumptibus constitutis Et ipse magister si militer cum suis interesse non neglexit, Tunc autem ad tractatus venietes Ht pa cem optatam sicut plenam de hoc habuimus fiduciam potuissemus adipisci omnes vias acomodas et possibiles concordie ipsis per nostros prelatos et Barones at- tulimus ultra quas vix potuisseut reperiri apriores et tantam eis de nobis por- reximus equitatem ut esset iucredibile immo crudelitati vicinum tam submisse mauswetudiuis equalitatem refutare, Post bec fere nouem diebus in spem con cordie permansimus ut saltim exortationum et oblacionum nostrarum, illos con- stans nostra perseuerancia conuicisset Ipsi uero in solita pompa et pertinacia permanentes maiori quam vmquam elati iactaucia oblationes nostras tam humiles despexernut nec ipse magister et sui ordinis Commendatores licet fuissent nobis in proximo taute fuerunt bonestatis ut saltim nobiscum personaliter convenissent sed ne occasionem aliquam allegare potuisseut a votis se concordie subtraheu- dum, Arbitrium predicti serenissimi fratis nostri Romanorum et vngarie Regis durante trengispacis presentibus inter nos et predictos cruciferos ad festum sanete Margarethe proximum per sanetissimum dominum nostrum papam et sere- nitatem ipsius stabilitis per viam juris et concordie exequendis ipsos non cessa- uimus invitare qui tamen nescimus qua ipsum pensantes levitate aut qua subnixi fiducia au si sunt illud declinare referentes se ad arbitria quorundam prineipum et ciuitatum quos in ipsius arbitrium flectere non uolentes fraternitatem suam Iterum nominamus ad hoc ipsum ut possit sua fraternitas inter nos assumpta ad se f. v. et aliis quibus placeret principibus et personis quos ad hoc sua fraterni tas eligeret super huiusmodi negoeiis arbitrari et que omnia consentire uolue- runt sed solum pertinaciam intendentes vacuos nos et sine spe concordie di- miserunt Et aliud frater carissime non licuit preterire sed vestre caritati expe nere cum querela quomoda quidam Commendator Ordinis de Tuchla, quosdam nobiles Regni nostri indigenas condicione graues in spem treugar um per sane 223 tissimum dominum nostrum papam et predictum dominum Regem Romanorum fratrem nostrum Inter nos ad ordinem predictum factarum nostris negociis inteu- deretque nec aliquas paventes insidias tamquam tam solida treugarum pace affidati incautus apprehendens infra metas regni nostri crudeliter interfecit pe- dibusque ac manibus trunkatis iam extinctosproiecitin vndas et alios stipite sus pendit, treugas auctoritate predicti sanctissimi domini nostri pape et serenis- simi fratris Romanorum et vngarie regis fírmatas offendere non expavens Cur reuera dira fuisset continuo talis inflicta nisi nos reuerentia sedis apostolice in observatione treugarum buiusmodi in pietatem conuertisset, Si quis autem hiis nostris relatibus i'raternitati vestre oppositum suggereret fidem illi subtrahat, quam que scribimus plenam optinent verilatis claritatem, Quocirca sinceritatem vestram petimus et rogamos ex intimis attenta nostra iusticia qua tanta fulcitur inansuetudo digncmini vestram nobis assisteuciam et consilia impartiri omnibus- que vestris ac extraneis per ierras et dominia vestra ad ipsorum subsidia se transferre volentes traussitum probibere uti sinceritas vestra a domino rum et vngarie Rege accepit in commissis. Datum in Wilna vltima die Octobris Anno etc. XVIII. Relatione Sbignei de Oleschuitza prepositi Sancti floriani Cracouieii. 224 VI. Annus 1418. Querela regis Poloniae ad principes ecclesiasticos et seculares contra ordincm, qui in conventione Welunensi omnes propositions pacis rejecit. Rok 1418. Skarga króla polskiego do ksiazat duchownych i swieckich przeciw zakonowi, który na zjezdzie wielunskim wszelkie propozycye pokoju odrzucit. Wladislaus dei gratia Rex pulonie Littwanieque priuceps Supremos et heres Russie Tniuersis et singulis principibus tam ecclesiasticis quam secularibus Necnon ducibus langraviis comitibus Baronibus Militibus Nobilibus Comilalibus et aliis cujuscunque status aut condicionis hominibus ad quos presentes peruene- rint Salutem fraternam caritatem benivolenciam et fauorem semperque justicie professionem fateri Reuerendissimi et venerandi in christo patres et preclan incliti Illustres Magnifie! Nobiles et famosi fautores fratres et amici nostri caris- simi grateque nobis dilecti Ecce licet omni desiderio et f au ore ad pacem cum cruciferis de Prussia diuersis studiis aspiremus Nunc coram sacro concilio Con* standen Nunc coram Sereuissimo fratri nostro carissimo excellentissimo domino Sigismundo Romanorum Rege semper augusto et bungarie dalmacie croacie etc. Rege ad omnem se possibilitatem offereutes quam eciam et hactenus offerimus bec aut em tanta luceant claritate ut nequaquam vestram potuerint noticiam pre terire Nuper autem credentes proinde faciliorem coueordie additum recipere cum ipsis in certo loco et termino dicto Weluna conuenimus non sine magnis laboribus et impensis cum nobis a nostro domicilio ad locum couuencionis resta- bat via grandis que valde lougam distanciam et via rnm incomoda plu rima con tine- bat eciam si majora nos pati contigisset discrimina tanta fuimus pacis capti dul- cedini ut pro ipsa cousequenda laborem repuguassemus pro quiete Attamed dum fuissemus in loco connentionis predicto hincinde ne quidpiam aparte aduersa potuisseut allegari quod vota concordie impedireut vel aüquid obiti nostre Ma- jestati quo fiuis ipsius et executio iutercipi valnisset ad omuem benivoleutiam nos posuimus ad tan tum descendimos quod aliis temporibus quibus inter nos 225 exorta est dîsseusio minime hoc habuimus in concepta ymo tante nos ob pacis adipiscende comoda humilitati dedinius ut eciam proprietatibus uostris et Regni nostri non paucis destitui volp/mus. . Tamen apud eos nec nostre humilitatis ob- lacio nec tam addens pacis denocio proficere potuerint quin ipsi concepta nostra benivolentia et omnibus viis paci ac comodis quas ipsis tocies iam porreximus refutatis vota nostra cum tanta " benignitate pacem edificantes despexerunt tum itaque non possumus tot arduis adhibitis conatibus pacem optatam cousequi ne quid nobisArbitramur imputar! si rogamur injurias nostras et molestias quibus sic ab ipsis regrauaiaur modis necessariis propulsare, Quocirca vniversitatem vestram petimus Quatenus hiis nostris posiüonibus receptis quibus animum no strum in excusátionem nostram informauimus fidem eis placeat tamquam veris et nullis ficciouibиs commixtis adhibere omnia veritati reputantes coutraria si que eis opposita uel aduersa fueriut a quocunque iucultata uel suggesta, Et nichilo- miuus velud pacis et iusticie Zelatores dignemiui et velitis parte nostre quam prestante altissimo versa fuerint cum tanta frequentia ceruitis in earum prosecu- tione deferuere fauores impertiri et sinceriter adhibere, dirigimus autem ad vos Nobilem Maternam Baudissen familiarem nostrum fidel em dilectum exhibito rem presencium cui hec et alia vniuersitati vestre referenda commissimus ut ea tena- ciori commendans memorie Sinceritatem vestram de eis pleuius iuformaret pe- tentes et in desideriis obtinentes Quatenus sibi fidem in hiis que sinceritati vestre hac uice retulerit placeat adhibere per omnia creditiuam. Datum Wilne in vigilia omnium sanctorum Anno domini M°. CCCC°. XVIII°. Ad relationem Reuerendi patris domini Alberti Episcopi Cracouieñ Re- gum Polouie Cancellar. — 29 226 VII. Annus 1418. Declaratio regis Poloniae, missa ad omnes spirituales et seculares principes, se pacem cum Online frustra tentavisse componere. Rok 1418. Deklaracya króla polskiego, postana do wszystkich duchownycb i swieckich ksiqzqt, iz nadaremnie usitowat zawrzec pokoj z zakonem. Wladislaus dei gracia Rex polonie lithwanieque princeps Supremus et heres Russie etc. Vniuersis et singulis principibus Spiritualibus et secularibus Nec- non ducibus langrauiis Comitibus Baronibus Militibus nobilibus Communitatibus et aliis cuiuscunque status aut conditionis bominibus ad quos presentes perue- nerint, Salutem fraternam caritatem benivolentiam fauorem semperque iusticie professionem fateri Reuereudissimi et in christo patres ac preclari incliti Illustres magnifici nobile« et famosi fautores fratres et amici nostri carissimi grateque nobis dilecti Бece licet semper omni desiderio et fauore ad pacem cum crueife- ris de prussia diuersis studiis asspiremus nunc, coram sacro concilio Constan- cieiï. nunc coram Serenissimo fratre nostro carissimo excelleutissimo domino Sigismundo dei gratia Romanorum Rege semper augusto et vngarie dalmacie Croacie etc. Rege ad omnem nos possibilitatem offerentes quam etiam et hacte- nus offerimus bec autem tanta lucent clarilate ut nequaquam vestram potuerit noticiam preterire Nuper autem credentes proinde faciliorem aditum concordie reeipere cum ipsis in certo loco et termino dicto Weluna conuenimus non sine magnis laboribus et impensis Cum nobis a nostro domicilio ad locum conuentionis restabat via grandis que ualde longam distantiam ad viarum incommoda plura continebat etiam si majora nos pati contigisset discrimina tanta fuimus rapti pacis dulcediue ut pro ipsa consequenda laborem reputassemus pro quiete Attamen dum fuissemns in loco couuentionis predicto hincinde constituti Ne quidpiam a parte aduersa potuisset allegari quod nota concordie impediret uel aliquid obici nostre majestati quo finis ipsius et executionem iutercipi valuisset ad omuem benivolentiam nos posuimus et ad tantum descendimus quod aliis tem 227 poribus quibus inter nos exorta est dissensio minime hoc habuimus in conceptu ymmo tante nos ob pacis adipiscende comoda humilitati dedimus proprietatibus nostris et regni nostri non pancis distitui voluimus Tamen apnd eos nec nostre humilitatis oblacio nee tamen ardens pacis deuotio potuerunt proficere, quin ipsi contempta nostra beniuolentia et omnibus viis paci ac comodis quas tociens ipsis iam porreximus refutatis vota nostra cum tanta benignitate pacem edificaucia despexerunt Cum itaque non possumus tot arduis adhibitis couatibus pacem op- tatam consequi non imputabit nobis vestra care siuceritas si Cogamur injurias nostras et molestias quibus sic ab ipsis inpugnauiur modis necessariis propul- sare, Quocirca sinceritatem vestram petimus quatenus hiis nostris expositionibus receptis quibus quatenus vestrum in excusatiouem nostram informamus fidem eis placeat tamquam veris et nullis ficcionibus commixtis adhibere omnia veritate reputantis contraria si que opposita uel aduersa fuerint, a quocunque incultata uel suggesta, Et nichilomiuus velud pacis et iusticie zelatoris dignemini et velitis parte nostre quam prestante altissimo cum tanta sedulitate in eorum prosecutione deferuere fauores impertire et sinceriter adherere dirigimos autem ad sinceritatem vestram nobilem Yvonem de Wrwla familiarem nostrum fidelem dilectum presencium ostensorem Cni circa hec fraternitati vestre referendo com- misimus ut sinceritatem vestram de ipsis plenius informaret. Petentes et in de- sideriis ob tíitentes quatenus sibi in hiis que sinceritati vestre retulerit placeat ad hibere creditiuam. — Datum Wilne in vigilia omnium sanctorum Anno domini M° CCCC° XVIII°. Ad relatiouem Reuerendissimi patris domini Alberti Episcopi Cracouien Regni Polonie Cancellar. — 29' - 228 vm Annus 1418. Adtestatio nonnullorum extraneorum delegatorum de irrito studio concludendae. pacis inter Vladislaum regem Poloniae et Witowdum ex una, et ordinem ex altera parte. Rok 1418. Zaswiadczenie niektórych zagranicznych postów o bezowocnem staraniu zawarcia pokoju miçdzy Wtadystawem królem polskim z jednej, a zakonem z drugiej strony. Wir Wilhelm Grafe czu Elbirstein Rath und sendebote des durchluchtigeu ffursten und herren herren Lodwigs pfalczgrofes bey Reyne des heyKgen Rö mischen Reyches Erczirochseses et cet und hertzoges in Beyern et cet Crafft uon Elkerhuwczeu hofemeyster, Herleman uon Beuderscheym Ritther Ret he und Sendeboten des allererwirdigsten in gote uaters und herren herren Johan nis der heyligeu kurchen czu Mentz Erczbischoffes des heyligen Romischen Reyches Erczcancellers in dntscheu landen et cet Thomas Mas Canceller, Han nes uon Nu wkirche Ritthere, rothe und sendeboteu des Erwirdigen in gote uaters und herren berreu Conradts der kirchen czu Breslaw Bischofes und hertzoge in Slesie et cet. Conradt Bischoff der Stadt czum sundeBurgermey- ster et cet. Bekennen mit diesem offenem briefe das in der iarzahl unseres . herren uyrczenhundert. In der achtczehenden uyrczen tage noch senteMichels thage ein fruntlicher tag gehalden ist uff der Mymel under Welun czwuschen dem Allerdurchluchtigsten ffursten und herren herren Wladislav konynge czu polan und dem Irluchten ffursten herrenAlexandro anders Wytowdt Grossfur- sten czu littawen und Russen et cet. Iren hellfern und beylegern nоn eуne und dem Erwirdigen und geistlichen herren herren Michel Cochmeyster hoemeyster dutschen ordens seyme gannczen Orden helfern und beylegern uom andern teile alldo czu arbeitende umb eynetracht und frede uff. welchem fruntlichen tage 229 haben sich die sachen also verlowffen noch mancherley uorderungen, antworten und wederreden so schigten die obengeschrebeue herren ffursten czu dem her ren homeyster Ire achthare Relhe uff das werder seynes legers in der Mymel gelegen also werbende wolde der herr homeyster geneiget seyn czu frede Szo wolden Ire herren des gleichen auch thun unde uns des willen dassz der ewige ffrede diste bas gehalden wurde mit grenitzen et cet. so uorderten sie die landt Samayten et cet. Sudawerlandt halb et cet. das Slos Nessaw et cet. das landt Michelawunde die dorfereMoryn, Orlawet cet mit allen irenczugehorungen ewig lich abeczntreten der oben geHanten herren konynge unde hertzoge sindt das In eyn snlchs und dennoch mee uor czeyten geboten weer. Üuch worben sie alze der here homeyster meynt dem Briefe des ewigen fredes czu Thorun gemacht noch czn geen et cet. der were obirfaren uon dem Orden und wollden dem auch uorbass nycht halden Sunder als Iren herren dîgke angeboten were die sache czu bleyben an unsserm heyligeu natter dem babste noch ufweisnnge desselben fre- debrefes czu Thorun wend inu der oben geschreben unser heyliger uater nulich an das ampt kommen weer und uil czn schigken hette unde künde sulcher sachen nicht uffgewarten uon anderer notliche gescheffte wegen der heyligen kirchen Ouch wurden sachen gar lange uorczogen In seyme hoffe und иШe bey czwenzig adir dreyszig iarn nicht ende nemen, umb des willen so wnlden Ire herren gerne Irer sachen bleyben bey dem allerdurchluchtigsteu ffursten und herren herren Sigismundo Römische und Ungerische et cet. konynge das der macht hette _die czu richten in fruntschaft adir im rechte welches her welde, doch das das ein ende neme hye czwuschen dem neesthkommenden sente Margarethen thage als der frede denne usgceht et cet. Doruff antworte der herr hoemeyster das her die seyuen schigken wolde des andern thag3 den obenegeschreben herren fursten In irer keginwortickeyt czu antworten durch und mit den seyuen unde als wir uorgenannten gesandt wurden uon deme herren hoemeyster mit uil andern wirdiger prelaten, ritthern, knechten und ouch des Ordens und qwomen ken Welun und wolden denselben herren fursten geant- wort haben uon des herren hoemeysters wegen do woren die herren fursten hinweg Sunder sie hatten etzlicher Irer Rethe do gelossen die antwort cznuor- horen, den auch also ward geantworth. Czum Irsten als sie gefordert betten uil landt und luthe die der Orden dach uil iare Inne und her bracht halt in gutem langen besitzen, dor obir ouch der Orden gutte beweyszunge bette mit briffon und mit herkommen und sunderlich der richthriff czu Thorun gegeben eygentlieh usweisei, den die obenegeschreben Irluchten fursten und herren selbis mit Irer 230 Maiestet ingesegile uorsegilt hetteu und sich uorschreben und glowbt mit ereu und treuen czu halden mit Iren prelaten forsten und Edelingen und Steten der landen Polau und littawen die do mete uorsigelt haben mit sebin und dryssig ingesigeln den selben briff der Allerdurchlauchtigste uorbenumpte ffurste und herre et cet Romischer und Uugerischer konyng et cet. unsszer genediger herre mechtig und unuorbrochlich usgesprocheu hat und georteilt ouch under seyner Maiestet ingesegel und wir boten die selben ret he an Ire herren czu bringen den Orden dobey lasen czu bleyben Onch so нere In sulch gebot ouch ny an ders gescheen denne do sie das arme laudt prewssen czum andirn mole mit ge- walt angriffen und obirczogen haben solche recht und redliche geboth die Li geboten woren . uff das sie uon mort und brandt und kirchen uorwustunge uff- horteu das sie ye nicht woldeu uffnemeu sonder gar uil mee mordtens, brandies und kirchen uorstorunge meerten. Ouch haben sie selbins bekanth das das nicht czu der czeyt wart uffgenooimen abir als Ire herren meyuten Irer sache geuczlich czu bleyben bey unsserm genedygen herreu dem Romischen und Un- gerischen et cet. konyuge In der fruntschaft adir im rechten welches her wolde synt der ufftegenannte unsser heyliger vater der Pabst nicht mussze hette uor andern gescheffteu et cet. und die sachen lang uorczogen mochten werden et. cet. Dor uff antworten wir uon des homeysters wegen das der ufftegenannte unsser genediger herre Romischer und Uugerischer et cet. konyng uor usge- sprochen hette bey dem usspruche sie nicht welden bleyben und uorslugen den als uorberurt ist, nu were czu uorchten das desir abir nicht gehalden wurde. Ouch hatten sie uor czeyien gesprochen sie horten nicht under das Romische reych Sunder under des Pabstes gehorsam. So meyuten wir ouch dar nymandt byllichen denken sulde umb heengelegte uorrichte, uorschrebeue und uorbriffte sachen uon nuwes eynen hindergank thuen und were ouch nicht recht. So were ouch der Orden des ufftegeuaunte herren Romischen und Ungerischeu et cet. konynges nicht mechtig seynen genaden eine genannte czeyt czu setczogen-czu eyme ussproche wend seine genade hette uil czu schigken uon des heyligeu reiches wegen Sunder der herre homeyster wolde alle seiner sachen gerne bleyben im Rechten bey dem ufftegenannten unsserm heyligeu uatere dem Pabste der beyder partheie obrister richter were und das seine heilickeyt eiuen neme- licheu thag beydeu theylen setcze uff deme sie Ire beweysuuge welcherley sie wereu uorbrengen mochten und dor obir seinen ussproch ihete als der allererst gescheen mochte. Ouch so bette seine heilickeit gesprochen das Im dese sache under andern swereu sacheu der cristenheyt uaste anlege und hette ouch 231 fruntliche tage uff denneest uorgangenen sente Symonis und Judice t Ii ages dor nmb gesatzt uff den seine heyligkeyt die seynen wolde dorczn schigkent haben die sel bin tage die obegeuannten herren fursten abeslugeu und nicht warten wol- deu sunder derherre homeyster hette die gerne gehalden als her In das ouch hette geschreben doch umb grossers gelympfes und ouch umb des willen das beyde heupt der cristenheyt solche sachen richten und in ewigen czeyten bleyben sol den nnuorbruchlich. So boten wir non des herren hoemeysters und seines Ordens wegen aller sachen und czusproche die eyn teil wedir das ander haben mochte czu bleyben in dem rechten adir in der fruntlikeyt umb alle umberichte sachen bey dem uilgedochten unsszerm heyligen Vatere dem Pabste und dem Allerdurchtuchtigesten herren fursten Romischen und Ungerischen et cet. ko- nynge unsserm genedigen herren Adir an unsserm heyligen Vatere den Papst und seine Cardinales adir an den ufftegedochten Allerdurchluchtigesten fursten, herren Romischem und Ungerischem et cet. konynge und des heyligen Romi schen Reyches korffursten adir an den obenegenannten unssern herren Romi schen und Ungerischen et cet. konynge und an die Allererwirdigsten in gote vatere und herren herren . . . Erczbischoffe der heyligen kirchen mentz, Tryre und Colln und an den Irluchten fiursten und herren hertzog Lodwig pfalczgrafe beyReyne et. cet. des heyligen Romischen Reyches korffursten Adir an die uire obengenannten unsser herren korfursten alleyne die do czu wol beyeinander sein gessessen. Adir an die Irluchten ffursteu und herren hertzog Rudolf von Sachsen, herren Marggraf Frederich czu Rrandinborg und herren Marggraffen Frederich und Wilhelm czu Meyssen. Adir an die Irluchten fursten und her ren herren Ernst, Willehelm und Heynrich hertczogen des achtharen huwszes non Reyern die ouch bey eynander sein gesessen. Adir an die Irluchten fur sten und herren hertczog Lodwig von Beyern und pfalzgrafe et cet. von Frank reich genanndt und Marggrafe Bernhard von Baden und an den herren und Grafen Ewirhart von Wurtemberg die ouch wol bey einander sein gesessen. Adir an die geistlichen fursten und prelaten czu Wirczborg, Bobenberg und Eysteten der kirchen bischoffe die ouch wol dor czu gesessen sein. Allsampt unsere gunstige gnedige herren. Adir an die achtharen stete die die hensze genanndt sein do uilErbarer und Achtharerund weyse luthe dorinne seyn. Ouch als die obenegeschreben fursten sprechen das der herre homeister und sein Orden den uorgerurten briff des ewigen fredes czu Thorun gemacht gebrochen haben und meynen den dor umbe nicht czu halden. Doruff haben wir geant- worth uon des herrén hoemeysters wegen das her und die seynen den gehalden 232 haben und noch halden und оиcЪ dem selbin briffe noch geeu wellen und haben ouch alle czeyt das geboten abir dem selbki briffe und ewigen Freden haben die fursteu kegen den herren hoemeyster und dem Orden nicht genug get han und der herre hoemeister wolde des ouch gerne bleiben bey den uorgeschreben for sten und herren In der obenusgedruckten Weyse wurde uon den dirkannt das sie uumeohtig siilden seyn adir weren . der herre homeyster wolde gerne dor uon lasszen. Wurden sie aber mechtig geteilet das Is ouch dor bey blebe, dor obir so boten wir den Erwirdigen in gote uatere und herren herren Theodori- cum Bischoff czu Darpt, der denselbin thag beworben hatte, und do bey als ein mittler was das seine uaterlicheyt solche so grosse- irbitungen die wir uon be- uelunge des herren hoemeysters und des gauntzeu Ordens gethan heiten ge- ruchte czu herczin uemen unde der gedechtig sein und woste seine uaterlicheyt an der bequemere und redlicher weyse czu frede gnade und fruntschaft das her die durch gottes wille uorgebe Und offenbarte . der homeyster und sein Orden wellen die ouch gerne uffnemen et cet. und als der herren flursten reibe dese sulche antworth uon uns innegenommen betten furbas au Ire herren die czu brengen. Szo sandten dor noch des andern thages die obenegenanuten herreu fursten Irer schreiber eynen czu dem herren homeyster mit eyuer sulcheu ant worth das die herren fursten semelicher des hoemeysters irbitungen keine uff nemen welden sonder irer sachen bleybeu welden noch irer erstuorgegebenen weyssen alleyne bey dem ufftegenannte herren Romischen und Ungerischen konynge Went seine herreu die underscheit der uorbenumpten fursten und her ren also us slechten worten nicht gedechtig wereH et cet. und dorumb so saute der herre homeyster alle die obenusgedruckte dirbitunge den selbiu herrin fur sten uorslossen unde uorsegelt in seinem briffe und dirbot sich dor obir an dese nochgeschrebene fursten und herren An hertczog Hannos und hertzog Otthen czu Beyern und Pfalczgraffeu et cet. unde an herren hannos Burggraffeu czu Nurmberg, Adir an die Irluchten fursten und herren herren Ernst, Frederich und Albrecht hertzoge czu Osterreich, Adir an die Irluchten fursteu und herreu herren Reynoldum czu Geln und czu Gulich hertzog und herren Alff hertczog czum Berge und den Irluchten fursten hertzogen czu Clewen, ouch allsampt unsere gonstige genedige herren und der herr homeister bat uon dem herreu konynge uon Polan und herren hertzoge Wytawdt des eyue brifflich antworth, die Im bis uff disen heutigen thag nicht ist wurden czu bekenntnisse deser obengeschrebene und das sich die allso uerlowffen haben. So haben wir uorgenannle äussere Ingesegele an disen briff mit rechter Wissenschaft 233 lassen beugen. Der gegeben ist uff dem howsze Marienberg am santage nach Allir gotes heyligen thage In der obenegenannten iarczal gottes de« berrea. m IX. Annus 1418. Epistola hominum equestris ordinis et civitatum Prussiae ad regem Poloniae, ratione actorum in Concilio Constanciensi. Rok 1418. List álachty i mieszczan pruskich do króla polskiego z powodu dziataá aoboru Konstancyenskiego. Dem Allerdurchluchsten Fursten vnd Grosmechtigen gnedigen Herrn Wla- dislao koninge czu Polen Obirsten Fursten czu 'Lytwan etc. vnd Ërblinge czu Russen Empitten wir Ri ttere vnd Knechte vnd Stedte der Lande czu Prusseu etc. Demuttigeu vnsir willige dirbeitunge an euwer koniglichen gnaden vor emtpfangen Allerdurchlucbster Fnrste Grosmechtiger koning vnd gnediger Herre ewir Hochwirdigkeit Brief der an der Mitwochen vojr der heiligen Apo stelen tage Simonis vnd Jtidä czu Tracken Gegeben vnd vus vorbrocht ist, haben wir wol vornomen vnd vnder andern reden doriune dorczalt wirt, mit was arbeit vnd fleissein euwer Grosmechtichtikeit Sendeboten im Concilio zu Cost- nitz sich gearbeith haben vmbe einen ewigen Frede den czu befolgende mit vnserm gnedigen Herreu Homeister vnd sinem Ordeu etc. Grosmechtiger Herre koning wir vornemen wie die sachen czu Costuitz sich derfolget und wies sich des ne gedachten vnsirs gnedigen Herrn Homeisters Sendeboten aldo ergeben haben, das sie nicht alleyne vnserm allerheiligesten Vater deme Pabeste vnd seinen Cardinalibus sunder auch den Nacionibus vnd sust vaste vil andern hoch- wirdigen fursten vnd Herrn Beide Geistlichen vnd wörtlichen, also offenbar vnd clar das vns nicht fuget noch not ist forder davon zu scriben Aber als euwer 30 234 durchlauchtigkeit ouch nu schriebet wie euwer gnade vf dessen nechst ge- faaldeu tage vnde weliu vnsern gnedigen Herren Homeister md den sei nen mogeliche weisen vnd bequeme wege der eyntracht vnd des fredes hetten lassen vorgeben. Aller du rchluchtigster Forste wir sien von vnsern Eldesten dessen Landes der nicht wenig ist vnd nemlich ouch Gesten vnd fremden der schrifte wir geseen vnd gehort haben die vi deme tage alsamt gewest sien, Bedutlichen das berichtet das vnser gnediger Herre Homeister mit so grosser demut, als her immer mocht lis entgegen gehn mit eutwertungen vf die Gewerb die von den Euvern aldo vorgegeben wurden vnd vfs letzte gar mogeliche redeliche vnd creftige derbietunge muniliche hat lassen thon die seine gnade auch iu Schriften sante euwer koniglichen Hochwirdigkeit vorslossen in eeynen briefe Aber sind wir nicht wissen ap euwern gnaden ymaud anders icht vorbracht hat Adder ap vnsirs gnedigen Herren Homeisters schrifte mit seiner dirbietunge euwer konigelicheu Grosmechtigkett sein vorkomen So senden wir nu die Abeschrifte des Briefes und derselbigen derbietunge unsers gnedigen Herren Homeisters und der seinen von nuwens bie desem Briefe euwern konig lichen gnaden die wir bietten mit andachtigen fleissigen beten wil ewer konigli che Hochwirdigkeit semeliche vnsirs gnedigen Herrn Homeisters derbettunge in deser weise als die in desen beigesanten Schriften ist vs gedrucket. Hew- thes tages vfnemen, das gerucht Hochwirdiger Herre koning vnserm gnedigen Herren Homeister nach daruff czu schriben entlichen euwer antwort Wir wel len unsern Herrn Homeister so getrwlich anlegen, vnd wissen in mit den seinen zu sotauer redelichkeit, so gewis das seyne gnade der Irbietunge vnczwiefe- lichgeung tut, die vmber gescheeu ist mit rate der wirdigen seines Landes Pre- laten vnd dar nehst mit seines Rathes gebietigern vnd den Eldesten vom Lande vnd Steten deses gauczen Landes etc. die mit Im gewest sien vf deme tage vortme Hochwirdiger gnediger Herre vns hat der strenge Hanns Birkenhaupt euwir gnaden Hauptmann zu Bromberg gesand euwer konigliche Briefe mit den seynen die entlicheu eyne sulche clausula korczlich inne balden, das durch vns euwer Briefe nicht vorholen sunder obirall vorkundiget wurden und ap wir die vorpusscheu wolden, so mochten sie doch nicht vers weg en bleiben vnd sulden vns auch gedacht werden etc. des so haben wir Rittern knechten vnd Steten deses Landes dieselbigeu Briffe lassen vorbrengen und auch lesen nach der aller Rathe vnd gutduncken schriben wir daruff desse antwurt euwer gnaden vnder vnser hernachgeschrebeu Hanns von logendorfs Ritter vnd laudrichters des colmischen Landes mit samt der Stette Colmen vnd Thorn Otto von Mach 235 witz Ritter vs dem gebiethe czum Elbinge mit samt der Stadt zum Elbinge Nielas Tolkes Ritthers mit samt der Stadt czu kouigsbergh Asweren Land richters im Gebiethe czur Schwetzen mit samt der Stadt czu Danzig ange druckten Ingesiegeln der wir gebracht haben czu der czyt im namen der andern Rittern und Knechte vnd Stedte deses Landes. Gegeben zum Elbinge am Tage Conceptionis Marie der Achtharen Junefrauen im XIIIlCden vnd im XVIII** Jare. 30* €«p»t JUL Acta diplomática régnante Vladislao Jagiellone, de Anno 1119. ШшпшШ XI» Akta djplomatjczne za panowania �?�?Iadysiawa JagieHy, z rota 1419. i. Annus 1419. Conditiones pacis a rege Poloniae, a Magno dace Alexandra (Witowdo) et a ducibns Masoviae in Conventione Gnievkoviae ordini porrectae. Rok 1419. Warunki pokoju od króla polskiego, od wielkiego ksiçcia Alexandra i od ksiaia,t mazowieckich na zjezdzie w Gniewkowie zakonowi podane. lsta sunt petenda ex parte Serenissimorum principum dominornm Wladislai Regis Polouie et Alexandri magni ducis litwanie ac dominorum Janussii et Se- mouiti ducum Mazouie necnon Reuerendissimorum pal rum dominorum Nicolai Arcbiepiscopi Guezueü. et primati, Jacobi Ploceiï. et Johannis Wladislauietí. 237 Episcoporum etc. et Coadintorom ipsoram in effectu perpetue concordie per nunccios domiui nostri pape si deo placebit faciende. — Primo et principaliter, Quod Ecclesie Cathedrales videlicet Gnezneñ. VYla- dislauieïï. Ploceiî circa eorum bona jura et priuilegia et libertates per magistnm et Ordiuem conseruentur et pro dapmnis Ecclesiarum predictarum fiat per eos- dem magistrum et ordinem recompensa pro ut boc ipsum tune dum predicti Se renissimi principis Rex et wytawdus exercitualiter in prusia fnerant in oblacio- nibus per ipsos cruciferos eisdem Serenissimis principibus factis et exhibitis continetur. Item easdem oblaciones quas tune fecernnt predicti Cruciferi ipsi clarissimi principes nunc volunt propter bonum pacis perpetue faciende et iirmande accep- tare, in primis quod Castrum Zlotharia, quod in scandalum et contemptum Regie majestatis demolitum est reedificetur. Item quod terra Michilouiëil cum Castris Nessaw et Jesnitz cum omnibus vil- lis et pertinenciis ipsorum necnou villis Morzynaw Orlaw et Nowawes et cum medietatibus fluniorum drewancie, Wysla, ac Moleudinis in lubitz et aliis ubi- cunque in eisdem fluminibus et in Terra et circa castra predicta erectis et naui- giis ac emolimentis et utilitatis singulis Sereuissimo principi domino Regi et Regno ipsius debent remauere. Item predicta flu mina erunt pro Hmitibus perpetuis inter terras regni et Regis ac Terras pomeranie et Culmen pro ut in antea semper fuerunt in ipsorum flu- vium medietatibus Ita quod vniuscuiusque partis medietas vtrorumque fluminum sit limes perpetua notabilis atque firma prout coram Benedicto de Macra suf- ficienter est probatum. - Item limes Terre Mazouie faxte tenorem litteraruin Magistri et Ordinis in sno доЬоre permaneant ac eciam conseruentur pro ut etiam coram predicto Bene dicto super eisdem limitibus sufficieuter est probatum. - Item de Castro dryzno dominus Rex non vnlt quidquam agere coram domino Rege Romanorum sed petit hoc Castrum áb ordine quia idem ordo per violen- ciam tenet illud ante gwerram piimnm tempore pacis occupatum et antiquam Rex Romanorum nouam Marchiam ipsis dederat in obligaiiouem. Item in partibns Litwanie et Samaytharum incipiantur limites et Marisalso vsque ad flunium Memel Ita quod Castrum Memmel maneat prout est in terra Samaytharum, et ipsa Terra Samaytharum cum eodem Castro perpetuis tempo- ribus circa dominos Regem et Magnum ducem litwanie rema neat couseruata et ascendatur. Idem flunius sursum usque ad introitum flunii Scheschuppa et as 238 oendendo sursum eundem flnuium Scheschuppa usque ad introitum flnuii Scher- winta ac ascendendo sursum flnuium Scherwinta usque ad introitum flumiois lieppuna continuando eundem fluuium sursum usque ad oppositum lacus dicti Gwyesricz Ita quod lacus maneat circa Ordinem et ab eodem lacu directe traus- eundo per solitudines recte et directe ad loca nemorosa et deserta usque ad lacum qui dicitur Camen et ab eodem loco vsque ad limites terrarum ducum Ma- zouie quo ad unam partem. Item ad aliam partem inter Terras Samaytarum et Liuonie continuando in marisalso usque ad introitum flunii qui dicitur A. et as cendendo eundem fluuium sursum usque antiquas grenicies terrarum predictarum et easdem obseruando inter terras Samaytarum et Russie per eundem magnum ducem Htwauie possessas et terras liuonie predictos limites designantur et describuntur. — Item ordo ultra premissa omnia exhibuit et voluit dare quadringenta milia grossorum latorum pragen. sexagenas quas dominus Rex nunc vnlt acceptera cum illis prescriptis et ad formam debitam reducendi Ita quod omnibus alus que per concordiam in Raczans et Thorun facta et ordinata fuere et in nichilum re- dactis ad noue intemerateque et inviolabilis concordie, ordinem modum et for- mam ac iuscriptione inter ipsos Sereuissimos principes dominos Regnum terras et dominia ipsorum ac eorum Coadiutores, ac eosdem Cruciferos Terras et do- minia eorum procedatur et quod circa firmacionem eiusdem pacis perpetue tales modi inveniantur per quos nullo modo eadem pax posset violari molestan perturbari. Postremo dum bec omnia prescripta ad finem optatum deduceutur predicti Serenissimi principes Terras Pomeranie et Culmen infra limites regni polonie consistentes ad ius ad judicium offerunt et volunt se remittere Judicioque et de- cisioni subici stare domini uostri pape concilii aut proborum quinque virorun^ perpartes ad hoc specialiter eligendorum. Primo respondetur super terris Pomeranie Colmeîï Michelouieïï et aliis citra flamen wysla in regno polonie quod ordo fulcitus est pluribus priuilegiis et lit- teris auteuticis. Primo quorumdam regum Johannis et Karoli Bohemie et hnngarie regum qui fuerunt arbitri et arbitratores inter regem kazemirum et regnum Polonie ab vna et Magistrum pro tunc et ordinem partibus ex altera. Item litteris prefati regis Kazemiri. Item ducum Mazouie. — 239 Item omnium prelatorum tocius regni Polouie Item omnium ciuitatum notabilium tocius regni Polouie Item Abbatum et Abbatissarum regni Polouie Item litteras confirmationis moderni regis Polouie omnium priuilegiorum que ordo babet a suis predecessoribus et regno polonie. Item littera super perpetua pace facta inter regem modernum polouie et ordi- nem ante Thorun. Item compromissum et pronuncciacionem moderni domini Regis Romauorum et Hungarie vigore quorum dictas litteras pacis perpetue in omnibus suis punctis et articulis declaret esse perpetuas et confirmat. Item specialiter super terra Colmen respondetur quod ordo habet litteras ducum Mazouie donacionis eiusdem. Item confirmationes Papales et Imperiales super donationem et litterie eis dem Item super Castrum dryzen respondetur quod spectat ad Marchiam Branden- burgeñ. et illa ratione dominus Rex Hungarie protunc etiam Marchio Branden- burgeñ. scripsit alias domino generali quod defensio feudi spectaret ad eum tam- quam ad Marchiouem Brandenburgen. Item ordo emit illud castrum a quodam vlrico von der Ost delicencia domini feudi super quibus videlicet empcioue et feudo ordo habet bonas litteras Item super limitibus dominorum ducum Mazouie iuspiciantur littere utriusque partis super hujusmodi limitibus et si ibi sit aliqua dubitatio uel defectus ordo offert se ad amicabilem compositionem Item super Castrum Memmil respondetur quod illud Castrum nunquam specta- bat ad terram Samagitarum sed ad terram CutouieiT, et ordo habet bonas litteras quod Castrum ad eum spectat. Item ad estimationes dampnorum et penarum Respondetur quod ipse ordo plura dampna passus est et quod rex et regnum incurrit penas et non ordo. 240

Images44
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter IV.
Date: 99999999
Abstract IV. Rex Poloniae certiorem facit magistrum generalem Paulum de Russdorf de bello feliciter gesto magni ducis Vitowdi contra Novogrodenses. Rról polski uwiadomia Pawta de Russdorf, mistrza wielkiego, o wojnie szczçsliwie uwiedzionéj wielkiego ksiçcia Witotda przeciw Nowogrodzanom. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lithuanieque princeps supremus et heres Russie et cet. Venerabilis et Religiose amice et Compater noster carissime. Heri litteras preclari principis domini Alexandri alias VVitawdi Magni ducis Lithuanie et cet Illustris irai ris nostri carissiiui accepimus multum gratas nouhates continentes qualiter fraterniias sua felicibus ac prosperis belli freta successibus uotiuoque fine factorum suorum cum bostibus suis uouogrodensibus babito cum multa do- norum copia tam in ciclis quam pellibus sobollinis et aliis rebus caris in uotiua sanitate reuertitur ad propria. Que nobis pro singularis solacij compendio inti- mamus pro coustauti et firmo tenentes syucerilatem uestram de predicti fratris nostri ac uostris successibus gratuitis et uotiuis gauisuram. Datum in lnowlo- dia feria tercia in uigilia sancti Laurencii. Preterea nunccios nostros iu facto de quo uobis bene constat ad synceritatem uestram decreueramus mittendos sed consiliarios nostros quibus illud commuai* care uoluisseinus iune nobiscum presentes non babuimus. Nichilominus tamen dominum ipsorum presenciam babebimus, communicato cum eis Consilio synce- ritati uestre reiutimare curabimus. - Ad relacionem venerabilis Wladislai de Oporow decretorum doctoris. Venerabili et Religioso domino domino Pawlo de Rusdorff Ordinis beate Ma rie dooms Theutonicorum de Prussia Magistro generali. Amico et Compatri nostro carissimo. Konig zu polan an dy sendeboten Gekommen na bey Assumptionis sanete Marie Im XXVIIIй" Jore. 383

Images2
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter V.
Date: 99999999
Abstract V. Sigîsmundus rex Romanorum dissuadet Marehioni Brandenburgensi, ne filias ejus filîam regis Poloniae in matrimonium ducat. Zygmunt król Rzymski odradza Margrabicmu brandenburskiemu, aby syn jego niepojmowat w matzeústwo córki króla polskiego. Abschrift ohne Datum. — . .'. Sigmund vоn gotes gnaden Romischer К lming zu allen Zeiten merer des Ricks vnd zu vngere zu Behem eto. Kunig. — Hochgebnrner lieber Oheim vnd kurfürst. Als du mit vns vnd auch mit der allerdurchluchligisten furstiun, ynser Heben gemahel fi-awen Barbara Romischer Vugiïscher vnd Behemischer etc. Knniginn eunderlich gerett haft, wie das der kunig von Polan deinem Son sein Tochter zu eynem elicheu weybe vnd ge mahel geben wolle, weyst du wol wie wir.dich mit grosser Liebe vnd gutem willen aufgerieht vnd erbebt haben vnd dir ruser Erblaut vnd Furstentumme mituamen die Marggrafschaft zu Brandenburg gegeben und vns vnser Erbland emplosset haben darumb wir viel nachrede vnd aufechtung haben . das vns ge ring vnd nicht sware ist zu dulden durch deyueu willen So haben wir dir auch süst grosse liebe vnd guten willen erzeigt mit gut vnd andern sachen also das wir sicher vnd ou czwifel geweezt sein das du dankneme süst. vnd was du erkennest vud an vns brufesi, das vns wider were, das dir das nicht zu sware were, zutun vnd bei vns leybe vnd gut darczulegen vnd czustrecken, so haben wir auch kein ander getrauen wan das du das tuest vnd dich nicht anders er kennen lassest heimlich oder offenbar und derworten. das du in den sachen allen vnsern gebrechen merken, vnd erkennen mogest vnd wir nicht zwyfeln. Das du das wol verstehst so mussen wir dir alle sachen in einer geheim au den tag legen vnd davon so lassen wir dich wissen das wir mit dem konig von polen in solicher masse sitzen, das die kuntuusse die wir mit Im haben vnd die wir vnd er gen einander zu den heiligen gesworen haben stet vnd vnverruckt ver sichert auf vnser vnd sein leben vnd fünf Jare darnach vnd wenn die aufgen so hat das kunigreich zu vngern vnd wir als ein kunig daselbst vil Handlung von 384 manichen landen die an das konigreich zu polen stossen, die czu der Cron zu vngern gehoren vnd die der kunig von Polen yeczund von teydingen innehat lawtere rechte vnd wir pflichtig sein die wider czuerwerben vnd an die Cron zu vngern zubringen, als dir das wol ettwas kuntlich ist, das wir dorczu recht haben vnd von Rechts wegen nicht gelassen mögen. Als uerre vns got des Le bens gant, die wider zu bringen als billich vnd recht ist darumb wir vnd die cron zu vngern vehde vnd veyntschafft nach dem vnd sich das heischen wurde leicht tragen müssen und stellen. So nympt auch der Konig von Polen vnd wytold sein vetter auf die Ketzer von prage vnd ire beyleger vnd als die ge mein rede ist, der wytold meynt in Hülfe zu tun vnd sich mit macht wider vns czu setzen vnd in beytegen wider got wider christeuglawbeu vnd vns als eyuen kunig der Cron czu Behem zudrucken vnd vns als uerre das an im were das wir got nicht getrawen sunder gancze hoifnunge in got setzen dor uyder zu legen der ganczen christenheit zu schand vnd schaden vnd ist wol versehenlich das der konig von polen seinen bruder nicht verlassen wurde Nu merkest du wol Sitdemmal wir au dich als grosse Son vnd wirdikeyte gelegt vnd dich auch als eyueu k ur furs ten des Römischen Reichs erhoht haben vnd sollest du im dein Blut also vermengen vnd geben damit wir gen dir in widerwertigkeite sein musien das wir doch vngeru (beten vorstest du selber wol ob das deynen eren vnd eyden die du vns oft getan hast zimlich vnd bequemlich were vnd ob wir vnser wolthat au dich wol angelegt hetten vnd wurdest du dich zu solicheu lursten gefrewndeu die dem christen glauheu wider weren merkest du selber wol was gutes Wortes dir in dem heiligen Riche daruou ersten wurde davon als wir dich erkennen in grosser erberkeite weysheite vnd Vernunft das du solicheu sachen bass in dirselber wegeu magst wenn wir dir das lawtern mogen ydoch das wir als vil als an vns ist, dich nicht ynnerten vnd ermanten, solchs gebrechens nachfolgends vnd schadens der doruss gehen mocht So haben wir bedacht dich lieber zu warnen wann das wir das iu stille vnd verswygen vber- geu lassen wolden, vnd davon so manen wir dich vf alle trewe Ere vnd gut die wir dir getan haben vnd auch der trewe vnd eyde . die du vns vnd dem heiligen Riebe pflichtig bist vnd ob kein trewe in dir ist der wir vns au dich verlassen vnd getrosten mögen das du das in keinen wege nicht tuest als wir dir des genczlich glauben vnd getrawen vnd als du vnser vnd des heiligen romischen Riche sware vngnade meynst czu vermiden vnd gib vns der eiu autwort das wir vns wissen darnach yu richten. — Geben etc. 385

Images3
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter VIII.
Date: 99999999
Abstract VIII. Annus 1383. Declaratio belli a magistro generali Conrado Zöllner missa duci Jagali. Rok 1383. Wypowiedzenic wojny postane od mistrza wielkiego Konrada Zöllner ksiçciu Jagalowi. Wir Brudir Conrodt Zolner vom Rotinsteyn Homeister des ordeus der Bru- dere des Spiials seudt Marien des dtitschen Huses von Jerusalem tun kunt allen die desin brif sehen, ader horin lesin, das inden Jaren vnsers Herin Tusunt dri- hnudirt czwei vnd achtzig an sendt michels tage des ertzeugels geschach do wir an daz Homeister ampt quomen, daz czwischin vns vnd deme orden vnd Jagalo vnd synem Brudere Skirgail wart vf genomen eyn tag czu halden . uf deme do- bizen werder . , vnd alzo daz is sich fiigete von gesiebte daz der durchluchte forste grosmechlige Here vnser genediger Here Margrafe Segemunt von Bran denburg vnd Koning czu vngern, hatte vf die selbie czit als der tag von vns vnd deme orden, mit Jagalo vnd Skirgailo was geannamet vnd begrefen syne erba ren boten bie vus . vnd brine, dorynne her begernde was . daz wir Jm enkegin sulden komen, eynen tag mit im czu halden . Hirumme so sproche wir mit vnseru gebitigern noch der rate wir den tag voryoworten, vnd hilden, also das wir durch des tages wille den wir mit deme darchlachteu fursten grosmechtigen Herin Margraf Segemunt von Brandenburg vnd koning zu vngarn , den tag den wir mit Jagalo vnd Skirgalo koninge zu littawen hatten geannamet. geliebt vnd gesprochen, noch willen vnd rate vnser gebiteger nicht mochten gehaldin, sun der wir haldin den tag mit deme Margrafen ineygner personen vnd mit etzlichen andern vnsern gebitegern, also das wir do czu rate wurden mit eyme gemeynem rate vnsers Capittels das wir vns teilten vnd santen vnsern Groskomthur Bru der Rotgher von elner mit etzlichen andern vnsern gebitegern uf den tag, als Bruder Conrodt von Walrodt obirster marschalk . Bruder Marquardt von La- rem Komthur czur Balige . Bruder albrecht . Herczog czu sachsen vndkomthur czu Brandenburg, Bruder Wygandt von Beldersheym Komthur zu Rangnith Bruder Johan von Lorich voit zu Samelaud vnd ouch den Erwirdigen geistli 65 chen man Brader Wilhelm von frymersheym Meistir vnd gebiteger czu liflant, onch mit etzlichen synen metegebitegern, als Bruder Rubyn von Els lautmar- schalk doselbst Bruder albrecht komthur zur Pernaw, Bruder Ramoth Komthur zur Windaw die selbiu vorgenauten gebiteger zogen vnd hildeu den lag mit Skirgailo vnd Hanniken von Rige vf der Dubiza von Jagals vnd vnser weyn, also das sie die teidinge begriffen mit enander di do werthen sechs gantze tage vnd noch veel andern reden die sich dar vndir vorliffen vnd geschogeu also das sie von beider syt obir eyntrugen von gute willin vnd Itzlich von Im selbiu vnd annameten vnd machte eynen frede von beidersyt czwischin vns vnd in von Winachten anczuheben vort vier Jar czü werende mit sülchen Vorworten vnd vndirscheit als hie noch geschreben steet zum ersten das sie geloubten bie eren vnd bie innren mit allen eren lauden cristen czu werden bynnen den vier Jaren, das sie allis nicht gehaldiu habin zum andirmol vm die lautscheidunge als die Dobiza vellet indie Memel zu Mittelstrome uf zu geende bis do sie entspringet. also als die vorsegelteu briue vou beidersyt wol vswisen, dieselbin teidinge vnd briue wurden von vnsern . gebitegern also begrefen vnd vsgesprochen, daz wir vnd etzliche ander vuser gebitiger die zu deme tage nicht enworen, die doch in ausser Capittel geboren mete vnd wir zu furderst sulden die briue vnd den frede vorsegelen, als der Komthur vom Elbing obirstir Spiltelir, der komthur Yon Christpurg obirstir Trapier vnd der Treselir des schrebin wir Jagalo vnd Skirgailo dicke vnd veel vnser brine bittinde in zu vns zu кошen uf eynen tag als die teidinge vor begriffen weren das man die teidinge vollen volfurte vnd vsspreche vnd die brife vorsegelte uf eyn ende, des wurden Jagal vnd Skir- gail czu rate vnd anuameten mit vns eynen tag zu balden . denselben tag wir auch mit in liebten zu balden, vnd furen hin uf zu in uf den tag vnd füren als verre, daz wir mit vnsern Schiffen, daz wir vorsiehtekeit wille des wassers nicht hoger zu in komen mochten, also das wir Jagalo uf dry mile ader vier noe quomen des quam Skirgail her ap faren zu vns do wir logen mit vnsern schiffen vnd her redte mit vns vnd wir mit im vnd sprachen also, Skirgail du sist wol das wir mit vnsern Schiffen nicht furder komen mogen, Nü thu wol als vuser sunderlicher gunner vnd frunt vnd sich au den dinst vnd die truwe die der orden dynem brader vnd dir hat getan vnd noch gerne tut, beide von lifland vnd von prusen do ir wart vortrebene koninge vnd ouch der orden furte dry Heere vnd half uch daz ir weder quomet in ewer konigriche vnd in ewer Hereschafte vnd bitte den koning das her ansehe dese truwe vnd demutige sich desin kurtzen weg zu vns her ap, want du wol sist das wir hoger nicht komen mogen wir 9 babin ouch bie vns keyne pferde, doruf wir zu im mogen riten. do antworte vns Skirgail vnd sprach her welde is gerne tun, sunder ich bitte dich das du wol thust Tnd losest den marschalk mit mir hin uf faren zum kouinge, vnd das hers ouch selbin werbe zum kouinge so wil ich im helfen, so das wir zu raten wur den, vnd lissen vnsir marschalk mit em sitzen iuein schiff vnd Hssen in mit im faren zum kouinge vnd befulen deme, das her den koning sulde bitten mit Skir- gails hulfe das her wol tete vnd welde sich her ap zu vns demutigen als hie obgeschreben steet, want Skirgail wol hette geseen, vnd her ouch selbin wol wüste, das wir mit vnsern schiffen nicht hoger zu im komeu mochten durch sichtekeit wille des wassers so das vnser marschalk mit Skirgail quam zu deme koninge do in der koning liplich hatte entpfangen noch veel andern reden die sie mitenander hatten, do sprach der marschalk zu im also konig mich hat der homeistcr vоn prusen, vnd die gebietiger her zu dir gesaut, syue botschafte zu werben tue wol vnd hore die von mir, do antworte im der koningvnd sprach marschalk ich wil es gerne tun, vnd sprach enthaldt dich marschalk ich wil zu mir nemeu myne Herin vnd myne Herczogen, des nam her Constantiuum synen Bruder vnd Mikelen yawnoten son vnd Angemunt vnd Hanniken vonRyge ouch ouch so was Herczog Skirgail aldo, also daz der Marschalk ouch do zu kegin- wertig was mit syme tolke, vnd hub an, vnd warb syne botschafte, vnd sprach also, koning der Homeister von prusen vnd die gebietiger haben mich zu dir gesant, vnd losen dich bitten, das du gedenkest an alle fruntschafte die dir und dynen bruder Skirgail sint gescheen beide von lieflant vnd ouch von prusen, vnd weldest dich durch siner liebe wille vnd dinste wille hin ap zu im demutigen vnd weldest zu im riten, want her durch sichtichkeit wille des wassers furder zu dir nicht kemen kan als dyn Bruder Herczog Skirgail sel bin wol gesehen hat, der Homeister von prusen spricht her welde eyne andere zit, durch dyner liebe wille czwir als verre riten, ader faren wo du das von im begernde bist, do antworte der konig vnd sprach, Marschalk enthaldt dich ich wil mich bespre chen vnd wil dir eyne gütliche antwort doruf gebin, also do sich der koning be sprochen hatte, do quam der marschalk weder zu im noch syner begeer, do sprach der koning zu im Marschalk wiltu horen wie ich mich besprochen habe do sprach der Marschalk koning ich wil is gerne boren, do sprach der koning marschalk ich welde gerne hin ap zu deme homeister riten, noch syner begeer vnd noch dyneu willen, als du wirbest sunder myne Herin die wellin mirs nicht gestatten, do sprach der marschalk, liebe koning tu wol und tu des nicht, vnd los dir eyn wenig nicht scheleu vnd gedencke an die alde« fruntschafte die der 67 orden dir vnd dyneu Brader dicke bat getan, vnd noch gerne thut vnd dematige dich bin ap czum homeister want her keyne plerde hat das her zu dir moge ge- riten ouch kan her czn vnze her zu dir nicht komen . als du selbiu wol weist, also daz her sich besprach zum andermol vnd gab deme marschalk dieselben rede vnd antwort, die her vor zu im hatte gesprochen, also ich rete gerne zu deme homeister hin ap noch eyner begeer vnd dynen willen myue herin die wel lin mich nicht lasen also daz in der Marschalk aber von nuwens bat so her gut. liehest mochte, die wile gink Skirgail hin vnd her von verrons, also das her ny zu den teidingen enqnam, do sprach Constantinus Marschalk wiltu horen myne antworte do sprach der Marschall Cons tan tine ich will sie gerne horen, so wisse marschalk ap der koning hin ap welde riten ich welde nyudirt riten do sprach der marschalk Constantine ich habe dyne rede wol gehoret wiltu horen myne antwort, do sprach Constantinus Marschalk ich wil sie gerne boren, so wisse das mich der Homeister vnd die gebietiger haben gesant zumkoninge vnd nicht zu dir, also noch veel reden die sich do vorliffen, vnd geschogen das der koning nicht her ap riten wolde vnd das der marschalk weder zu vns quam, das von deme tage nicht euwart. vnd musten weder of brechen, vnd musten ane endes weder von dannen scheidin also das wirs domete lissen besteen bis uf unser vrouweu tag assumptionis vnd betten alle ding gerne mit deme besten dir- volget ap sich Jagal vnd Skirgail in keyner wys bette bedacht. das vns vnser gefangen weder werin wurden, vnd ander teidinge gehaldin werin wurden, die uf deme tage geteidinget wurden als ouch die vorsegelten briue von beidersyt wol vs wisen, vnd vns das allis nicht gehelfen mochte, want sie vns von tage zu tage yo me vnd me vnrechtis zu trebin, als wol indessin uochgeschrebeu ar- tikeln zu dirkennen . de ist, der erste artikel ist das Jagal vnd Skirgal ny mit vns zu tage wolden komen, die sache vollen zu enden, als is czwischen vns vnd in begrefen vnd geteidinget was so das wir vnd die andern unser gebietiger die ofs erste bei den teidingen enworen noch vnser willekur von beidersyt vn- ser Ingesegil ouch an die briue betten losen hengen zu deme tage wolden sie ny komen wie wol wir czwir vnsir briue vnd czwir vnser boten zu in santeu durch des tages wille vnd wir sel bin zum funfteumol zu in wolden sin gefaren das vns allis nicht mochte gehelfen, der ander artikel, do Jagal uf dry ader vier mile noe zu vns komen was, das her sich vor obriger Hoffart den kurzen weg nicht zu vns her ap wolde mnen vnd doch wol wuste das wir mit vnsern schiffen hin uf zu im nicht kunden komen, als Skirgail selbin wol mochte seen, der dritte artikel Jagal heldt vns mit vnrechter gewalt vnser gefangen vor vnd 9* let sie ken Rusen vorkoufen do sie eigin mussen syn, wie wol is geteidin- get wart das her vns alle vnser gefangen vnd wir im ouch die synen an deme ersten tage sulden weder gebin wir gobin im die synen von stad an weder die woren besser, wenn XIIC schocgroschen vnd her gab vns ak XXI man schlech ter lute die man pfleget czu vier schockin zu losen, der vierte artikel das sich Jagal des landes zu Sameithen vndirwiudet das her selbin vnd ouch ander ko- uinge von littauwen syne vorfarin deme orden gegeben hat, des wir gute briue habin, der funfie artikel Jagal der heerte die Cristeuheit inder Mazaw bynneit deme frede do von deme orden gros vordechtuiss von vnserm genedigen berin deme koninge von vngarn entstunt, is wart yo geteidinget das her kein orlouge anhebiu sulde ane vnser wissen vnd willen, der sechste artikel wir santen den Komthnr von Rangnit zu Jagalo in botschafte, do vorbot her synen luten . vnd ouch den vnsern die do gefangen woren, das deme komthur nymandt eyn wort lorste zu sprechen, das was nicht eyn czeichen der liebe vnd fruntlicher mei- nunge, der sebende artikel wir sandten vnsern Marschalk zu Jagalo was wir im hatten befolen zn reden, das wolde Skirgail nicht horen, vnd wolde ouch nу dorczu komen, darane wir ouch keyne fruntschaft erkannten, der achte artikel wir santen Jagalo noch syner begerunge nuwe frede briue uf Х1Ш tage des glichen were wir ouch von Im begernde die briue kunden vnsvon im nicht wer den, do mete her ouch nicht gutes hat gemeynet, Hirumme durch dese obge- schrebene rede vnd artikel wille do wurde wir zu rate mit vnsern gebietigern das sie das und ouch vns duchte nicht notze syn durch Cristeuheit wille der ge fangen vnd durch des Ordens ere vnd nötz vnd durch der vnrechte gewalt vnd des obirmutes wille den sie vns zu zogen vnd vns das nicht bilden, das sie vns vorsegelt vnd vorbriuet habin vnd sayten in den frede uf, In den yaren unsers Herin Tusunt dryhundert diyvndachtcxig assumpcionis Marie Czu ewigem ge- dechtuis das deser dinge hir nochmals nicht vergessen werde haben wir Cou- radt Zolner vom Rotinstein Homeister dutsches ordens vnser Ingesegil mit desin andern, vnsern gebietigern Ingesegil au desin brif lasen beugen die hie nachgeschrebin sten, Bruder Conrad von Valrodt grosskomthur Bruder Engel hardt Rabe obirster Marschalk Bruder Sifrit Valpot von Bassenheym obirster Spitteler vnd Komthur czum Elbinge, Bruder Hanns Marschalk vou Vreburg oberster Trapier vnd Komthur czu Christpurg, Bruder vlrich von Hacheuberg Treseler. (Lauerte originates cum mcmoratis sigitlis inveoiuainr in archivo secreto regiomont. Capsa 52. No. 10.) 4* tí9 IX. Annus 1383. Jagal dux Lithuaniae promittit, se tuiturum indutias, durantibus negotiis de componenda pace. Rok 1383. Jagal, ksiazç lite w ski przyrzeka dotrzymac zawieszenia broni w czasie uktadow o pokoj. Nos Jagalo divina deliberacione magnus Rex vel dnx litwanornm Russieque dominus et heres universis ad quos presens littera fuerit devoluta publice recо- gnoscimus et fatemur Quod cum Magnifico viro et Religioso domino Conrado Magistro generali dominorum cruciferorum ordinis sanete Marie Tbeutonicorum couvencionem in insula iuxta fluvium Dobisse autiquo more nostrorum anteces- sorum in vigilia corporis christi presentis anui decrevimus celebrare, Die igitur nobis in simul conveuientíbus primevam consuetudinemnostrorum predecessorum parte ab utraque rememorantes vel tenentes infra convencionis eiusdem inter vallum quam diu inter nos existit et post penultimam diem eiusdem convencionis id est in recessu nostrorum utrorumque octo dierum treugas pacis et securitatis inter nos coustituimus inviolabiliter conservare, Easdem treugas pacis promitti- mus fide nostra com omnibus nostris hominibus nobis subiectis littwanis et Ru- theuis quovis dolo et fraude procul motis constanter et firmiter observare et ut eedem treuge inter nos rite conserventur, sigillum nostrum presentibus duximus appendendum. Actum et datum anno domini (1383) (E codice formuian membraneo p. 23. exscriptum. ia archivo secreto.) (Sine anno.) Limites terrae Zelongae. Ex fine decimi quarti eecnli. (Bez roku.) Granice Ziemi Zelonge. Z konca czternastego wieka. �?ec est limitacio sive distinccio terre Zelonge. Primo recipit originem ab ampne Kusbu apnd quercum crucibus signatam transeundo in Sessyten. A Ses- Byten per directum ad aggerem Leusen . Ultra a Lensen in dat eykenbroc, ab eykenbroke in Gandennen, a Gandennen in ampnem melendiuorum, ab ampne melendinorum ulterius in Vesyten . extunc a flumine Vesyten so peri us usque in lacum Yesyten, ab illo lacu sive staguo usque in lacum situm in Lelenheyde . extunc ab illo stagno usque ad aliud stagnum nomine Nercze, a Nercze supe- rius usque in Gabayen . A Gabaga usque in Latzedzen . a Latzedzen usque in originem eglone superins per directum, ab eglone usque in Waresen tracken . a Waresen tracken usque in originem Sattaxen . a Sattaxen seorsum usque in Gerren extunc ampnem Gerren descendendo usque in Hilghebeke . a Hylge- beke seorsum usque borchwal nomine Lettow . ab illo loco usque in stagnum Yesytes . a Yesytes ampnem descendendo usque iu flumen Lenene . ab illo per directum usque in Pywessen, extunc a Pywesseu descendendo usque in Zemegallen. Terra que Zelonga nuncupatur continet in se terrulas sequentes: videlicet Meddene . Polone . Maleyzine . Tomvraxe cum suis attinenciis. ((lnveoitar io archivo secreto regiojooot Capta Xl. No. 16.)

Images7
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter IV.
Date: 99999999
Abstract IV. Wladyslaw Jagiello, Król polski, od roku 1386. do korica wieku czternastego. • I/ ч.' í . .; Acta diplomática régnante Vladislao Jagiellone, jam rege Polo- niae, ab anno 1391 ad finem seculi decimi qnarti. 1№мШШ1 Akla d jplomatyczne za panowania Wladysfawa Jagielty, juz króla polskiego az konca tíuP wiekn. —— Annus 1391. Sandivogius, Palatinus Calissiensis et alii proceres Poloniae pronunciant pacem inter regem Poloniae et Ordinem S. Mariae Theutonicorum Marienburgi conclusam. Rok 1391. Sçdziwoj, wojewoda kaliski i inni panowi polscy oglaszaja, pokoj zawarty miç- dzy królem polskim a zakonem Panny Marji w Malborgu. Nos Sandzivogius palatinus Kalissie . et kapitaneus majorisPolouie generalis, nicolaus Strus et arnoldns de Waldaw. Notum facimus omnibus et singulis presentem litteram visuris seu audituris, quod in anno domini Millesime tricen tesimo nonagesimo primo proxima feria sexta ante diem dominicum quo in ecclesia dei misericordia domini decantatur pro parte Serenissimi principis ac domini domini Wladislai dei gratia regis Polonie etc. cum venerabilibus ac religiosis dominis fratribus Wilhelmo de Helfenstein magno commendatoreSiffridoWalpod de bassenheim suppremo hospitalario et commendatore in Ëlbiug, Cunrado de Jungingen thezaurario ordinis beate Marie tbeut . qui tunc temporis circa ma 10 74 gnificum et religiosum principem dominum ac dominum Cunradem de Wallenrode magistrum generalem ordinis suprascripti inMarieuburg preseutialiter interfuerunt qui eciam tres plenipotentes fecerunt in bac causa termiunm quoddam ibidem in Marieuburg conuentiouis babebamus facientis vnanimiter vna cum ipsis et sta- tuentes diem quendam placiti inter dominum nostrum regem generosum ab vna et inter dominum magistrum generalem suprascriptos parte ex altera diem cele- brandum et tenendum ipso die beate margarethe proximo futuris Sic quod ipse dominus rex quatuor honestos viros de quibus in hujus modi causis fidem gerit ad enodem diem mittat hü idem quatuor octavo die ante fes 1 um beate margarethe proxime nunc futurum supra insulam Wisla situatam circa Slottoriam supra quam insulam etiam prius dies tentistis placitorum ac etiam ipse dominus magi- ster generalis quatuor honestos viros pro sua parte super insulam eandem ad hoc mittere debet qui octo ex utraque parte omnia et singula impedimenta et dissensiones inter regnum polonie lit wan os et ruthenos existentes ab vna et terram prussie parte ex altera tractandi plenariam debent habere potestatem eademque inpedimenta et dissensiones secundum iusticiam dileccionem et amici- tiam postpouendum et discuciendum Iusuper illi etiam octo plenariam ad hoc habere debent ex utraque potestatem Cum autem ipsos in eo mutuo convenir! contingeret, ex tunc domino regi scribere debent et intimare quod in raczans et domino magistro generali in thorun veniant propriis eorum in personis illius etiam hii octo debent esse parati quod Serenissimum principem dominum regem polonie et dominum magistrum suprascriptos dummodo in eo couvenirent ad locum vbi vtrisque hoc conveniens erit comportabunt coupeteutem et dies placiti seu terminus durare debet decem diebus in eo etiam conuenimus vnanimiter cum consensn, quod integra pax et treuge firme esse et durare debent inter terras litwauie et russie et terras prussie speciantes ad dominum magistrum et ordiuem prescriptos dolo quibuslibet et fraude semotis, Eedem dies treuge dominica proxima ante festum penthecostes proxime affuturum iucipi debent et durare usque ad festum sanete margarethe suprascriptum et quatuordecim diebus post diem sicut partes vna ab alia recedent Inter cetera habere voleutes specia- liter quod terra liuonie etiam sit in treugis pacis eiusdem, Sic tamen quod do- minus magister generalis statim et in coutinenti litteras suas mittere debet ad liuoniam ac ipsis intimare quod treugas easden pacis tenerent omni sine dolo et fraude conuenimus iusuper in unum quod diem amicabilem inter terras litwauie, russie et terras prussie fecimus et pacem firmam usque ad diem et post diem prenominatum et exinde volumus quod predicte terre polonie et pi ussia commu 75 uicatores et conuenciones mutuas habere poterint, et debent medio tempore mercimonia eorum exerceudum ac in singulis eorum negociis ambulando quelibet pars in terras alterius pro ut ab antique facere consweuerunt sine dolo et fraude Sic quod subditi domini Regis polonie poterint in thorun et danczk civitatis et ultra mare vbi eis conueniencius visum fuerit se transferre ibidem mercimonia exercendo pro eorum libito voluntatis, Equali modo homines domini magistri generalis se transferre poterint ad cracouiam vngariamrussiam et ad alias terras civitatis domini nostri Regis Polonie ubi eis conueniencius hoc extiterit et appa- reret Sic quod homines domini regis nullam ipsorum bonorum depositiooem facere habeant in thorun ac etiam homines domini magistri generalis nnllam depositionem suorum bonorum in craconia habere teneantur Sed ipsi se transferre poterint vbilibetvbieisconueniens fuerit secundum conswetudinemantiquam prout est suprascriptum Etiam si propter maris inconstanciam subditi domini regis polonie et subditi domini magistri generalis bona ipsorum propter inpedimenta circa infra diem seu terminum prefixum ad partes ipsorum ordinare non possent Et si vtreque partes dominus rex polonie et dominus magister generalis de ipso die sen termino conuencionis recederent sine finali decisione quod absit extunc ab utraque parte homines domini regis et domini magistri generalis vnum diem seu terminum habere debent ad festum sancti Johannis baptiste proxime futurum post festum beute Margarethe suprascriptum ut bona ipsorum infra (Mmdem ter minum ad partes proprias poterint ordinare ad illum finem quod ipsorum bona et propria reputare valeant nullum ut exinde dampnum incurrant Interea extitit per nos ordinatum quod terre litwania et russia suprascripte infra treugas pacis pre- scriptis nullomodo dampnum facere debent nec expediciones contra christianos .seu contra quascunque terras aliorum ruthenorum nec çonsilio nec auxilio domino regi subneuire debent terras supraseriptasin dampnifícandumSed si contingeret quod prescripte terre litwania videlicet et russia ab aliquibus seu aliquo tempore hujusmodi treugarum pacis vexareutur seu iufestarentur extunc ipsi se secundum ipsorum posse defenderé possunt, Ipsa tamen pax et securitas ex eo non fracta sed illesa esse debet, Equali modo ipse dominus magister et ordo eorum facere debent que omnia et singula sic superius conscripta et ordinata nos Saudziuo- gius palatums Kalisieú et capitaneus majoris polonie generalis, Swaniislaus de grosczisko castellanus.Kalisien . et Johannes de plomikowo subcamerarius po- siuanieñ . inviolabiliter per dominum nostrum regem teuere firme et habere sine omni dolo et fraude promittimus sub fide et honore In premissorum omnium eui- deuciam et testimonium magis darum nos Sandçziuogius palatinos Swautislaus 10* 76 castellanus et Johannes subcamerarius prelibati sigilla nostra fecimus presen- tibus subappeudi Actum in castro Marieuburg die prescripta scriptum vero in pisser Sabato post diem corporis christi sub auno ejusdem ut prefertur AI°. CCC°. nonagesimo primo. il Annus 1391. Legati Ordinis Tbeutonici notum faciunt statutam esse diem ad componen das controversias inter Poloniam, Lithuaniam, Russiam ex una, et Ordinem Prussiae et Livoniae ex altera parte. Rok 1391. Petnomocnicy Krzyzaków oswiadczaja,, ie wyznaczony jest pewien dzieú na zjazd w celu usuniçcia nieporozumierí miçdzy Polskq, Litwa, i Russia, z jednej, a zakonem pruskim i Kawalerami mieczowymi z drugiej strony. Nos frater Wilhelmus de Helffenstein Magnus Commendator, Frater Siffridus Walpott de Bassemheim supremus hospitalarius Et Commendator in Elbingo, Conradus de Jungingen, Thesauranus Ordinis beate Marie theutnnicorum No tum facimus omnibus et singulis presentem litteram uisnris seu audituris, quod in Anno do mini Millesimo Trecentesimo nonagesimo primo proxima feria sexta ante Dominicam, qua inEcclesiadei misericordia domini decantatur pro parte Re- ligiosi ac Magnifici Principis Domini Conradi de Wallenrode Magistri generalis Ordinis supradicti, cum nobili ac strenuo domino domino Sandcziwoio palatino kalisiensi ac generali Capitaneo Maioris Polonie necnon cuín nobilibus uiris Ni colao strus et Arnoldo de Waldow, quos ipse Dominus Sandcziwoius secum apportauit qui pleuipotentes fue runt in hac causa diem quamdam In Marienburg Conuencionis habebamus, faciemus unanimiter una cum ipsis ac statueutes diem quemdam placii i inter Serenissimum Principem et Dominum Dominum, Wladis- laum Regem Polonie parte ex una ac inter dominum Magistrum geueralem supra 77 dictos celebrandum et tenendum ipso die beate Margarethe proxime afluturo sic quod ipse dominus Rex quattuor honestos uiros, de quibus in huiusmodi causis fidem gerit, ad eumdem diem mittat, ijdem quattuor, octavo die ante festum beate Margarethe proxime affuturum supra Insulam in Wisla situatam circa Sclotouiam super quam insulam eciam prius tenti Hunt dies placitorum. Ac eciam ipse dominus Magister generalis quattuor honestos uiros pro parte sui supra Insulam eamdem ad hoc mittere debet qui octo ex utraque parte omnia et singula impedimenta ac distensiones inter Regnum Polouie, lithwanos et Ruthenos exi stentes ab una parte et terras prussie parte ex altera tractandum plenariam ha bere debent potestatem eaque impedimenta et distensiones secundum iustitiam, amorem et dilecciouem ad postponendum et discuciendum . Insuper illi eciam octo plenam ad hoc habere ex utraque parte debent potestatem. Cum autem ipsos in eo mutuo conuenire continget, extunc domino Regi scribere debent et intimare quod in Raczans et domino Magistro generali quod in Thorun ueuiant, propriis eorum in persouis, Illius eciam esse debent hy octo potestatis quod sereuissimum Principem dominum Regem polouie et dominum Magistrum supra- dictos dummodo in eo conuenient ad locum ubi utrisque hoc conueniens erit, comportabunt competentem et dies placiti seu terminus durare debet decem die- bus. In eo eciam conueuimus unauimum cum consensu quod integra pax et treuge firme esse et durare debent inter terras Lithuauie, Russie et terras prus sie spectautes ad dominum Magistrum et Ordiueim supradictos dolo quibusuis et Fraude semotis eedem dies treugarum dominica proxima ante festum Penthecos- tes proxime futurum incipi debent et durare usque ad festum beate Margarethe supradictum et quatuordecim diebus post diem sicut partes una de alia recedent. Inter ceteras specialiter uoleutes quod terra lyuonie eciam sit in treugis pacis eiusdem, sic tamen quod dominus Magister generalis statim et in contiuenti Ht- teras suas mittere debet ad lyuouiam aut ipsis intimare quod treugas eiusdem pacis teneant omni sine dolo et fraude. Conuenimus insuper in unum quod diem amicabilem inter terras Lithuauie Russie et terras prussie fecimus et pacem fir- mam usque ad et post diem proal est suprascriptum. Et exinde uolumus quod predicte terre polonia et prussia Communicaciones et Conuentiones mutuas habere poterint et debeut medio tempore mercimonia eorum exercendo. Ac in singulis aliis eorum negociis de ambulando quelibet parcium in terras alterius prout ab antique facere consueverunt sine dolo et fraude sic quod subditi domini Regis Polouie poterint In Thorun et Danczk ciuitatis ac ultra mare et ubi eis conueniens uisum fuerit se transferre ibidem mercimonia exercendo pro ipsorum 78 libito uoluntatis, equali modo homines domini Magistri generalis se transferre poterint ad Cracouiam, Ungariam et Russiam et ad alias terras et Ciuitates do mini Regis Polonie, ubi eis hoc conueniens existit et apparet, sic quod homines domini Regis nullam ipsorum bonorum deposicionem facere habeant In thorun ac eciam homines domini Magisiri generalis nullam deposicionem suorum bonorum lu cracouia habere teneaotur Sed ipsi se transferre poterinl, ubilibet, ubi eis conueniens est secundum Conswetudinem autiquam prout est suprascriptum, ac eciam si propter Maris incoustanciam, subditi domini Regis Polonie ac eciam subditi domini Magistri generalis bona ipsorum propter impedimenta certa infra diem seu terminum partibus prefixum ad partes ipsorum ordinare non possen! et si uireque partes dominus Rex Polonie et dominus Magister generalis de ipso die seu termiuo couuencionis recederent, sine finali decisione quod absit, ex- tunc ab utraque parte homines seu subditi domini Regis seu domini Magistri ge neralis habere debent nnum diem seu terminum scilicet festum beati Johannis baptiste proxime uenturum post festum beate Margarethe, supradictum ut bona ipsorum infra eumdem terminum ad partes proprias poterint ordinare, ad illum finem quod ipsorum bona ad propria reportare valeant, nullum ut exinde damp- uum incurrant . Interea extitit per nos ordinatum quod terre littwania et Rus sia supradicte infra treugas pacis prescriptas nullo modo dampnum facere de- bent nec expediciones contra Christianos seu contra quascumque terras aliorum Ruthenorum nec cousilio nec auxilio domino Regi supradicto subuenire debent terras suprascriptas ad dampuificandum . Sed si contingeret quod predicte terre littuanie et Russie ab aliquibus seu aliquo tempore huiusmodi treugarum pacis vexarentur. seu iufestarentur extunc ipsi se secundum ipsorum posse defendere possunt, ipsa tamen pax et securitas ex eo non infracta seu lesa esse debent . Equali modo ipse dominus Magister et Ordo facere debent que omnia et singula inuiolabiliter teuere firme et habere omni sine dolo et fraude promittimus bona sub fide et honore In premissorum omnium euidenciam et testimonium magis clare . Nos Wilhelmus Magnus Commendator, SifTridus supremus hospitalarius Couradus thesaurarius Ordinis theutonici supradicti, sigilla nostra fecimus pre- sentibus appendi . Scriptum et datum in Castro Marienburg Anno dominiMillesimo trecentesimo nonagesimo primo proxima die Sabbati post festum beati Ambrosii confessoria. 79 ш. Annus 1392. Ordines regox Poloniae queruntur de crùciferis, qui, tenendo castra Zlotoriam et Bobrowniki, pacem cum Polonis conclusam rum punt. Rok 1392. Stany królestwa polskiego uzalaja, siç na zakon Krzyzacki, który trzymajqc zamki Ztotoryja, i Bobrowniki, pokój zawarty z Polakami zrywa. Venerabili domino Magistro de Prussia totique Conuentui domus Theutonico- rum ordiuis sancte Marie Prelati Pallatini, Castellani, Judices, Barones, Milites et Clientes ac uniuersa communitas Baronie, Nobilium ac Militum tocius Regni Polonie debitam reuerenciam cum omnis boni continuis incrementis . Nnper ad serenissimam principem dominam Hedwigem Reginam Polonie Illustrem dominam nostram graciosissimam et ad nonnnllos barones ipsius Regni Polonie certas liiteras uestra sollercia scribere procurauit, super babeada conuencione de qui- busdam Ordiuem u est rum et Regnum Polonie predictum concernentibus trac tan dis in quibus eciam litteris de treugarum ordiuacione perpetua inter predictum Ordinem uestrum et ipsum Regnum Polonie tetigistis, in quam quidem Conueuci- onem Barones ac Nobiles eiusdem Regni Polonie fratres nostri profecti fuerant, uestrum uestrorumque aduentuni in Brczesce diucius prestolautes sine fine recesserunt nobis et uestris eidem Conuencioni reuitentibus interesse quod quidem iam recolimus frequenter accidisse quamquam autem Treuge perpetue inter Ordinem uestrum et Regnum Polonie memorate ab antiquo sint fîrmate, uichilominus durantibus Treugis buiusmodi nulla difíidacione preuia, primuiu Castrum Slothoria iu obligacionem in certa quanlitate peccunie, demum Castrum Bobrownicky, nulla nobis suffragaute iusticia recepistis, que quidem Castra sunt de Corpore sepedicti Regni Polonie prout uobis nouimus plenarie fore no- tum videtnr igitur quod per reeepeionem predictorum Castrorum treugas pre- dictas effectualiter violastis, In quibus omnibus et aliis quam plurimis ad vesirum 80 medium honoiabilem dominum Andreain Cascarry Baccalaurcum in jure Cano nico praeposito ecclesie Vladislaviensis fratrem nostrum dilectum mittimus ple- nius eruditum Cui fidem in omnibus certissimam dare velitis tamquam nobis in bac parte vive vocis oracnla loqueremur. Super quibus omnibus celerem et finalem petimus responsivam . Datum Petrcovie ipso die beati Stanislai marty- ris, anno domiui millesimo trecesimo nonagesimo secundo. IV. Annus 1393. Rex Poloniae declarat, se libenter accepturum diem et locum ad componendam pacem cum Magistro generali ordinis theutonici. Rok 1393. Król polski oswiadcza, ze gotów jest przyja,c dzieií i miejsce do uktadów o pokój z wielkim mistrzem zakonu niemieckiego. Wladislaus dei gracia Rex Polonie liUwanieque princeps supremus et baeres Russie et cet. Cunctorum quibus expedit noticie cnmmendamns, Quod cum Re- verendus in Cbristo pater dominus Johannes Episcopus Massan. Referendarius domini nostri pape Sedis apostolice nunccius et commissarius datus ab ipso se- reuissimo domino nostro domino papa super omnibus differences, displiceucijs et gwerris dudum inter nos ex una et Religiosos uiros Magistrum generalem Cruciferorum de Russia et preceptorem de Lywonia ac Ordinem ipsorum parte ex altera subortiset adhuc pendentibus pro preparanda pace et seminandafauente domino concordia inter nos et eosdem diem conuencionis in unumet placiti trige- simum post festum Pasche proxime nunc affuturnm qui occurrit sextas Maji uirtute commissiouis a prefato Domino nostro papa sibi facte statuit et assignauit locum nobis in quem nos conferre debemns ad Ciuitatem nostram uidelicet Ju- niwladislauiensem prefatisque Magistro et Preceptorem Ciuitatem Thorunensem Preceptoremque amicabilius negocia ualeant pertractari ad occurrendum omni 81 bus impediment^ Treugas integre pacis per dies quatuordecim ante diem ad con- ueuiendum prefixum per iotum iempus tractaudi mutuo et per alios quatuor- decim dies post recessum a tractatn, ut dictis diebus et tempore ab utraque parte cessent offense, fecit constituit, indixit et efficaciter ordiuauit hinciude in- uiolabiliier obseruandas . Quas quidem treugas sic ut premittitur factas inter- posilas et ordinatas Nos una cum nostris omnibus et singulis quorum interest assumimus et acceptamus . Volentes et promittentes pura Ode sine dob et fraude praedictas treugas firmiter et inviolabiliter ac incorrupte teuere et omnimodo observare. Praeseniium sub nostre celsitudiuis sigillo appenso, testimonio lit- terarum . — Datum Posnanie feria tertia proxima post Dominicam palmarum, que est prima Aprilis, Anno Domini Millesimo treceutesimo nonagesimo tertio etc. — V. Annus 1397. Magister Ordinis Theutonici certiorem rcddit reginam Poloniae Hedvigim, se Ladislaum, duccm Opoliae, monuisse, ut tcrram dobrinensem redimat. Rok 1397. Mistrz w. krzyzacki uwiadomia królowq polska, Jadwigç, ze Wtadystawa ksiçcia Opolskiego napomniat, aby ziemiç dobrzynskq wykupit. Serenissimo priucipi . Excelleuti dominae domine Hedwige Regine Polonie et horedi bumillima recommendacione cum fideli nostrarum oraci- onum studio premissis. Serenissima princeps et domina nostra generosissima . Exigentibus tractatibus mutuo inter nos proximo babitis conclusiue super terra Dobrinense liiteras Regiae uestrae excellenciac seriem narratiuam quodammodo continentes recepi- mus, quibus attendus adhortamur, quatenus iuxta conclusa ad redimendam et liberandam Dictam terram Illustrem Wladislaum Ducem Opulieusem com 82 monitom habeamus . et cet Nos proinde que impermissis tractatibus . proiode digesta sunt prosequi bona fide studiosius copientes . litteras nostras tam moni torias quam commiuatorias illico a dato presencium direximus per expeditum nostrum nunccium et legalem. Et sicut responsis occurrentibus uisum fuit, curabi- mus iteratim uicibus sub obtentu honoris sui exaggerare et aggranare in eumdem dominum ducem nostra monita dissimulaciooe qualibet procul mota, desiderio si quidem desiderantes circa et cet. premissa nos taliter exhibere quod uestra Magnificencia contemplan poterit aflectus nostri promptitudinem pariter et ef fectue non amplius a nobis expetitur quam quod soluta summa exposita secundum litterarum continenciam per eumdem dominum du ce m Opulieoseoi nobis tradita- rum . Simul honori nostro super obiectibus obligantis in futurum contingentibus consulcius prouideatur . Quibus obtenlis cessionem a dicta terra animo gratis- simo faciemus . Nec aliter in nostri honoris jactnram et dedecus, vestram illus trem clementiam confidimns aspirare Intentionem quoque dicti domini ducis, postquam habuerimus ejus et responsa Vestre serenitati siguificabimusintilate. Datum in Castro nostro Marienburg in vigilia Corporis Christi auno domini et cet. nonagesimo septimo. Serenissimae principi ac excellentissimae DominaeduciHedvigiae reginae poloniae ac herediHungariae et cet. domiuae meae generosissimae summa admiratioue. Jeta diplomática régnante Vladislao Jagfellone, ab anno 1404 ad annum 1410. Akta dyplomatyczne za panowania Wladyslawa Jagiefty, od roku 1404 od roku 1410. —-ю-— h Annus 1404. Vladislaus rex Poloniae confirmat pacem conclusam iater Casimirum revena Poloniae et ordinem theutonicum, Raciazii feria sexta ante festum sanetae Tri nitatis 1404. Rok 1404 Wtadystaw król polski potwierdza pokój zawarty miçdzy zakonem niemieckim a królem Kazimierzem. Data w Raciajm dnia szostego przed swiçtem Trojcy Swiçtéj 1404 r. Nos frater Gerhardus Dei et apostolice sedis gracia Episcopus Pomezanien- sis Notum facimus quibus expedit uninersis . Quod in nostra constitutas presen cia Venerabilis et Religiosus uir Gregorins de Bischoffwerder Nostre Pome- zauieusis dioceseos Magnifici et Religiosi uiri domini Michaelis Kuchmeister Or- diuis beate Marie domus thentonicorum Irlimitani Magistri generalis Capellanns ac eiusdem et sui ordinis ad infrascripta prelatorum et sindicorum constitutorum prout de hoc plenam fecit fidem Quasdam litteras autenticas Serenissimi princi- pis domini Wladislai Regis Polouie et cet . Sigilloque ipsius Magno in filis serieeis rnbri et uiridis Coloris impendente sigillatas, sanas et integras non 11* 84 uiciatas non cancellatas neque in aliqua earn m parte suspectas sed omnibus promissis uicio et suspicione carentes nobis exhibuit et pernotauit . Asserens- que magno periculo subiacere si huiusmodi littere propter earum uetustatem et uiarum discrimina de loco ad locum deduci deberent quociens ad probaudam ordinis sui iusticiam super contentis in eisdem necessitas exigent nude nos cum instancia debita requisiuit quatenus easdem litteras cum decreti nostri interposi- cione de uerbo ab uerbum transchribi, transsumi et publican per notarios infra scriptos mandare auctoritate ordinaria dignaremur . Justis igitur ipsius peticioni- bus racionabiliter annuentes, easdem litteras ad nos recepimus ipsasque per notarios infrascriptos trausscribendas et publicaudas quantum de iure potuimus decreuimus et facta satis diligenti auscultacione de litteris Originalibus ad transsuiupta auctoritate nostra ordinaria eisdem in Judicio et extra ubique loco- rum standum decreuimus et decernimus per presentes Sigillum vero predictis litteris ut premittitur appensum magnum rotundum de cera communi extra et intus, in cuius medio quedam imago Regis sub quodam ciborio in solio Maiesta- tis ad modum sedentis coronam in capite sceptra in dextra et pomum in sinistra manibus teuere uidebatur . A dextris uero ipsius ymaginis prope sceptrum que dam ymago et in sinistro latere quedam alia ymago Regi miuistrautis uidebautur In cuius Circumferencia Sex clypei tres ad dextram et tres a sinistris ipsius ymaginis Regis ab angelis teneri et septimus Clypeus sub pedibus Regis sine angelo apparebant. In primo uero clypeo dextri lateris quedam Aquila extensis quasi alis In secundo clypeo eiusdem lateris caput bonis cornuti et in medio comuum quoddam lillium, in tercio clypeo lateris eiusdem media pars leonis ct media aquile uidebautur . In quarto clypeo sub pedibus regis leo cum cauda pi losa . In superiori uero clypei sinistri lateris qui est quantus qui dam anniger in equo ad modum equitantis et gladium exteusum teuentis . In sexto clypeo dicti sinistri lateris qui diuisus apparebat et in dextra parte eiusdem clypei qua tuor linee et in sinistra parte niginti stelle uidebautur . In septimo clypeo eius dem lateris caput pilosum et barbai um et cornutum et inter cornua quedam crux apparebant . littere uero circumferenciales prima facie sic legebautur . * S. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie necnon terrarum Cracouie, Sandomirie, Saradie, Lancicie, Cuyauie, Littwanie princeps supremus Pomeranie Rnssie- que dominus et beres et cet. Tenor чerо litterarum de nerbo ad uerbum sequi- tur et est talis . Wladislaus dei gracia Rex Polonie, Littwanie princeps supre mus Russieque dominus et beres et cet. Siguificamus tenore presencium quibus expedit uniuersis quod quamquam olim sinistris se ingerentibus auspicijs que 85 statum pacîficum federis ob sequelam et successus hominum semper felices odi- unt que tranquillhati temperiem distemperant queque promiscue dileccinuis dulcedinem in absinthum odii sepe connertunt inter predecessoresnostros felicis memorie Reges et Regno m Polonie nostrum ab una Et uenerabiles Magistros fratresque ordinis beaie Marie hospitalis Jerosolimitani domus theutonicorum in prussia parte ex altera ilia antiqua pacis emula discordiarum pestis inolenerat adeo quod longo temporis traetu ipsius morbi furiosa distrasia inantiquatam ducta perniciem nullo ad pacem lenitiue sopiri tone poterat beneiicio medicine. Demum tamen diuini intuitus interueniente prospectn, qui ad cogitandas cogitaciones pacis unio afflicciouis bumane meute retorquet aciem discordiarum odiosa huius- modi materia post multiplicium tandem gwerraruiu et cedium turbines Serenis simi principis Domini Cazimiri Regis polonie predecessoris nostri temporibus . sollempni stipulacione in confederate pacis unionem uix fuerat redacta . Ne igitur et nunc et in antea tepescat aut pacis emulo procurante quomodolibet aboleat aut obliuionis seu negligencie cuiuslibet tempestate suggerente aliqua- tenus euanescat ipsa assumpte et conscripte pacis pulchritudo plurimum suspi- cautes ymo uerentes de prelatorum, Baronum et procerum Regni nostri consilio prefatam perpetuam pacem recentibus pactis ienere presencium confirmamus pro minentes bona fide eandem irrefragabiliter obseruare barum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum , Datum in Ratzanz feria sexta proxima ante diem festi Sanete et Indiuidue Trinitatis . Anno Domini Millesimo CCCC° quarto presentibus , Reuerendis in Cbristo patribus domiuis Nicolao Gneznensi Archiepiscopo, Petro Cracouiensi, Alberio Poznauiensi Episcopis, Jobaune de Tanczin Cracouiensi Castellano, Johanne de Thornaw palatino Cra- coviensi, Clemente de Moskorzaw uisliciensi, Michaele Lublinensi Castellano, Sbigneo Marschalco curie nostre, Gnewosio de dalonicz Succamerario Craco uiensi. Nicolao aule nostre Vicecancellario et preposito ecclesie Scti Floriaui nosdis fidelibus dilectis et aliis quam plurimum fide dignis . In cuius rei testimo nium presentes litteras per notarios publicos infrascriptos transsumi, publican et trausscbribi mandauîmus nostrique sigilli appensioue iussimus communiri . Datum et actum in Castro nostro Rezenburg nostre pomezauiensis dioceseos Anno dominl Millesimo CCCC° XIX°. In diccione duodecima, die uero nono mensis Augusti Poutificatus in Christo patris et domini nostri domini Martini diuina prouideucia pape quinti Anno eius secundo presentibus honorabilibus uiris dominis Johanne de Reddnow officiali nostro, Johanne Crocaw, Laurencio Carpentarii Presbyteris Colmensis et Wladislauiensis dioceseos testibus ad premissa uocaiis et rogatis in testimonium omnium et singulorum premisso- rum. Et ego Johannes Sternchen de Bartinsteiu clericus Warmiensis dioceseos publions, Imperiali autoritate notarius , Quia predictarum litterarum pernotacione, recepcione, requisicione interposicione, auscultacione omnibusque alijs et sin gulis premissis unacum prenominatis testibus ac notario publico infrascripto praesens interim. Eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi. Ideo hoc praesens publicum transsumptum per alium me aliis occupatum negótiis conscrip- tum exinde confeei, publicayi et in haue publicam formam redegi. Siguoque et nomine meis solite et cousuete unacum praenomiuati Domini Episcopi pomesa- nienis appeusioue sigilli cousignavi rogatus et requisitus in testimonium omnium praemissoruim. — Et ego Caspar Sartorius de Ylow Clericus pomezaniensis dyoceseos publi- cns imperiali auetoritate notarius Quia prediclarum litterarum peruotatione, re- ceptione, requisitione, decreti interpositioue omnibusque aliis et singulis prae- missis unacum notario publico et testibus suprauominatis praesens interfui, Eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi. Ideo hoc praesens publicum transsump- tuiu aliena manu conscripium, exinde confeei, publicavi, et in haue publicam for mam redegi. — Siguoque et nomine meis solite et cousuete unacum dicti Do mini Episcopi sigilli appeusioue consignavi rogatus et requisitus in fidem et te stimonium omnium et singulorum promissorum. — 87 П. Annus 1404. Pactio Wladislai regis Poloniae inita cum Magistro generali Conrado von Jun- gîngen de restituenda terra Samogitiae Ordini thcutonico a Vitowdo duce. Rok 1404. Ugoda króla polskiego Wtadystawa z Wielfcim mistrzem Zakonu, Konradcm Jungingen, o sposobach oddania Zmudzi zakonowi przez ksiçcia Witolda. Nos frater Gerhardus dei et apostolice sedis graciaEpiscopus Pomezaniensis Notumfecimus per hoc presens publicum transsumptum quibus expedit uniuersis. Quod constitutus coram nobis Religiosus uir frater Gregorius de Bischoifwerder Maguifici ac Religiosi doinini frat ris Michaelis Cochmeister Ordinis hospitalis beate Marie domus Theutonicoruin JerosolimitaniMagistri generalis Capellanusnec non ejusdem Magistri generalis et ordinis procurator et syndicus pro ut de suis prouocatis et syndicats maudatis nobis per legittima documenta fecit fidem, Quasdam litteras autenticas uidelicet duas Serenissimi principis domini Wladi slai Regis Polonie sigilloque ipsius presentibus impressulis pergameneis impen- dente, sigillatas, sanas et integras non uiciatas non cancellatas neque in aliqua earum parte suspectas Sed omnibus prorsus uicio et suspicione carentes nobis exhibuit et pernotauit Et quatenus predictas transscribi et in publicam formam redigi nostra autoritate ordinaria et decreti interposicione mediante mandare diguaremur debita cum instancia postulauit et requisiuit cum predicte littere sine periculo ammittendi ad alienas partes faciliter non possent dednci . Nos igi- tur frater Gerhardus Episcopus prefatus reputantes postulacionem et requisicio- nem huiusmodi fore iustas et consonas racioni predictis litteris ad nos receptis uisis et diligenter inspectis ac ueris sine suspicione esse repertis Ipsasque lit- teras transscribi per notarios publicos infrascriptos et publican mandauimus collocacione eciam fideli et original ibus litteris antedictis facta . Volentesque et tenore presencium auctoritate publica decernentes Quod transsumpto huiusmodi In omnibus et per omnia ubique locorum tam in iudicio quam extra plena fides adhibeatur . Sicud originalibus litteris antedictis . Quibus omnibus et singulis auctoritatem nostram ordinariam et decretum interposuimus et interpouimus per 88 presentes . Sigillum uero prime littere iи qua dominus Wladislaus Rex Polonie promittit teuere Granizias inter marchiam et Poloniam Sigillo ipsius domini Re gis paruo, de cera commune cum impressione rubee cere erat sigillata in cuius medio clipeus quadripartitus in cuius suprema quadra nerons dextruin latus figure aquile extensis alis quasi aduolantis Et in inferiori quadra eiusdem lateris caput bouis cornuti . In suprema nerо parte nersns sinistrum figura cuiusdam armigeri in equo sedenlis, in inferiori quadra eiusdem lateris figura medie aquile et medii leonis apparebant . Et supra predictum clipeum ymago angeli quasi domini cli- peum tenentis uidebatur . Littere uero circumfereuciales predicti sigilli non habebaut apertam impressionem , Ideo legi non poterant. Sigillum uero secunde littere in qua idem Dominus Rex promittit inducere dominum Wytawdum ad restituendam terram Samaitie per omnia erat sicud primnm. Tenores uero predictarum duarum litterarum per ordiues sequnntur et sunt tales . Wladislaus dei gracia Rex polonie , Littwauieque princeps supremos et haeres Russie et cet . Significamus quibus expedit uninersis , Quomodo anno preterito in Conuencione in festo pentecostarum inter nos et consilia rios nostros ex una et Veuerabilem et Magnifie um magistrum dominum Cunradum de Jnugiugen magistrum generalem Ordinis beate Marie de domo Theutonica Consiliumqne sunm parte ex altera solempniter celebrata inter ceteros articulos et tractatus ibidem tune habitos conclusos et conscriptos by duo artîculi subse quentes et subscripti litteris inseri debuerunt et sigillorum munimiue roborari. Qui tamen ex negligencia obmissi sunt, litteris eisdem imprimi et in numero ce- terorum articulorum collocari . Ne igilnr iam solempniter tractata et pactata in aliquo deficiant aut «ciam minuantur , Eosdem articulos presenlibus decreui- mus inserendas , Quorum primus est iste de obseruacione graniciarum, limitum et finium inter terras nostras maiorís polonie etNouemarchie quas granicies nos obseruare promittimus et spondemus et pro ratis babere prout ipsas dominus magister et ordo ipsius tempore recepeionis eiusdem terre Nouemarchie reperit Et sicut tempore lenebantur ab antiquo . Secundus articulus fuit Quod si um- quam conligerit propter limites et granicies terrarum quarumeunque Regni Po lonie et Ordinis predicti aliquas difficultates suscitare quae predicte diflicultates per amicabilem composicionem debent complanan et sopiri, harum quibus sigil- lum nostrum appensum est testimonio litterarum . Datum in Thorun feria quarta infra Octauas pentecostes anno domini Millessimo Quadringentesimo quinto . Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Littwauieque princeps supremus et heres Russie et cet significamus tenore preseucium, quibus expedit uniuersis . Quo 89 modo auno, die et loco iufrascriptis in conuencione per nos prelaios nobiles proceresque uostros et nomine corone nostre Cum uenerabili domino Conrado de Junghigen Ordinis sanete Marie hospitalis Jerosolimitauide domo Tbeutouiea magistro generali habita in ipsaqae conuencione mnltis et diuersis tractations ab utraque partium promissis tandem super restitucione terre samaitarum eisdem dominis Magistro et Ordini tienda ad baue prout sequitnr deueniemus unionem, videlicet quod praeclarus princeps dominus Alexander alias Wytawdus dux Littwanie Illustris frater nosier carissimus Jam dictam terram samaitarum pre- fatis dominis Magistro et Ordini restituet prout sequitur tali modo quod scilicet omnes et singulns homines sues ab omni conseruacione, connersacione, partici- pacione, et communione predictarum samagitarum prohibebit et remouebit Et ne dictis Samagitis de terris littwanie Russie sal, frumeuta, ferra defendicula et quaeuis necessaria pro usu ipsarum samagitarum ualencia deducantur aut iuiui- strantur totaliter prohibebit . Incipiens a festo natiuitatis scilicet Johannis bap- tiste proxime nunc nenturo, Ipseque dominus Alexander dux modis comodosis et melioribus quibus poterit absque exercitu at manuforti debet efficere et ordi nare quum ipse samagite pro rcconciliaciene et satisfaccione Magistri et Ordinis duorum predictorum hoiuagium prestent debitum et in signum homagii seruaudi, Obsides eisdem dominis Ma gist ro et Ordini dent et assignent . Si aut em idem Dominus Alexander Dux iain dictam terram samaytarum per hunc premissum modum prefatis Dominis Magistro et Ordini restituere et subicere non ualeret . Extunc ipse dominus Alexander Dux aut qui fuerit pro tempore successor snus exercitualiter et per uim potentie ad requisicioneta ipsorum dominorum Magistri et Ordinis eosdem samagitas ad prestandum homagium et daiidum obsides Ma gistro' et Ordini debent compeliere iuxta . posse . Si uero predictus dominus Alexander dux nel suns successor premissa facere recusauerit, aut ipsos domi nos Magistrum et Ordiuem in premissis (actis impediuerit, quoquomodo . Tunc magister et Ordo in aduertenciam ipsius domiui Alexandri Dncis uel successors . sui ad nostram noticiam debebunt deducere . Et extunc Nos litteris aut nuneeiis nostris Ipso domino Alexaudro duci uel successori predicto qui fuerit pro tem pore mandare debebimns et preeipere quod pre falos samagitas ad complendum premissa compellat . Verum si Idem dominus Alexander uel successor suus nobis in bac parte obedire nolnerit, Tunc liceat ipsis dominis Magistro et Ordini eun- dem dominum Alexandrum dncem uel dictum successorem sunm legitiimum nos- tro cum subsidio ad faciendum premissa compellere, hoc tamen expresso spe- cialiter et adiecto quod huiusmodi compulsio in nostrarum terrarum limitum, Gra- 12 nicierum uel quorumuis doininiorum dominorum nosirorum alienacionem nои aergat nec redundet . Aquaquidem compulsioue Idem dominus Magister et Ordo cessent et desîstere debebunt dum ipsis prefati samagite homagium prestaterint et obsides assignabunt . Prefatus tamen dominus Alexander dux uel suns suc cessor prescripta omnia adimplere, efficere et ordinare pro toto posse suo debe- bit fraude et dolo quibuslibet proculmotis . Harum quibus sigillum nostrum ap- pensum est Testimonio litterarum . Datum iu insula flunii Wisla prope Castrum Razanz feria sexta infra Octauas Peuthecostes . Auno domini Millessimo quadringentesimo quarto . In cuius Rei testimonium presentes litteras uel hoc presens publicum transsumptum fieri et per notarios publicos transscribi, publi can et mandan subscripsimus, Nostri sigilli appensione iussimus comnmniri Da tum et actum iu Castro nostro Resenburg nostre dioceseos Auno domini Mille- simo Quadringentesimo decimo nono Iudiccione duodecima die uero nono Men sis Augusti, Pontificatus Sanctissimi in Christo patris domini nostri domini Mar tini pape quinti diuina prouideucia . Anno ejus secundo praesenlibus ibidem honorabilibus viris dominis Johanne de Reddino curiae nostrae officiali, Johanne Cracow de Akiva et LaureHtio Carpentarii deThorum Vratislaviensis, Vladisla- viensis et Culmensis dioeceseos presbyteris testibus ad premissa vocatis speci- aliter et rogatis. — Et ego Caspar Sartorius de Ylaco Clericus pomezauiensis dioeceseos publi- cus imperiali auctoritate notarius, quia predictarum litterarum pernotatione re- ceptioue requisitione mandato decreti interposilione ac collocatione omnibusque aliis et singulis premissis dum sic fierent et agerentur unacum notario publico infrascripto et testibus supradictis presens interfui, eaque omnia el singula sic fieri vidi et audivi. — Ideoque hoc praesens per alium scriptum publicum transsumptum praenominati domini Episcopi collatione peuitus diligenti facta ex eo confeci signoque et nomine meis solitis et consuetis unacum sigilli appensione praefati domini Episcopi consiguavi, rogatus et requisitus iu fidem omnium et testimonium praemissorum. — Et ego Johannes Sternchen de Bartiustein clericus Varmiensis dioeceseos publions apostolica et imperiali autoritate notarius, qui litterarum praediclarum pernotatione reeeptione requisitione decreti interpositione mandato et collatione omnibusque aliis et singulis praemissis unacum notario publico et testibus suprascriptis praesens interfui, eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi . Ideo hoc praesens publicum transsumptum per alium fideliter conscriptum de mandato praefati domini episcopi in haue publicam formam redegi et signo 91 et nomine meis solitis et consuelis collatione et penitus diligenti fada unacum praenominati domîni Episcopi appeusioue sigilli consigna vi rogatus et requisitus in testimonium omnium praemissorum. 4*

Images21
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Amlas 1430. Rex Poloniae agit gratias magistro generali, qnod ille inimicitiam regis cum magno duce Witowdo componere velit. Rok 1430. Król polski dziçkuje mistrzowi wielkiemu, za to ii ebee króla z wielkim ksiçciem Witoidem pojednaé. Wladislaus dei gratia Rex Poloniae lithwaniaeque princeps snpremus et haeres Russiae et cet. Magnifice et uenerabilis Compater noster charissime. Saepius scriptis et Nunciis uestris intimastis uobis quomodo uolentes parcere laboribus et expensis amiciciam et caritatem fraternam dudum inter vos ab una et praeclarum dominum M. dominum frat rem nostrum carissimum ab altera partibus contractam dispositi eratis et uolebatis comportare de quo v. v. referebamus et nunc referimus mag nas grates de diligencia, quam appoiiere uoluistis in hoc facto. Sed tamen quam- uis iam uosmet compater carissime propria in persona predictuin fratrem nostrum dominum M. Dominum visitastis et Commendatores uestros iam bina uice ad eun- dem fratrem nostrum in hoc ipso negotio misistis cum Marschalco Ordinis ues- tri generalis tamen per eosdem ibi uichil existit attemptatum ut comperimus ex littera Commendatoris Thorunensis et eciam ex Conuencione ilia quae celebrata est per sincerilatem uestram cum prelatis uostris et fratris nostri predicti in Tho- run tempore nouiter preterito. Cuius tamen negocii occasionem sibi allegat idem Comicendator Thorunensis quam nobis scripsit qunm, antequam predicti Mar schalls et Commeudator Thorunensis ad dominum M. Dominum predictum fra- 345 Irem nostrum carissimum uenisset, permisissemusNobilem Andrea m Secretarium nostrum hortandum et indncendum predict um fratrem nostrum ot eis fidem non debeat adhibere nec eos ad hniusmodî fraternitatem comportaudam admitieret, de quo admirabamnr non modicum nec mirari sufficimus et quis nam sit iste qui tales nouiiates ad noticiam nestri deduxerit cum tamen istnd nnnqnam mentis nos- trae fuit. Sed postquam ista ex tenore litterae Cummendatoris legi cnmperimus in magnam admiracionem ducti sumus et predictum Andream in presencia baro- num nostrorum accersitum requisiuimus, si predicta ex parte nostra ant nomine suo coram prefato fratre nostro dicere umquam babuisset, qui respondit nobis quod ista numquam de ore suo processissent uelletque hoc ipsum fateri in pre- sencie sepescripti domini M. Domini fratrie nostri carissimi. Ma . . . compater carissime si fuisset nobis aliqualiter de S. v. suspicio non bniusmodi honorem sinceritatis ueslre fouissemus quem plures principes uolentes habere saepius re- quirebaut nos petentes uolentes diligenciam eorum apponere et finem bonum inter nos et saepius dictum fratrem nostrum facere. - Sed nos sinceritati uestrae plus aliis et de uobis habentes fiduciam sinceritatem uestram in talem comportatorem amiciciae et carilatis fraternae assumpsimus. Quare adhuc si potestis offeren- tes uos ad premissa ut scribitur ut de S. v. gerimus plenam fidem quantum est in nobis efficiatis ut cum fratre nnstro in pristina caritate ad tempora uitae nostrae persistants. Insuper scribitis nobis de Nunciis domiui Regis Romanorum et Ducis Magni fratris nostri charissimi, qui ut famatur per quemdam terrigenam nostrum existunt depntati ut liberi a captiuilate restituti eorum rebus quae recep- tae sunt, dimitterentur quod non processit de mente nostra Sciat amicicia uestra, quod istis iemporibus et ante intendenlibus venationibus et dies consuetos sala- ciis deducentes elongata a Consiliariis nostris auditis talibus nihil amicitiae ves- trae possumus dare per responsum ex quo post recessum nostrum de Sandomi- ria vim ad loca venationibus tendentes nobis liüera vestra superveuit. Sed post quam dantes domino cum Consiliariis nostris in uno loco constituemns, de hoc ipso negotio tr&ctatus speciales habere volumus, et id quod nobis cousultum fn- erit faciemns praeterea datur nobis in'elligi quod quidem certi minuci nostri vo- lentes ab invicem separare dominam nostram velle ut istis temporibus per domi nam vest ram ire de quo miraremur multum cum habeamus internos inscripsionem trengarum et pacis perpetuae si ista admitteretur per vestram sinceritatem. Ideo petimus ut talia quae possent mntuam inter nos amititiam dudum contractam im pedire admittere quovismodo non velitis nam magnam nobis de amitilia vestra diffidentiam faceretis, si tales qui machinantur in malum et destnictionem Coro 44 346 пaе regni nos tri fautoribus persequi velitis quae omnia admitiere eordi nostro non possnuins ut ea ita pocedant ut famantur. — Datum in Solecz loco venera- tiounm in Crastino sauctae Crucis Anuo Diu Milesimo qnadringentesimo tricesimo. — Nicolaue Drzewiezoky Notarios magnifico et venerabili Domino Pawlo de Rusdorff ordiuis beatae Mariae virginis Domns Theutonicorum de Prussia Magistro generali Compatri et amico meo carissimo. IV. Annus 1430. Rex Poloniae convenit Wilnae cum ma^no duce Witowdo. Rok 1430. Król polski zjezdza siç w Wilnie z wielkim ksiçciem W Hotdem. Wladislaus uon gotes genaden konig czu polau et cet. Grossmechtiger und allirliebster vоn der czusammenfugunge unsirer beyder czu dem grossen herczogenn unsserm allirliebsten Bruder als wir neest getan haben Thun wir dir czu wissen als wir den selben herren gros furs ten wedir mit brieffen noch mit Botschefien nicht haben mogen brengen das her czu uns queme czu Nyem uff der Brucken adir audirswo doch am leczten umb des be sten willen czu enden haben wir uns selbir czu em irhaben her bat abir 'seyneu herczogen und freyen uns czu Eron entkegen geschikt uou den selbin siou wir erwirdiglich und wol gehandelt au dem tage abir unsir czusammenkommnnge nemlich am phingsten neest uorganghenen do ist der selbe herre der grosseher- czog mit syner liebsten hawsfrawen und dem hoemeyster von preussen, dem herczoge uon Moschywen, von Tweren und Rosnen und allen andern herczo gen und syueu dyuera und Banuelurreren ferrer denne eyne meyle uns entkegen von der willa kommen, doselbst er uus erbarlichen emphangen hat und mit 347 sussten halsen gehalst and eynander gekosset haben dornoch qwomen wir czu sampne am morgen zum selbin herren Grossfursten In den rath und ouch czum meyster vоn prassen und mit alle onsir beydir Rath do Bath uns derselbe unsser bruder der grosherczog In kegenwertigkeit Irer aller das wir alle czweytracht und missfallunge czwichen uns und des Romischen und hnugerischen herren ko- nynge die czwuschen uns entstanden sien. Ouch von der Grenez wegen czwu schen uns und des meysters des Ordens von pruwsseu das wir umb das alles ufi den selbin herren hertczog gwomen bey em czu bleyben und das wir auch uff seineCronunge uns willigeteu em czu gonnen und wirnu noch rath unsserer pre- laten und freyen die wir dann bey uns gehat habu die is also rieten, haben wir uns der sache czu em czu kommen gewilliget und seyn des offen kommen umb alle Czwietracht und stos czwuschen uns und des Konynge czu Ungarn ouch des homeyster czu Pruwsseu derselbe hertczoge die Orthel die her dorumb Vel len sal hat her uns ussgesprochen als von des Konynges wegen czu Ungarn das her uns das Landi czu Rewssen czu sprechen soll uns czu bleyben ewiglichen ouch unversereth der briff czwuschen uns und unsir Crone uudiouch des selben romischen Konyges und seyner Krone die dorumb gemacht sien und ouch von der Greuitz wegen unsrirs konigsreich und das Landt der Cruzherrn das das bleyben und bestehen soll noch begerunge der herren von grossen polau vor- mols erfunden dieselben czu behefften, solichs alles ab das not wut hat derselbe unsir bruder uns versprochen mit seynen Eyden und ouch mitseynen brieffen das czuvorvesten. Abir von seiner Cronunge wegen haben wir em geantwortt wie wir uns dorumb beraten wellen und neigunge ihun noch Rath unssir alden unsir Land praelaten herren und andir unsir landlewte und underthenige. Gegeben czu der Wille am Montage noch hedwigis im dreyczigsten jore. Copia wie der Konyg von Polau vom tage czur Wille hat geschrieben et cet. — 44* — 348

Images5
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Jagnliis quaeque sequuntur usque ad flnem seculi XV. Ш. Jagiello i dalej do korica XV. wieku. «f- Cepät SOL Acta diplomática régnante Jagalo, duce, ab anno 1379 nsqne ad annnm 1483. H«BlMai 111® Akta dyplomatyczne za panowaniaJagie}y,lksiecia,odroknl379 do roku 1483. 4Й- Annus 1379. Daces Lithuaniae Jagal et Kiejstut confirmant ordini pacem ad decern annos. Rok 1379. Ksiazçta litewscyJagal i Kiejstut (trocki;) zapewniajq zakonowi pokoj na lat 10* Wir Jage! obirster Herczoge der Littouwiu unde Kenstutte Herczoge zcu Tracken Tun kunl allen kegeuwertigen unde nachkommenden, di desin brief seen adir boren lesin, das wir mit dem Geistlichen manne Brudir Wyurich von knyprode Homeistir dntsches ordens, gemachit haben eynen Pride czwisschen etzlichen unsern landen der Rösen unde eczlichen iren Landen zcu Prüsen Mit sulchir undirscheit unde beczeicheuunge das unsir Landt der Rasen, das au dem teil der Memmil gelecgen ist kegin dem laude Prosen also Wilkewitzk Saras Droyczin Meluik Belitzk Brisk Camenlz und das Landt Garten, Fride haben sullen vоr allen luten des landes zcu Prusen, vor herunge vor Strateru und vor 54 allirhauden luten di en schaden tuu mochten Do wedir sullen haben Fride in iren landen Ostirrode das gebiet mit Ortolfsburg und mit allem deme das zcu dem gebite Ostirrode gehorit, und das landt, das zcu Allensteyne gehorit, und ouch di gebiet di zcu Gunlauken und zcu Seburg gehoren, vor allen Littouwen und Rosen, also das en von herunge noch von Struterie noch von keynirhande lote un sir laude keyn Schade gesehen sulle, ouch sullen unsir lute der Ruscheu landt, und- des laudes Garten mit uns czien uf alle andir ende des landes zcu Prusen ane uf di gefridtin landt di benümet sint ouch so mogin ire landt di in den Fride geschreben sint, mit en wedir uf alle LiUouwen und Rosen czien ane uf di, di in desin Fride sint genommen, ouch sullen unsir Russcheu landt di gefridt sint, in der Wilinis di vor iren Landen gelegin ist, fri und fridelich jagen und visschen und buten haben, und ir gebrucheu zcu allem nuteze, und das landt Garten sal haben in der wiltuisse, von dem sel bin lande Garten also vil, an der Memel au zcu bebin, eyne myle obinwennyg Perlam di Memel uf und gerichte czu gen Sechs milen in di wiliuis kegin dem lande zcu Prusen, und di Memel uf zu gen bis an di gëfridten landt. do si ruret Wilkawiczka das gebiet. an allen enden des striches von der Memel sechs milen zcu gen, di gerichte uf kegin dem lande czu Prusen in di wiltuis, also das si binnen deu greniezen Friheit haben mogen an Jagit an visscherie an buten und an allem nutCze. Glichirwys sullen die landt Ostirrode und Ortolfsburg, Allensteyu und Seburg und Gunlanken, ire. wiltuis di bynnen iren greniezen gelecgeu sint, haben fri an Jagit visscherie und buten und waynschos czu houwen, und allirleye nutz dor inne czu haben, ane allis hindirnis und schaden, Ouch mogin di gefridtin landt von beiden sietin, an iren enden dorfer besetezin, und nuwe hösir buwen, di alle den selbin Fride haben sullen, Ouch sullen di von Garten und von den Russcheu landen, ire ochsen und vy in irre wiltuis futen und generen, Were OHch das keyn mensche us den gefridien landen von beiden sietin in eynem andern lande Gastwyse gefangin wurde von eyme here, das sulde man losen noch sinem wergelde, Ouch sal keyn beer von beiden sietin ezyn durch di gefridtin landt Were ouch das von beiden sietin eyn here czoge bi nebin deu dorfern in di landt, di in di greniezen von beiden sieliu sint geschreben, und eyn beer keyuen schaden tete in den sel bin genanten dorfern an htten, an vy, au getreide, au gebüde, den schaden sal der herre des landes dirfrogeu an sinen luteu und us gen, und wy gros der schade ist, Jen sal her schriben der des landis waldit, und sinem brife sal man dor an gelouben als ab her sine handt dor obir gebe, wy gros der schade sie den sal man Im uf richten, und di lute, 55 ab ymand geslagin wurde den sulde man bezaliu uoch sinem wergelde Dis sint di dorfer der Greniczen czwisschen Perlam und Garten Mitulandorf des Bu- teuers von Garten das audir Sablocza Poineuen dorf des Polens das dritte das Grosedorf do di Sudowin sitczen das virdeAstrynedasvnmfteRamylaudorf das sechste Keutynane und Tamyanaue und Sukeudorf Desiu F ride sulle wir undir en andir balden czen Jare stete und gaпiz ane alirhande argelist iu guten tru- wen, und das dise vorgeschrebinen ding gancz und unvorserit gehaldeu wcrdin and unczabrochiu des babe wir vorgenantir Jagel obirstir berczoge der litiou- weu und langwenne unsir brudir unsir Ingesigel an desin brif lasin liengin Ouch babe wir Kinstutte berczoge zcu Trackeu und Wytoutd unsir Son unsir Ingesigel au desin brif lasiu hengeu der Gegebeu ist zcu. Trackeu in den iareu unsirs herrén Tusend drihundirt in deme Nun un de Sebiuczigsten iare, an dem tage SeudteMichahelis des sint geczug uusir lieben Baiareu Jorge Kasusna, VVaydelo Iwan Augmenten son, und Buseke des obirsten herczogen Baiareu, und Saymunt GirdnUeu sou und Jadut ¡Surkauteu son unde andir vil unsir Baiaren wirdegis getrunisses. (Batt* originaiis cam quatuor sigiiiis bene servatis inveaitarin archivo secreto regiomontano. Caps« 52 Л'о. 3.) П. Annas 1380. Jagal dux Lithuaniae init foedus cum ordine contra ducem Kiejstutum. Rok 1380. Jagal ksiazç litewski zawiera przymierzc z zakonem przeciw ksiçciu Kiejstutowi. Wir Jagel obirster kung. derLittouwen Gelobin dem Erwirdigen fursten and herren Bruder Wynrich von Knyprode homeister dutsches ordens und siuen nach- komelingenundsinemganczenordeu desLandes zcu Prusen und zcu Liflande Fride und Sicherheit, das wir iren Landen, noch iren luten keynen schaden tun wellin an keynirherunge noch an keyuirhaude dingen do von en adir iren luten adir iren landen, von uns adir von uiisern loten schadegeschen mochte Sundirab dasgeschege das ei mit eyme here in unsers vettern Kinstutteu adir in siner kinder laudt quemen mit 56 eyme here and dorinne herten, ab wir do czu jagetin mit unsir n luten . adir unser lute ane uns do mite stride unser gelobde und unsir brief nichtsin gebrochin doch sosulle wir noch unsir lute keynis strites wedirsi begynnen noch keynen schaden tun mit striie, wurde ouch keynir irre lute von unsern luten gevangen di sulde wir en lediglich ane schatczunge wedir geben, were ouch das si adir ire lute unwissens in unsir laudt sich vorrentyn So si in unsirs vettern Kiustutteu adir in siner Kinder lande herden und uns etzwas schaden tetin an brande adir an anderm schaden adir unsir lute etzlichen vingen do mite sulde ir gelobde und ir brif ouch nicht sin gebrochiu doch sulden si uns unsir lute ane keyuirhande schatzunge und ane gelt und ane gut wedir gebin Sundir eyn wort also sy, der gevangene sal also vil gebin uf das, das man dis deste mynre merken moge abir keyn gelt noch gut sal man von beiden sietiuvor keynen gevangenen nemen. Dis vorgeschrebene ding und allis das uns der vorgeuante herre der Homeistir und sine Gebiteger in irem brife uns gelobt haben, das gelobe wir Im wedir und sinen nochkomelingen und sinem ganczeu orden czu haldeu in ganczen guten truwen ane allirley list Diser dinge in eyner stetin Sicherheit habe wir unser Ingesigel an disen keginwertigen brief lasen hengeu der Gegebin ist uf dem velde Dandiske in den Jaren unsers herren Tusendt drihundirt in dem achtzig sten iare am achten tage des heiligen Lichnams. (Litterae originaies inveniuntur in archivo secreto regiomont. Capsa 52 No, 4.) (Dnorrш appendeniium sipiitorum tantum aiterum optime conservatum est.) in. Annus 1382. Jagal et Schirgal dux trocensis confirmant ordini pacem ad quatuor annos. Rok 1382. Ja gal i Szyrgal ksiqzç trocki zapewniaja, zakonowi pokoj na lat cztery. Wir Jagal von gotis gnaden grosir konig zcu lyttauwen und wir Skirgal Hertzog zcu Tracken, gebrudere Mit eygenem willen und ryfem rate aller 57 unser andern brudere, Gelobin deme erwirdigin geistlichin hereu Bruder Con- radt Zcolner von Rotinsteyn Homeyster des ordens, des dutschen huses von iherlim. Mit allen synen gebitigern und ouch deme erbern geistlichin manne Bru der Wilhelm von Vrymersheim Meister zcu liflanden und synen gebitigern und allen yren Landen zcu Prusin und llflaud, Eynen guten, steten, sichern, vrede, nit neest von Wynachten vort obir vier Jar zcu weriude, Das sy, und alle dy yre, von uns und allen den unseru bynnen der Zeit keynerley wys mit heere, ader ouch struterie, obir gerelin , noch beschedigit sullen werden, ane trogene und arge list und wir gelobin ouch dar methe bi truweu und Warheit und bi unsern erin, das wir mit allen den unsern, bynnen desin vier Jaren. getouft und Cristen wellen werden, Desir dinge zcugezeügnissehan wir unsere Ingesegele an desin briflasin hengen, der uf Dobesin werder gegebiu ist, In den Jaren unsers heriu Drizcenhundert ym zewey unde achtzegesten Jare In allir heiligin abinde, Das gezcugin unser liben geboriu bruder hir nach geschrebin Cariebut, Langweune, Carigal, Wygant, Swetregal, und Hannike bürger zeur YYilne unser getruwer dyner. (Litterae originates inveniuntar in archivo secreto regiomont. Capsa 62, No. 6. ) (Duorum appendentium sigittorum tautum atteram, Jagatis regis, bene conservatum est.) IV. Annus 1382. Jagal et frater ejus Schirgal dux troecnsis douant ordini teuthonico terram Samaiten. Rok 1382. Jagal i brat jego Szyrgal ksiaxç troeki nadajq zakonowi niemieckiemu ziemie zmudzka,, Wir Jagal von gotis gnaden grossir konig czu littowen und wir Skirgal herezog czuTracken gebruder Allen kegenwortigeu und czukunfiigen, dy des sen briff ansehen lesen adir horen Grus und heil und dy warheit czu dirkeonen 8 58 desir undirgeschrebuer dinge wandt dy beweisunge der werke czeichene siut der lybe des hau wir angeseen Fruntlich beweysunge Rath hulffe . arbeit und inancherleye müe, dy die erbern geistlichen bruder des Ordens des dutschen buses von ierusalem czu Prossen und czu Lieffland, uns und deu unseru mit libe und mit gute bewiset haben, des wir uns euch noch allewege czu In seyn vor muten, Hirumb so haben wir mit wolbedochtem mute, frey unbetwnugen und mit Ratbe Metewissen und volbort unser liben Muter Julianne der grossen koni- giuneu czu littowen und dessir undirgeschrebener unsir Bruder, alse Cariebut. laugwenne Carigal Wigant Swetregal und unsers getruwen Rathes, gege ben den vorgenanten erbern geistlichen Brudern und yrem ganczen orden alle dy land und Jegenoth besaczt und umbesatczt czwisschen des Ordens landen, und der Dobyes gelegen, anczuheben am Mittelstrome der Oobissen, als sie in die Mymmel vellet, uff czu gehen bis dar sy czum ersteu entspringet mit allem nutcze, hirschaft vreyheit, mit allem Frommen und rechte ewiglich frey czu besitczen gleicherweis als sy yre ander land besitczen, und wir vorczeien nus ouch do mete und unsere rechte erben und nochkomelinge allirley ansproche allir herschaft eygenschaft und rechtis geistlichs und werltlichs, dy uns adir nusern nachkomenden czu Frommen und czu nutcze mochten komen, dy wir au dem lande haben gehat adir haben mochten. Czu ewigem gedechtuisse dessir dinge han wir unsere Ingesegele an dessen brief lassen hengen, der uff Dobys- sen werdei* gegeben ist in den Jaren unsers herreu Tusent dreyhundert im czwey und achczigsten Jaren In allirheiligen obiude Geczeug sint unsere liben geborne Bruder hirnachgeschrebeu Cariebut . laugwenne . Carigal . Wygant. Swetregal und Hannike Burger eznr Wilne unser getruwer diner. (Transsumtum originate de anno MCCCCX invenitur in archivo serrcto. Capsa 52. No. 7.) Annus 1382. Jagal et Schirgal duces Lithuaniac assecurant ordini theutonîco paccm per annos quatuor. Rok 1382. Jagal ! Szyrgal, ksia^zçta litewscy zapewaniaja, zakonowi niemieckiemu pokoj na lat cztery. Wir Jagal vom gotis gnaden groser konig czu litowen, und wir Skirgal her- czoge czu trecken gebrudere mit eynegem willen, und reifen rate aller unser andern brudere, geloben und voreynegen uns dem Erwirdigen geistlichin heren, brader Conrad czolner von rotinsteyn, homeister des ordens des huses von Je rusalem mit allen synen gebitigern, und ouch dem erbern geistlichen manne, Bruder Wilhelm von vrymyrsheym Meister czu lifland und synen gebitegern, das wir Im bynnen desen vier Jaren, dy sich hu nebest czu Wynachten anhe ben, und vort dar dy vier Jar weren sullen, helfen wellen wedir alle dy, dy In wedir sin, adir sich wedir sy seczen, und wir geloben ouch do mete, deme vor geschobenen homeister, synen gebitegern und den brudem des ordens, das wir bynnen desen vier Jaren keynerley orloge noch krig, mit nymande anslan noch dirheben wellen, Is en sy czuvor, mit yrem rate gewissen und willen, des glich sy uns ouch hyn wedir gelobit haben in yren brifen und wen is so verre kumpt, das uns der egenante homeister, dutsches ordens und syne gebiteger yre lute uns czu hulfe kegin litowen senden, dy sullen von heyme yre eygene kost, an essen und trincken, an habir und hew, bis czu der Wille haben, vor- dan von der Wille wellen wir In dy kost an essen und trincken, an habir und hew, besorgen und schicken, desir dinge ewiclich czu gedencken hau wir unsir Ingesegil an desen brif lasen beugen, der uf Dobisin werder gegeben ist in den Jaren unsere heren Tusent drihundirt im czwey und achczigisten Jare in aller heiligen obende. Geczug sint unsir liben geborin brudere Caribut Lang s' wenne, Carigal Wigand Swetregal und haucke barger czu Wille unsir ge- truwir dyner, und andere vil ersame lute. (Transsumtum originate de anno MCCCLXXXXlll. invenitnr in archivo leereto regiomont. Capsa 52 No. 8.) «fr VI. Annas 1383. Litterae Jagalis ad ruagistrum generalera ordinis theutoaici ia oegotio ducam Witowdi et Tokwili. Rok 1383. Odpowiedz Jagala mistrzowi wielkiemu zakonu niemieckiego w sprawie ksiazqt Witolda i Tokwila. In nomine domini amen, Anno Nativitaiis eiusdem Millesimo Tricentesimo octuagesimo octavo Indiccione undecima Pontificatus sanetissimi in cristo Pa tris ac domini, domini Urbani divina Providentia pape sext i anno decimo, Mag- nificus dominus dominus Cunradus Czoluer de Roibenstein, Ordinis domus iheu- tunicorum Magister generalis, coram venerabili Preceptore eiusdem Ordinis per Lyvoniam miebi Notario publico infrascripto imam litteram generosi Principis Regis Leühovie in publicam Formam redigendam tradidit, preseutibus eciam testibus infrascriptis, enius littere tenor sequitur in bec verba. Saluiacione multum amicabili cum sincera dileccione premissa, Domine Magis ter Princeps serenissime. dominacioni vestre facimus esse notum, quod vestris Ktteris sana mente bene inlelleximus in quibus Nobis significatis quod Vytaut et Tokwyl, olim Duces Lettowie apud vos fuerint constitute, ut supplicatis pro eisdem nt eosdem Duces ad nostram graciam susciperemns, et eis aliquid dare- mus de hereditate et Patromonio eorum, aliquid eis redderemus, quod libentis- sime causa vestre dileccionis et amicicie facereimus si conveniens esset, Sed quia non pnssimus eis bene credere, vestre gracie committimus ista et consilium vestrum super biis desideramus habere, et eciam vestra dominado habeat in me 61 moria quomodo debeatîs fugitivos nostros suscipere et teuere, vide tu r tamen nobis inconveniens, quod deberemusserpentemin siuum ponere, eciam sicut ves- tra gracia a nobis desiderat, at cum Ducibus de Mazovia treugas pacis teuere vellemus usque ad Festum sanctum Pasca, quod causa vestre amicicie volumus bene facere et treugas pacis teuere, sicut vestra gracia desiderat, et eciam si vobis placebit ad unnm annum ultra Festum pasee, tali tamen condicione addita, ut oiunia bona et mercimonia, que sunt nostris hominibus de Vilua recepta, et arrestata exintegro restituautur et reddentur, et eciam bomines nostros de Vylua, qui sunt arrestati, cum omnibus leonis liberi dimittentur, et de Castro illo Vysna sicut dicitur quod sit vobis expositum in aliquam pecnuiam, de hoc non dolemus, sed videtur Nobis iueongrunm et iueonveniens, quod nostros inimicos et adver sarios sublevaiis, et adiuvatis nobis in detrimeutum, et dampnum, cum tamen vestra gracia bene seit quomodo ordinatum et terminatum sit inter nos, ex utra- que parte, quod non debeat unus ex nobis alio in aliquo nocere, adversan, sed unus alium iuvare contra omnem hominem, uoverit eciam vest ra gracia ut de Zemaytis, quod ad vos vocare intenditis, unde rogamus vestram amiciciam ut nullo modo eos ad vos invitetis, ideo quod omnes Zemayti subdiderunt se nobis, et Fratri nostro dilecto Duci Skyrghel et eciam quia multas adversitates susti- nuimus a nostris homiuibus et Litwauis, de quibus vobis non possimus scribere pro ista vice. Datum Vylne in Epyphania domini. Subscripcio vero eiusdem littere erat in bec verba, Jagal magnos Rex Lyttawye amicus vester sincerus, superscripcionis verba fuerunt que sequuntur, Magnifico domino, domino Cunrado summo et generali Magistro ordiuis theutnuicorum h. littera detur sine Mora. Sigillum eiusdem littere fuit figura equi currentis in quo sedebat vir armatus habeos in manu dextera gladium extensum, in cera rubea, et circumscripcio si- gilli fuit Jagal dei gracia Rex Letthowye, huius autem commissionis ad couscri- bendum in forma publica testes sunt Cuncze de Kreauten, et Jon Voyt, clientes et quam plures alii fidedigni, acta sunt hec anno. Indiccioue Ponlificatu quibus supra, proxima die dominica post festum Pasee, in Castro Marienburg, in Pruscia. Et Ego Nicolaus Glezeri clericus VVarmiensis, publicus imperiali auctoritate notarius predictam litteram ad conscri- beudum coram pre fat is testibus acoepi et in haue publicam form a m redegi et signo meo et nomine siguavi, mauuqne pro pria conscripsi in testimonium et conscripeionem vocatus et rogains. (Traossumtum originate iuvenitur iu archivo secreto regiomont. Capsa 62, nro 0.) 02 — VIL Annus 1383. Conradus Zöllner magister generalis indîcit bellum magno duci Lithuaniae, Jagali et fratribus ejus. Rok 1383. Konrad Zöllner wiclki mistrz wypowiada wojnç wielkiemu ksiçciu litewskiemu Jagatowi i braciom jego. Bruder Conrat Zcolner vom Rotinsteyn. Homeyster deutsches ordens. enpi- ieu Jagale deme grosin Ilerczogin zcu Liüouwin nnseru gewoidichen grus, Wisse Jagal, also als wir dir vormals czwir zcngeschrebin habin, und unser gebitiger onch zeweir zeu dir sauten, und dich lisen bitten, das du uns zcu fruntlichen tagen quemest, do wir unsern gebrechin, von des ordens und der Oistenheit wegin mit dir hettin us mogin redin, Dor uf du uns nykein antwort woldest entpiten, do wir uns mochtin noch richten, Sundir nu letzt worest du zeu Rate wordin, uns in dynen brifen schribinde, das du gerne zeu uns komen weldest, wo hin wir selbin wcldin, den brifen und dynen worten geloubten wir genczlich . und furen Inn uf bis zcu Kirsmemel, und wenn gerne vorbas uf di Dobyes gefarn, bette wir mit unsern Schiffin do hin mogin komen, went das wasser alzcu sichte was, als du selbin wol weist, und onch Skirgal . diu Brn- dir wol hat gesehen, des wurde wir zcu Rate, und santen unsern Marschalk zeu dir, und lisen dich fruntlich bitten, zcu uns ken Kirsmemel zcu komen, das du vor grosem obirmute und vor obirgir hochfart uns zeu rechtem wedirdrise nicht tun woldest, sundir du vorsmeets uns, und hast uns den löten in den muni gegebin, dor an uns leide gnnk ist gescheen, Hirumme so wisse nn du uns nicht zen Tagen kummest noch komen woldest, das wir do bi nicht gutis gemerken noch geprufen knnnen, und is ist uns eyne schelunge au dir, nach dem wole das unser gebitiger mit dynem Bruder Skirgal geteydingt und geredt habin, dyBrife sprechin zcu vor an von nnser wegin und wir mit eztlichen unsern Gebitigern. di do nicht mit woren, onch soldin unser Ingesegel an di brifehengiu Durch de.s wille und ouch durch andir sache willen were wir gerne mit dir zeu tagin ko men. und onch durch unser armen gefangen willen di du uns mit gewalt vorbel 63 dest, und mit unrechte, alleyne wir doch dir dine gefangen gar gutlich wedirgebin, di do veil besser woren wen dy unsern, di du uns vorheldest, und lest si vorko- fin kenRusen . do sy eigin musen sin, des wir sunde habin ken gote und schande vor den loten, Onch so weistu wol . das di brife vnne habin. di du und din Bruder Skirgal vorsegelt habin, das das laut zcu Samaythen sulde unser sin, bis uf di Dobiez des undirwiudesiu dich und schribest uns in dynem briefe, si habin sich dir dirgebin und dime liebin Bru dir Skirgal, und wir sulden ir uns in keyuer wise zcuczin, Onch hast du di Cristinheit gebeert in der Masow, und du doch wol weist, das dyne brife sprechin, di du uns gegebin und vorsegelt hast, das du keyn orlouge mit nymaude soldest anhebin, is enwere denne mit unserm wissen und willen, domit brengst du uns in eyn vordechtuisse, und in eynen bosen lünemunt, Ouch hatte wir den kompthur von Rangnit in Botschaft zcu dir gesaut, der uns geclagit und gesaget hat, das du vorboiin heitest beide unsern lüten und ouch den dyuen, das im nymant eyn wort muste zcu sprechin, des wir bis do her gar ungewonet gewest sin, und merken wol das der geloube gar crang ist, den du zcu uns hast, und hetten wol gehofft, das unser ordiu und wir bessers umme dich und dyne Bruder hetten vordynei, beide von Lifland und ouch von Prüsen, Ouch nymest du uns das unser, als das laut Sameythiu, das vor veil Jaren unserm ordin zcngehort hat, des wir gute brive und Ingesegel habin, das ist di Fruutschaft di du uns bewiest, wedir den dinst, den wir dir getan habin, den grosiu homut und unrechte gewalt, welle wir, noch enmogin nicht lengir von dir liden . Hirumme so wisse Jagal mit dynen Brudirn, sint der zeit das wir keynen geloubin noch stete tröwe an dir vinden, so sage wir dir den frede uf von der Liflendir wegin, und ouch von nnser und unsers gaпesen ordens wegin, und wellen noch desim Tage keynen frede me mit dir haldin, des zcu eyme grosirn und offinbarn bekentuis habe wir unser Ingesegel an desiu brif lasen drnken, der gegebin ist zcu Marienburg in der Jarczal unsers heriu Tusunt dryhundert im drey und achzeigsten Jare am Heesten donrstage nach Jacobi apostoli. (ln Fot. nonouitae missh ac de anno 1417 — 1419 reperiuntur in archivo secreto repiomont ) 64

Images13
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter VII.
Date: 99999999
Abstract VII. Annus 1420.^ Martinus V pontifex máximos monet Vladislaum Jagellonem, regem Poloniae, ut pacem cum ordine theutonico componat. Rok 1420. Marcin У papiez, napomina króla Wtadystawa Jagietïç, aby pokoj z zakonem zawart. Also hat unsszer heyliger uater dem herren konige czu polan ge schrieben: Martinus Episcopus sernus seruorum dei Carissimo in Christo filio Wladislao 272 Regi Polonie illustri, salutem et apostolicam benediccionem. Cum ex suscepti appostulatus officio tocius gregîs domini coram geramus assiduam postoralis sol licitude uos uehementer afficit ad salutem prosperitatem et pacem omnium indif ferenter regum regnorum atque nacionum fidelium sine personarum accepcione fonendas conseruandas et feliciter adaugendas. Illorumque bella et hostiles incnrsus grauius etcummaiori cordis acerbitate ferimus per quorum dissensioues grauiora Cbristianae relîgiouis imminent pericula et scandala deteriora consur- gunt. Qualia proch dolor euenere mala et ex hiis maxime conteucionibus et dis- cordiis euenirent que inter sereuitatem tuam et dilectum filium nobilem uirum Allexandrum alias Wytowd ducem Lithwanie ex una et dilectos filios Magistrum gencralem domus Cruciferorum hospitalis ordinis Cruciferorum beate Marie theutonicorum Irlimitani de prnssia et fratres dictorum hospitalis et Ordinis par- tibus ex altera uiguere propter que deiuceps euitanda mala et grauissima ortho doxe fidei detriimenta praeter aduentum tuorum ad uostram preseuciam oratorum intellecto quod laudum siue arbitralis summa quam charissimus in Christo filius Sigismundus Rex Romanorum Ulustris super hiis terminaudis discordiis sibi ab ipsis partibus unanimi consensu tradita et accepta pietate tulerat, non erat ab ip- sis ambabus partibus approbate sed in quibusdam suis punctis et articulis ab aü- quibus ipsarum parcium impugnabatur . ex quo sicut dolentes accepimus graues rursum conturbaciones et discordie erunt inter ipsas partes uerisimiliter emer- sure. Ños tunc considerantes quod si semper talia perdu raren t odia et ad pestifera bella reditus continue daretur . strages Christianorum non sine anima- rum eciam et eterne salutis dispendiis ac excidijs ciuitatum et prouinciarum hu- iusmodi subsequerentur. Quibus zelo domus dei ac paterne compassionis bene- uolencia singulari ac pastorali prouidencia quantum nobis ex alto daretur obuiare uolentes et pacem perbennem inter ipsas partes et tam Insignia cristianitatis membra salutaribus mediis componere nutrire pariter et firmare supremis affecti- bus exoptantes Serenitatem tuam ducem, magistrum et fratres predictos suosque adherentes et sequaces quatenus ad effectum pacis et concordie salutaris sua prorsus deflectere corda uellent et opera caritateue monuimus et fuimus instan ces exhortáti Et ut ea que pacis sunt seclusis interim turbacionibus et gwerris possemus commodius operari inter ipsas partes Treugam inducias et sufferencias sub spe pacis incepturas In festo beati Michaelis Archangeli tune proxime fu- turi prorogantes et usque ad festum sanete Margarethe proxime futurum iuclu- siue inuiolabiliter duraturas per nostras litteras. Sub dato florencie Caleud . septembris pontificatus nostri auno tercio Apostolica autoritate induximus, prout 273 —- in ipsis Iitteris plenins coutinetur .. Iniungentes partibus ipsis per easdem litte- ras quod usque ad festum natiuitatis dominice pruxime uenturum coram nobis ubicunque nos esse contigisset, produxisse, quîdquid uellent pro su ar n m inten- cionum informacione deberent. Cum intenderemus tunc circa festum eciam do- miuice resurreccionis omnino inter partes easdem terminasset que fuissent ter- miuanda pro illarum pace et tranquillitate quiete ad quas taut is aspiramus affec- tibus. Verum praeterea cum leticia cordis accepimus Tuam serenitatem quam ex hoc tamquam pacis et Concordie zelatricem quam plurimum in domino com- mendamus suum teuendo compromissum predictam iam arbitralem summam ac ceptasse et pro parte exequncioni mandasse Castro Jessinecz Magistro et fra- tribus predictis iuxta form a m predicte summe realiter restituendo et exhibeudo cum effectu. Ac partem peccunie pereamdem sentenciam adiudicate per eosdem Magistrum ordiuem traditam recipiendo. Quod quidem ipse magister et fratres ordinis prefati dicte per omnia uolentes obédire sentencie Castrum Lubusch cum molendino quod erat Iu drewancia flüuio infra prefixum sibi terminum demoliti sunt et ad cetera eiusdem sentencie puncta quantum in ipsis est complenda et partem que super est solueuda pecunie si non aliunde rupta fuerit dicta concor dia in assignato sibi termino soluere se paratos esse dicunt. Sed solum obstat huic omuiuo perficiende et firmaude paci quod sicut nuper intelleximus prefatus dux Lithuanie pro quo sicut asseruntur uelut pro eiusdem causse consorte sicut et pro te ipso compromisisti ac de rato cavisti adnersus predictam arbitrariam reclamat sentenciam Nec illi uidetur uelle parere sod pocius uetera quod absit deuuo suscitare bella minatur que prefecto non solum in ambarum parcium quam eciam fidei ecclesie et cristiane religionis graue cederent detrimentum non sit agendo satis tuo differre regio uideretur honori. Pro inde Serenitatem tuam paterne caritatis affectu exhortamur in domino et per uiscera illius iueffabilis misericordie saluatoris nostri Jesu Christi qui pro tocius mundi salute et pace semet ipsum obtulit. In ara Cru eis hostiam deo patri obsecramur et obtestamur quatenus pro bono fidei et dira christiane sangwinis effusione uitanda maltormn- que consequenda salute ea que pacis sunt perseueranter amplectens perficiens ac conseruans operam des efficacem et facias sicud ex fide prestita in compro misse teneris ut inquiunt magister et fratres predicti eumdem ducem prefate pa rere sentencie et una tecum ueram deinceps et siuceram cum eisdem magistro et fratribus caritatem seruare in uinculo pacis ut cunetis dissenciouibus et odiis ab utriusque partis mencium memoria deletis prorsns et ob lit is . . tua regia celsitu- do et eiusdem ducis nobilitas ac magister ac fratres predicti qu'bus est uuns 35 274 deus, una fides, unum baptisma iam concordes et unanimi effect! ad defeusionem christianae religionis pariter decertare ualeatis et consurgere uiriliter etpoteuter ad gloriam dei uestramqne salutem et famam perbennes eiusdemque fidei protec- cionem et augmentam. Datum Romae apud sanctum petrum viii Idus Decembris Ponlificatos nostri Anno quarto. Acta diplomática régnante Viadisiao Jagiellone, de Anno 1421 ad annum 1423, Â#MsI®ï Ж2П» Akta dyplomatyczne za panowania Wladyslawa Jagieify, od roku 1421 do гокп 1Ш. L Annus 1421. Litterae regis Poloniac, datae ad Fridericum Marchîonem Brandenburgensem in quibus scribit, se paratum esse ad iniendas inducias cam ordine. Rok 1421. List króla polskiego, pisany do Fryderyk«, margrabi brandenburskiego, w którym mu oswiadcza, ze jest gotów zawrzec zawieszcnie broni z zakonem. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Litbuanieque princeps supremus et h aeres Raesie et cet. Magnifico et preclaro principi domino friderico Marchioni Bran 35* 276 demburgensi et Burgrabio Norimburgensi Sacri. Imperii Archicamerario Illustri fratri et amico nostro carissimo Syncere fiatcrnilatis et amicicie continnuin in- crementuiu. Magnifice et preclare princeps Illustris frai er et amice nosier ca- rissime. Audita el diligenter auscultata scriptoruiu uestronim continentia exhi- larati sumus in animo et specialiter in eo quod nobis scribit aestra fraternitas quoniam gentes uestre contra aduersarios uestre fraternilatis in terra frauconie de die in diem feliciter prosperant Castra et municiones illorum que ex nomine describilis tam strenue quam uiriliter expugnando, de felicibus euim uestre fra- ternitatis successibus non minus quam de proprijs uotiue gratulamur. ut anlem fraternitas uestra sumat a nobis materiam reciprocam gaudiorum eidem fraterni- tati uestre significare studuimus, quod creatoris nostri donante clemencia plena et uaiida cum prole nostra corporis fungimur sospitate et omnia nobis disposi- cione divina succedunt ad uotum, de eo autem quod uestra fraternitas scribit de cruciferis, quoniam duplicatis uiribus uestram iam frateruilatem accessisseut, supplicantes quatenus inter nos et Magnifieni» et preclarum priueipem dominum Alexaudrum als. Vitoudum Magnum Ducem Litthuauie et cet. fratrem nostrum carissimum ex una et magistrum et Ordiuem ipsorum parte ex altera trewgas ad unum duos tres nel quattuor anuos facere uelletis uestra fraternilas scire cupi- mus quod quamquam iam de gracia dei dispositi fuimus et parati quod bene anno presenti ipsis bella mouere potuimus, tamen consilijs uestris nobis in Cracouia prestitis et demum post per nunecios nostros iutimatis obtemperare noient iam cum Illuslri fratre nostro duce Magno et Consiliario Regui nostri unanimiuiter concordam in eo conuenimus quod ipsas treugas admittere uolumus ex quo fra ternitas uestra requirit pro ipsis dumtaxat ad uni us anni decursum uidelicet a festo sancti Johannis baptiste proximo incipiendo usque ad aliud festum sancti Johannis baptiste iumediate subsequens uel octo diebus aut ad maximumduabus bebdomadis post festum sancti Johannis predictum et non ultra, de conuencione uero de qua nobis scribitis utrum uoluntatis nostre esset durante pendencia treu- garum cum ipsis Cruciferis aliquam habere conuencionem ad tractandum de uni- one perpetua inter partes auctore domino procuranda nobis ad presens rescribere non ualemus, cum non adhuc treugas habemus cum Cruciferis supradictis. Sed factis trewgis per fraternitatem uestram cum ipsis extunc ullerius uestris uolu mus uti consiliis et quecumque fîunt possibilia faciemus. De conuencione itaque in Noremberga per principes sacri Imperij electores habita et aliis nouitatibus per uestram frateruilatem nobis intimatis graciarum acciones uestre fraternilati referimus. Petentes uestram frateruilatem ex affect u et bortantes eandem in de 277 siderijs cordis nostri quateims nouitates in partibus almanle occurrentes et in alijs quibuscumque et p resert im fortunas uestras et status vestri coutiuentiam saepe nobis velitis intimare nam et si aliquando pluribus aliis novitates de parti bus almanie Continue babeamus, — bis tamen que nobis vestra intimaret frater- nitas fidem possemos certius adhibere, de nostris autem successibus et alus no- vitatibus apud nos et in ceteris partibus orieutis occurrentibus intimationem dig- nis vestre fraternitati reddere crebrius curabimus certiorem. — Datum in Gro den Sabato proximo post Marcelli anno Domini nùllesimo et cet. XXI. — Copia des Konigs Von Polan dem Marggrafen gesandt. — п. Annus 1421. Rex Poloniae rogat magistrum generalem, ut Augustine de Urbrancza licitam sit debita sua a subditis ordinis levare. Rok 142L Król pol ski prosi wielkiego mistrza, aby Augustynowi z Ubranczy wolno byto podnosic dtugi od poddanych zakonu. Vladislaus dei gratia rex polonie Littuaniaeque princeps snpremus et baeres Russiae et caetera. Venerabilis ac religiose amice noster, quia al. intentionem et voluntatem ves- tram per ambasiatores vestros et nuntios nobis Lanciciae oretenns declaratam pro certis pecuniarum summis quas in noiniullis subditis vestris fidelis noster dilectus Augustinus de Ubrancza familiaris curiae nostre obtinet non solutas in- timastis, quod sibi huiusmodi pecunias ac debita ab eisdem subditis vestris li bere extrahere et extorquere promittere debuistis, bic tamen ad nostre majesta- tis veniens presentiam retulit qüaliter ad tollendum et extrahendum debita sua predicta ex iuhibitioue vestra securitatis libertatem uequid obtinere. Quocirca 278 lios petimos instanter et hortamur affectantes quatenns coutemplationis nostre intuito pecunias et debita hujusmodi prefato Augustino a creditoribus suis libere ac secure repetere et requirere secundum quod alias boc ipsum per dictos �?ш- basiatores ves tros facere spopoudistis permittere velitis pro complacencia nostra speciali. Datum in Trocky ipso die sancti Viucenlii Martini, — anuo domini Millesimo quadringentesimo vigesimo primo. Relatione venerabilis Sbignei sc. flor, ante Cracov. preposit. Venerabili ac religioso domino Michaeli Kuchmeyster ordinis sancte Marine domus Theutonicorum de prussia Magistro generali et cet. amico nostro carissimo. — Ш. Annus 1421. RexPoloniae promittit ordini, se puniturum esse eos subditos suos, quimerca- tores ordinis de spoliav erunt. Rok 1421. Król polski obiecuje zakonowi, ze ukarze tych z poddanych swoich, którzy kupców zaкова zhipili. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Lithuanieque princeps supremos et baeres Russie et cet. Venerabilis et religiose amice noster Ex scriptis litterarum uestrarum signan- ter collegimus. Quoniam quidam Regni nostri sicut scribitis indigene in terris et metis preclarorum principum dominorum Ducum Slezie et cet. Mercatores nestros eorum bonis et mercaneijs suis latrocinijs et rapinis spoliare et depre dare ausu temerario presumpserunt de quo non minus nos quam uosmet ipsos doluimus et dolemus. Sed antequam littere uestre ad nos snper hoc facto ne- phario aduenere, hoc ipsum per nostras quosdam fideles nobis exstitit diados 279 uttimatum, quornmquidem malefactoram ansus huiusmodi temerarios relinquere Dolentes imponitos omnibus nostris subditis ad quos presens spectabat officium seriose commisimus iu mandatis quatenus pretactos malefacctores omnibus modis et uijs quibus possent melioribus exquirere debereut et scrutare inueutos quem diris et condignis tradere supplicijs et tormentis, ipsorum exigeutibus excessibus ininriosis, enormibus et nephandis, prout et nounulli ipsorum maleficorum qui fuere deprehensi iam pro eo patibuli supplicium subiernnt, uniuersas quoque et siugulas res et mercancîas sic per ipsos receptas et ablatas que inueniri et re baben possent uestris fideliter resiituere hominibus iniunximns gracie nostre snb obtentu et adhnc possetenus curam et sollicitudinem pro restitutione ipsarum ap- ponere volumus diligenter. Nibilominus et preclaros duces Sleczie, in quorum terris baec latrocinia sunt commissa requiratis ut subditos suos qui bujusmodi flagitiosi sceleris sunt conscii et complices sicut nobis expouitur ad restitutionem rerum praedictarum velint compellere et suam diligentiam, quem admodum nos facimus adhibere. — Insuper ad venerabilitatem vestram Magnificum Janussium Palatinum Vladislaviensem et Capitaneum Dobrinensem cum ceteris nuntiis nostris pro levanda tolleuda et exigenda summa duodocim millium cum quingentis flore- norum hungaricalium aut ducatorum de Veneciis nobis super festum Sancti Ge- orgii proximum per nos solvendorum dirigimus affectantes quatenus ipsos in eo- rum uegotiis et ageudis uelitis favorabiliter expedire. Datum in Myechow feria quarta proxima post.. . Tiburcii, auno domini Millesimo quadriugeutesimo vice simo primo. — Ad relatiouem venerabilis domini Johannis decani Cracoviensis et polonie Vicecancellarii, veuerabili et religioso domino Michaeli Kochmeyster ordinis Sanete Marie de prussia Magistro generali amico nostro ca- rissimo. 280 IV. Annas 1421. Rex Poloniae reprehendit magistro generali, quod sibi snmmam debitam non solvent. Rok 1421. Król polski zarzaca mistrzowi wielkiemu, ze mu naleznej summy nie zaptacit. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Lithuanieque princeps supremus et baeres Russie et cet. Venerabilis amice nosier. Scriptorum uestrorum continenciam nobis nuper directorum intelleximus. In quibus accepimus quod Nunccii uestri qui nobis de solucione certarum peccuniarum nobis per uos debitarum respondere debuerunt. parati fueront solucionem ipsarum facere cum effectu. Scire uelitis quod nos ad requisicionem Nuncciorum uestrorum qui apud nos in Myechow proxime fuernnt constituti et nobis paratas esse predictas peccunias retulernnt. Nunccios uostros cum pleno mandato et alijs circa ipsarum recepcionem oportunis prout et pro summa priori iam recepta consueramus destinare, direximus nec arbitramur ipsas in aliquo circa premissa oportuno defecisse qui Nunccii uostri ibidem constitnli nobis retulernnt quod de prefata summa ipsis per nos et Ordinem minime est re- sponsum, qui factis protestaciouibus et alijs oportunis ad nos uacui redierunt. Insuper de conueucione quam in Guewcow per Archiepiscopum et Consiliarios nostros cum uestris similiter Consiliarijs facere uoluimus prout prefati Nunccii uestri in Myechow apud uos existentes assenserant. scribitis quod uestri Con- siliarij ibi uenire non possent eo quod locus illis sit incompetens. Sed ex quo solucionem peccuniarum nobis non fecistis dacieque insolite nostris Reguicolis imponuntur et uauigia solita prohibentur et alia que maioris estimacionis censen tur nobis non seruantur . nescimus quare pro minoribus uobiscum deberent ulte- rius conueuire. Datum in Noua — Sandecz feria quarta proxima ante festom pentecostarum Anno domini Blillesimo quadringentesimo uicesimo primo. 281 Ad mandatum domini Regis Sbigneus perpetuus Sc. flor, ante Cracouiam - et cet. Venerabili et religioso domino Michaeli Cuchmeyster Ordinis sanete Marie domus Theutonicorum de Prussia Magistro generali amico nostro carissimo. V. Annus 1421. Rex Poloniae rogat magistrum generalem, ut subditis Polonis bona restituat. Rok 1421. Król polski prOsi mistrza wielkiego, aby poddanym polskim dobra powrócit. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Litbuauieque princeps supremus et haeres Russye et cet Venerabilis et Religiose grate nobis dilecte. Jam pleris uicibus scripsimus et per Nunccios tam uestros qui ad nos uenernnt, quam eciam nostros nobis in- timauimus, ut subditis et Indigenis Regni nostri bona ipsorum que iu terris ues- tris obtinent restituta et debitorum ipsorum solucio facta fuissent, tamen quam- quam omnia de terris uestris in Regno, nostra bona hereditaria fuissent et sunt restituta et debita cuilibet exoluta tíldeles nostri Bartholdus Boleminsky et Au- subditi nostri et alij ipsorum in terris uestris situata nequeunt n et concordie hincinde inter nos facte et habite reqt Quocirca uos requirimus et hortamur iam uicibus replicatis quatenus prefatis Bertholdo et Augustino ac alijs subditis nostris bona ipsorum restituî et debito- ueluti uestri et bonorum restitutio et debitorum 36 282 solacio in Regno nostro est executa. Datum in Solecz Sabbato infra Octauas Natiuitatis Sancte Marie Anno etc. uigesimo primo. Ad relacionem Maguifici Sandiwogiy Palatini Poznanieusis Oapitanei Maioris polonie. Venerabili et Religioso domino Michaeli CuchmeysterMagistro generali Cru- eiferorum Sancte Marie domos Theutouicorum de Prussia grate nobis dilecto. VI. Annus 1422. Rex Poloniae qneritur marchioni Brandenburgensi de advocato Novae Marchiae, qui tempore indu ciar um nonnullos cives de Koscian, euntes Stetinm privavit mereibus et captivavit. Rok 1422. Król polski zali siç Margrabiemu brandenburskiemu na wojta Nowej Marchi, który w czasie zawieszenia broni niektórych mieszczan z Koáciana do Szczecin« jadqcych, ogotocit z towarów i uwiçzit. Wladislaus dei gracia Rex Polonie littwanieque princeps supremus et beres Russye. Magnifice et preclare princeps ffrater et amice noster dilecte. Gra- uamine Ciuium nostrorum de Costan reeipimns querulam continentem quomodo aduocatus noue Marchie quosdam ex illis Nicolaum uidelicet et Albertum domi num pro quibusdam suis negoeijs disponendis uersus Stettin cum eorum neces- sarijs sub spe trengarum pacis quas nestra fraternitas inter nos et cruciferos de Prussia interposuit procederent receptis eorum bonis equis et rebus Captiuauit et dimisit tandem . dato temporis termino super medio quadragesime ad pristine Captiuitatis maneipia redeundi. Cum ita hec ab illis patimur pendente trewga per nestram frateraitatem interposita, merito ad nоз reenrrimus que uobis per 283 illos , In earam trengarum lesionem inferuntur. Ex quo si aliquando illis schri- bimns nichil prouicuis sed cominus maioribus iniurijs conturbamur. Quo circa fraternitatem uestram petimus quateuns prodictorum uostrorum liberacione Ci- uium et restitucione ablatorum uelilis interponere presentes uestras et efficere apud illos quod, nos et subditos nostros amplius adhuc in bac treugarum pen dencia nos molestent. Datum retro fferia quarta proxima post domi nicam iunocauit. Anuo domini Millesime quadringeutesimo uigesimo secundo. Relacione Venerabilis Sbignei prepositi sancti fQoriani ante Cra- couiam. Praeclaro et Magnifico Principi domino Marchioni Brandemburgensi et Burg- grawio Norimbergeusi sacri Romani Imperij Archi Camerarii ffratri ac amico nostro charissimo. VIL Annus 1422. Rex Poloniae scribit magie tro generali Paulo de Russdorf, delegatos ordinis convencionem in Gnewkow ad irr it um redegisse. Rok 1422. Król polski pisze mistrzowi wielkiemu Pawtowi de Russdorf, Ii zjazd w Gniew- kowic spezt na niczem z winy delegowanych zakonu. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lithuanieque princeps supremus et baeres Russie et cet. Venerabilis et Religiose amice nosier dilecte. Heri sero in Stobuicza littere oestre nobis fuerunt presentate in quibus scribitis quoniam per uos et partem uestram non steterit quod Conuencio in Gnewcow suscepta finem non accepit et ea que in eadem agenda fue runt non sunt terminata et cet. Seimus uos non la tere quoniam uos ad couueucionem ad diem et locum secundum quod couclusum 36* 284 fuerat et litteris concordie ac pacis perpetue utrinsque inserhim prelatos et ba rones uostros cum plena potestate et sigillis direximus ad sigillandum ac firmius robo ran du m illam sanctam et cupitam pacem perpetuam quam semper optauimus borrentes effusiouem sangwiuis Cbristianam. Qui quidam prelati et barones nostri illorsum uenientes uestros minime adesse inuenerunt ut licet aliqui ex. aestris post Capsum die recepta illuc uenissent tamen sigilla et maudatum illa terminandi dixerunt se non habere, sed se Nunccios fore ad alia asserebant Sicque spe teuemus indubia quod in nobis non defecit nee deficit. cominus pacem initam et firmatam ac singula in litteris nostris contenta impleuimus. Nunc autem ad scripta uestra predicta non ualuimus respondere ex eo quod prelati et baro nes Consilii nostri apud nos minime afiuerunt, omnibus et similiter Inclito do mino Magno duci lithuanie fratri nostro carissimo illa uolumus aperire et ad ip- sorum noticiam perducere . datum in Schidlow Crastino sanete Catharine uir- ginis Anno domini Millesimo quadriugentesimo uigesimo secundo. Ad relacionem Venerabilis Johannis Decani Cracouiensis, Begni Polo- nie Viceeancellarii. Venerabili et Religioso domino Pawlo Russdorff Magistro generali Oucife- rorum de Prussia Ordinis sancte Marie domus Theutouicorum Jerosolimitani, Amico nostro dilecto.

Images14
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter II.
Date: 99999999
Abstract II. Annus 1419. Rex Poloniae scribit Episcopo Vratislaviensi, regem Romanorum sibi ipsi prohibere, quominus ordini in subsidium contra regem et magnum ducem Witovdum subditis suis transire permittat. Rok 1419. Król polski pîsze biskupowi wroctawskiemu, iz król rzymski zakazat mu (t. jf biskupowi) aby nirpozwalai poddanym swoim isc* na pomoc Krzyzakoi przeciw królowi i wielkiemu ksiçciu Witowdowi. Reuerendo in christo patri domino Seniori Episcopo wratislauiensi dei gracia fratri .nostro carissimo etc. Wladislaus dei gracia Rex polonie Litwanieque Princeps Supremus et heres Russie etc. Preclare princeps lllustris frater carissime Serenissimus princeps dominus Sigismundos Romanorum Rex et Hungarie frater noster carissimus suis nobis insiiiuauit Epistolis Quomodo Imperiali auctoritate et edicto tam quam Romauorum Rex qui tunc debitum sui exequitur officii dum dissensiones in vnitate componit bella deponit et diffideutium animos vere caritatis federe reformat, fraternitati vestre et aliis per Orbem piincipibus christianis Romanis subiectis Imperio pro- hibuit ne subditis suis cuiuscunque .status dignitatis conditionis aut eminentiis vel aliis personis extraneis contra nos et Inclitum fratrem nostrum ducem Wytoldum ac Regnum terras dominia nostra et nostros Coadiutores subditos adherentes et iautores in subsidium Ouciferum de prussia transire permittant uel aliqua auxilia exhibeant uel fauores», Ad quorum executionem pro nostrajustitia frater- uitatem vestram sinceris affectibus invitamns et Rogamus ex desideriis postu lants ut nobis uota vestra et animum inpremissis scriptis vestris velitis siuceriter aperire et circa hec honorabili Nicolao Stampothe Notario nostro deuoto dilecto quem plene nostris intenciouibus docuimus vestre fraternitati per ipsum refe 241 rendam fidem adhibere creditioam. Datum Sandomirie sexta feria proxima post dominicam Inuocauit Anno domini Milesimo Qaadringentesimo decimo Nono. Ad relationem venerabilis domini Johannis decani Cracouiensis Regni polonie vicecancellarii. Ш. Annus 1419. Rex Poloniae certiorem facit magistrum generalem, se ad conventam а pontîfice maximo praescriptum proficisci non posse, quia regi Romanorum Sigismundo promiserit, se venturum esse ad conventionem ab illo praefixam. Rok 1419. Król polski uwiadamia mistrza wielkiego, ze zjazdu naznaczonego od papieza przyjqc nie тоге, poniewaz Zygmuntowi, królowi rzymskiemu obiecat, ze siç stawi na zjezdzie przez niego wyznaczonym. Venerabili et Religioso Michaeli Cochmeister Ordinis Sancte Marie domas Thentonicoram in Prussia etc. — Wladislaus dei gratia Rex Polonie Littwanieque Princeps Snppremus et heres Russie etc. — Religiose venerabilis amice noster. Recepimus litteras vestras nuperrime cum quibus nobis cuiusdam Bulle domini nostri Martini pape Copiam direxistis iuter- clusam a nostra cupientes majestate experiri. Si termino Connencionis in Bul lis prefati domini nostri pape nobis constituto voluerimus interesse Noueritis nos similes Bullas a prefato domino nostro nobis et Illustri fratri nostro domino Alexandro Magnoduci littwanie etc. missas a certo Nuncio ipsius domini nostri ipsa die dominica Invocauit recepisse. ad quas sue sanctitati continue per nostrum specialiter sicut nobis tunc occurrit sufficienter respondimos. Ye 31 quia priusquam littere sanciitatis sue nos preueuissent diem Conuentionis quam Serenissimus frater noster dominus Sigismundos Romanorum et Hungarie Rex etc. secum nobis super dominicam letare nunc instantem in Terra Sepusieïï. pre- fixit assumpsimus, ad quam eciam ipsa vestra sinceritas putamus sicut quadam relatione docemur intererit, vel mandatum sufficiens destinabit ad eandem, Nam ipso domino Sigismundo Rege etc. postulante per Johannem Stemberski Cubi- cularium nostrum Sinceritati vestre seu Uli uel illis quem vel quos ad Conuen- eionem huiusmodi duxeritis dirig#ndum . salnum conductum nostrum concessimus fit cum in re iter iam ad conuentionem cum prefato domino Sigismundo celebran- dam apprebendimus. Conuencionem nobis per dominum nostrum papam predic- tum primam amplectentes ad quam nos prima obligaciouis stringit necessitas ob- mittimus. Datum in Nouaciuitate feria quinta proxima post dominicam Reminis- •ere Anno domini Millesimo Quadriugentesimo decimo nono. Ad relacionem venerabilis domini Schaffranecz decani Cracouieñ. Regui Polonie Yicecancellar. — IV. Annas 1419. Rex Poloniae promittit, se sponte recepturum in arbitrium Sigismundum regem Romanorum, in negocio suo cum ordine. Rok 1419. Król polski obiecuje, ze dobrowolnie przyjmie na polubovraego sçdziego Zygmunta, króla rzymskieg-o, w zatargach swoich z zakonem. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie littwanieque princeps supremus et heres Russie, significamus tenore presencium quibus expedit uniuersis Quomodo die- aensiones, bella, gwerras, lites, rancores questiones et odia uolentes euitare, ad pacem aspirare, et In quietis dulcedine pacis colere autorem, de Iusticia, equi 243 tate, iuriscultura fide et pericia Serenissimi principis domini Sigismundi Roina- norum et Ungarie Regis ffratris nostri carissimi quibus multipliciter Illustratie beue confidentes in ipsum de alto et basso, dolo et fraude quibuslibet cessauti- bus, nostro et Hlustrinm principum dominorum alias Wytawdi tuagni ducis litt* wauie fratris nostri charissimi Johannis et Semouiti ducum Mazouie Coadiuto- ram et subditorum nostrorum nominibus Compromissimus et Compromittimus per presentes et omnes huiusmodi Compromissi pro bono paois et Concordie sponte in se recipieutem tamquam in arbitrum arbitratorem et amicabilem compositorem de et super omnibus et singulis caussis terris Casi ris fortalicijs granicijs, limiti- bus, litibus dissensionibus discordijs diplicencijs, coutrouersijs Rancoribus aliis pactorum, stipulatorum, Contractunm federatorum et pacis perpetue lesio- nibus Conceptorum, susceptorum, promissorum et stipulatorum, iurium, libertatum, priuilegiorum, litterrarum uiolacionibus, granicijs difiamacionibus infamacionibus detractionibns grauaminibus interesse dampnis impensis et expensis Et genera- liter super omnibus et singulis accionibus obligacionibus iuribus, querelis, Con cordias, tam in Thorun quam alibi quandocunque peticiouibus et alijs rebus et questionibus quibuscumque preteritis et presentibus inier nos ex una et Vene- rabilem fratrem Michaelem Cuchmeyster Magistrum generalem Ordiuis Cruci- ferorum de Prussia et ipsius Ordinem parte ex altera quomodolibet factis motis et exortis dantes et Concedentes eidem domino Sigismundo Romanorum et 11un garie regi et cet. plenam et omnimodam potestatem quod possit sumarie, simpli- citer et de plano sine figura et strepitu iudicij lites, controuersias, Contenciones dissensiones, displicencias questiones et quascumque caussas preteritas et pre sentes inter nos et cet. et predicttum Magistrum et Ordinem et cet. quomodoli bet subortas ut perfertur et omnia alia Contingencia dependencia ex eisdem audire et legitime examinare et in et super omnibus et singulis declarare pro sue libito uoluntatis quibuscumque boris el temporibus diebus feriatis uel non feriatis partibus presentibus uel non presentibus, uocatis uel non uocatis iuris online et solempnitate seruatis uel non seruatis uerbo uel in scripto, stando uel sedendo, simul uel diuisim dilfiniendo, ordinando, arbitrando componendo uel alias quomodolibet denuo faciendo prout sibi melius uidebitur expedire. Infra hiuc et festum sancti Michaelis Archangeli proximum inclusiue prolataque (.'or rigere, declarare et interpretan . prefatus dominus Sigismundus Romauorum et Hungarie Rex ualeat qualiscumque ex eis dubietas uel obscurilas iminebit inter partes nostram uidelicet et Magistri et Ordinis predictorum promittentes pro nobis et supradictis principibus dominis Alexandro alias Wytawdo magno duce 31* 244 litlwanîe Johanne et Semouito Ceterisque Coadiutoribus et subditis nos tris bona et sincera fide absque dolo et fraude Arbitrium laudum, ordiiiacionem concor- diam et composiciouem amicabilem quidquid super premissis et quolibet promis- sorum idem dominus Sigismundus Romanorum et Hungarie Rex et cet. duxerit faciendum, acceptare, ratificare, emolgare, ratum gratum habere et seruare, ac eis parere ac acquiescere nec in aliquo contrauenire de iure uel de facto quo- quomodo nee umquam a pronuncclacione sentencia ordinacione et Concordia per dictum dominum Sigismunden Regem et cet. faciendum appellare et super hijs uel ipsörum aliquo Concurrere ad arbitrium boni uiri aut ea petere reuocare uel moderari nec racione persone dicti Sigismundi Regis et cet. arbitri, arbitratoris et amicabilis Composions nec racione rerum de et super quibus Compromissi- mus uel alia racione nosopponemus contra dictum Compromissum uel contra dic- tam sentenciam ordinacionem, prounncciacionem, et Coucordiam dicti domini Sigismundí Romanorum et Hungarie Regis qualitercumque procedat uel qualiter- cumque proferat sunm arbitrium uel sua mandata siue seruet iuris ordinem siue praetermittat sub pöna per eumdem dominum Sigismundum Regem et cet. Arbi tram Arbitratorem apponenda et uallanda. Que quidem pöna apponenda uel uallanda tocieus committatur et exigatur quociens contra predictum uel aliquid predlctorum uentum, factum non obtemperatum aut non paritum fuerit per se uel per alium uel alios quoquomodo. Qua pena commisse et exacta semel uel plu- ries soluta uel non soluta aut exacta. Nichilominus omnia et singula premissa in sua semper remaneant firmitate. Renn nccian tes insuper omnibus appellacioni- bus ac omni auxilio iuris canonici uel ciuilis omnibus excepciouibus membranarum allegacionum, rancorum et ceteris beueficiis iurisfacti et proprie legibus seu consuetudinibus quibus possemus facere uel uenire contra Compromissum pre dictum ac omnibus que huiusmodi Compromisse possint obici uel opponi et spe- cialiter clausulis punctis et Condicionibus in quibus paccionibus, litteris, federi- bus concordacionum Contractibus preteritis expressis et positis et alijs in contrarium facientibus quibuscumque . harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Datum Caschouie octauo die meusis Maii Anno do mini Millesimo quadriugeutesimo decimo nono. Annas 1419. Testimonium notarii, Vladislaum, regem Poloniae, Cassoviam cum rege Romanorum Sigismundo convenisse et ibidem frustra adventum magistri generalis exspectavisse. ь * Rok 1419. Zaswiadczenie notaryusza, ze Wtadystaw król polski do Kaszowa z królem rzymskim Zygmuntem przybyt i tainze nadaremnie na przybycie mistrza wielkiego oczckiwat. In nomine domini Amen. Sub anno natiuitatis eiusdem Millesimo quadringeu- tesimo decimo nono Indiccione duodecima, die nего prima mensis Junij bora terciarum uel quasi in Castro Rogehuzen Pomezaniensis dioceseos pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Martini diuina prudencia pape quin ti Anno eius secundo In mei notarii publici et testium subscriptorum presencia personaliter constitutis uenerabilis et religiosos dominus ffrater Heyu- ricus de Kykeritz Magnus Commendator Ordinis beate Marie theutonicorum Irlimitani habens et tenens in suis manibus quamdam litteram missilem Serenis simi principis et domini domini Wladislai Regis polonie in cartha papirea scrip- tam et ut dicitur Reuerendo in Christo patri et domino domino Joanni Episcopo Wladislauieusi destinatam ipsius domini W ladislai Regis Polonie sigillo paruo rotundo de cera comuni robei coloris sigillatam, in coins medio quidam clypeus in quattuor partes diuisus prima facie apparebat. In superiori parte eiusdem clypei dextri lateris quaedam ymago hominis ad modum equitantis in dextra manu tenens gladium extensum super equam sedere uidebatur. In sinistra parte eiusdem clypei aquila alis extensis ad modum uolautis apparebat, in inferiori parte ipsius clypei dextri lateris similiter aquila alis extensis ad modum uolautis uidebatur. In siuistro uero latere eiusdem clypei ymago hominis ad modum equitantis super equnm sedere pro ut cognosci poterat, apparebat. littere uero circunferenciales sic legebantur. Wladislaus dei gracia Rex Polonie et cetera quamquidem litteram dominus Heynricus de Kykeritz Magnus Commendator 246 prefatus exhibuit et me notarium publicum infrascriptum, quatenus eamdem lit- teram trans.su merem et in publicam formam redigerem requisiuit Cuius quidem littere superscripts sic legebatur. Reuerendo in Christo patri, domino Joanni Episcopo dei gracia Wladislauiensi Illustri Duci Opuliensi fratri nostro caris- simo. Tenor uero eiusdem littere sequitur in liée uerba. Wladislaus dei gra cia Rex Polonie et cet. Reuerende in Christo pater Illustris frater noster carissime a die quo cum Serenissimo principe domino Sigismundo Romanorum et Ungarie Rege fratre nostro precaro in Caschouia conuenimus, quamquam cito post recedere et ad propria redire summopere petissemus, nos de die in diem continue retinuit et recedere non permisit Et postquam ipsa dominica Rogacio- num nos ultimate dimittere permislsset nouitas interuenit quod Commendator Thorunensis ex parte Magistri de Prussia ad Conuencionem hue proficisceretur Caschouiam cuius aduentum resciens frater noster predictus nos petiuit ulterius remanere et ipsius Commendatoris aduentum propter pacis commodum et utrius- que nostrum bonum praestulare et cum eius petitis consensimus et nos inde non mouimus, ipse tandem Commendator feria secunda Rogacionum intrauit Cascho uiam, quem idem frater noster accedens requisiuit si in eum Compromittendi et deueniendi plenam Magistri haberet potestatem, sicud et nos in eum compromis- aimus, Respondit Commendator se huiusmodi potestatem non habere, uec de eadem quod fuisset opportuna aliquid sciuisse, Cui rex inquit. setuisti nam super eadem a Magistro obtinenda te apud nos in Scalioza constitutum per Illustres principes dominos ludouicum Rregensem, Rupuldum Saganensem duces et Jo hannem de ottingen Comitem habuimus auisatum. Commendator uero ex aduerso dixit isla non perpendisse neque concipisse de quibus si rememoratum fuisset iam ualuam Ciuitatem aggrediens Caschouiam ipsam non intrando Ciuitatem ad hue ad Magistrum pro ipsa plena potestate exigenda se reuerti uoluisse assere- bat. Sicquod ipse frater noster Commendatoris rescita uoluntate feria tercia Rogacionum ad nos ueniens nobis dixit, quoniam idem Commendator ex parte Magistri et Ordinis in ipsum compromittendi potestatem non haberet, super qui bus hincinde mutuis habitis iractatibus ipse frater noster dimissis nuncijs so- lempuibus puta dominis Przemcone duce Oppauie et Joanne Comite de Ottin gen quos ad predictum Magistrum super Compromissum in eum faciendum re- quisituras dirigere deoreuerat. Decreuit se personaliter ad Magistrum predictum nostri intuitu sine mora uelle fatigari celeriter et festiue, ut si ipse Magister in ipsum ita potenter uelit compromittere sicut et nos compromisimus beue quidem interloquetur inter nos equitatem. Si autem in eum denegabit deuenire se erga 247 ipsum Magistrum de omnibus excusabit ymmo personaliter ad adherendum nobis et standum uobiscum bonis et corpore eum diffidabit et in granicijs nostris sta bit, uostrumque et exercituiun nostrorum aduentum prestulandum pro suis armo- rum gentibus debebit dirigere Ungaris ut ad ipsum nobis in subsidium exercitua- liter ueniat proficiscantur quod post ipsum et procedant. Et quia arbitramur quod ipse frater noster carissimus Romanorum et Ungarie Rex graniciis prussie appropinquans apud uos in Raczens se deponet et ibidem permanendum pro Ma- gistro gracia conferendi secum et tractandi destinabit. Quocirca paternitatem uestram aflectuose petimus et hortamur quatenus mox uisis presentibus habita- cula quaeque bene disponere et apparatus nuncciorum copiosos pro ipsius ad- uentu adoptare debeatis ut sibi pro uestro et nostro pariter honore exhibeatis reuerencias quantum poteritis ampliores. Nam sibi in terris, Castris, Ciuitatibue et Curiis ubilibet plenam imperandi precipiendi, et faciendi dedimus facultatem, uolentes ipsius decies plus nobisipsis per nostros quoslibet officiales et subditos bonorare pro grata complacencia nobis in eadem oneranda erga nos omni bono iugiter compensandum. Datum in Caschouia feria quarta rogacionum Anuo et cet. XIX. Super quibus omnibus et singulis premissis prefatus dominus Heyn- ricus de Kykeritz Magnus Commendator petiit sibi fieri a me notario publico in frascripto hoc preseos publicum iustrumentum. Acta sunt bec Anno, Iudiccioue die mouse bora loco et pontificatu quibus supra presentibus ibidem streunuo et ualidis dominis Nicolao de Schillingesdorff milite, Nicolao Reybeuitz., Pawlo de Wyndekayu Pomezanieusis, Wratislauiensis et Sambiceusis dioceseos feu- dalibus testibus ad premissa uocatis specialiter et rogatis. Et Ego Johannes quondam Johannis Rosenerus de Soraw clericus Mysicen- sis dioceseos Imperiali auctoritate notarius publicus quia predictam litteram iideliter traussumpsi et examplificaui nihil addens uel minueus quod sensum mutet sen uariet intellectum et facta collacione diligenti hoc presens publicum iustru mentum traussumptum cum originali littera concordare iuneui. Ideoque hoc ipsum per me propria manu scriptum exinde confeci, publicaui, et in banc pu- blicam formam redegi. Signoque et nomine mois solitis et consuetis consignaui rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et siugulorum premissorum. 248 * VI. Annus 1419. Vladislaus rex Poloniae et Witowdus dux promittunt commissariis Pontificis Maximi et delegatis regis Romanorum, se observaturos treu gas pacis cum ordine theutonico usque ad festum sanctae Margaretkae. Rok 1419. Wtadystaw król polski i Witotd obiecuja, komissarzom Papieskim t delejjowanym króla rzymskiego, ie rozejmu z krzyzakamidotrzymajqaz do àwiçta S. Matgorzaty. Nos Wladislaus Dei gracia Rex Polouie, Lithuanieque princeps suppremus et heres Russye et cet. et Alexander alias Witawdus eadem gracia Magnos Dax Lithwanie et cet. significamus tenore presencium quibus expedit uniuersis. Quomodo ob reuerenciam omnipotentis Dei et ad honorem Sanctissimi in Christo patris et domini domini Martini pape quinti domiui nostri metuendissimi. Nec non ad requisicionem et beneplacitum serenissimi priucipis domini Sigismundi Romanorum Regis semper Augnsti et hungarie, Dalmacie, Croacie et cet. Regis fratris nostri carissimi, ex parte sanctissimi domini nostri pape per ueuerabiles in Christo patres dominos Jacobum Spoletanum et Ffernandum Lucensem Epis- copos in Regno Polonie et partibus prussie Sedis Apostolice Ñunccios. Ex parte autem serenissimi Principis domini Sigismundi Romanorum Regis et Hun garie et cet. predicti per Reuerendissimum in Christo patrem dominum Bartho- lomaeum dei gracia, sanete Mediolanensis Ecclesie Archiepiscopum pro parte uero serenissimi Principis domini Henrici, Ffrancie et Anglie et cet. Regis fratris nostri carissimi per venerabilem Thomam de Walden Ordinis beate Marie Carmelitarum in Regno Anglie prouincialem et Strenuum Militem Hartuugum Clux, oratores et unnecios speciales solicite requisiti cogitantes ea que pacis sunt et non affliccionis et hoc specialiter ponderantes quod non potest bene coli, nisi in pace autor pacis, interceptas omnium gwerrarum turbiuibus inter nos Coadiutores, Subditos, Terras et Adherentes nostros ab una et venerabilem Michaelem Cochmeyster magistrum generalem ordinis Theutonicorum beate Marie totumque ordinem ipsius tam in Prussia quam per Almaniam et Lywouiam Coadiutores, subditos et terras parte ab altera currentes Treugaspacis sine omni dolo et fraude sub fide et honore ac cristianice acinviolabiliter observandas a die date presentium usque ad festum sanete Margarethe virginis proximo fu turum usque ad occasum solis inclusive statuimus, firmavimns et ordinavimus et firmamus, ordinamus et roboramur teuore presentium mediante. Et ut dicte Treuge pacis firmius et stabilius valeant observan. Nos Johannes Tarnow Cracovieusis, Sandywogius de Ostrorog Poznaniensis, Nicolaus de Michalow Sandomiriensis Palatini, Mostficius de Stanschow Poznaniensis, Martinus Si- radiensis, Johannes Calisiensis, Johannes Laiu-iciensis, Debeslaus de Olesch- uicza wojniciensis, Florianus Wissliciensis, Johannes de Balicze Radomiensis Castellani, promittimus bona fide sine dolo et fraude quod ipsas treugas prefati domini rex et dux maguns et eorum adherentes in omnibus ipsarum articulis, clausulis et couditionibus, firmiter, inviolabüiter et fideliter observabunt Harum quibus sigilla nostra appensa sunt testimonio litterarum. Datum in loco Cam- pestri exercitunm uostrorum circa villam Bendziuo, in crastino sancti Jacobi majoris Apostoli. — Anno domiui millesimo quadringeuteeimo decimo nono. — 32 VIL Annus 1419. Nicolaus, archiepiscopus Gnesnensis, nec non Albertus, episcopus Cracovicnsis et Jacobus episcopus Plocensis spondent, Vladislaum regem Poloniac ctVitovdum pacem cum ordinc composilam non violaturos esse. Rok 1419. Mikotaj, areybiskup jjnier.nieriski, jakotez Wojciech, biskup krakowski i Jakób, biskup ptocki przyrzekajq, le Wladystaw król polski i Witotd pokoju, zawarte^o z zakonem nie zgwaïca,. Nos Nicolaos Dei et apostolice sedis gracia Sancte Gneznensis Archiepisco pus Albertus eadem gracia Cracouiensis Jacobus Plotzensis Ecclesiarum Epis- copi promittimus bona fide sine dolo et fraude, quod Serenissimi et Magui fi ci principes domini Wladislaus Dei gracia Rex Polouie et cet. et Alexander alias Wytolwdus magnus dux Lythwanie treugas pacis inter ipsos Begnum, terras, ducatus dominia, coadiutores, subditos et adherentes ipsorum ab una et Venera- bilem Michaelem Cochmeister Magistrum generalem Ordiuis theutonicorum Sanete Marie totumque Ordinem ipsius tam in Prussya quam per Almaniam et lywoniam coadiutores, subditos, terras et adherentes eorum ab alia partibus ob reuerenciam omuipotentis dei ad honoremque sanctissimi pat ris domini nostri Martini pape quinti domini nostri generosissimi per ueuerabiles in christo patres domiuos Jacobum Spoletanum et Fferdinandum Luzensis Episcopne in Regno Polouie et partibus Prassye sedis Apostolice Nunccios ad bene placitum antem et ex parte Serenissimi principis domini Sigismundi dei gracia Romanorum et Hungarie et cet. Regis per Reuerendum dominum patreim Bartholomeum sanete Mediolauensis Ecclesie Archiepiscopum preseutibus circa bec pro parte Sere nissimi principis domini Henrici Ffrancie et Auglie Regis nenerabili Thoma de Balden Ordiuis beate Marie Carmelitarum in Regno Anglie prouiuciale et strenuo milite Hartungo Clux oratoribus ac nnutiis specialiter ad hoc missis a die datae praesentium usque ad festum et diem Sanctae Margarethae virginis proxime 251 futurum usque ad occasum sol is inclusive, iuterpositas indictas, roboratas et fir- matas in omnibus ipsorum articulis, clausulis et conditionibus firmiter fideliter sine omni dolo et fraude et honore Cbristianice et inviolabiliter observabunt et tene- bunt. Harum quibus sigilla nostra sunt appensa testimonio literarum. — Datum in loco Campestri exercituum praefati domini regis Poloniae circa villam Ben- dzino feria quarta in Crastiuo sancti Jacobi Anuo domini Millesimo quadriugen- tesimo decimo nono. VIII. Annus 1419. Instrumentam pacis înter magistrum generalem Conradum de Jungingen et Witoldum, magnum ducem Lithuaniae. Rok 1419. Traktat miçdzy wielkim mistrzem Konradem de Jungingen i Witotdem, wielkim ksiçciem litewskim, zawarty. Nos frater Gerhardus dei et apostolice sedis gracia Episcopus Pomezanien- sis Notum facimus quibus expedit uniuersis Quod in nostra constitutus presencia Venerabilis et Religiosus vir frater Gregorios de Bischoffwerder nostre Pome- zauiensis dioceseos Magnifici et Religiosi uiri domini Michaelis Kochmeister ordinis beate Marie domus Theutonicorum Jerosolimitani Magistri generalis Capellauus ac eiusdem ac sui ordinis ad infrascripta preseus et syndicus consti tutus prout de hoc plenam fecit fidem quasdam litteras autenticas Serenissimi principis domini Wladislai Regis Polouie et cet. Sigilloque ipsius magno in filis serieeis rubei et uiridis coloris impendente sigillatas, sanas et integras non uici- atas non cancellatas пeque in aliqua earum parte suspectas sed omnibus prorsus uicio et suspicione carentes nobis exhibuit et pernotanit Asserensque magno sub- iacere periculo si huiusmodi littere propter earum uetustatem et uiarum diuersa 32* 252 discrimina de loco ad locum deduci deberent quociens ad probaudum Ordinis sui iusticia super contentis in eisdem necessitas exigeret. Un de nos cum instancia debita requisiuit quater easdem lilterae cum decreti nostri interposicione de uerbo ad uerbum transscribi, iranssumi et publican per Notarios infrascriptos mandare auctoritate ordinaria dignaremur. Justis igitur ipsius peticiouibus racio- nabiliter annneutes easdem litteras ad nos recepimus. Ipsasque per Notarios infrascriptos transscribendas et publicandas quantum de iure potuimus, decre- nimus et facta diligenti auscultatioue de litteris originalibus ad traussumpta autoritate nostra ordinaria eisdem in iudicio et extra ubique locorum standum decrenimus et decernimus per presentes. Sigillum uero predictis litteris ut pre mittitur appeusum magnum rotundum de cera commuui extra et intus. In cuius medio quedam ymago Regis sub quodam ciborio in solio Maiestatis ad modum eedeotis corouam in capite sceptrum in dextra et pomum in sinistra manibus te uere uidebatur, ad dextras uero ipsius ymaginis prope sceptrum quedam ymago et in sinistro latere quedam alia ymago Regi miuistrantis uidebantur in Cuius circumferencia sex clypei tres a dextris et tres a sinistris ipsius ymagiuis Re gis ab angelis teueri et septimus clypeus sub pedibus Regis sine angelo appare- baut. In primo uero clypeo dextri lateris quedam Aquila extensis quasi alis, In secundo clypeo ejusdem lateris caput bouis cornnti et in medio cornunm quod- dam Milium. In tercio clypeo lateris ejusdem media pars leonis et media Aquile uidebantur. In quarto clypeo sub pedibus Regis leo cum cauda pilosa In supe- rio ri uero clypeo sinistri lateris qui est quintus quidam Armiger in equo ad mo- dum equitantis et gladium extensum tenentis. In sexto clypeo diei i sinistri la teris qui diuisus apparebat et in dextra parte ejusdem clypei quatuor linee et in sinistra parte uiginti stelle uidebantur. In septimo clypeo eiusdem lateris caput pilosum et barbatum ac cornutum et inter cornua quedam crux apparebaut . lit- tere uero circumferenciales prima facie sic legebantur.* Wladislaus dei gracia RexPolonie, Nec non terrarumCracouie, Sandomirie, Syradie,Lancicie,Cuyauie, liitwanie princeps supremus Pomeranie, Russieque dominus et beres et. cet. Te nor uero de uerbo ad uerbum sequitur et est talis. In nomine Domini Amen. Ad perpetuam rei memoriam Summi Regis dispensatio ineffabili racione cuneta dispo nent* inter ceteras uirtutes banc que pax dicitur prestantiorem dignata est repu tare a qua filius altissimi tamquam a digniori Rex pacificus uoluit nominari qua exsuperari preordinans omnem sensum nobis reliquit exemplum Apostatis inquiens pacem meam do nobis iunuens quod in pacis amplitudine iugiter ambulemus, sine qua eciam non potest bene coli celestis medicus et auctor uere pacis. In cuius 253 dulcedine singuli racione fnuentes merito sua lnca figere debent et fundare. Pro- inde nos Wladislaus dei gracia Rex polonie Necnon terrarum Cracouie, Sando- mirie, Syradie, Lancicie, Cuyauie, Littwanieque, princeps supremas, Pomeranie Rossieque dominus et lieres. Significamos quibus expedit uniuersis presentibus ac futuris presencium noticiam habituris. Quo modo cogitantes ea que pacis sunt, et non affliccionis considerantesque quod eflusa contentio super principes Tacit eos errare in vio . et non in uia futurorum eciam periculorum dispeudiis cu- pieutes occurrere diguam arbitramur et couseutaoeum racioni, qualiter displicen- ciae, gwerrae, cedes et queque controuersie a longe retroactis temporibus exorte, Inter progenitores nostros Nos et nostros homines per terras Littwanie et Russie ex una Ac uenerabiles predecessores per tempora et tempos Magistros generales Preceptores et fratres Ord!nis beate Marie hospitalis Jerosolimitani de domo Theutonica, hominesque ipsorum per terras Prussie et Lyuonie ymo nouissime Contra Venerabileim et Maguificum Dominum Cunradum de Jungingen, dicti Ordinis Magistrum generalem parte ex altera euacuarenter accionesque in- iuriarum pretextu earumdem quocumque mote abolicione sincerissima tollerentor. Sed diucius aduersante pacis emulo semen iniectum sani nostri propositi in fru- ctum surgere nequiuerat unitatis Tandem prcualente altissimo Carissimus frater noster Illustris Dominus Alexander alias Wytowdus dux Littuanie et cet. Nos- tro et suo nominibus quendam terminum treugarum de et super pace perpetua firmanda cum dicto Ordine super flouium dictum Memla in Insula ibidem dicta Sallin, multis uenerabilibus primoribus, Episcopis, principibus ac Proceribus presentibus utriusque partis de Anno Domini Millesimo Treceutesimo Nonagesimo Octano In die sancti Michaelis Archangeîi solempniter celebrauit In quo partes remissionem mntnam de omnibus et singulis oflensis ac iniurijs appellauerunt, et approbauerunt bona fide terminos insuper quos dictus Ordo pro se cum omnibus et singulis terris, terrulis, sitibusue interelusis dominijs proprietatibus usibus usufructibus cuiuscunque generis nichil excipiendo sie perpetuis temporibus ha- bit и rus clarius certis nominibus distiuxerunt Ultimo pacem perpetuam oum ad juncts alijs modis ac coudicionibus seruaudis editam et racionabiliter ordinatam litteris hincinde et sigillis quam plurimis firmauernnt. Culusquidem compasitio- nis tenor sequitur in hec uerba. In nomine sanete et indiuidue trinitatis amen. Alexander de Wytowldus dei gracia Supremus Dux Littwanie et Russie uui uersis presentibus et posteris presencium noticiam habitnris Salutem et rei geste ad perpetuam memoriam cognoscere ueritatem. Cum auetor pacis ad pacis et auitatis spiritum suis rigorosis monitis et mandatis sedule nos iimitet dignum ar 254 bitramur ut inueterate displicencie, gwerre et offense contra Venerabilem Or- dinem beate Marie Jerosolimitani de domo Tbeutouica per nos diucius exagitate in pacem perpétuam, remissionem et concordiam contemplacione orthodoxe fidei commutentur. Hinc est quod nos de Illustrium et Nobilium Dominornui, Consiliariorum nostrorum Cum Venerabili Domino Cunrado de Jungingen Ma- gîstro generali suisque Conpreceptoribus dicti Ordinis Anuo die et loco in- frascriptis certom terminum concorditer celebrauimus super pace inter nos, no- stros et terras nostras ex una Et dominum Magist rum generalem et suos et terras eiusdem Ordinis parte ex altera facienda perpetuo et firmanda et uariis premissis tractatibus Tandem non coacti nee ui aut meln compulsi, sed sponte et bona uoluntate sinceritatem animi nostri quam reuera ad fideim Christi gerimus expressimusque in hune modum. Imprimis siquidem promisimus in omnibus ter ris nos tris pro posse nostro fidem Catholicam dilatare Sacrosancte Romane Ec- clesie Sacroque Romano Imperio ea exhibere et facere que ceteri liberi Reges et principes Catholici ipsis ex debito teuentur exhibere nullorum christiano- rum terras excepta uia defense aut propulsaude iniurie umquam in manu nostri exercitus înuadere mit ut inuadantur ullos cum proposito et uolnutate admitiere. Et quidquam nobis fuerit possibile interitu christiane fidei cum nostris ducibus et proceribus inffrascriptis firmiter adimplere. Insuper promisimus et presenti- bus bona fide promîttimus quod ex tunc ac in antea tenebimus pacem inuiolabi- lem et concordiam cum dicto domino Cunrado Magistro, suis successoribus totoque Ordine predicto ac Prelatis et Ecclesiis in Prussia et Lyuouia eorum et earum terris quibuslibet terrarum incolis perpetuis temporibus obseruare Nec unquam uolumus et debebimus aliqaam ligam inire aut facere contra Ordinem et Ecclesias predictas cum dominus aut aliis hominibus quibuscumque. Et ran eo re quolibet postposito omiies et singulas iuiurias si quas nobis aut nostris per se aut per alios modo quolibet intulerunt remittimus peuitus et offensas Iusuper limites et terminos inter nostras et eiusdem Ordinis terras distiugwi fecimus et distingwimns in hune modum iucipiendo in quadam insula Sallin sita in fluuio dicto Memel habente sub se insulam aliam dictam Romewerder sic quod tota In sula Sallin apud Ordinem temporibus perpetuis permanebit. Et i ta ab extremi- tate superiori dicte Insule Sallin directe progrediendo ad fluvium dictum Nowese in decliuo seu nalle continue sub sylna dicta Heiligenwalt abhiuc dictum flunium sequendo in mediis fluctibus usque in Wischwilten ab hinc linealiter et directe eundo ad queudam lapidem magnum dictum Roda iacentem in flunio dicto ARode nualgariter nuneupatum ab isto lapide asceudendo super stagnum dictum Smar 255 den abbin c directe ad lacnm seu stagnam dictum Apeylensebe, a dicto lacu sen stagne per directum eundo nsque ad uiam nnlgariter nunenpatam der Brenge!*- scbe weg abhiuc directe usque ad Neneminde, abbinc linealiter procedendo uer- sus finem seu aciem merice unlgariter dicte die heyde ad locum ubi fons oritur a dicto fontis ortu procedendo per directum in solitudinem quandam connnuniter Wiltinis dictam, ubi flnuius Eglose ort um habet, abbinc directe eundem per medium dicte solitudinis uidelicet Wiltiniss usque ad terminos eorum de Plos- kaw et by omnes termini premissi siti sunt uersus Lyuouiam. Ascendendo uero uersus Prussiam termini subscript per dictum ordinem perpetuo sine quolibet contradictionis obstaculo babebumur. Incipiendo a supra dicta insula Sallin in directum procedendo usque ad flnuium dictum Suppe abhinc ascendendo ad locum ortus sui, abhinc directe progredieudo usque ad flnuium qui effluit a lacu dicto Metbesehe et communiter dictum Metheufliesz, abhiuc perdesceusum flunii usque ad flunium dictum Beber deinde dictum flunium sequendo usque ad miliare prope fluuium qui Nare dicitur et abhinc directe eundo usque in dictum fluuium Nare. Denique promittimus quod si Illustris Dominus Semouitas dux Mazouie heredes ac sui successores a dicto Ordine redimerent Castrum dictum Nyesse cum suis pertinenciis Nos nostri heredes aut successores debebimus certos terminos seu limites cum duce suis heredibus ac successoribus inter nostras et Mazouie terras facere iuxta bonamiustam et legit imam iиformaciouem circumseudencium hominum antiquorum Omnes igitur terras uersus Prussiam et Lyuouiam per predictas limi tes ut premittitur distinctes cum omnibus suis uiribus et utilitatibus ad predictum Ordinem expresse recognoscimus perpetuo pertinere, quibus eciam si quid iuris in eisdem nobis nostris coheredibus, heredibus et successoribus competeret seu competere posset expresse prcsentibus remittamus. Ceterum terram et domi- nia Ruthenorum de Pleschkaw qualitercunque siue per nos aut per ipsum Ordi nem couiunetim aut diuisim acquisite fueriut, nt nel alias qualitercunque ad nos deuenerit, solus Ordo easdem obtiuebit nec unquam bona fide eumdem quominus easdem obtineat, impediemus. Iusuper uolumus quod homines ordinis et Ecole- siarum predictarum in omnibus terris nostris mercari et negociare libere ualeaut, absque Theloneis aliisque omnibus exaccionibus quos eciam tuebimur sicud no stras saluis cum theloneis ab olim institutis ac quibuslibet editis nostris et eden- dis in terris nostris quibus nostri artantur et dicti Ordinis homines sint artatiprae- terea nullum Censilum, mancipium aut seruum Ordinis sine expressa licencia ma- gistri generalis qui pro tempore fuerit debebimus ad tercias nostras recipere aut locare. Item nobis in expedicione commune cum predicto ordine et ipsius ho 256 minibus existentibus quotquot ipsi captîuarint, suos habeant et teneant ut Capri nos. Excessus quoque et maleficia per Ordinis homines qualitercunque com- missa Capitanens Exercitus ordinis libere iudicabit. Excessus uero communes per utriusque exercitus homines Commisses Capitanei utriusque exercitus insi- mul et communiter iudicabunt. Nullos insuper Armigeros dominos Milites uel alterins cuiuscunque generis homines eciam si Christi fideles fuerint in dampnum seu preiudicium ipsius Ordinis aut su о rum scienter umquam per terras nostras ire permittimus sed impediemus et prohibebimus iuxta posse. Insuper omnes proscriptos seu bannitos a terris Ordinis non recipiemus ad terras nostras maxime qui in sui uindicta homicidia seu incendia Ordiui seu ipsius hominibus comminan- tur. Preterea per terras dicti Ordinis contra quoscunque nunquam traducemus exercitum aut traduci per quemcunque faciemus nisi expresse fuerit de benepla cito dicti Ordinis quo obtento, dampna nequaquam Ordini aut ipsius hominibus inferemus. Omuia uero et singula premissa in articulis premissis et eorum quo» libet contenta bona fide promittimus pro nobis heredibus et coheredibus et qui- buslibet succesoribus nostris firmiter et inuiolabiliter obseruare nec unquam contraueuiemus aut contrauenire procurabimus per quoscunque arte racione in genio de iure uel de facto cousilio auxilio publice uel occulte. In quorum omue euidens testimonium et fidem de et super omnibus premissis litteras tam in latino quam in theutonico per omnia eiusdem sentencie uostri maioris ac omnium sub- scriptorum nobilium nostrorum sigillorum mnnimine maudauimus communiri. Et nos Woldiimirus predicti Illustris Principis domiui Alexaudri patrnus Sigismun dos prefati Domini Alexaudri frater Dux Jurgen de Piuske, Dux Michael de Salsa, Dux Alexander de Starudup, (lux Ywan de Gloschaw, dux Y wan de Druszka Jamundus de kleczke, Minigail Capitaueus in Aschnim, Manewid Ca» pitaneus in VYilua, Bratusch de Mies Waisel filius Boreikeu, Czarpurua Mar schalls Curie prefati Domini Alexaudri Gastud Capitaueus in к wen, kiumundt Ginewille Capitaueus in Tranken, Sungail Capitaueus in Kauwen, Wallmuud filius Bussky, Wigaik Capitaueus in Willkomir, Astik Capitaueus in Uffpale, Coreiko Capitaueus in Mediniken, Namur predicti Illustris Principis domiui Alexaudri Marschalcus equorum, Royuide Capitaueus in Peunaw, Girde Scam- mati filius, Gottard Tolteginde filius Gyucawi, YVilgei filius omnia et singula in supradictis articulis et in eorum quolibet contenta promittimus bona fide, dolo et fraude proculmotis quod dominum nostrum supradictum Alexandrum alias Wy- towldum supremum ducem littwanie et Russie omnesque ipsius heredes et coheredes et successores ad predictam рa�?еш tam raciouabiliter et solempuiter 257 firmatam inier dictum Dominum nostrum et suos ex una et Venerabilem Dominum Cunradum de Iungingen Magistrum generalem Ordinem et lerras dicti Ordinis parte ex altera ferandam cum omnibus Christi fidelibus precipue cum dicto or- dine pro omnibus iuribus nostris et modis possibilibus et ad quelibet tacta capit- tula predictum dominum nostrum Alexandrain suos heredes coheredes et succes sors fideliter hortabimur et efficaciter iuducemus. In quorum omnium euidens testimonium sigilla nostra unacum sigillo dicti domiui Alexandri presentibus sunt appensa. Datum super flunium dictum Memla in Insula dicta Rallin Anno domini Millesimo CCC Nonagesimo octano duodecima die menais Octobris. Presen tibus Reuerendis in Christo patribus et dominis dominis domino henrico et do mino Andrea Warmiensis, Sambiensis, W ilneusis Ecclesiarum Episcopis ac honorabilibus uiris et dominis prelatis diuersorum statuum et faculta- tum Professoribus et Magistris et strenuis uiris Militibus militantibus et pluribus aliis fide dignis testibus ad premissa. Postquam siquidem compositione pacis aduersarius de tanta offensus concordia eaudem non sinebatin longius suc- crescere sed occasione cuiusdam displicencie hincinde exorte rursum ad gwer- rarum impetus easdem atrocius prouocauit. Nos uero intelligentes resuscitatas molestias nisi celerius occurreretur posse inuidioribus gwerrarum stimulis agitari post terminum celebrate couuenciouis Anno die et loco infrascriptis curauimus, summopere uulnerata pacis foedera placabilibus tractatibus ad integrum instau rare. Ubi eciam terras dicto Ordini oblatas fore decreuimns restituendas. Igi- tur omnia alia que in premisso concordie et pacis tractatu expedite de uerbo ad uerbum ut premittitur contineri dinoscuntur uigore presencium approbamus lau- damus et confirmamus et ex certa sciencia sic approbata ratificata et confirmata sub fide nostre Regie Maiestatis pro nobis heredibus coheredibus et quibuslibet legitimis successoribus dictarum Terrarum uidelicet littwanie et Russie promit- timus inuiolabiliter teuere et habere nee coutrauenire debebimus ullo modo per nos et per quoscnnque de nostris arte, ingenio, consilio, racione uel auxilio de lure uel de facto publice uel occulte uolentes ut dictus ira te r uoster carissimus Alexander alias Wytowldus suo et nostris nominibus terras ablatas dicto Ordini sine Contradiccione qualibet restituat ac possessionem resarciat cum effectu a quibus et nos libere cedimus expeditas et liberas uigore presencium bona fide dicto Ordini perpetuo relinquentes. Promittiinus insuper quod nullos fratres Or dinis ipsius Domini Magistri aut suorum successorum fugitiuos seu alios quos- cunque erroneos per quos Ordo et terre Ordinis possint molestan durante pace debebimus ad terras nostras recipere et fonere lu quorum omnium testimonium 33 258 presentes litteras tam in latino quam in Theutonico paris sentencie nôstri sigilti maioris munimine commnnniri. Actum in insula super flunio Wisla prope Ca strum Razanz mense d . . . Episcopi Wladislaoiensis feria sexta proxima ante festina sancte trinitatis Anno domini Millesiiño quad ringen tesimo quarto. Pre- sentibus Venerabilibus in Christo pat ri bus dominis Nicolao sanete Cneznensis Ecclesie Episcopo, Petro Cracouiensis, Alberto Pomezaniensis, Johanne Wla- dislauiensis et Jacobe Plocensis Episcopis. Nec non praeclaris principibus dominis Johanne et Semouito dueibus Mazonie et Magnifiais uiris Johanne de Thanczin Castellano, Johanne de Tarnow Palatino Cracouiensi, Jacobo Syra- diensi, Johanne liganeza lanciciensi, Wesslao Brestensi, Mathia Maczuda Wladislauiensi palatinis, Cristiuo de Ostrow Sandimiriensi, Michaele Lubli- nensi, Cristino Sandecensi, demente de Mszczonow Wyslicieusi, Martino Syradiensi, Mosticio Poznaniensi, Johanne Gnezuensi, Johanne Kalisieusi et Alberto Brestensi Castellanis ac Bernhardo Werasch Iudice Welunensi Multisque aliis nobilibus Regnicolis nostris fidelibus dilectis. Datum per manus Venerabilis Nicolai propositi saneti ffloriani et canonici Cracouiensis Ecclesia- rum, Regni nostri Polonie predicti Vicecancellarii nobis fidelis syncere dilecti. In cuius rei testimonium presentes lateras per Notarios publicos infrascriptas transsumi, publicari et transscribi mandauimus nostrique sigilli iussimus appen- sioue communiri. Datum et actum in Castro nostro Resenburg nostre pomeza- niensis dioceseos Anno domini millesimo Quadriugentesimo decimonono Indic- cione duodecima, die uero nona mensis Augusti. Pontificat us Seren'ssimi in christo patris et domini nostri domini Martini divina Providentia pape quinti anno ejus secundo. — Praesentibus honorabilibus viris dominis Johanne de Reddino officiali nostro Johanne Crocow Laurentio Carpentaris Culmensis et Wladislaviensis diöceseos testibus ad promissa vocatis et rogatis in testimoni um omnium et singulorum praemissorum. Et ego Johannes Sternchen de Bartinstein clericus Warmiensis diöceseos publicus apostolica et imperiali autorilate notaiius. Quia predictarum litterarum peruotatione reeeptione petitione decreti interpositione auscultatione et manda- tis omnibusque aliis et singulis promissis unacum prenomiuatis testibus et no tario publico infrascripto presens interfui. — Eaque omnia et singula sie fieri vidi et audivi. — Ideo hoc presens publicum transsumptum per alium me aliis occupatum negotiis fideliter conscriptum exiude confeci et in haue publicam for- mam redegi, signoque et nomine meis solitis et consuetis unacum prenominato 259 domino Episcopo Pomezaniensis appensione sigilli consignavi rogatus et requi situs in testimonium omnium et singulorum praemissorum. — Et ego Caspar Sartorios de Ylow çlericus Pomezaniensis diöceseos publi- cus imperiali autoritate notarius. Quia predictarum litterarum pernotatione re- ceptione, requisitione petitioni decreti interpositioni omnibusque aliis et singulis premissis unacum notario publico et testibus supradictis presens interfui, eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi. Ideo boc presens publicum transsump- tum manu aliena fideliter conscriptum exinde confeci, publicavi, et in banc publi- cam formam redegi, signoque et nomine meis solitis et consuetis unacum preno- minati domiui episcopi Pomezaniensis appensione sigilli consignavi rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum. 33* Ma diplomática régnante Vladislao Jagiellone, de Anno Ü20, Akta djplomatyczne za panowania Wladyslawa JagieHy, z roku 1402. i. Annus 1420. Versio littcrarum regis Poloniae, datarum ad Sigismundum, regem Romanoram, in quibns queritur de compromisse ejus inter ordinem et regem Poloniae facto. Rok 1420. Przektad listu króla polskicgo, pisanego do Zygmunta, króla rzymskiego, w którym uzala siç na wyrok tegoz polubowny w sprawic miçdzy Zakonem, a nim (królem polskim) wyrzeczony. Dem allerclaersten fursten herren Sigismundo uon der genaten gottes konynge czu allen zeyten merer und czu hungarn, Behmen, Dnlmacie . . konynge dem aller durchluchtigesten nnserm aller liebsten broter Wla . . 261 -— non der selbigen geireten polenscher konyng und oberster ffurste czu littawen und Erbeling czu Russen, Groysse und stete menmge Broterlicher liebde. Al- lerclaerster furste unser allerliebster Broter herrn Wytowt grosfursten czu lit tawen unssers Rych underdaen und mitthulfer die sweynte ewers usspruches erschwerpet batt also das wir hnlffe eyner ermachnnge des getwongeu wurden czu suchen czu dem ungesichte ewer Broterlicheyt unssere Ambasiatores und Botten czu me czeyten gesandt haben durch welcher worte ewer Broterlicheyt beuolen non czu leggen und czu betten das die gebot al sulichen harten usspru ches welche uns undrecheliche burde gegeben habente und groysse oersache uan den ersten hitzteu der liebde czu ader czu beden wedersachen ewer Bro terlicheyt gewurdiget wurde mit besser messigkeyt czu ermachen also als do ewer Broterlicheyt dar czo mit unsserm anbygange beweget ward und gelobete die swertde des gesprochenen auspruche czu messigen und mit anhongunge al sulcher gerechtigkeyt das wir moychten sunder vyl groiss beswerniss syue harte omuaeu welches dynges hoffenonge wir bis noch czu waren derquikket und noch in gegenwurtig uan derselben derbietnugen nyt myshoffen and als wir mit derselben hoffnonge gewapnet wurden, so haben wir den gebotten ewers usspruches ungeletzet uns notdorffiiger wederstentonge genoeth getaen, und uff das das nyt begriffliches in uns enblibe nu nest uff das fest des beyligen Ge- orgi i des mertelers in welchem nus als In eyme uorgesetzeten termine ater czeit eyne sichern summe hungarischer gulden ater ducaten sunderlich alsso das der lut und gebot desselbigen ewers ussproches bekennet der meyster und der Or den der Cruciger betczalt solden haben ....... czu dem selbigen der kompthur uon Thorun eyn wenig dar uor bei mirkliche botten czu Thorun welche so stat uns dar czu der vorbenompte othur bezeichnete mit gannzen uollen gebotten wir sauten, Welchen dar kommenden und den ge sprochen kompthur ufi al solche beczalonge mit schuldigem wissen nersuchende die beczalnnge al sulche wise und also als ewer sentencia ussgesprochen hat nyt weder brengen eumochten und alsso sind ledig wedir czu uns gekeret sun der einiche beczalonge wie mochten wir darumb der auderer die groysse merk liche last haben! uoluörunge der gebote des egenannten usspruches uan im ge hoffen synt sie uns uan den myusten nyt antworten enwolden Doch szo haben sie itzunt in uyl wise byssen diese ewer gebot gebrochen want nu neest der uayt der nuwen marke die goete der dinstlute der hochgebornen unnserer aller liebster swester wianwc snphien uorczeyten mit gesellynne des herczogs uan der Stolpe Boguslai welche wir allewege und ire goeter uorbenoempie allen 262 unnsern ureten eiudrechticheiten und gelobten ingeslossen gebrant hat und des- selbigen glycheu etliche schiffwege nnd etliche genge der wege, welche sy ury uffgetaen haben snlden nycht euforchten bis noch czo beslossen czo hatten und andern itzunt nyt mitt wenigem wisszen die unsserm usspruche entgegen gedaen haben abe sy czo der offenbaronge geczogen und redelich gewegen wurteu und also betzeicheneten wir ewer Broterlicheyt diese uff das wir uns moghen abe uns icht nan einchem by ewer Broterlicheyt entgegen geworffen wurde desto sicherer entschuldigen und alsso moge ewer Broterlicheyt diesen uorsten uff die begerte sussikeyt des fredes uss In untspronge. Gegeben In Bresth des Sonn abends neest nach marci Ewaugeliste Anno etc. XXm°.

Images23
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter XI.
Date: 99999999
Abstract XI. Annus 1254 et 1260. Transumptum 1) privilegii Christiani episcopi Lithuaniae, quo ordini in Livonia donat decimas in terris ordini a rege collatis. 2) confirmationis hujus privilegii ab Alexandro IV. Papa. Rok 1254 i 1260. Transumpt 1) przywileju Krystyana, bisknpa litewskiego, którym zakonowi w Inflantach oddaje dziesiçciny w ziemiach nadanych zakonowi przez króla. 2) po- twierdzenia tego przywileju przcz Alexandra IV. Papieza. In nomine domini amen. Anno Nativiiatis eiusdem Millesimo. CCC°. quinqua- gesimo secundo. Indiccione quinta iSauctissimi iu cristo Pat ris ac domini . domini uostri dementis providencia pape sexti anno decimo Mensis marcii die И septima hora terciarum vel quasi. In presencia mei Notarii et testium subscripto- rum ad hoc speciatitcr vocatorum et rogatorum Religiosus vir in cristo devotus Frater Goswinus de Herike Magister Fratrum domus Theutonicorum Jerusa lem . per Lyvoniam in domo habitaciouis sue in Castro Rige quasdam patentes litteras. Olim Reverendi in cristo patris ac domini . domini Cristiani Episcopi Lettowie cum vero suo Sigillo integro et illeso in filis serieeis rubeis et glau- cis permixtis appendenti . non abolitas non rasas non cancellatas nee in aliqua sui parte viciatas seu suspectas . exhibuit . et in iustrumentum publicum redigi peciit . quarum tenor sequitur in hec verba. # Universis cristi fidelibus ad quos presens Scriptum pervenerit Frater Cristi- anus ordiuis Fratrum Theutonicorum dei gracia Episcopus Lettowie Salutem in Filio dei vivi. Cum universalis matris ecclesie inter ceteros cristi fideles potissimi debitores eo amplius ecclesiam Lettowie nobis commissam, adhuc novellam et teneram sollicitudiue non pigra debemus prevenire . quo dilatacionem ipsius et prosperitatem amplecti ex debito cogimur incessanter. Cogitantibus itaque nobis quid ad eius promocionem expediret . oculis nostris aspeximus . quod sine adintorio eorum . scilicet Fratrum domus sanete marie Theutonicor . de quorum auxilio fides in partibus estonie . lyvonie . Curonie et Prutzie uiulti- pliciter est promota . et adhuc frequenter promovetur . eadem ecclesia accipere non posset incrementum . nec eciam persistere valeret allo modo . ut ipsi tanto libencius nos et nostram ecclesiam tueantur ab hostium insnltibus . et negocium fidei eo validius prosequi valeant in expensis, eis dimittimus decimam terrarum illarum . quas ab lllustri Principe domino Myndowe Rege Lettowie possident . sicut in suis litteris super hoc confectis plenius continetur, iure perpetuo possi- dendam. Si eciam a predicto Rege vel ab aliquibus aliis memoratis Fratribus aliqua terra conferatur, eos gaudere volumus iure supradicto . cum nemo pro- priis cogatur stipendiis militare, nichil nobis in eisdem tern's iuris reservantes, preter ea que non possunt nisi per Episcopum exerceri . cum autem racione officii nostri ecclesias eorum visitabimus . nobis cum duodecim equitaturis venien- tibus . archidyacono vero nostro cum septem semel in anno necessaria ministra- bunt. In cuius rei perhennem memoriam . ne qua super premissis questio in posterum vel ambiguitas oriatur . presentem pagiuam Sigilli nostri muniinine duximus roborandam. Datum in riga . presentibus domino Johanne basone nostro Capellano. Fratre Hermanno nostro Fratre. Fratre Ludewico Com- mendatore de riga. Fratre burchardo Commendatore de VVenda. Fratre Geor- gio Commendatore de Sigcwalde et quampluribus aliis. Anno domini M°. CC°. IM'. VIII°. ydus Aprilis. 3 18 Alias autem litteras. Olim sanctissimi in cristo patris ac domini . domini nostri Alexandri pape quarti cuin vera bulla plumbea in filis rubeis et glaucis sericiis appeiulenti . non abolitas non rasas . non cancellatas . non viciatas in aliqua sui parte seu suspectas exbibuit et pari forma in instrumentum publicum redigi peciit. Quarum tenor sequitur iu hec verba. Alexander Episcopus servns servorum dei Dilectis Filiis . . Preceptori et Fratribus bospitalis Sanete Marie Theuton. in Lyvonia Salutem et apostolicam benediccionem. Solet annuere sedes apostolica piis votie et bonestis petencium precibus favorem benivolum impartiri. Exhibita siquidem nobis vestra peticio contiuebat . quod cum carissimus in cristo Filius uoster lllustris Rex Lettowie considerans se de spurciciis paganorum per inspiiacionis diviue graeiam et stu dium vestre sollicitudinis yeuisse ad cult um catholice puritatis ac propter hoc vos prosequens pie benignitatis affectu . quasdam terras tunc ad eum pertinen tes, vobis pia liberalitate donasset. Veuerabilis F rater uoster Episcopus Let- towie loci dyocesanus . qui nullum Capitulum obtiuet, diligenter attendens . partes illas que sunt novella plantacio sine vestre defensiouis subsidio non posee subsistere contra inpetus paganorum, omnes decimas proventuras iu terris eis- dent vobis, prout spectabaut ad ipsum diligenli prehabita delibcratione conces sit, sicut in patentibus litteris coufectis exinde plenius dicitur conlineri. Nos itaque vestris supplicationibus iuclinati . quod ab eisdem Rege ac Episcopo super premissis provide factum est, ra ium et firm um habeutes . id auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omuino hominum liceat banc paginam nostre confirmacionis infringe re vel ausu temerario contraire. ¡Siquis auiem hoc attemptare presumpserit. iudignacionem omnipo'tentis dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius se noverit incur- surum. Datum Anaguie VIII kalendas Februarïi Pontificatus no.stri Anno sexto. Actum anno domini. Indiccione binense . die. Pontificatu et loco pre notaos . presentibus houorabilibus et Religiosis viris Fratribus. Priore Fratrum predicatorum et... gardiauo Fratnim minorum in Riga, quorum Sigillis presen cia in testimonium evidencius sunt munrta. Presentibus eciam famosis fanralis Johanne de Wacken. Marquardo bixovede et Johanne dicto boleman com aliis pluribus fidediguis ad premissa testibus vocatis et rogatis. l,. m. (Buiia oricinaiis.inve nitnr in archivo secreto repomonf.in». Cnpsa Xl. No. 7.) • - - . 1» XII. Annus 1260. Mindowe rex Lithuaniae donat ordini in Livonia totum r�?ц пиш su и m, si sine legilimis beredibus decrdnl. Rok 1260. Mindowe król litewski oddaje zakonowi w Inflantach cate królcstwo swoje w przy- padku, gdyby bez potomstwa z swiata zcszedt. Myudowe dei gracia Rex Lettowie universis cristi fidelibus pressentes litteras inspectons. Salutem in nomine Jhesu Cristi. Qnamvis inspiracionis divine gracia faciente per consilium dilectorum nobis in cristo Magistri et F rat ru ш domus Thentonice in Lyvonia. deteuebris gencium in ecclesie ihesu cristi lumen Tocati simus ac reuati per unde graciam baptismalis et Sanctissimus pater et dominus пoster Innocencius papa quartos ad instauciam et operam efficacem pre- dictorum magistri et Fratrum personam nostram. Regnum nostrum et omnia bona nostra Jurisdiccioni sedis apostolice subicieus . auctoritate sua nos fecerit coro nan in Regem tocius Lettowie . ac terrarum omnium . quas divine virtutis auxilio iam eripuimus de infidelium mauibus vol e rip ere poterimus iufuturum. Tamen ante nostram conversionem et post tam nos quam reдnит nostrum Letto wie per aliquos cristiane fidei inimicos et aliquorum apostasiam sic turbati fueri- mus et concussi quod nisi dictorum magistri et Fratrum magnum consilium et auxilium nobis afluisset totum regnum nostrum fuisset cum subversionefidei annul- latum. Unde nos considerantes labores et expensas ac volúntateia magistri et Fratrum prenominatorum que iu promocione nostre persone. Regni nostri ymmo pocins fidei cristiane habuerunt. de consilio voluntate et consensu heredum uos- trorum nostrorumque uobilium totum regnum nostrum Lettowie. et omnes ierras adiacentes quocunque nomine censeantur. exceptis terris et iure episcopal!, do mino Episcopo Lettowie in dicto regno nostro deputatis. sepedictis magistro et Fratribus de domo Theutonica in Lyvonia dedimus coniulimus et donavimus. et presencium tenore donamus in verum ius et proprietatem sue reh'gionis. Ita tamen si nos sine legittimis beredibus decedere contingeret Transferentes in ipsos ex nunc ut ex tunc dominium et possessionem tocius regni Lettowie supra 3* 20 dicti. lu cuius translate possessionis Judicium Conventum Fratrum predictorum in nostra curia collocavimus speeiali Et licet varias et diversas donaciones prius fecerimus circa Fratres memoratos. sicud in litteris iude confectis continetur. Tamen banc piam nostram et providam donaciouem factam predictis magistro et Fratribus ac successoribus eorumdem. tamquam nostris principalibus coadiutori- bus aliarnui precedencium donacionum conclusionem esse volumus plenariam et finalem. In cuius rei perpetuam memoriam ut prehabita nostra donacio robur obtiueat firmitatis. banc certam iude conscribi et nostri sigilli munimine fecimus confirman. Huius autem donacionis testes sunt. Venerabilis dominus Culmen- sis Episcopus et magisier Andreas Fratrnm predictorum ac Fratres sui. Lang- wimis sororius uoster. Lygeyke Schabbe. Bixe. Bune. uostri Barones et consangwinei. Parbusse de Nere. Gerdine de Nailse. Vege. Veseyele. Ibid. et Parbusse junior. De Fratribus predicatoribus Frater Syndarinus. de Fratribus miuoribus Frater Adolpbus et sui socii. et alii quam plures fidedigni. qui omnes simul et semel dicte donacioni nostre a nobis provide facte Magistro et Fratribus. ac eorum successoribus supradictis fuerunt vocati ad hoc iu testi monium premissorum. Datum Lettowie in Curia nostra anno domini Millesime Ducentesimo Sexagesimo. In medio Mensis Junii. (Transumptum originate de anno 1392 invenitur in archivo secreto regiomontano. Capsa Xl. No. 15 et 14.) * 4» XIII. Annus 1289. Burchardus de Suanden Magister generalis Ordinis S. Mariac Tbcuton. confirmat divisionem terrarum, a Lithuania avulsarum, inter ordinem in Livonia et in Prussia. Rok 1289. Mistrz W. Bnrchard de Swanden potwiérdza podziat ziem oderwanych od Litwy pomiçdzy ryecrzy mieczovych w Inflantach, a Kryzaków w Prusach. Frater Burchardus de Svanden Magister generalis Hospitalis sanete Marie Theutonicorum Jerusal., Religiosis viris ac discretis Fratribus Preceptoribus 21 — * terrarum Livonie et Pruscye ordinis sacre domus Theuton. Salutem, cum noticia subscriptorum, Cum a nobis petitur quod iustum est et honestum, tam vigor equi- tatis quam ordo exigit racionis ut id per sollicitudinem nostri officii ad debitum perducatur effectum, et ea que fraterna concordia et amicicia terminantur firma debeut postmodum illibata persistere, et ne in recidive contencionis scrupulum relabantur, paterno convenit presidio firmiter communiri. Exhibita siquidem vestra peticio, quam nobis porrexistis, continebat, ut conposicionem seu divisio- nem terrarum Schalwen, Karsowe, Twerkiten ac aliarum provinciarum per vos et maturos Fratres vestros factam, in quibus domino vobis opitulante edificare et insedere intenditis, vellemus nostro suffragio confirmare. Nos igitur vestris iustis votis et postulacionibus inclinati, divisionem ipsam sicut absque pravitate provide facta et gesta fore dinoscitur ab utraque parte Fratrum nostrorum sponteque recepta uecnon prout in litteris super hoc confectis vidimus plenius et planius contineri, auctoritate nostra confirmamus et presentis scripti patrocinio firmiter communimus. Datum Rome, anno domini M°. CO. LXXX°. IX°. septimo Jdus Februar, indiccione secunda. (Transumptum originate cum sigitto mapistri generatis invenitur in archivo secreto regiomontano. Capsa Xl. No. 2.) <.» п. Cieftyminrai quaeque sequimtur usque ad finem seculi XIV. П. Credymiii i daley do konca XIV. wieku. Acta diplomática Lithuaniae, régnante duce Gedimino. Akta dyplomaijczne Litwy, za panowania Ksiazecia Gedjmtaa. 00

Images8
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter I.
Date: 99999999
Abstract I. Annus 1323. Jobannes XXII. Papa vetat Magistro et ordini theutonico infestare regem Gediminum, si ille fidem christianam amplexus sit. Rok 1323. Jan. XXII. Papiez zabrania Mistrzowi i zakonowi niemieckiemu napastowac dalej ksiçcia Gedymina, jezeli ten religia, chrzescianska, przyjmie. Joannes ХХП. etc. dilectis filiis Magistro et Fratribus bospitalis saneie Marie Tbeutonicorum Jerosolermitañ salotem. Pater luminum, a quo omne datum optimum, et omne donum perfectum descen dere noscitur meutem magnifici Viri Gedeiuime Regis Letwinorum et multorum Rutheuorum preparasse uidetur sicut per deuotissimas litteras eius nobis et fra tribus nostris Sancte Romane Ecclesie Cardinalibus nobis directas percepimus ad cognosceudam et percipieudam lucem Catholice ueritatis, propter quod ad eiusdem Regis denote requisitionis instanciam Venerabilem fratrem nostrum Bartholomeum Episcopum Electeíi, et dilectum filium Bertrandum abbatem Mo 4 26 nasterii sancti Theofredi Aniciefi diocesis, uiros utique litterarum scientia pre- ditos, in maguis et ardu is gerendis negociis hactenus laudabiliter comprobatos, ac feruidos catholice fidei zelatores, tanquam speciales aplice Sedis Nuncios ad partes illas prouidimus destinando, sperantes quod per manus eorum idem Rex, et alii Principes et uobiles cum populis dictarmn partium regeuerati sacri unda baptismatis, ueram sanctamque doctrinam catholice fidei et evangelicam percipient veritatem. Cum autem idem Rex super certis articulis causis et que- stionibus, quos, et quas contra nos se habere proponit, nostrum et eiusdem Ecclesie subire iudicium non recuset quin immo super biis implorat auxilium con- fidenter. Nos cupientes eundem, et quoslibet infideles ad catholicam fidem conuerti uolentes quod quantum cum Deo possumus fouerefauore et beneficiis pro vocare Uniuersitatcm Vestram rogamus, monemus et hortamur attente, uobis iu uirtute sanete obedientie districtius iniungentes, quatinus postquam idem Rex fidem Catholicam, Deo auctore suscepit, a molestiis, dampnis et iuiuriis inferen- dis eidem, et hominibus Regni sui resipiscatis omnino, quin immo teneri uos uo- lumus cum eodem Rege, et aliis personis illarum partium, que ad fidem catho- licam counertentur fraterne et in pace uivere, sine qua non congrne colitur pacis auctor. Nos enim cum simus omnibus, secundum Apostolum in iustitia debito- res, super predictis articulis, causis et questionibus post conuersionem ipsius Regis ad fidem Catholicam intendimus per optime ac celeris exhibitionem iustitie partes aplice sollicitudinis adhibere Datum Amnion Kalendis Junii, anno octavo. (Exscriptam ex Regist. titter, commuainm lohann. XXll., exemptar invenitur in secreto arcbivo regio montano.) 27 П. Annus 1323. Transumptum trium cpistolarum Gedimini ducis Lithuaniae ad Patres ordinis S. Francisci et S. Dominici, nee non ad eivitates maritimas Gcrmaniac seplemtrionalis. M1323. Kopia trzech listów Gedymina Kwiçcia litewskieg'O do Ojców Zakonu S. Franciszka i S. Dominika, jakotez do miast nadmorskich Niemieç pótnocnych. In dei nomine amen, Anno Nativilatis einsdem M°, CCC° XXIII°. XV kal. Au- gusti Indiccione sexta, Pontificatus Sanctissimi in cristo patris et domini, domini Johannis divina providencia pape XXII, anno septimo Hinricus de Calmaria consul dyoeeseos et civitatis Rigeusis una cum collega suo videlicet Johanne Roghen, constituais in presencia mei Johannis de Brema, publici auctoritate Imperiali notarii et Yenerabilium ac honorabiliiim virorum dominorum Canonico- rum cathedralis ecclesie Lubieensis videlicet Johannis crek, Magistri hinrici goldoghe Hinrici de Zwerin et Johannis de moruni necnon Fratrnm ordinis pre- dicatorum Th. gardiani brunoyis lectoris, petri de Wartizslavia et hermauni de Ribbenitze, et consulum Lubicensium in consistorio consulum eorumdem quas- dam litteras Fratribus predicatoribus sob speciali forma et sigillo regio regis lethphauorum presentaverunt et easdem incontinenti legi et exponi per eosdem Fratres mandaverunt, tenoris et conlinencie infrasciipte. Gedeminne dei gracia Letphanorum Ruthenorumque rex, princeps et dux Semigallie lateratis viris et devotis ordinis predicatornm Magistris cuiuscunque provincie, prioribusve Fra tribus universis, principal i t-er cum Magistro Saxonie, ac prioribus sub eodem constitutis, Salutem et quitquid melius poterit adoptari. Sciat vestra honora- bilis commendabilisque sciencia, nosiros nuncios cum litteris misisse ad patrem nostrum gloriosissimum dominum Johannenï papam ut nos vestiat stola previa, (? prima?), cuius nuncios cum grandi tiniore et tedio de die in diem expectavimus, quia domino Jesu cristo anímente iam parati erimus ad queque sue beneplacita voluntatis, Ita quod Episcopos cupimus, sacerdotes religiosos colligere; Excep- tis hiis qui claustra sua vend tmt et macbittanturin mortem cleiicorum, Juraeccle 4* —- 28 siastica protegere, clerum honorare volumus et cultum dei ampliare, Idcircopeti- mus ut vos hec, in civitatibus locis et villis ubi aliquod (?) nostrum predicare contigerit, populo nuncietis, Eciam si qui milites essent et armigeri, daremus eis redditus et agriculturam quantum vellent, Mercatoribus fabris carpeutariis balis- tariis sutoribus artis mechauice cuiuscunque, cum uxoribus et liberis et iumentis concedimus liberum introitum et exitum terre nostre, sine ulla exactione, sine theoloneo, et omni turbacione proculmota, licet cruciferihuius negocii causa pre scripti, Sigillum nbstrum in contumeliam nostram igne cremaverunt, videbitur ut a deoinceptum extinguerent, et oculos hominum obsecarent, tamen banc carian, cum ipso sigillamus prout sigillari fecimus litteras domini patris apostolici predi- lecti, in certam credenciam et munimen, quam prius ferrum in ceram transit et aqua in calibem commutator quam verbum a nobis progressum retrabamus, Malignantes contra boc scriptum et sigillum sunt detractores veritatis, dyaboli cultores fidei destructores, heretici mendaces et omni honore privati in Mis scriptis. �?ac littera lecta et exscripta a magistro et prioribus Saxonie ultra mittat ur quanto prius, ut dei gloria perficiat quod incepit, Datum anno domini, M°, CCC°, XXIII. ipso die Corporis cristi, valete. Hiis vero perlectis et exposi- tis alias litteras sub memorato sigillo regio Regis letpbanorum viris providis et honestis, advocatis consulibus Civibusque Lubicensibus, Rostokcensibus, Sun- densibus, gripeswaldensibus, Stetynensibus gotlandie, mercatoribus mechanicis cuiuscunque condicionis directas, legi et exponi petiverunt iuxta formam infra- scriptam. Gedeminue dei gracia letpbanorum Ruthenorumque rex, princeps et dux Semigallie, Honorabilibus viris providis et honestis advocatis consulibus civibusque Lubicensibus, Rostokcensibus. Snndensibus, gripeswaldensibus, Stetynensibus gotlandieve mercatoribus, et mechanicis cuiuscunque condicionis âalutem et regalem graciam et favorem, Cum omnia regna subiacent celesti regi Jesu cristo de quibus unum tenemus tamquam forma in materia vel servus in domo, licet omnium regum minimus apparemus, tamen dei providencia in propriis maximus in quibus habemus precipere et impetrare perdere et salvare claudere et reservare, jamdudnm nostros terminos transi vis tis absque ulla recognicione, visitando. Noygardiam Pleskowiam, que omnia permisimus futurum propter bonum, nunc vidistis et aure percipitis de die in diem omnium vestrorum detri- mentum, miserunt progenitores nostri vobis suos nuncios et litteras, aperuerunt vobis terram, nullus vestrorum veniens, aut canis ex parte eorum referens grates de preceptis, non vos terreant prescripta si ipsi unum promiserunt domino aunu- ente, nos dupla faciemus, Ideoque amplius quia patri nostro sanctissimo domino -- 29 - pape nostras litteras misimns pro ecclesie dei unione et legatorum suorum ad- ventum cum inenarrabili tedio expectamus quorum presenciam litteraliter recepi- mus nos videre Idcirco consulentes vobis ipsis, mittentes nobis ex parte vestrorum omnium sollempnes nuncios veros et viros fidedignos super manum nostram et super presens scriptum nostro Regio sigillo roboratum, super hoc promittimus vobis omnibus fide data, Quod taleim pacem ordinabimus iuinvicem, quod cristia- ni similem nunquam senciebant, Episcopos, Sacerdotes, Religiosos Ordinis pre- dicatorum et minorum colligemus quorum vita laudabilis et probata, talium volu- mus accessum, qui de cenobiis faciunt latronum refugium et elemosinam vendunt in detrimentum animarum et eciam unde latrunculi exeunt in preceptis et morti- ficacionem clericornm, de talibus monachis sibi unusquisque caveat consulimus dominorum Insuper ex regali dono domus iam in preseuti carta nostram terram liberam esse sine theoloneo exaccione angariarum et perangarium super omnes predecessores nostros omnibus mercatoribus Militibus vasallis quos dotabo red- ditibus, unicuique suam secundum dignitatem, Mechanicis condicionis cuiuscun- que, scilicet fabris sutoribus carpentariis lapicidis in arte salis peritis, pistoribus argentariis, balistariis piscatoribus cuiusve condicionis veniant cum liberis uxoribus et jumentis intrent et exeunt secundum placitum omni turbacione pro- culmota, quod spopondimus in hiis fide data quod ab omni iuiusta peticione meorum subditorum manebunt securi et exempti, agriculis nostrum regnum in- trandi commorandique volentibus damus et coucedimus ad decem anuos colere libere absque censn, et medio tempore ab omni opere regio sint exemti, termino pre- dicto expirato et eciam secundum terre fertilitatem dabunt decimam prout in aliis regnis vel populis dare consueverunt, ita tamen quod nobiscum plus exsu- perabit gracia quam in aliis regnis est consuetum, Iure civili utantur Rigeusis civitatis, omnis vnlgus, nisi tunc melius fuerit inventum de sano consilio discre- torum, ut igitur securiores et magis cerciores vos reddamus duas ecclesias Fra- trum minorum, uuam in Civitate nostra Regia Vilna dicta, et aliam in Noygardis habemus erectas, et terciam Fratrum predicatorum, ut quivis secundum ritum sunm deum colat, Quod ergo nostre donacionis concessio maneat iupermutabilis et firma presentem cartam conscribi jussimus et sigilli nostri appensione feci- imis roborari, Quia hoc scientes quod idem sigillum domino nostro ac patre sanctissimo misimus et quitquid sibi litteraliter conscripsimus servabimus illiba- tum, Contradictores huius sigilli tamquam maliciosos fidei destructores hereticos mendaces repudiamus et omni honore privatos in hiis scriptis, Per ducatum do- mini Bouislav (?) Du eis Masovie ad nos potent habere securum accessum 30 super manum nostram unusquisque. Datum Vilna anno domini M° CCC° XXIIIo, ipso die corporis cristi, littera perfecta in una civitate petimus sub testimonio religioso™ m ac aliorum fidedignorum virorum exscribi, et mittere in aliam sine mora, ut desiderium nostrum manifestetur universis, valete. Similiter prefatis litteris diligenter perlectis et expositis in eodem consistorio presendbus domiuis Canonicis religiosis et consulibus superáis nomiuatis, alias litteras sub sigillo Fratris Thiderici custodis Fratrum minorum custodie Lubicensis legi supplica- runt tenorem qui sequitur continentes. In cristo karissimis Fratribus presenteni litteram inspecturis Frater Theodericus Custos Lubicensis sinceram in domino caritatem, Noveritis me quasdam litteras illustris domini Regis Letwinorum in consistorio consulum Civitatis Sundensis michi tradilas respexisse, tenorem qui sequitur continentes. Gedemiune divina providencia letphauorum Ruthenorum- que Rex, princeps Semigallie et dux, Religiosis in cristo viris et patribus reve- reudis ac devotis Ministris, custodibus et gardianis ceterisque Fratribus mino- ribus universis, toto orbe diffusis, precipne tamen ministro Saxonie, ceterisque Fratribus universis salutem cum promocionis amminiculo continunm incremen- tum. Scire vos volumus litteras nostras, patri nostro excellentissimo domino Iobanni sedis apostolice summo poutifici direxisse, ut inviaret nos una cum cete ris suis ovibus ad pascua ubertatis, recepimus itaque in responso breviter ad- ventum fieri suorum legatorum, quorum dilatio tedia nobis generat infinita, ut eo cicius perficeretur opus dei et fraus seductoria cassaretur, cupimus per vos et vestrosFratres in omnibus civilatibus locis seu villis nostrum pandere velle uni versis, et populum hortari salutaribus mo nit is, ut quod rigavit deus pullulet ac metat et in celestibus collocet cum beatis, volumus euim Episcopos, Sacerdotes Religiosos, ordinis cniuscunque colligere, precipue de viris quibus iam erexi- mus duas ecclesias, unam in Civitate nostra regia dicta Vilna, aliam in Nougar- dia, ad quas nobis hoc anno quatuor Fratres scientes Polonicum Semigallicum ac Pruthenicum ordinelis, tales ut nunc et fuernut, Et eciam de predicntoribus quibus dabimus ecclesiam tempore successivo, Excluais tamen religiosis, qui cenobia eorum in dispendium domiuorum et mortificationem clericorum vendunt miserabiliter animas illudentes, intimantes etiam populo et Fratribus incipiatis intimare in civilatibus locis et villis amore nostri, quod miliiibus et armigeris redditus dabimus, Mercatoribus autem fab ris carpentariis argentariis salis arte peritis, ac plane mechanicis conditionis cuiuscunque liberam facultatem intrandi et exeundi terram nostram per ducatum ducis Masovie, domini bonizlai omni ex action e Theloneo infestatione injusta angariarum et perangariarum procul motis, 31 hec scripta servabimus rata, quia vorbum nostrum ut calibs manebit duraturuin. In cuius rei testimonium nostrum Sigillum, quod domino apostolico el patri nostro Sanctissimo misimus, quod nunc cruciferi ad ignem proiecernut, in contumeliam buius legationis presentibus duximus apponeudnm, Huius sigilli contradictores et seriei reddimus falsarios fidei persecutores, hereticos maliciosos et perver sos in hiis scriptis, Datum Vilna. anno domini M°. CCC° XXIIIo. ipso die corpo ris cristi, littera perlecta a ministro et custodibus, mittatur ad aliam provin- ciam, et omnes Fratres fideliter orent pro Rege filiis et reginis et tota ierra, ut dominus perficiat quod incepit. In huius visionis evidenciam, Ego frater Th. cusios prefatus presens transcriptum sigillo mei officii consignavi, Datum Sundis anno domini M°. CCC°. XXIII°. in festo divisionis apostolorum, Cum itaque inter alias sollicitudinis, prefatis canonicis Üeligiosis et consulibus incumbentes, iidem perpeti cura revolventur, ut errantes in viam reducere verilatis ipsosque deo lucrifacere sua eis cooperante gracia prompcius convalerent, Fratres de domo Theutonica tunc in Civitate Lubicensi presentes, videlicet, Johannes de Riga presbyter, Reymarus dictus Haue commendator in Wenda, Nicolaus de Parsowe advocatus in carcus et gotfridus dictus wst, ad presenciam sepedictoruim Cano- nicorum religiosorum et Consulum sunt vocati, ut eorum salubre consilium super prefato negocio quid facto opus esset diligencius audiretur. Qui cum ad pre senciam prelibatorum canonicorum Religiosorum et Consulum ad consistorium prompcius venissent eorumdem, etprescriptaslilterasper ordinem diligencius au- divissent, volenti animo et corde hylari recipientes easdem, responderunt, Quodsi premissaveritati uiterentur, quamviscurisetnegociisgravarenturdiversisatquedis- traberenturpluribusoccupacionibuscircaid tamen intendereut et vellent intendere votis ferventibus vacare instancius ac operose sollicitudiuis studium impertiri, et studiosa diligencia vigilare, quod ad dei gloriam et profectum fidel in ni animorum apud Letuwinos invalesceret fides cristi. Manentibus singulis gentis illius no- bilibus et ignobilibus utriusque sexus in suo statu et condicionis libertate, ad- icientes ut omnia et singula in premissis lilteris contenta melius et cicius prospe- rentur, quod si qui nuncios ad dictos Lethwinos super prelibato negocio mittere, aut expensas circa hoc facere decreveriut, nuncios suos cum nunciis eorum mitteiit, et omnem expensam quam alii circa hoc facere voluerint, consimilem ipsi facient et maiorem, Et nichilominus ex parte tocius sui ordinis et personarum propriarum, se sub honoris rerum et couscienciarum obligatione ad premissa omnia et singula constrinxerunt in presencia predictorum. Ceterum si prefato negocio staute in suspenso antequam fidem cristi suscipiant et baptismum quem 32 admodum in litteris pollicentur prelibatis, in cristianos quod absit, ant in res, terras seu personas eorumdem manue mitterent virulentas sicut ex certis veri- similiter formidant couiecturis, cum fides fidem non servanti minime debeat observari, in ipsos cogeutur fidei contumeliam vindicare, atque hoc facientes promissi sui inveniri nolunt circa premissa transgressores. Sigillum vero huius- modi litteris appensum erat rotundum, cereum, continens circulum duodecim an- gulorum et in medio circuli ymagiuem viri capillati residentis in cathedra conti- nentis in manu dextra coronam et ceptrum in sinistra, Et in circumferencia eius per quadraginta unam litteras et cruce sculptum erat. S. dei gracia gedeminni lethwinor. et rutkenor. reg. Acta sunt hec Lubeke in consistorio honorabilium ac prudentum virorum dominorum consulum Lubicensium presentibus venerabi- libus viris, dominis canonicis Religiosis et consulibus sepedictis testibus ad pre missa vocatis specialiter et rogatis. Anno die indiccione et poutificatus supra- dictis. Et Ego Johannes de Brema clericus, autoritate imperiali publicus notarius omnibus premissis una cum supradictis testibus presens interfui, ipsas litteras conscripsi et copiavi et in hanc publicam formam redegi, meoque signo solito et consueto signavi rogatus. In signum eciam maioris evidencie omnium premisso- rum Sigilla officialatus venerabilis patris et domini domiui Hinr. Episcopi Lubi- ceusis necnon Fratris Waltheri ordinis Fratrum predicatorum prioris domus Lubec. Fratris quoque Th. gardiani ordinis Fratrum minorum in Lubeke per dominum Hinr. Goldoghen gerenti vices dicti domini Hinrici episcopi Lubiceusis et per Fratrem Waltherum priorem predictum, per Fratrem Thidericum eciam Gardianum supradictum presentibus sunt appensa. Transumtum originaie cum tribus appendentibns sigittis invenitnr in secreto archivo, capsa Xl, No. 17. (Haec baita ia Kotzebni historin Prnssine v. ll. p. 356 mendosissime atqne incompiete descripta est.) [Voigt torn. lV.366 —367.] . .H- 33

Images9
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter I.
Date: 99999999
Abstract I. Annus 1415. Rex Poloniae permittit subditis suis durantibus induciis ligna et cinerem Vistula, Memela et aliis flnminibas introducere. Rok 1415. Król polski pozwala poddanym swoim w czasie rozejmu drzewo, popiot, Wista^ Niemnem i innemi rzekami wprowadzad. Nos Wladislaus dei gratia Rex Polonie, Litwanieque princeps Supremos et beres Russie etc. Significamus tenore presencium quibus expedit vniversis presentibus et futuris noticiam presencium babituris, Quomodo licet circa ordi- nacionem et contractum in Raczaus Per Barones nostros, et ordiuis theutunico- ram de Prussia Consiliarios nostra et nostrorum ac ejusdem Magistri ordinis et 195 consiliariorum eius sciencia et consensu accedentibus, facia de Strugibus, que per \Л islam, Memlam, et quecunque alia fluuiina et aquas per Regnum nostrum Polonie et Terras litwanie et Russie ad terras ordinis defluentes transfretan consweuerunt trac tari et concludi sit obmissum Tamen defectum huius negligen- tie supplere volentes omnibus incolis regni uostri et subditis cum cineribus et lignis cuiuslibet generis ac Strugibus et Palustris ad terras ordiuis prefati per aquam et terram ipsa deducendi saluis Juribus nostris Plenam et omnimodam teuore preseucium concedimus libertatem durautibus Treugispacis inter nos Magistrum et ordinem predictum nostrosque Coadiutores Subditos et adherentes et ipsius ordinis ante Strasperg ordinatis et contractis. Ita tamen quod homines ordiuis et Sobditi per Reg и um nostrum Polonie et terras litwanie et Russie transfretantes viceuersa equali ut prefertur gandeant libertate harum quibus Sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum, Actum et Datum in Ciiú tate nostra Leopoli in dominica Ramispalmarum Anuo domini 11°. CCCC°. XVo.

Images2
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter II.
Date: 99999999
Abstract II. Annus 1420. Rex Poloniae queritur regî Romanorum de magistro generali, qui sententiae compromissarii judicüejus (regîs Romanorum) parère nonvult Rok 1420. Król polski lali sie krolowi rzymskiemu na wielkiego mistrza, który wyroku jego (króla rzymskiego) sa,du polubownego nie wypetnia. . Copia littere capitalis. Serenissimo principi Domino Sigismundo dei gracia Romanorum Regi semper augusto et Hungarie, Bohlende, Dalmacie, Croacie et cet. Regi Illustrissime fra- tri nostro charissimo Wladislaus eadem gracia Rex Polonie lyttwanieque prin ceps supremus, Russie et cet. sal ut em et fraterne caritatis continunm incremen- tum. Serenissime princeps frater noster charissime Cum nos et Illustrem priu- cipem fratrem nostrum charissimum dominum Wytowdum magnum ducem litt- wanie Regnum subditos et coadiutores nostros pronuncciaciouis u es trae exa- sperauerat grauitas ut opem reformacionem ipsius querere cogeremur Ad con 263 spectum fraternitatis uestrae Ambasiatores et nunccios nestros uicibus repetitis direximus per quorum oracula iussimus fraternilatem uestram flagitare ut tam dire proHuncciaciones decreta que nobis onus importabile prestiterunt et occa- sionem maguam de pristinis feruoribus caritatis dififidendis dignaretur fraterni- tati uestrae moderamine reformare meliori prout tunc fraternitas uestra ad hoc nostris mouebatur instancijs et spondebat dicte pronuucciacionis grauitatem moderari et tauta appendente equitate ut possemus sine multo grauamine dis- strictionem eius amplecti. Cuius rei liacienus fuimos spe recread nee in presens de eisdem oblacionibus desperamus Cumque hac fiducia armaremnr pronunccia cionis uestre saluis nobis oportunis remediis paruimus decretis et ne quippiam reprehensibile in nobis remaneat, Pridie super festum sancti Georgfii martyris In quo nobis uelud in termino prefixo certa summa floreuorum bungaricalium uel ducatorum dumtaxat sicud eisdem pronuncciacionis uestre tenor fatetur . et edic- tum. Magister et ordo Cruciferorum soluere debuerunt ueluti etiam ad hoc ip- sum nos Commendator Thorunensis ante parumper acquisiuit. Nunccios nostros notabiles iu Thorun quem ad hoc locum nobis préfatus Commendator deputauit cum mandato plenissimo direximus quibus ibi uenieutibus et dictum Commenda- torem super soluciouein huiuemodi debitismodis requirentibus ipsam tali modo et taliter quemadmodum uestra dictaiiit sentencia reportare nequiuerunt, sicque uacui ad nos sunt reuersi, solucione non obtenla aliquali. Quomodo igitur alio- rum que maioris estimacionis pondus babent prefate summe decretorum execu- cionem ab eis sperare potuerimus ex quo nobis de minimis respondere nolue- runt. Quinymo iam multis modis preter hoc illa decreta uestra offenderunt. Nuper enim bona uasallorum Inclite sororis nostre domine charissime sopbie consortis olim ducis Stolpensis Boguslai quos semper et bona ipsorum predicta omnibus trewgis Concordijs et federibus nostris iuclusimus. Adnocatus No - uemarchie incendijs deuastanit similiter et nauigia quedam et quosdam uiarum transitus que libere apperire debuerant hucusque conclusa obseruare non for- midant et alijs iam non paucis modis pronnncciacioui uestre si reducantur ad publicum et debite appensentur derogarunt. �?ec itaqtie fraternitati uestre sig- nifícamus ut possumus apud fraterniiatem uestram si que nobis per quempiam obiecta fuerint tucius excusare sicque fraternitas uestra hijs ualeat prouidere ut optata ex eis pacis dulcedo resultaret. Datum in Bresth Sabbato proximo post festum beati MarciEuangeliste Anno domiuiMillesimo quadringentesimo uigesimo. Copia cednle Preterea fiater carissime per Reuereudum in Christo patrem dominum Alber 245 tum Episcopum Cracouiensem et Sbigneum Regni nostri Marschalcum Ambaxia- tores et alios nuuccios priores fraternitatem uestram petimus at illius pronuno ciacionis uestre contra nos et fratrem nostrum dominum Wytowduni magnum ducem lyltwauie late grauitatem placnisset temperare qui ad nos reuersi obla- cionem fraternitatis uestrae nobis retulerunt, quomodo fraternitas uestra Am- baxiatores suos ad magistrum et ordinem Cruciferorum e uestigio super refor- macioue huiusmodi pronuncciacionis dirigere decreuisset qui ad hue quadrage- simali iempore principaliter nos et demam magistrum predictum accederé debue- runt de quibus hactenus nulla offertur nobis certitude et interim nobis cum equa- nimitate animi expectationem exspectantibus magna dampna ab online pretuli- mus. Nam in multis articulis pronuncciacionis uestre uiolauerunt decreta ex quo penas promulgatas in huiusmodi pronuneciacione incurrerunt. Et primum bona uasallorum inclite sororis nostre domine sophie Consortis ielicis memorie domiui Boguslai olim ducis Stolpensis quos semper nostris Concordijs pactis et federibus quotienscumque ipsa cum ordine contraximus iuclusimus Aduocatus Nouemarchie ignis graui incendio deuastauit. Deinde de solucione pecnnia- ram ad quam nobis uestra predicta dictauit senteutiam super festum beati Ge- orgii nunc elapsum facienda fuere astricti, respondere negauerunt. Tandem na- uigia quedam et transitus quosdam uiarum que iussa eiusdem sentencia dudum apperire debuerunt, hueusque concluserunt . Similiter noua theolonia et dacias insolitas hominibus nostris quoccienscumque ipsos ad loca eorum ducit intrare necessitas imponunt et sinepietate extorquent. Demummolendinum in lubitzquod post tres menses a die late sentencie deponere et demolire debuerunt usque modo remanet intactum et in alijs prefate sentencie districtionem contempsernnt quam nos pro modo nobis imposito ne quidquam nobis posset reputare seraaui- mus. Ex quibus tociens penas censentur subisse et pensata veritate quociens- camque se illius reddiderunt contemptores. Dignetur igitur fraternitas uestra ho rum nostrorum dare nobis responsa auisamentornm ut longa expectatione protelatio tantisper nos dilationibus non suspeudat sed cominos de uestra faciat uoluntate cerciores. ш. Annus 1420. Rex Polonîae commitlit magistro generali, ut ad beneplacitum snum ordinet molendinum Lubicz et alvcum fluminis Drevenz. Rokl420. Król polski poleca wielkiemu mistrzowi zrobic wedtug upodobania rozporzqdzenie wzglçdem mtyna Lubicz i koryta rzeki Drwency. Vladislaus dei gratia Rex Poloniae, etc. — Venerabilis amice noster Jotelleximus scripta vestra, in quibus nobis signifi- catis quod Molendinum Lubycz sicnt nos injancta obligat districtio depouere et fluvium Drwancza anliquis alveis et meatibus committere concepistis ut ad ea nostros dirigamus intensores nostram invitantes majestatem sed cum vobis non deficit antiquorum dicti fluvii alveorum notitiam et etiam plenam circa ea infor- mationem recepistis, quid in eorum executione facere aos oporteat, vestra in eo arbitria respiratis. Datum in Raczans dominico die proximo post festum Sancti stanislai pontificis et martin's gloriosi. Anno domini millesime quadringeutesimo vigesimo. Relatione venerabilis Sbignei sancti fioriani ante Cracoviam prepositi. — Venerabili viro Michaeli Hochmeister ordinis Crnciferorum de Prussia Magistro generali amico nostro. 34 IV. Annus 1420. Commissio regis Poloniae data Johanni de Koscielec ad levandam ab ordine sum mam 12500 flor. Rok 1420. Polecenie króla polskiego, daпe Janowi z Koscielca do podoiesienia od zakonu 12500 Ztotych. Wladislaus dei gracia Rex Polouie lilphanieque Princeps supremus et heres Russye et cet. Significamus tenore presencium quibus expedit oninersis quod Magnificum Jo- hannem de Coszcelecz Palatinum Wladislauieusem et Capitaneum dobriueusem et honorabiles Petrum de Nouecz Canonicum Poznanieusem, Nicolaum Bruchrink de Schadek, Nicolaum Baran de Gnewcow plebanum Л ule nostre Notarium et Nobilem petrum Mediolansky Custodem thesauri uostri fideles nostros dilectos .omnes et solidum et quemlibet eorum seorsum facimos constituimos et ponimus iprocuratores gestores nostras et nunccios speciales ad numeraud . tollendum le- uandum et exigendum duodecim mil lia cum quingentis florenis bungaricis aut ducatorum de Veuecijs in auro boni iusti et legittimi ponderis Domino a magistro et ordine Cruciferorom de Prussia in quibus Nobis ex ui coiusdam sentencie Serenissimi fratris nostri Sigismundi Romauorum Regis cum alia summa in alio termino soluenda obligantur dantes et Concedentes eisdem nostris procura- toribus et Nuncciis plenam et omnimodam potestatem buiusmodi summam XIIм. florenorum et r°. predictorum a dicto Magistro et Ordine Cruciferorum uel eorum procuratoribus, nuncciis et gestoribus percipiendi, tollendi, numerandi, leuandi, exigendi, de eis prefatum Magistrum et Ordinem quittandi, absolueudi recogui- cionem et quittacionem seu quamcumque fidem aliam dandi ac pacta queuis ne- cessaria faciendi cum alijs condicionibus et clausulis circa praemissa et eorum quodlibet oportunis qua facere possemus si eis non personaliter contingeret in teresse promittentes gratum ratum et firmum perpetuo habituri: quidquid per 267 dictos «ostros nuntios et procurators actum factum uel ordinatum fuit in pre- missis harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio litterarum. Datum in Radoschicze in vigilia Saucti Laurentii Martyris. Anno do- mini etc XX*. V. Annus 1420. Commissio regis Poloniae, data delegatis ad Pontificem maximum, protestandi contra sententiam regis Romanorum, factam in negotio regis cum ordine. Rok 1420. Polecenie króla Polskiego, daпe postom do Papieza, aby protestowali przeciw wyrokowi króla rzymskiego, wydanemu w sprawie króla z zakonem. Wladislaus dei gracia Rex Polouie litwanieque princeps snpremus et heres Russie et cet. Notum facimus per presentes quibus expedit uniuersis Quod communicato cum principibus prelatis, baronibus et proceribus Regni nostri Polonie ad diem et locum inferius anotatos super eo Consilio et deliberacione prehabita cum Con sensu ipsorum Concordi, omnibus uia iure facto forma et stilo quibus melioribus debuimus fecimus et Constituimus el ordinauimus ac tenore presencium so- Iempniter facimus constitimus et ordinamus houorabilem Pawlum YVladimiri de- cretorum doctorem custodem Cracouiensis dioecesis et uobilem Jacobum de Baranowo familiarem deuotos nostros dilectos presentem ambos et quemlibet ipsorum in solidum ita quod Condicio occupautis non sit melior sed quod unus inceperit alter eorum prosequi ualeat et finire nostros legitimos, ueros et indubi- tatos procuratores, actores factores negociorum nostrorum gestores et nunccios speciales ad comperiendum et preseutandum se pro nobis et uostro nostrique 34' 268 Begni Polonie nominibus coram sanctissimo in Christo patre et domino nostro domino Martino diuina prouidencia sacrosaucte Romane et uniuersalis Ecclesie summo et diguissimo ponlifice papa quinto el. moderno sunmque officium implo- randi, promonendi et excitandi ac petendi et obtinendi quandam responsam pro- nnncciacionem et sentenciam arbitralem per Serenissimum priucipem et dominum Sigismundum Romanorum et Hangarie Regem inter nos ex una et Venerabilem ac religîosum fratrem Michaelem Kuchmeyster Magistrum generalem Ordinis sancte Marie Irlimitani domus thewtonicorum de prussia et ipsum ordinem ex altera partibus die sexta mensis Januarii. Anni domini Millesimi quadringente- simi uigesimi et presentis factam et latam in Ciuittate Wratislauiense propter dolum iniquitatem et iniusticiam eiusdem per dictum dominum Nostrum Martinum papam ad arbitrium summum et eqaitatem reduci et moderan ac pronuueciacioni et sentenciam easdem tamquam iniquam et iniustam reuocari anullari et cassari causeas quoque et raciones doli iniquitatis et iniusticie hniusmodi allegaude de- duceudi et proponendi ac testes, instrumenta litieras, priuilegia. iura et quascum- que alias probaciones et mnuimenta circa informacionem de premissis dicti do mini nostri pape et soi officii nnnccia.producendi et recipieudi ac admitli petendi, prodacta uero ex aduerso impugnandi Crimina quoque et defectos opponendi et probandi nec non petendi et obtinendi. Nos et dictum Regnum nostrum Polouie Conseruari circa sentenciam diffinitinam Judicum a sede apostolica delegatorum pro recolende memorie Kazimiro Rege Polonie predecessore nostro et contra tune Magistrum et Ordinem predictos latam et ipsam senientiam execucioni de- bite demandan, litterasque processus desuper oportunos impetrandum et extra- hendum ueenon in animam nostram quidcumque hoc circa hoc oportunum et debi- tum iuramentum prestandum ac unum uel plu res semel uel pluries procuratorem nel procuratores loco sui substituendum et eum uel eos reuocandum et omnis pronuneciacionis iteratis uicibus resumendum et tociens quoeiens ipsis uidebitor expedire presenti nichilominus mandato in suo robore duraturo et generaliter omnia alia et singula faciendum et exercendum que circa premissa et eorum quo libet fuerint quomodolibet opportuna eciam si mandatum exigant magis speciale et que nos facere deberemns si personaliter interessemus. Promittimus insuper bona fide omuia et singula que per eosdem procuratores nostros sen eorum al tero uel ab eis substituendes seu substitueudis, acta facta et quomodolibet in pre missis procurata fuerint rata grata ac firma perpetuo habere et teuere. Ipsosque ab omne oneris releuacione satis dandi. In quorum omnium fi dem et testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Acta sunt bec in Curia nostra Nie 269 polomice Cracouiensis diocescos . sub anuo domini suprascripto, Indiccioue ter cia decima, Pontifical us dicti domiui nostri Martini pape quin (i Anuo quarto die uicesiina tercia Mensis Ñouembris hora quasi tercia Preseutibus Reuereudissimis in Christo patribus dominis Nicolao sanete Gnezuensis Ecclesie Archiepiscopo et primate Alberto Cracouiensis Janislao premissliensis et Johanne Chelmeusis Episcopis Ecclesiarum testibus ad premissa . et. cet. VI. Annus 1420. Quidam articuli ad regem Romanorum a rege Poloniae et Witovdo missi, in quibus queruntur de compromisso ejus inter illos et ordinem facto. Rok 1420. Niektóre artykuty do króla rzymskiego, postane od króla polskiego i Witotda, w których uzalajq siç нa wyrok jego polubowny w sprawie miçdzy nimi a zakonem wydany. Noch dem nssspruch der tzu Breslau was gescheen Im XIVo und XXien Jore zwuschen dem herrenn konige tzu Polenn, hertzoge Wytaut et cet. und dem orden Qwemen des koniges von polen und des hertzoges Wytaut sendeboteu an den herreu Sigismundum Romischen к on ig der den nssspruch hatte getan und wurben in Polnisch sonderliche boischaft als hernach folget auizuheben do die haut usweiset. Erwirdiger herr und vater und lieber herr procurator geruchet zu wissen das in dem nechst dem letzten tage des mondes Januarii der herr kunig von polan et cet. und herizog Wytowt et cet. gesandt haben ire Sendeboteu an unseru herren den Romischen et cet. tzu der uerleyunge irer botschaft liez uns rufen unsir herr der Romische et cet. kunig uorgeuannter und wie wol sie do lange botschaft uorbrochten muntlich so wart doch von In also uil uernomen. Wie das da die mere des ussspruchs gekommen weren an die herren konig tzu polan 270 und bertzog Wytowten grosse belrnbuisse und herczeleid hette begriffen Ire bertzen in den betrubuisseu In ouch Ire hertzen bluten mochten, wenn Ire her ren hetten sich ee des todes uersehen wenn eyns seinelichen ussspruchs. Nach deme als seyne guade mit irem herren Wladislao konige sich gebrudert und uorbunden bette mit hande, briue munde und eyden der im keius gehalden were. Ouch so grosse truwe hetten Ire herren uff seine gnade gesatzt das sie lange wol berichtunge noch willen mit dem orden gehat hetten und sunderlich tzu welun die sie yo nicht wolden ufinemen ane seynen willen seinen gnaden tzu sunderlicheu eren went uff demselben tage dir boten sich ire herren an In alleyue Im tzu sunderlicher ere das der orden yo nicht tun wolde, hoffende das seine Gnade der bruderlichen truwe und uorschreibunge billig solde gedocht haben. Item so ist dem herren konige grosse schmocheit in dem usspruche gesehen daran das der kouig uon polau alle abetretunge und andir ding ee sal thun wenn der orden das sich ye tzu schaden czewht. Ouch do der orden den hindergang an seine gnade nicht thun wolde do mussteu sie sich mit grosser zerunge zu dem kriege stellen dennoch do sich der orden dor In gob seiner gnaden zu eren ñamen sie den hindergang uff mit iren grossen schaden alleine Im tzu liebe und tzu eren. Ouch sint dem male das das hows zlottorie kein Rawbhoussz nye gewest ist und do ouch dem orden und seinen landen nye schade uon gescheeu ist und dennoch Im dieblich uon dem orden apgebrochen ist so ist im ein sollich geringe gelt nor czu smocheit tzugesprochen, went her selbir so uil geltes yn seyuem schatze wol hette eyn semelich hows wieder «zu bauwen. Item so sey dem konige tzu polan abegesprochen landt und gelt die im der orden selbir ge boten hat und weren des sicher hetten ire herren einen hindergang an den mey- ster tzu prewssen geton, her hette In eynen andern usspruch geton, dorumme so hette her keynen friden gemacht sunder blutige swerter tzwischeu beyde teyle geworfen und dorumb so mussteu ouch ire herren Ire schetze die sie meynten tzu wenden widder die ungelowbigen czu merunge der Christenheit als der konig stetis gethou hette noch der zeit als her czur Crone tzw polan were geruffen mit uorbindungeu und eyunngeu der ungelowbigen durch beschirmunge und widdirbringunge ires vetterlicheu erbes uon des usspruch3 wegen yn einen andern nutz wenden. Ouch inklagteu sie sich des an dem Suderlande das sie doran swerlich beschweret weren, went an etlichen enden 30 meyleu lang an etlichen Enden achte, an etlichen viere In abgesprochen weren doruff der orden keinen Zuspruch hatte adir gethan hat. Item das sein Usspruch widdir In selbir were, want der Fridebriff von Thorun gemacht den der romische konig 271 mechtig geteilet bette dem Konige and Hertzog wytouteu ganz zuspreche, das her das Land der Samaiteu dennoch itzunt mee wenn die Helffte In abege- sprocheu hette und hette In yo billich tzugesprochen das das In der orden sel- bir geboten hette, dorinne sie bemerkt betten das er nicht ein gerechter ritter gewesst were. Sint dem mole das her Ire beweisunge noch in Worten noch in Schriften vorhoren wollde, sunder mit dem orden widder sie tzu Rathe gan gen were und iren Herren ye gebeten were von dem Orden Nessaw mit allen seynen tzugehorungen, Michelower landt gantz die Drewancz halb abeczuge- beu bys in die Weyssel, die weyssel halb bys an die Nakelische grentze und Jessenitz mit seinen Dorfern und fflnfczigthuwsent schok groschen und Samay- ther Landt ganz und Suderlandt die Helfte und wiewol das Landt Pommern und Colmen Iren herren nicht geboten were von dem Orden Idoch so geborten ye die Lande tzu der Crou tzu Polau von rechte und des nicht gedechtig were gewest an seinem Usspruche dor ane her sich ouch an in veregesseu hette. Botschaft des von Polan an den Romischen konig tzu Deutsch.

Images10
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter II.
Date: 99999999
Abstract II. Annas 1254. Transumptum privilegii regis Mindove, quo Episcopo Lithuania?, Christiane, terras quasdam donat. Rok 1254. Transumpt przywileju Króla Mindowy, którym biskupowi litcwskiemu Rrystyanowi pewne posiadlosci nadaje. In nomine domini amen. Anno Nativitatis eiusdem Millesimo. CCC°. secundo. Indiccione quinta. Sanctissimi in cristo patris ac domini domini nostri Clemen tis divina providencia pape Sexii anuo decimo, mensis martii die ultima, hora vesperarum vel quasi. In presencia mei Notarii et testium subscriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum. Religiosus vir in cristo devotus Fra- ter Goswinus de Herike Magister Prat rum domus Theutonicorum Ierosolimit. per Lyvoniam in domo habitacionis sue in Castro Rige quasdam patentes litteras Olim Myndowe Nobilis Regis Lettowinorum cum vero sno Sigillo integro in pressula pergameni appendenti. non abolitas. non rasas non cancellatas nec in aliqua sui parte viciatas seu suspectas exhibuit et in instrumentum publicum redigi peciit, quarum tenor sonuit in hec verba. Myndowe dei gracia Rex Leltowie. omnibus cristi Fidelibus ad quos pre- sens Scriptum pervenerit Salutem in domino Ihesu. Universitatem vestram scire volumus. quod nos de maturo consilio nostrorum recepimus venerabilem pat rem dominum Cristianum. quem consecran postulavimus in Episoopum Regni nostri, mittentes ipsum in corporalem possessionem assignantes eciam eidem pro dote Rossegene medietatem. Betegallen medietatem Lokowe medie- tatem. In cuius rei perhennem memoriam presentem paginam Sigillo nostro Fecimus communiri. Acta sunt hec presentibus et consencientibus Filiis nostris Replen et Gerstuchen. Parbseu Fideli nostro. Anno domiui Millesimo. С С" LIIIl°. quarto ydus M domini. Indiccione . mense . die . Pontificatu . et loco prenotatis. Presentibus honorabilibus et Religiosis viris Fratribus. Priori Fratrum predict .... Gardiano fratrum minorum in Riga . quorum Sigil- lis presencia in testimonium evidencius sunt munita p .... am Famosis dicto Wacken . Goswine de Lamestorpe . et aliis pluribus Fide dignis ad . pre vocalis et rogatis. Et ego Wulfardus de buren. Paderbornen- sis dyoces. Clericns. Publicus Imperiali aucto- ritate Notarins, una cum prenominatis tes- tibus exhibicioni prescriptarum litteraruim pre- sens interfui et eas de verbo ad verbum Fideli ter tránscripsi et in banc Formam publicam redegi . nil addens vel minuens quod viciet sen- sum aut mutet intellectum . meoque signo con sueto et nomine signavi requisitus et rogatus. (Dociimentum-orip-inaie in secreto Areh. Regiomoot. repositum. Lada Xl, No. 8.) [Scriptam pauiiuium taesom; inde supra ootatac iacunae.]

Images2
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter I.
Date: 99999999
Abstract I. Annus 1253. Commissum Innocencii IV. Pontificis Maximi, quo Archiepiscopo Livoniae commendat cpiscopum Livoniae a rege (Mindovo) recenter gregi fídelium adscripto, nominatum, consecrare, et jus jurandum episcopi sibi mittere. Rok 1253. Polecenie Innocentego IV. Papieza arcjbiskupowi inflanckiemu, aby biskupa lilcvskiego, nominowanego przcz swiezo do wiary chrzcsciaiiskiej nawroconego króla litewskiego, konsekrowat i jemu (papiezowi) akt przysiçgi biskupa przestat. Innocentais servns servorum dei. Venerabili Fratri. Archiepiscopo Livonie ac Prnssie, Salutem et apostolicam benediccionem. Insiuuavit nobis pridem Carissimus in ebristo Filius noster. Illustris Rex Lelhovie de novo conversus ad cultum Fidei christiane, quod Ferventer in voto gerebat ut Episcopalis sedes in suis partibus haberetur, maxime cum ipse de novo in exjiensis suis paratus esset erigere cat li ed ra lem ecclesiam, ac ipsam dotare magnifice pro dei gloria et honore. Nos quie'em piis ejus desideriis annuentes. tibi sub certa Forma 1* 4 dedimus nostris litteris in mandatis, ut personam ydoneam ad requisitionem ipsius Regis eidem ecclesie auctoritate nostra preflceres in Episcopum et pasto- rem. Postmodum autem idem Rex per litteras affectione plenas petivit a nobis, ut de Fratre Christiane de domo Theutonicorum in Livonia, viro utique litterato provido et honesto, quem secum tempore sue conversionis habuit, et iuxta se in Futurum habere desiderat, predicte provideri ecclesie Faceremos. Quia vero decens et dignum esse dinoscitur, ut sepedictus Rex benignitatem sedis apostolice gratiosam et affabilem sibi gaudeat inveuisse. Fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatinus de predicto Fratre cum super hoc ab eodem Rege requisitus extiteris. auctoritate nostra ecclesie memorate provi- deas et associatis tibi duobus vel tribus convicinis Episcopis, ei munus conse- crationis impendas. Faciens sibi a subditis obedientiam et revereutiam debilam exhiberi. Recepturus ab eo postmodum pro nobis et ecclesia Romana Fideli- tatis solite iuramentum iuxta Formam nostram mittimus interclusam. Formam autem iuramenti quod ipse prestabit, de verbo ad verbum nobis per eins patentes litteras nuncium quantocius destinare procures. Nos enim nichilominus irritum decernimus et inane siquid super hoc contra mandati nostri tenorem contigerent attemptari. Datum Asissii XII Kalend. Septembr. Pontificatus nostri anno undecimo. (Buita originaiis [parte quadam pauttuiuro taesa] in secreto Arch. Regiomontanensi reposita. Lada lll. No. 55.)

Images2
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Annas 1431. Rex Poloniae queritur Palatino Rheni Ludovico de Paulo de Russdorf, magistro generali, qui rupto foedere cum Polonia invasit hostiliter Poloniam, cum magno duce Lithuaniae, Swidrigalono. Rok 1431. Król polski skarzy siç Ludwikowi wojewodzie reiiskiemu, na Pawia de Russdorf mistrza wielkiego, który ztamawszy pokój z Polskq zawarty napadt wraz z wielkim ksiçciem litewskim Swidrygatem, po nieprzyjacielsku Polskç. Wladislaus Dei gratia Rex poloniae lithwauiaeque princeps supremus et hae- res Russiae et cet praeclaro ac magnifico prineipi domino Ludowico Comite pa latino Reni Duci Bauairiae et Sacri Romani Imperij \ rchidapifero Illustri prineipi Ellectori amico uostro ebarissimo Salutem et sincere amoris continnum incremen- tuHi praeclare et magnifice princeps amice nosier carissime. Insperatas Inin- rias dolo fraudeque delicata nobis Reguoque nostro per Religiosum Pau lu m de Russdorff Magistrnm Prussiae ordiuemque snum irrogatas iauto dolore suis ues- trae sincerilati exponimus quanto inexecrabiüus ex adipe iniquitatis et fidei fra- ternae ipsas comperimus prodigisse. Qui licet super omnibus et singulis diffe- reneiis et displicenliis quomodolibet olim introductis et dudum amieabiliter trausactis et sopitis nobiscum et Regno suppositisque nostris perpetuae pacis fi- dera ininisseut, Ipsamque litteris et iuscripciouibns (muassent et demum perse- 'queutes amiciciam et pacem buiusmodi uinculo compatcrnitatis cum eodem Ma 358 gistro pawlo legati fuerimus ut tanto in utrisque amicabilis nobis permaneret ca ritas fortuna radíenla quanto praestancius special! connexioue firmaretur. Tamen nouissime terras Littwanorum et Ruthenorum patrimonii nostri Regno nostro perpetuis et firhiissimis tempore quibus multis incorporatas priuilegiis quae sem per nostro subiacebantnr Imperio de manibns Ducis Switrigali fratris nostri eas- dem temerarie occupanlis cum poteuciis nostris et Regui poloniae in fortitudine dextere diuiue ni anhorum nobis recuperantibns, et ecce Idem Pawlus et Ordo rapt is huiusmodi pacis perpetue federibus considerantes nos longe a finibus ter- rarum suarum cum potencijs nostris elongatos terras Regui nostri hostiliter inua- serunt. Ipsas rapinis, inceudiis, depopulacionibus et aliis meditabilibus damp- nis uastando spiritualium et secularium sexui non parcentes nec eiati Terras nostras et dominia pro se indirecte ambientes Et si inscripcionibns eorum obser- uauda pace perpetua nobis et Regno nostro non assecurassent profecto ipsis cum dinino praesidio qui semper non nostris meritis Sed exhabundancia suae iuefiabilis bouitatis dirigit gressus et actus nostros (oeliciter resistend! dolis ip- sorum non obstautibus quibuscumque occurrissemns propter quod sinceritas ues- tra profunditate uestra subtilis intellectus attendere dignetur. qualis quautaque sit hec religio snb cuius habitu Magister et ordo predictus Scismaticis et ceteris paganis Tartaris praebet audaciam Cultores sacrosancte. Romanae Ecclesiae opprimendi aliaque que ipsi perpetrant inhumanissima cmdelissimaque nedum Longum sed horrenduiu esset exarare pro quibus non indignum putanimus ioste iuiuriarum . . . deo conquer! de ipsis siuceritati uestre totique orbi Cbristiano pro iusticie nostre patefaccione clariori. Ceterum Nobilis Nicolaus Ruduisyky ostensor huius familiaris noster fidelis snfficienter de ipsis edictus per nos sin- ceritati uestrae referet uiua uoce. Cui in dicendis ex parte nostra sinceritas uestra adhibeat per omnia plenam (idem. Datum in Kraonystau feria quinta in fra octauas Natiuitatis Marie uirginis gloriosissime. Anno domini M° CCCC° Tricesimo primo. Ad mandaium Domini Regis. Nicolaus de Drzewica. Praeclaro et Magnifico principi domino praelibato. — Et ego Johannes Luchini de Canuciis clericus Cremonensis, et cet. ut supra. Et ego Antonius Guidonis Clericus et ... . publiais cl cet. ut supra. Et me Johanne Ballar de Sico Clerico con Л . dioeceseos publicus, et cet. ut supra. . Et ego. Johannes Tollner clericus Leodieensis dioeceseos pu Ы i cus et cet ut antea. — Litiera revereudissimi domini Bartholomaei Archiepiscopi Mediolaneusis feria indiocione treugarum-. '-i» IV. Annus 1431. Rex Poloniae scribit Swidrigaloni, se certiorem factum esse, Ordinem ad bellum se parare, invasurum Poloniam. ч Rok 1431. Król polski pisze Swidrygajle, ze zostat uwiadomiony, ii zakon uzbraja siç ua wojnç i zamicrza Polskç najechaé. Wladislaus dei gracia Rex polonie Littwanieque princeps supremus et haeres Russie et cet. Preclare princeps frater noster rarissime. Quamnis fraternitas uestra nobis pridie primo per strennum Andream Secretarium nostrum subcamerarium Dobri- neusem et Thesau rarium Regni nostri nobis sincere dilectum et de nm m per Mi- chaelem Marschallum fraternitas uestra intimat quod uelletis pacistreugas con ceptas et patentibus litteris cum appensione sigillorum Ducum, Baronum et Ba- yorum utriusque nostrum roboratas et cum adherentibus nostris inuiolabiliter ob- seruare. Nunc autem scribunt nobis Capitauei nostri maioris polonie quod cru- ciferi horum omnium immemores uou attento eo quod sufficienter per fraternita- tem uestram huinMnodi treugepacis existunt iniormati cum ipsorum exercitibus diuisi in tres partes domiuii nostri Regni machinantur inuadere et iam defacto prout sumus cercius informati per nostros ad istam partem Visle continue trans- fretantur. De quo m i rare mur si ita esset et quod deberent aliquid contra in scripciones et premissa uestrae fraternilatis quod forte uergere uideretur in de- decus uestrae fraternilatis attemptare presumerent, ex quo non aliuin praeter- quam fraternitatem uestram qui ipsos predictis treugis inseri procurastis cum 360 Ducibns et Bayoribus nestris admonere deberemus. Quare uideretnr nobis ho nestum et racione consouum ut ex quo fraternitas iiestra babuit facultatem dictos Cruciferos et adherentes uobis Treuge huiusmodi inserere eosdem restringat et retineat a talibus ne maiora odia et displicencie inter nos si quidem absit ali- quid attemptabunt, oriautur et succrescant. Ecce eciam pridie uestri de Olesko irruentes in domam Dawydowsky Judicis nostri Russie oblat omnibus de domu sua rebus domum ipsius succenderunt ubi multa familia per ignem est consumpta et Uli eciam Makoseize parimodo irruentes in bona ipsius iudicis qui habet sub Castro nostro Trebow praeter quam quod recepta preda de eiusdem bona ip sius recedere uoluerunt, nostri insequentes eos aliquod ex eis prostrauerunt ad- huc nescientes qui fuerunt predicti fractores Treuge Et ad hoc discesserunt re- ceptis omnibus postquam autem woyewoda ipsius transmit ibi uolens experiri ab eis quae causa esset recepcionis bonorum ipsius in tali Treuga. Predictum uero Mankoseyte et eundem Woyewodam hue usque detentum restituere non aduertunt quamuis sepius requisiti fuissent pro restitucione ipsius. Eciam scri- bit nobis Capitaneus noster Lanciciensis litteram quam fraternitas uestra presen- tibus inconclusam dirigimus ex qua et aliis prescriptis fraternitas uestra intelli- gere poterlt an honestum sit Cruciferos contra inscripciones huiusmodi et pro misse fraternitati uestre talia attemptare. Insuper fraternitas uestra ut cogno- uimus ex litteris uestris nouiter nobis missis uellet se ingerere de Tenutis Ulis welle, Rathuo, Grodlo et cet. que omnia eciam tempore Concordie inter nos ante lutzkam per duces prelatos et Bayores utriusque nostrum iutractatibus erant et iu pace stare usque ad couuencionem supra festum purificationis proximum de- buerunt et non uideretur nobis honestum quod fraternitas uestra ante il lud tem pos oppositioni deberet attemptare. Qnare uideretnr nobis melius consultum quod fraternitas uestra ad diem conuencionis predicte super sedeat et maturius delibere!. Ex quo non alia preciosiorи sunt conseruacione houestatis. Alia wil- czok ostensor presencium familiaris dilectas lacius de eis informatus fraternitati nestrae dicet cui in dicendum ex parte nostra fidem uelitis adhibere per omnia cre- ditiuam Datum In Premislia feria sexta proxima ante festum Sacrorum Symonis et Jude Apostolorum. Anno Domini Millesimo Quadringentesimo Tricesimo primo. Zu Momngk am frylage uor Elizabeth uom Grosfursten. Copie des koniges brieffs non polan. est tradita. -5* 361

Images5
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Annus 1405. Vlatlislaus rex Poloniae confirmat designationem limitum inter Poloniam et Novam Marchiam. Rok 1405. Wladystaw król polski potwierdza oznaczenie granic miçdzy Polska, a Nowq Marchia. Alzo hat der König von Polen die Grenitz der Neumark vor schrieben. — . Wladislaus dei gratia Rex Polonie Lithuanieque Princeps Supremus et heres Russie etc. Singnificamus quibus expedit vniuersis Quomodo Anno preterito in Conuentione in festo Penthecostes inter nos et Consiliarios nostros ex nun Et venerabilem ac Magnificum dominum Cunradum de Jungingen Magistrum gene- ralem Ordinis beate Marie de domo Thediimica Consiliumque sunm parte ex altera . solempuiter celebrata Inter ceteros Articulos et tractatus Ibidem tunc habitos conclnsos et conscriptos, Hi i duo Articuli subsequentes et subscripti litteris inseri debuerunt et sigillorum mnnimine roborari Qui tamen ex negligentia obmissi sunt litteris eisdem inprimi et in numero ceterorum Articulorum collocari Ne igitur tam solempuiter tractata et pactata in aliquo deficiant ant eciam minu- antur Eosdem Articulos presentibus decreuimus inserendos Quoruin primus est iste de obseruatione grenicierum limidmi et finium inter terras nostras Majoris polonie et Nouemarchie quas grenicies nos obseruare promittimus et spondemus Et pro ratis habere prout ipsas dominus Magister et Ordo ipsius tempore recep 12* 92 cionis eiusdem Terre Nouemarchie reperit Et sicut tempore teuebatur ab antiqno Secundus Articulus fuit iste Qaod si unquam contigerit propter limites et gre- nicies Terrarum quarumquumque Regni Polonie et Ordiuis predicti aliquas difi- cultates suscitan Quod predicte dificultates per Amicabilem compositionem de- bent couplanari et sopiri Harum quibus Sigillum nostrum appensum est testimo nio litterarum Datum in Thorun feria quarta infra Octauas Pentecostes Anno domini Millesimo quadringeutesimo Quinto etc. IV. Annus 1406. Wladislaus rex Poloniae agit gratias Magistro generali Conrado Jungingen, qui illi falcones dono misit. Rok 1406. Wladysîaw Król polski dziçkuje Mistrzowi wielkiemu Konradowi Jungingen, za sokoty, którc mu w podarunku przysiat. * Wladislaus Dei gratia Rex Polonie Littwanieque Princeps Supremus et baeres Russiae et cet. Magnifico et Venerabili domino Conrado de Jungiugen ordiuis beate Marie hospitalis Irlimitani domus Theutonicorum de Prussia Magistro ge nerali amico nobis sincere dilecto Salutem et perfectam in Cbristi amore carita- tem Magnifice et uenerabilis domine, amice nobis sincere dilecteFalconumuestro- rum nobis ad presens allatorum fiducialis amicicie missio tantarum iocunditatum nobis attulerit solatia que per scripta non poteriut explican. In cuius missionis effectu non tantum muneris magnitudinem sed diregentis amici affectum omnibus enceniis seu donis reputamus cariorem. Pro quibus uobis ad multiplices et iugi memoriae imprimeudas graciarum assnrgimus acciones. Et utinam mens nostra saperet et nouissima prouideret, quibus meutem uestram iocundam redderet aut aptis muneribus consolatam, acquireret profecto exinde solacium speciale Et quamuis bene securi suuras de iutegritate sinceritatis purissime quam erga nos 93 geritis. In ea tamen securiores et multo tuciores reddereinus, si presumpcione de nobis accepta non pro eis que uobis grata forent et in parti bus domininrniu uostroruni reperiri possint uobis acquirendis requirere curaretis. Qnocirca sin- ceritatem uestram studiosis rogamus affectibus quntenus ommisso omni rubore pro eis que nobis accepta essent et sub potestate nostra inueniri possent nos audacter requiiatis. ut ea uobis gratuite dirigamus. Datum in Posuania feria sexta in Crastino Corporis Christi, anno DominiM°. CCCC. sexto Ad relationem Nikolai Sancti flori ante Cracoviam regni poloniae viceCancellarii. Magnifico et veuerabili domino Conrado de Jungingen ordinis beatae Mariae ho spital's Irlimilani de domo Theutonicorum magistro generali Crucifero de Prus sia amice nobis sincere dilecto. 4* V. Annus 1407. Vladislaus, rex Poloniae, gratulatur Magistro generali Ulricho de Jungingen, dum iste dignitatem Magi s tri generalis ordinis thcutonici adeptus est. Rok 1407. Wladystaw król polski winszuje Mistrzowi wiclkiemu Ulrychowi Jungingcn wynie- sienia jego na godnosc Mistrza wielkiego. Venerando domino . . de Jungingen Magistro Ordinis dooms Theutunicorum in Prussyagenerali amico nostro dilecto. Wladislaus dei gratia Rex Polonie etc. % Venerande domine amice noster sincere dilecte referentibus et iutimantibns nobis amicis nos! ris cognouiinus amiciciam vestram ad Sedem S um mi Magisterii domus Theutunicorum ordinis sanete Marie virginis in Prussya esse diuinitus ex- altatam, de quo ex iutimis cordis uostri tanto iocundius gratulamur quanto ad 94 — plenum confídimus in domino eandem amiciciam vestram vestigia sanete memorie domini Cunradi de Jimgingenpredecessoris ac fratris vestri dilecti qui celsitudi- ni Corone ac Regno nostris caritatis et pacis vnione fuit affectus firmissime secu- turam verumquia in Corone Ilegni ac nostris agendis Reuerendissimum in Chri sto Pat rem dominum Nicolanm sanete Gnezneñ . ecclesie Archiepiscopum et Stre- unnm Johannem de TholyschcowoCastellannm Calysieii . nobis sincere dilectos de iutencionibus nostris pleuius informatos ad amiciciam vestram dirigimus pre- sentium cum tenore petimus, quatenus ipsis in dicendis ex parte nostri eadeiu amicicia vestra velit fidem adhibere creditiuam ac si cum ipsa amicicia vestra propria loqueremur in persona ad quorum quidem intencionnm uostrarum relatio- nem etiam supremos consiliarios vestros dignemini conuocare certificantes eos- dem per latorem preseucium quibus die et loco eandem amiciciam vestram va- leant inuenire, Datum Lancicie in vigilia visitationis Sanete Marie virginis gloriose. w VI. Annas 1409. Rex Poloniae agit gratins Magistro generali Ulricho Jungingen, qui ei 8 falcones dono mîsit. . - Rok 1409. Król polski dziçkujeMistrzowi wielkiemu Ulrychowi Jungingen, którymu8 sokolów w podarunku przystat. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Littwanieque Princeps Supremns et heres Russie et etc. Magnîfico et uenerabili Domino Ulrico de Jungiugen Ordinis beate Marie hos- pitalis Irlimitañ . de domotheutonica Magistro generali Crnciferorum de Prussia amico nobis sincere dilecto Salutem et si nce ri fauoris uotiua incrementa Magui 95 fice et Venerabilis domine amice nobis syncere dilecte de iam gratis et multuin acceptis encenijs . puta. octo falconibus et Girofalcone per uestram sinceritatem nobis tempore placito missis uobis ad multiplices et ingi tempore recolendas graciarum assurgimus acciones, uerumptamen ipsorum pretiositatem non tantum ponderamus sed intime caritatis affectum quem ad nos fide pura geritis, omnibus enceniis reputamus cariorem . Eatenus eandem oestram synceritatem studiosis rngamus affectibus quateuus nos audacter et sine alienáis ruboris scrupulo pro hijs nobis placitis rebus quas Regni nostri et terrarum Litbwanie et Russie com- plectitur amplitndo et in eisdem reperiri poterint, uelitis requirere ut effectiue ipsas acquirentes vobis amicissime dirigamus . In quo prefeccioris amicicie in dican nobis ostendetis. Datum in Sandomiria feria quarta post dominicam In- uocauit Anno domini Millesimo CCCCm° IX°. Ad Rel. Nicolai Propositi flor. R. P. vicecancellarii Magnifico et uenerabili domino Ulrico do Jungingen Ordinis beate Marie hospi- thalis Irlimitafi . de domo Theutunica Magistro generali Cruciferorum de Prussia aiuico nobis sincere dilecto etc. VU. Annus 1409. Rex Poloniae annuntiat commendatori thorunensi advent um legatorum suorum. Rok 1409. Król Polski donosi Komturowii toruiískicmu o przybyciu postów svoich. Venerabili viro domino . . SchwarczeuburgkCommeudatori Thoruneu. amica nobis dilecto. Wladislaus dei gratia Rex Polonie. etc. Venerabilis amice noster dilecio Ad respondendum de et super factis lega- cionum vestrarum in quibus ad nos ex parte Magistri generalis et ordinis vest ri — »6 — venera!Reuereudum in christo patrem dominam Nicolaиm dei gratia Gne- zneii. Archiepiseopum cum hiis Nobilibus el Strennuisi viris Mathia Palatino Kalisicii. et Л7ii1ССi�?in (le Granow Castellano Nakleü. Militibus nostris fidelibus dilectis ad enndem AJagistrum 'generalem dirigendum decrenimns, Eatenus ve- stram sinceritatem petimns et hortamnr, quateuns litteram eidem Magistro scri- pfam quam ad vos cum presentibus mittimus ipsi magistro velitis dirigere Scri- bentes eidem vestram specialem litteram in facto quo dictos nostros certificaret nunccios vbi vel quando cum ipso debeant convenire Datum in Lancicia feria sexta in crastino beati Arnolphi Anno dominiM°. CCC(_°. Nono°. Ad relationem Nicolai Regni Polonie Vicecant. 4» vm. Annus 1409. Magister generalis ordinis theutohici jubet commendatori suo, ut regcm Poloniae taoneat, ne Vitoldus dux contra pacta in Samogitiam praefcctnm sunm mittat. Rok 1409. "Wielki Mistrz rozkazuje Komturowi, aby siç królowi polskiemn uzalit na Wiel- kiefto ksiçcia VVitoida, który do Zmudzi starostç swego wbrew traktatom postai. Homeister. Lieber her kompthur alls wir euch letzt geschriebemi habenn uqn dem ge- werbe das Ir tliun sollet, an den kouig von polenn dor Inne wir euch sunuder- lich- habenn geschriebenn, das wir uernomenn habenn das hertzog Witollt den Samaiten eynen hauptmann geben habe, dor us wir dirkennen dasdas norretuiss mit syme willenu und antragenu sey gescheen et cet. czo habenn wir sedir der czeut wofl dor off gedacht und duncket uns bequemer syn das Ir die selberede mit undirscheid dargebet, Alezo das wir uernomen habenn das herezog Witaut den Samaiten eynen hauptmann gegeben habe und sprechet dene wer das.alezo, zo kan uns homeister anders nit dirkenneun, wen das das uerretniss mit syme willen sey gescheen, Alezo das Ir herzog Witaut das uerretniss nicht shlecht zuleget sunder mit imderscheid ab her In eynen hanptmann hat ge geben und bewaret euch lieber herKompthur an allen reden in der selben wyse, off das nns herzog Wytauthernochmals umb eynsulchs nicht beschuldigenn dorffe, ab Is leichte anders wer, ader her anders sprechen wurde, synt das wir noch nicht eyne ganneze warheyt davon wissen . Geben zw Marienburg am Sente njti und Modesti tage. Anno nono. Dem Kompthur czw Thorun, tag unnd nacht ane alles sumen gegangen uon Marienburg an sente uiti tage an der XII. stunde zu Mittage, Gekomen zu am sontage nach uiti alezo der zeyger XII hatte gesclagen der sel ben stunde gegangen her weyter czu Mitternacht. Gekommen gen Engelsberg zwisohen iii und N, Dan wedir uon dan gegangen zwischen iii nund N, kom men czur lype am Sontage nach uyti, als der zeyger Viii hatte gesclageu uor mittags, und in der selbenn stunden gegangen hyr weyter. IX. Annus 1409. Querelae Polonorum contra ordinem theutonicum concernentes castra et oppida Driescn, Santok ect. Rok 1409. Uzalenia Polaków przeciw zakonowi niemieckiemu, tyczqee siç zamków i miast Drezdenka, Santoku itd. Dese naegescreuen artikel hebben des Herrn Konick van polen Sendebodeu den Homeister sinen rade voergebracht vnde an sy geworuen. Item dairnae volgen des Homeisters antworden vnde syus raeds Geschien tot der Eluinge des Manendages na des heiligen Sacraments dage Jnt Jair XIHIc. end IX. 13 98 Ten iersten an datHuys Drisen dat die ordo in versellinge had, genomenvnde binnen den ewigen vnrscreven vrede, na der versellinge dat selne Huns tot hum hebben gecoft dat doch der Cronen to polen io ewigen tyden mit synre Heerscap heeft toebehoirt des copes si niet weder dorften comen, vnd hebben hem stedes mitten Conine van vngeren onsculdicht. Vnse antworde is, dat Drisen mit synre toebehoringe vnde onderrichtunge des Herren Coninges vau Vngeren vnde na den Erfbriene die welke van Mark- greuen oner Drisen gegeuen van onds . vndeyetorNuwemarkeheeftgehoert, dat omderoerden dat selne huus van Herrn Ulrich in versellinge nam mit sulkeugelaif- ten, Wanner ment, hem weder antworde, dat he solde redelik sökerheit doen, dat hiis vander Nuwemark niet onivremden wonde, Binnen des der Herr Conînck van vngeren den Homeister vnde der Oerden antworde onthoedevnde ernstlike vermanende dat se Drisen Ы der Nuwemarke behielden quaemt dair von hi wonde hem dair van toe spreken, vnde als her vlrich, der Oerden niet en muchte genoegelike sekerheit doen, van drisen en ent inder versellinge niet langer en wonde laten staen, doe most die ordo thoe hem copen. Soldement nae beuele des Herrn koninges van vngern bider nuwemarke beholden, dair ouer heeft et de ordo met geooft, ewelike to beholden, Sunder soe wie dat recht, toe wyst, den wils de Ordo ger n vpdragen oft ouergeuen om soe veel gelts . alst gecoft heeft, dair sich die Orde mit eren an mach bewaren. Die ander artikel om dat Huus Santock dat die Homeister opten dage toe Cauwen den Herrn Connick to polen vnde Hertoch Wylout geloneden dat hy hem des niet onderwinden en wilden. Nu heeft hi hem des Huus onderwon en vnde der gelaesten vergeten. Vnse antworde is wy bekennen dat wy spraken, dat wy ons Santok niet onderwyndeu en wilden, hoe welwy dan noch, alle wege gehoeret hadden dat Santok von oldester nuwenmarke gehoert hadde . vnde soe schier als wy thuns quemen, screuen wyt den vogede der Nuwenmarke dat wy sommige rede gehoert hedden., doe dedet dir vorcht, man vnde stede lo weten, die bespraken hem' dair vp vnde antworden den vogede, dat Santock vom oldes toe der nuveumarke gehoert hedde. Dat Santok iot der nnwemark gehoert, dat is to bewisen in den als wy qua- men vanden dage to Cauwen van den Conine van polen Hertoge Wytout, en ons wart, en ons wart gehonden, Senden wy na rade onser Heren vnse bade den Commelduer van der Baelge toe den Connick van vngeren vnde als vnse bode lrecken solden, dat dedeu wy to weten sunte Johannes Herrn een, der 99 Santok in besitlunge en ni pan dinge had vaи siner oerden wegen die mitten Commelduer vaи der Baelge loeth do den connigk, vnde als sie beide die Com- melduer van der Balge vnd saute Johanns beer to den Conine quemen warf die Commelduer van der Balge van onser wegen aen onsen Herrn den Conine van vngeren, hoe dat die Conine van Polen dat buns drisen vnd dat Huus Santok in pandunge hadde doe seide hi genadige Herre Connick van yn en van nymant anders, doe sprack die Herre die Conine van vngeren Bekenne« du dat der Johanniter sede ya ich groet machtich herr, Wy beuelen die en heiten ernst- likeu dat du das hnus Santock den Meyster van Prassen in siner Beschirmiuge geues als die nuwemarke von vns ni beseberminge is gegeuen vnde wes scha den oft biudernisse up dat Huus Santock van der Nuwenmarke entvremdet wTorde, wi wolden vns aen di vnde au dine gantze oerden onser schaden after halen. — Die dorde artikel is van Hertoghe Hannus vier Mazow, hoe dat die Oerde Hertoegh Hannus dorpeu binnen sinen lautscheidingen heeft verbrant vnde de ordo in des seluen hertogen land Eer huse heeft getymmert, vnde dorpen vnde hebbeu niete verbeidet der vytspraken die to Cauwen gespraken was, dat Hertoge Vytoud den Commelduer von Eluing vnd den Commelduer van der Baelge daer op waren gereden. Vnse antworde, dat die vorbrande dorpe binnen onsen lautscheidingen die wy lange tyte gehonden hebben, vnde gebrunek daer wart Hertoege Hannus vau onsen radegewaernt, dat he die lude daer uiet lymmereu noch wonen euliet, et eu worde hem uiet gehenget, vnde hi doe mit, diebesettinge in onse lantscheiduuge meynde to kriegen, doe se uiet anders en wouda, worden em die dorpen ver brant . vp dat hi hem geen recht toe toege, dat solue oec to Cauwen was geseit, wy geuen ons noch daer toe als wy duck gedaeu hebbryj, wan on.se Herr Hertoge Wytoud dair ap ryden wil mit ouseu herren wat daer toe kennen is, nae bewisinge en na redelike bekeunisse hertoge Hannus oet dair aen wil- lichliken gennegeu lait, vnde wy hem vngern aen yet hinderen wilden dnir hy recht toe hadde, so wy mit gelike dat onderwyst warden . Die vierde artikel dat men verboet den Coepluden vte den Connicrike to polen, dat sie hem ter zee wart niet hoere copenscap niet en sullen geuen, vnde treken dat .doch, tegen die onde gewoente is. Vnse antworde dat wi dat na older gewoente gerne wilden holden wilmen den onsen oet des geliken gonnen unse Her koning gnnne deu onsen na oldej gewoenteo doer dat ryck to polen mit oere copenscap to trecken, alst gehonden 13" 100 is bi sinen voervaders liden . Soe willen wy des Rycks luden des gelycs tor zeewart en ouer al doer onse laut gerne gunnen weder to lrecken. Die vyfie artikel hoe dat men den van Brumborch verboet, dat si niet in grotcn Scepe roggen Peck asschen vnde somige vair to dansike sullen voeren zonder alleen in cleynen Scepen vnde niet vorder dau totten zweczen daer ment hem oec nü verbuet to verkopen. Vnse antworde als die von Brumborch bi ons weren vnde dair van clageden doe screueu wy den Commelduer io zwetzen . dat lii so solde varen laten vnde vercopen vnde mit sulken scepen als si van oudes gedaen hebben vnde hadden. wat oen dair ouer to kort geschiet zo vnser beider worde daer been komen, kunnen syt bekennen dat dy brocke vns off an den onsen is wy willen beteren, vnd an alleu dingen myt hem bouden, alse van oudes ist gebouden, Dy seeste Artikel boe dat die orde ene Muelen tor lubisch up des koninges ouer badden getymmert vnd do sy vaste beide oeuer vp der dirbaucz balden ind oek enige weydeu ind werder de sy een to getoghen hebben vnd vmme- grauen vp des Coninges zide. — Vnse antword wanneer onser.beider Redeu daer vp comen heft de Ordo yet in gegen alle redelike besittinge, daer de ordo gheen bewysonge noch recht to heeft wy willen gerne daer van laten wat wy oek van older redeliker besittinge hebben, getruw wy wel dat onse herr die Coninck on ordo dar na niet hindert. De seuende Artikel hoe dat die van Toern inder niderwesel een werder vry hebben willen daer van sy hebben vnrmaills geservset (?) den coningk to polen . Vnse antword wanner men daer heen compt bekent men dat de van Torn yet schuldich zyn, zy zullen hem dar tho gheuen na older ghewoiuten, — De achte Artikel hoe de Kummeldur van Birghelau in enen Stoervanck in der wisel toe torch to eenre ewiger vischerien die hem de Coniuck vp ein Jare ge- loeft had. — Vnse antwerd kan men bekennen dat hi hem yet to vnrecht antreckt dat von alders nyet geweyst en is hi sal daer van laten, waer wy oek recht to hebben ghetrou wy wol dat onse heer de Conink onsen orden oek daer by laten will na alder gewoniten, De negende Artikel dat de lude van den vordan vp der were twewerff syn gewont iud durslagen . — 101 Vnse antword dat wy dair vau nyet en weten Sonder wat dye onse dar an ghebroken hebben, dat zullen sy beteren na bekennisse beider zyde. De tiende Artikel boe dat die voeght to Nuwemarke bouen der ouder lant- scheidunge des huses drysen dry milen breit ind x milen lanck nuwe lantschei- dunge heefl ghemaket in dat konincryck to polen, vnd seght et ghehoert tol den Huse drysen vnd meint de Ilomeister hebt hem gheheiten. Vnse antword, dat wi daer van nyet weten, oek en bebben wys den voeght niet gheheiten. Sunder ist onsen Heren den koninck behagelick, he zende dar der scure II off III so vele als eme gut dunckt opt geschet, des gelyes wy oek doin willen kunnen debekeimen beide side na bekennisse der olt saten vnd na bewisonge vnd bryue dat sich de ordo yet vnderwonden heft, dat to den ryke to polen hoert wi willen gerne daer von laten . Wat sy ok bekennen dat von oudes to drysen vnd tor Nuwemark heft to behort, getrou wie wel dat onse heer de Coninck onsen orden dar an nicht hinder. — De eilfte Artikel dat de Kummeldur van Tuchel in der Kirchen to Ca- mentz Jacob van Riuerso heft ghevaugeu vm schult des Couinges man een . — Vnse antword dat wy de saken so reehtliken nyet weten sunder wauneer ouse worde daer heen comen vnd de zake verheeren, bekennen sy dat de kom- meldur gebrocken heft he salt beteren. 102 X. Annus 1409. Marschalcus supremus ordinis tbeutonici certiorem reddit Magistrum generalem, Witoldum anxium esse, ne cum ordo infestct. Rok 1409. Najwyzszy marszatck (zakonu) donosi mistrzowi wielkiemu, ze Witold lçka siç, aby zakon nieuderzyt na niego. Unsirn willigin undertenigen gehorssam tzuuor . Erwirdiger lieber her Mei ster Ewir Erwirdikeyt wisse das in der g!bunge disis brieffs qkam dem komp- thur uan der Halga das ffogts bunder uon Samayten der do sagt das sich hert- zogh Witaut teuflich besurgt nor sieb das Ir Im In das laudt tzieht und mit kleyner samelunge legt . Also das her nicht uan gesien bey Im habe nach rnseu nach Tartern . Ouch so sagt her das her Swittergal bey Im hat sunder nach gotes gerunge und seiltze In nach nicht tzu sieme tische und Is gereiten Her- zogh Witavt izum konige uan polan mit wenigh luien . Ander tzitunge kone wir uan Im nicht eiunemen . Gegeben zur Ylow Am Sontag nach Exaltaciouis Christi Anno Mm°. CCCCm°. nono. Obrister Marschall. Deme Erwirdigen Homeyster an Alls sumen tagh und nacht, mit aller wirdi- keid et. cet. 103 XI. Annus 1409. Rex Poloniae declarat, se, pacis cum Swedrigailo conservandae caussa, cum hoc diem esse constiturum atque tenturum. Datum Troky tertio die ante festum Martini anno MCCCCXXX. (Capsa XXIII. Nro. 17.) Wladislaus Dei gratia Ilex polouîe Litwanieque princeps supremus et heres Russie et cet. Signilicamus tenore presentium quibus expedit uniuersis . Quo- modo cupientes cum Inclito principe domino Boleslao Alias Swidrigal maguo Duce lithwanie et cet fratre nostro carissimo In fraterna dileccione et perfecta caritate securius permanere terrasque nostras Regni Polonie In pace tranquilli- tate perfeccius gubernare diem conuencionis cum eodem domino M. D. assum- psimus fecimus presentibus quae assumimus, facimus et statuimus In festo As sumptionis beate Marie uirginis proxiime adfuturo In loco seu locis ubi nos cum nostris et ipse Dominus M. D. cum suis Baronibus decreuerimus habendum et seruandum Ad quem locum et terminum prefixum nos et ipse Dominus M. D. cum omni utriusque nostrum m ajo ru m et seniori Consilio interesse et couenire uolu- mus et debemus ubi querere et diligenter ex utraque parte tenebimus et uolumus indagare de omnibus hijs articulis qui necessaiii fnerint et utiles pro pace et ami- cicia,unitateetconcordiautriusquenostnim et ierrarumnostrarumRegni Polonie et Lithwanie predictarum et interim Nos Wladislaus Rex Polonie et cet promittimus pro nobis et nostris bona fide uerbo Regali sine dolo et fraude et pace et tran quillzate uiuere et mauere, gwerras, depopulaciones et pred »s In terris nostris utriusque nullo modopermitteudum neque inchoando Sed in Caritate perfecta, ami- cicia pace et tranquillilate usque ad üonueucionem fideliter promittimus perma nere. harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio litterarum. Actum et datum Troky feria tertia ante festum beati Martini, Anno domini M° CCCC tricesimo et cet. In der sehendem Wochen wor dem uffgenommen Tage mit dem Konige haben die Polau den frede bey den Litauen gebrochen. •Vir 104 Xü. Annus 1409. Vladislaus, rex Poloniae spondct, se accepturnm dccretum compromissalc Ven- ceslai regis Bohemiae in controversiisorlis inter Poloniam et ordinem theutonicum. Supradictus rex Poloniae promittit quoque se tuiturum pacem a praedeecssore suo rege Casimiro conclusam. Rok 1409. Wtadystaw królpolski obiecujeprzyjqc wyrok polubownyWactawa króla czeskiego w zatargach powstatych miçdzy Polskq a zakonem niemieckim. Tense król polski obiecuje zackowac pokój od poprzednika swego, króla Kazimierza, zawarty. Wir Wladislaw von gottis genaden, Konig czu Polan, Obrester furste czu lythawen und Erblink zu Russen et cet. Bekennen und Thun kumith und of- fembar allen die dessen brieff sehen, horen ader lezen, wen der allerdurchlauch- tigisthe forste und h erre herre Wenczlaw uon gottes genaden Romischer konig czu allirczeyten meer des Reyches und konig czu Behmeu, unsser lieber Bruder die hochgeborne forsten und herren, herren Conrad den Eldern und herren Con rad seyneu son, den man nennet Senior, non den selben gottes genaden hertzo- gen In Slesien und herren czur Olsen und cznr Cozle und die Edeleu Wentsch und nemisch Gebrueder von Donyn, Janken uon Chotczemicz, beuptmann czur braslau und czur Swydeniez; banns uon Sweyne Rittere und die Erbareu und weyzen Rotmanne der stai Braslaw, syne forsten, relhe und lieben getruwen czu unndersteen solche krige, Orloyczweytracht und unwillen Als wir mit dem Erwirdigen und geisthlichen herreu Ulrichen uon Jungingen homeyster dut- sches Ordens und syme ganezen orden bis off desse czeyth haben gehat und noch haben gesaud hat die mit grosser, getruwer und fleissiger muhe und sorg- feldigkeyth zwischen uns an eyme und den uorgenannten herren homeyster und syme orden am andern teyle eynen stetten, festen und unuorserlichen christli chen ffrede uon wegen In namen und An stad des uorgenannten allerdurchlauch- thigisthen forsten und herren, herren Wenczlaws Romischen un Bemischei> 105 koniges unsers Heben Bruders bered, beteydinget und gemacht haben in allir massze . Als hirnoch steet geschrieben . Czum ersten czo globen wir mit dem erstgenanten herren hochmeysther und synem orden einen steten, festen und unuorserlichen cristlichen ffreden zu haben und czu halden bisz uff den nestheu saucti Johannis Тak alls her geboren wart yn allir massze und yn allhyr be- greffen puncten und artikeln, alls der allde ffrede bey eczwen konige casimir begriffen, gemachet und uorbriffet ist angeferde Auch so sei wir allir unser sachen stosse, zwetracht, gebrechen und unwillen die wir ken den vorgenann ten herren homeisther und seynem orden noch unsr clage und beschuldigunge und ir anthwort und herwider noch ir clage und unsor authwort keynerley auf- genomen an den obegenanten herren Wenczlaw Romischen und ßemisch konig Dnsirm lieben bruder mechtiklichenu komen und gegangen . Alszo und yn sol cher weyse was seyne lebe mit seynem weyzen rate und den die her mer dor czu nemen will czwischen uns beyden teylen aussprachen wiri, das wir das gancz stete und unczubruchlich halden czollen und wellen czu ebigen czeyteu und globen auch das yn kraft des briffes bey onsirn koniglichen Worten gancz stete und unczubruchlich czu halden yn allen sinken, puncten und artikeln Als des ausgesprochen wirtan allerley arglist und an alles gebarde, Doch alezo das der uorgeuannte herre Wenczlaw, Romischer und Bemischer konig unnsir lie ber Bruder den ausspruch thun soll czwischen allerman Fastuacht nesthknmende, uff welchen tag und au welchen Stete seyu liebe uns beyden teylen beschedin sein wirt und alezo aр wir mit unsirs selbes leyben dor au nicht komen moch ten das wir uneze Rette in unsirm Namen und yn unssir Stat myt uoller macht dorezu czenden mogen czolchen aussproch alls wir selber czu folgen und auf- zuneimen ane geuare . Auch alle uesten und land mit aller und yclicher yrre czugehorunge als wir die . uon beyden teylen uff dessen heutigen tag ynnehaben, sollen wir uon beyden teylen gernlichen und ungehindert alezo ynne hoben und halden und der genisszen und gebruchen biscz czu des uorge- nannten unsirs lieben Bruders ausspruch anegeuarde Auch welche Rytter, knechte,lanthleute, lenteute, BorgereadirGebaurenyn diessen kryge und Orlege uon yrren Erben und Guttern entwichen seyu und dy gerumit haben und wider dorezu begeren cznkommen, die globen wir gerulichen wedir dorezu kommen losen und do bey czu bleyben bes czu dem aussproche . Doch alezo das sye dor czwischen ken uns thun was bellich und recht ist an gefarde . Auch so geben wir allen gefangen tak und geloben den zwischen dem aussproche ni- chit wedir ein czu manen ane gefarde . Auch czo globen wir mit allen konigen, 14 106 forsten, Grawen, freyn, herren, Rittern und knechten, Borgern und Gebauren, Gesthlichen und warthlicheu kein aussz genomen noch aussz czu nemen die dem hochmeysther und dem Ordin yn desem Orlewyge und kryge czu hellfe kommen und geretheu seynund allen den die yer rath und tott do bey getan haben den obegeschreben ffrede unczubrochlicheu czu halden in allir weyze alls wir den mit dem herren hohmeysther und seym Ordin halden sollen an arg und an geuarde Auch czo geloben wir bey unsirn koniglichen worten, das wir deu Samagiteu und andern allen Uucristen und allen eren belfern keynerley roth hellffe noch Stenuer thun und uns auch yiu ze uicht aunemen sullen yn keyu weyze wen wir der yn unsirn ffreden In keynerlee weyze nicht czin noch nemen wellen an allerley argelist und an alls geferde . Alle uorgeschreben ffrede tadingungen, beredungen, globden yn allir massze alls die begriffen und uorgeschriben seyn, globen wir bey unsirn koniglichen worten, stete gancz und unuorroketh czu balden an allerley argeliste und alls gefaerde und czu merersycherheyt . So globen wir noch geschreben Borgin Niklas von gottis genaden Erczbischoff uon Gniczen, Nielas her uon Woynicz, Jan her non Calis, Sbigneus Regni Polonie Marschalcus, Petrus Schaffranecz nndirkemerer'uon Cracow, dobrogostius Swidwa, Mathias woywode uon ka , Viuceu- cius uonGranow herre czu Nakel, Nicolaus von Opporabo uor dem uorgenanten Allerdurchlauchtigsthen forsten herren herren Wladislaw konig czu Polan, un- sirm lieben getrouwen berren bey ym und mit ym das alle uorgeschriben ffrede, tedingen und bereduuge yn allen und iklicheu yrren stricken, puncten.und arti- keln und begriffen stete gancz unezubrocheu und unuormischt von ym und den zeynen czel . . . den gehalden an allerley argelist und an arges geffarde und do gott uor sey ab der uorgeschrebin ffrede, teydinge und berednuge yn keynerley weyze von uns adir uon den unsirn gebrochen wurde so sol und mag der Offigenannte der Allirdurchlauchtigisthe forsten und herren herren Wencz- law Romischer und Bemischer konig unsir lieber Brueder dem herren hoch meysther und dem Ordin obir uns unszir Reych helffen und Bey legen noch sey- nem willen als wir und dy unssiru den vorgeschrebiu ffrede wedirhildin und dy Bruche dy wir odir dy unssirn da bey geton hetten noch sey- ner lieben derkennthnus uollkommelich hetten und was seyne liebe und alle dy den her eyn solches uon zeiner und an seyner stat czu thun hette beuolen do bey teteu adir thun werdin, dor koniglichen .... als uor nicht sye czuhindern noch dorumme yn keyner weyse zu saden noch czuuordenken, an alle argelist und an alles geffarde. Des czu 107 eyknys .... uestunge haben wir unsir koniglikh und wir uorgeschribin Borgiu iklicher sein eyngesigelan dissen briff gehangen. Ge ben uff der Grenz zwischen Swecz und Bromburk des nechsteu Dienstages noch Francisci Noch Christen Gebort Im uierczensshundertsteu und neundten Jore. (Membranula multis maculis confecta est.) XIII. Annus 1409. Foëdus Sigismund!, regis Hungariae, cum Ulrico ,hingingen, Magistro generali, contra regem Poloniae. Rok 1409. Przymicrze Zygmunta króla wçgierskiego z Ulrykiem Jungingen wiclkim mistrzem przeciw królowi polskicmu. Nos Sigismondus dei gratia Hungarie Dalmacie Croacie Rame Seruie Gallicie Lodemirie Comanie Bulgarieque Rex Marchioque Brandenburgeïï. Sa- cri Romani Imperii vicarius generalis et archicammerarius ac Bobemie et luczeu- burgeñ . heres . Recognoscimns tenore presencium coram vniuersis. Quod ad honorem et gl о ri am dei omnipotentie necnon augmen.um et robur tocius ortho doxe fidei ac Regnornm et subditorum nostrorum cuinscunque status et condi- cionis existant pacem tranquillitatem comodum et profectum Et signanter ob sinceram deuociouem quam ad bonorabilem et Religiosum ordiuem fratrum do- mus Theotonicorum semper habuimus et habemus depreseuti, Animaduertentes eciam quod ipsi et terre ipsorum in confiuibus et metis suis ab vna Nosque ac regua nostra parte ab altera ab infidelibus defensio et scutum christi fidclium existunt, Pro eo animo deliberato maturoque ac sufficienti superiude prehabito consilio ac decerta nostra sciencia Cum venerabili domino fratre vlrico de Jun- gingeu prefati ordinis domus theotonicorum Generalimagistro successoribos que 14* 108 ipsius ac toto ordine ejusdem per honorabiles ac Religiosos viros fratres Ordi nis predicii videlicet Wernherum de Tettingen Supremum hospitalarium ac Commeudaiorem in ElbingoÑecnonAlbertumComitem deSwarczburgk Commeu- datorem in T ho run quos idem Generalis magister suo ac tocins ordinis nominibus tamquam suos et ordinis ipsius veros et legittimos procuratores et Ambasiato- res cum pleno mandato ac omnimoda potestate ad nostram Serenitatem desti- navit veram vnionem et certas ligas ac confederationes duximus faciendas ac modo infrascripto decerta nostra sciencia facimus presencium per vigorem. Pri- mum videlicet et principaliter quod si et inquantum ac quociescunque successu temporis inter vladislaum Regem Polouie vel heredes seu successores suos Reges Polonie ac Regnum Polonie predictum Cum nominato Generalimagistro successoribus suis et ordine quocunque modo vel quibuscunque causis lites seu gwerre suscitarentur. Et idem ftex polonie aut heredes et successores sui vel Regnum polonie predictum aut coadiutores eorundem infideles sicut lithuanos RutheuosThartaros vel alios quoscunque scismaiicos Et a sanela Romana eccle- sia dinersos quibuscunque nominibus vocilatos Sibi in subsidium et auxilium contra et aduersus prefatum generalem magistrum et successores suos ac ordi- nem reciperent haberent, aut recipere et habere, ipsosque cum eisdem infide- libus dampnificare molestare, aut quouismodo impedire vellent Et nos aut here des nostri seu successores Reges vngarie aut Regnum nostrum vngarie predic tum per nominatum generalem magistrum aut successores snos et ordinem vigore presencium requisiti fuerimus Ex tune siatim et incontinenti ac sine omni pro- tractione eosdem Magistrum et ordinem contra predictum Regem Polonie here des et successores suos Reges polouie et Regnum Polonie predictum et coad iutores eorundem iuxta totum posse nostrum Sine quouis dolo et fraude juuare volumus promittimus et debemus Que inquam subsidia seu auxilia ipsis iuxta metas et confiuia ac Granicias Regni nostri Hungarie predicti Aut ubi talia me lius el utilîus facere poterimus in omnem euentum lucri pariter et dampni fide- liter sine omni dolo et fraude facere volumus et debemus Et si uos in huiusmodi litibus et gwerris modo suprascripto suscitatis seu exortis aut terras ac bona ab ipso ordine alienata ac predictum Regem polouie aut Regnum Polonie occupata et usurpata reacquirere et reobtiuere contingeret Ex tunc easdem terras et bona per nos taliter reacquisita et reobtenta prefato ordini restituere ac sibi de eisdem condescendere volumus et debemus. Et illa contra prefatum ordinem nullomodo retinere. Ceterum dum et quanto ac quotienscunque successu temporis inter predictum Generalem magistrum successores suos ac ordinem ab vna Et 109 prenominatum Regem polonie aut heredes et successores suos Reges vel Reg- num Polonie predictum parte ab aliera lites seu gwerre orirentur. Ex iune litibus et gwerris duraniïbus cum prefato Rege Polonie heredibus successori- bus suis et Regno polonie predicto nullas trengas pacis nullamve concordiam inire volumus nec ienere sine predicti generalis magistri successorum snorum ac ordinis scitu et voluntate Qnampocius eosdem Generalem magistrum et or- dinem contra prefatum Regem polonie heredes et successores ipsius ac regnum polonie predicios modo superius expresso volumus et debemus fideliter adiuuare Si autem nos Sigismundum Regem Flungarie predictum aut heredes uel succes sores nostros Reges Hungarie ac Regnum Hungarie predictum cum prefato rege Polonie aut heredibus vel successoribus suis sen Regno Polonie predicto pro metis graniciis Terris hominibus nel aliis quibuscunquc ex causis aliquas dis- sensiones inire conligerit et ibidem ab ipsis condignam satisfactionem et concor diam habere possemus, quoeienscunque hoc successu temporis contigeiit eas- dem nobis licebit assumere Atta men simpliciter et in toto sine preiudicio unionis et ligarum ac confederationum suprascriptarum Nam tales per hoc nullomodo debent violari nec infringi Sed iuxta omnes ipsarnm clausulas et articulos supe- rius expressos perpetuo et inviolabililer observari. Nosque eliam in huiusmodi satisfactione concordia, Si quam modo premisso facere voluerimus expresse excipere et manifestare debemusquod unionem ac omues ligas ac confederationes cum nominato generali magistro et ordine factas et stabilhas per omnia îllesas et inviolatas perpetuo volumus obseruare, Et nos prefatus Segismundus Rex hungarie promittimus bona nostra fide in verbo regio ac sine dolo et fraude pro nobis heredibus ac successoribus nostris Regibus et regno nostro Hungarie predicto Suprascriptas vnionem ligas et confederaciones quo ad omnes ipsarum clausulas et articulos firmas et integras teuere ac perpetuis temporibus inviola- biliter obseruare Harum quibus sigillum nostrum majestatis appensum est testi monio litierarum. Datum Bude Anno ab Incarnatione domini Millesimo quadriu- genlesimo Nono feria sexta in vigilia sancii Thome apostoli. Jeta diplomática régnante Vladislao Jagiellone, de anno 1410, Akta djplomafyczne zapanowania Wladjsfawa JagieHy, z roku 1410. L Annus 1410. Incognitus reddit certiorem Magistrum generalem, quid sibi denuntiatum sit de curia Retinae Poloniae. Rok 1410. Jakis nieznajomy uwiadamia Wielkiego mistrza о tem, cо mu o dworze królowej Polskiej doniesiono. Dem erwirdegen grosmecthegen hern herreи homeyster dewezes ordens seynen forstenlichen genoden sal deser bryff myt grossir erwir- dekeyt etc. Meyneu wyllegen wndirtenigen dynst czu alln czeyteu vunorsewmelîch czuvor erwirdiger lybir genedeger forste eweren gros meethtegen genoden tu ich czu wysseu das ich ben gewessen myt dem Junhen Cretkoffken des fater yst hupt — Ill — man vnd woywode gewest aff der ganczen koya dem got genode bey der ge- nedegen konygynne hoffe, alzo von martini der no nest vor ganhen yst do quam der konygynne czeytunhe wy das aber dy tateren haben grossen schaden getan vor lawczke vnd der bothe sprach das dy tateren keyn hyndernys nicht haben von den polen, ouch seynt dy polen gewest vor Fastuacht in der slessye vnd haben gerobst vnd seynt wedir vs gerocket; ouch habe ich gehort bey der konygynne hoffe wy das dy polen gros lop geben den slesseger wy das se fryssche czoffe lewte seynt vnd beyssen sere weder auch wysse ewir forsten- liche gnade das dy polenschen huptlewte dy off den granitzeu syczen ken der slesie alzo scharwynsky vnde her sarambe vnd her drzyrsky dy haben fel abryck gesynde dy mwssen roben, vnd dy polnischen huptleyte saeu durch dy fynher vnd das wellen dy slesier nicht leyden vndreythen ouchvôr Krakaw vnd relben sich wo se mogen ouch wisse wir forsteuliche gnade das dy polen seynt gros bekommert wen se konnen keyn gespreche nicht entliehen vorslyssen ane den oppirslen roet der bischof von Krockaw der tbar nicht czn keyme gespre che komen vnd der erczbyschoff hot eyne swere krankheyt das ys ist sich czu besorgen her mus de tod dor fon haЬen no wellen dy polen eyn gespreche haben myt dem konyge czu parezefo of saneti george vnd der konyg wel of saneti Johanui baptista alzo stetys in czew tracht sunder wen ich werde vor namen eynen ganeze stetten tak den sal ich eweren forstenlichen genadeu los- sen wyssen on vorsewmet. ouch habe ich nymant off desem ertreych dem ich mag klagen meyn gros leyden vnd nieyn gros armut was ich habe geleden wen eweren forstenllchen genode wen das tret mich for das ich setze men hoffen in got vnd in ewer forsteuliche hulfe mer arman czu helfen czu brote off meyn alder czum meynem laben, ouch wysse ewir forsteuliche gnade das yo dy polen wellen krygen woe se hen wellen das yst nicht ofienbar nicht mer off desse czeyt sundir ich bethe got vor ewir forsteuliche gesuntheyt vnd vor den gauezen orden czn gutir nacht. N. S. — 112 П. Annus 1410. Incognitus certiorem facit Magistrumgeneralcm de controversies ortis inter regem Poloniae ct proceres ejusdem regni. Rok 1410. Bezimienhy donosi mistrzowi wielkiemu o kïolniach, zasztych pomiçdzy królem polskim a panami polskimi. Dem erwirdegen grosmeciegen Hern Hern Homeyster dewczes oïdens seyneu forstenlichen genoden sal der briff mit grosser erwer- dekeyt. Meynen wyllegen wndertenegen dynst czu allir czeyt wnvorsewmelich czu- uor erwirdeger lybir genediger Herre ewer forstenlichen genaden tun ich czn wissen czeytungk vs dem gespreche von pelirkaw wy das der konyg ist myt den polen eyns worden das dy polen sullen lantwer legen zu kamenecz yu der podolye ken den tateren swnder vs genomen czu vor swllen des konygesHoffe- gesynde eyu jor ouch wysse ewir forstenliche genode das der konig hat frede off genomen mit den forsten vs der slesie czewir Jor omme des willen das dy lyttawen nicht wellen ap tratthen das laut Lwczke dor omme das die polen des te bas mogen eren wyllen haben myt den Lyttawen wen dy polen wellen haben lawczke ader wellen alle dor ошшe sterben, ouch haben dy polen alzo hok vor manet an seyne koneclichen wort dy her en gelobet bat also das her dy polen by erem alden reckte wel losseu das entphelt eu der konig no haben dy polen den konyc alzo hok gestraft das her flossogete of ere rede ant werte der konyg, ich weys wol das er mich nicht wellet vor eуиeи konyg haben, vnd synnet wy er mich mocht vor rothen, also schyden se von dem konynge ane ende, das dy polen gingen in eyn roet no batthe dy Lyttawen eyueu Lyttha- wen »esant der was gleich gestalt alzo eyn polen, do dy polen en derkautheu do slwgen se dem kenyge czu smoheyt vnd roften eu das her kum laben yst bleben no hat sich dy konygynne dor eyu gelegtyn dy sach myt grossen hogen borten, das der konyg thete den willen der polen das mocthe of dy czeyt nicht geschen, als seynt die litthauen vs geezogen vs dem lant czn polen ouch wyste ewir genade das der konig sal nomen der keyserynne schwester no sullen alle herren geystlich und wertlich komen ken krakaw of saneti alexi vnd sullen kyfen geystliche vnd wertliche dy do sullen cvyn czu dem keyser nach der keyserynne swester, der vsczok sal geschau off Jacobi vnd der konyg sol czu krakaw legen bas man em die Juncfraw brenget no get eyu geschos das der konyg hat gesaizt off dy borger eynen groschen von der marke vnd von igticher Hubeu VI groschen das gelt sal der Konygynne morgen gobe seyn auch ist czweytracht voe des erczbyschoffs wen das man noch nicht weys gancz wer у�? seyn sal auch genedeger forste ich welde gerne mit eweren genode breytir reden von den sachen, sunder ewer forstenlich genode vor nymet bas wen ichs ewir genoden kau screyben nicht mer eff des czeyt sunder ich bete got ewir genoden grosse gesuntheyt czu guter nacht. N. S. Beiliegender Zettel. Ouch bethe ich ewir forstenliehe genode namet vor gut das ich ewir genode nicht swehe als meynen genedegen Hern das dor kenne got das ich nicht wen der niclos beyrse der wonet nicht ferre von mir no hat her czu molle fer czu swehanhe vs dem lande von prwssunhe dy möchten nich ys vs geben dor ome bethe ich ewir forstenliche genode alzo meynen liben genedigeu herrn hellt mir off dese czeyt mit eyner czerunghe durch meynen liben herru kunter von Tornn. 15 ш. Annus 1410. Jakobus, Episcopus Plocensis, rogat Ulricum de Jungingen, Magistrum g*eneralem, ne bona ecclesiastica in terra Dobriuensi sita molestet. Rok 1410. Jakób, biskup ptocki, prosi Ulryka de Jungingen, wielkiego mistrza, aby dobr jego koácielnych w ziemi dobrzynskiej potozonych nie niszczyi. Magnifico et Venerabili viro domino fratn Vlrico de Jungingen ordi- nis beate Marie Tbeutouicorum bospitalis Irlomitaii Magistro generali. Magnifice ac venerabilis domine cultorque iusticie. Quia auno preterito sene tempestatis gwerrarum peccatis hominum exigentibus impetu instante vestre Magnificenle humiliter supplicauerim ut bona ecclesie mee cum dei et iusticie cumEcclesia et ego et omnes spirituales huiusmodi tempestatis incapaces su mus et nullomodo participes et null! obesse omnibusque prodesse debemus desolare et destruere non velitis sed protegere dignaremini vestraque iuste ac benigne prouideque annnens buiusmodi bona mea in Terra dobrineñ sita et aliis in multis protexit et salua stare permisit Commendatori quod in Osterod ut similiter dicta bona mea non uastaret generose scripserat Quare si in antea ille cuius est pa- cem in terris ponere et suorum pauperum misereri huiusmodi tempestatem gwer rarum ab alto prospiciens non sodauerit et huiusmodi tempestatem in amaros imbres proteudere permiserit iteratis vicibus humiliter supplico . Quatenus pre- missis attentis huiusmodi bona ecclesie mee per exercitus vestros dignemini non permittere sed tamquam calumpua iusticie ea protegere Commendatoribus que in Osterod in Strosberg et aliis ut similiter bona ecclesie mee non destinant sed protegant scribere et mandare et ad premissa michi responsum gratiosum dare. Ab altissimo longeuam in presenti et in futuro eternam yitam cum beatis percep- turi. Poltowsk VIIo die mensis Juny. Jacobus dei gratia Episcopus Ploceii. 115 IV. Annas 1410. Epîstola regis Poloniae ad Thorunenses et alias urbes in terra Culmensi sitas, ut Uli sua sponte se subjiciant. Rok 1410. List króla Polskiego do Toruiiczan i mnyck miast w ziemi chetminskiej potozo- nych, aby mu siç dobrowolnie poddaty. Copia litterarnm Regis Polonie ipsis civibus Thoruneil ciuitatis dominica die ante festum Mariemagdalene Anno M. CCCC. decimo oblatarum. Wladksdaus dei gratia Rex Polo-uie Lythwauie Princeps supremos et heres Russie etc. Providis viris Magistris civium consulibus Rectoribus Thoruneil. et aliarum terreColmeiï . ciuilatum nobis siuceris et dilectis gratiam et continunm fauoris incrementum. Providi sincere nobis dilecti, Noueritis nos cum Magistro generali et ipsius ordine, qui nobis pacis federa perpetua nobis non sunt veriti infringere et alias irrogare injurias feria tercia in die sancto diuisionis apostolorum conflictum babuisse congressuum, et eos in virtute altissimi deluisse et pro- strasse, ubi magistcr generab's vester et Marschalkus cum aliis multis conpre- ceptoribus suis in ore gtadii defeceront, Ne itaque vos et bona vestra incendiis amplioribus incomodas et dispendiis conturbemus, quod invilis et cum omni mo lestia facere nos oportet, universitatem vestram desideranter requirimus, qua- tenus ad tollendum huiusmodi incommoda nobis fidelitatis omagium facere velitis et praestare, Nos quoque vos Yolumus circa omnia et singula iura imunitates libertates conswetudines et privilegia vestra firmiter couseruare et ea quantum poesibile fuerit reformare et prosequi favoribus graciosis et benignis. Sin autem bujusmodi desideriis nostrisnolueritis parere et consentire ista vice omnibus modis quibus poterimus studebimus vos subiugare nostre dictioui, tune enim beneficium 15* gracie nostre difficuKer possetis prosequi et habere. Daium prope Ostrobog feria �?И. in crastino diuisionis apostolorum anno M. CCCC° decimo. Relacione domini Nicolai Regni Polonie vicecancellar. V. Annus 1410. Rex Poloniae invitat cives Tucholenses et Chojnicenses, ut sibi adbaereant Rok 1410. Król polski wzywa mieszkaricow Tucholi i Chojnic, aby na jego stronç przesli. Wladislaus dei gratia Rex polonie etc. Nobilibus et prouidis Terrigenis et ciuibus Tucholleïï. et Coyniceû gratiam et onme bouum prouidi et nobiles iutellexirons qualiter ad suggestionem nostro- rum hostium ab omagiis nobis factis recessissetis et iterum ad nos vellelis se conterere si uobiscum gratiam faceremus pro quo sciat vestra universitаr quod omnibus hiis qui ad nos et fidelitatem nobis factam redire voluerint uobisque fideliter adherere generosi volumus et benigui ipsorumque deficto voluimus in- dulgere nec aliquam in ipsis et bonis recipere ulcionem et vindictam solummodo quod propter (idelitatis vestre experigentiam meliorem omnes hospites cruciferos et Bohemos qui in vestra civitate et bonis vestris moram trahunt velitis recipere in captinis ipsosque et ciuitatem pro nobis fideliter conseruare et tenere tamdiu quousquam ad nos dirigemus gentes nostras Alias si secus feceritis quitquit vobis acciderat nobis imputare non debetis pro eodem vos videlicet ipsos et 117 prolem ves tram decepturi. Datum in iunowladislaw feria secundo ante festum sancte Hedwigis. Anno etc. X. Ad relationem domini Cunradi de fraukenberg. VI. Annus 1410. Vladislaus rex Poloniae queritur Commendatori Henrico de Plauen de crudelitate ordinis contra captivos Polonos commisse. Rok 1410. Wtadistaw król polski zali sie Kommendorowi Henrikowi de Plauen na obrucieá- stwo zakonu przeciw jencom polskim. Venerando et Nobili Henrico de Plawen Commendatori in Swecze locumtenenti Magisiri Ordinis Thenlouicorum in Prussia. — Wladislans dei gracia Rex Polouie lythwauieque Princeps Supremus * et heres Russie etc. — Venerande et Nobilis litte ras vestras plena percepimus racione in quibus nostre scribitis majestat i postulantes ut Captiuos quos imper in crastino beati dionisii Curie nostre Familiares receperunt iu Conflictu ad fidei d!gnaremnr di mittere, cautionem offerentes vos homines nostros quos vestri receperunt pro captiuis ad equalem fidei caucionem sen promissionem dimissuri Scientes quod tum vestris instanciis tum laudabilis christianice consuetudiuis moti racione que in Bellis solita est obseruare Captiuos dimittere super fidem et promissa omues et singulos quos in conflictu predicto et alio priori recepimus pro Captiuis super fidem et promissa dimisimus et cerium Ipsis diem et Terminum coram nobis sta- tuendi prefiximus Comendatores vero et alios comfratres Ordinis vestri quos nobis nostri de Conflictu predicto adduxerunt pro quibus nobis scribi tis priusquam litteras vestras recepimus .... crudeli seuitate que per uesfros 118 in nostris homiuibus quos pro Captiuis recepistis sunt comissa ad Castra nostra deducere . . . Quis enim audiuit aseculis Captiuos christianorum tanta in- humauitate torqueri quemadmodum vos uostros homines quos sumitis pro capti- uis mortis dispendio atroci gladio et aliis penarum generibuschristianica abuteu- tes pietate pnnire presumitis cum tamen nosiis quod multnplures vestros quam vos nostros habemus pro Captiuis in quibus nullum impietatis Tiranidem vellemus exercere dummodo ad id per vestra exempla non duceremur ymmo magis coge- reiuur ex quo vos in hominibus nostris incepistis Tiranidem exercere quam nos nunquam babuimus in conceptu Ideo vos requirimus et hortamur in desideriis obtiueutis, quatenus omnes nostros quos babetis captiuatos pari vicissitudine sicut et nos vestros liberos dimittatis vos enim adhuc in minoribus coustitutis humaui sangwinis sparsionem semper odio habuistis Nunc autem majorem ha- bentes prohibendi faeultatem homines nostros Captiuos gladio cedere permis- sistis quasi nobis inuentes nt et nos vestros pari pena persequamur quod vtique nos facere oportebit si tam detestande morem consuetudinis ulterius duxeritis obseruandum Ceterum scribitis nobis quontodo velletis Jaroslaum vexilliferum Poznanieñ. quem circa Slothow in quodam certamiue pro Captiuo recepistis pro Aduocato Nouemarcbe quem habemus in captiuum liberare vnde noueritis quod Jaroslaus predictus per eum per quem fuit in eodem certamine in Captivnm apprehensus exstitit integre resthutus libertati et a fidei promissionibus plene absolutis et dimissus nec cuiquam in aliqua captiuitate uel promissis obligatur datum in die sancti Crispiui Anno domiui etc. decimo ad premissa nobis per Nunccium presentem dirigatis responsiuam. — Ad relationem Donyn . Sandomirieñ, et Crusohuicieñ . Ecclesiarum Canonici etc. Prothonotar . Curie nostre. — 119 VIL Annus 1410. Rex Poloniae demonstrat ducibus, comitibus, baronibus etc., qui ad Tucholiam ordini ailsteterunt, quibus injuriis ab ordine afflictus sit. Rok 1410. Rról polski okazuje ksia^çtom, brabiom, baronom i td. którzy zakonowi pod Tu- cЪоЦ dopomagali, jakick niesprawiedliwosci od zakonu doznat. Wladislaus dei gratia rex Polonie lythwanieque Princeps Supremus et heres Russie etc. — Uniuersis et singulis Principibus Comitibus Baronibus Militibus Nobilibus Clientibus ceterisque in Tuchola et alias ubilibet presidentibus qui cruciferis de Prussia et ipsorum ordini venerunt subsidia ministrare Salutem et Justicie cog- uoscere puritateim, Illustres Magnifici nobiles et famosiviri mirari ad plenum non possumus, quod cum sitis multe probitatis et virtutis prediti decoribus et debita fulciti racione cur non cognita iusticia nostra, quam dante domino pro nobis obti- uemus, aduersus nos cruciferis venistis in succursum, qui perpetua pacisfedera, que nobiscum et cum regno nostro Polonie habuerunt apostolicis, imperatorias nostris et nostrorum predecessorum ac ipsorum Ordinis litteris confirmata habeu- tes contemptu salutis proprie immemores et honoris ipsorum prodigi terras nos tras Dobrineñs . et Nakleñ . et alias etc. bostiliter invaserunt et eas per ignem et cremium connerterunt in favillam, ubi dampnis et dispeudiis inedicibilibus per- petratis quedam castra in eis, que cum magnis sumptibus et gravibus laboribus erecta sunt et constructa in ruinam proiecerunt, Regie nostre majestatis in de- decus et contemptum, Nec pro hiis et aliis injuriis quas ab ipsis plerumque per- tulimus muhis per nos requisiii instantiis nobis voluerunt respondere et quoci- enscunque injurias nostras huiusmodi ad vestram et aliorum Principum et Nobi- lium fidem colentium christianam deducere voluimus noticiani, semper Nunciis nostris iter precluserunt transeundi et eos captivare uel necare procurarunt, sie quod iusticia nostra aput vos et alios Principes christianos incognita remansit et ignota, que si ad aures vestras pervenisset, fortasse nulla, a vobis subsidia re 120 cepissent, nec ipsorum aun vel argenti pecunia ad ipsorum auxilia vos flectere potuisset, quin magis iusticie quam eorum suggestionibus et precio fuissetis acclinati, quam utique Justiciam dante domino habere nos censemus, pro cuius experigentia meliori ut cognoscatis, quod cruciferi predicti nullam nobis mo yen di Gwerras contra nos occasionem babuerunt, dnosNobiles Exercitus vestri, quibus inuocentie et justicie uostre declarabimus puritatem sub salvo et christi- anico conductu nostro ad nos dirigatis aut nos duos de nostris Nobilibus, qui vobis exponent iusticiam uostram, ad vos dirigemus. dummodo ipsis ad vos ve- niendi et a vobis recedeudi plena per vos concederetur securitatis potestas et facultas . Datum in Juveni Wladislavia dominico die proximo ante festum sancti Martini Anno domiui Millesime Quadringeiriesimo decimo Ad premissa a vobis postulamus responsivam litteram. Ad relacionem Douyu Prothouotar. vni. Annus 1410. Rex Poloniae Vladislaus (Jagello) init indutias cum Magistro generali Henrico - de Plauen. Rok 1410. WtadisJaw Jagictlo, król polski, zawiera zawieszenic broni z Henrykiem de Plauen Wiclkim Mistrzcm Krzyzackiem. WladislausRexPolonie Dei graciaLithwanieque princeps suppremuset baeres Russie . Ad uniuersorum noticiam per hec scripta deducimus quod in uigib'a Concepcionis sanóte Marie proxima preterita, nostri et Magnifici et Venera- bilis Domini Henrici de Plawen Ordinis sanete Marie Theutonicorum Magistri generalis et cet. Consiliarii de et super intercipiendis gwerris, litibus displicen- ciis controuersiis ac proeliorum dispendiis inter nos etRegnum acCoronam nos- 121 stram et Ordinis predictnm bine inde dampnabiliter hactenus ortas legitimum habentes tenninum placitorum inter nos ipsumque Regnum et Coronam Polonie ac terras, Principatus, possessiones dominia Catholica et scismatica et alia omnia quelibet nel subiecta dicioni Ac quosuis suos Adiutores, homines et sub ditos, cuiuscumque status, Condicionis, dignitatis aut emiuencie extiterit et signanter preclaros et Magnîficos principes dominos ffratres nostros charissimos, Alexandrum alias Wytowd Lithuanie, Boguslaum Stolpensem, Johannem et Syemouitum ffraires gemanos Mazouie, Duces eorumque Adiutores homines ac subditos, terras principatus, prouincias, dominia et possessiones catholicas, scismaticas et gentiles status condicionis, linguagii et dignitatis cuiuscumque extant, quibuscumque modis, tytulo et Condicionibus-eas obtineant ab una et eumdem dominum Heinricum de Plawen Magistrnm generalem eiusque ordinem predictum, ierras; coadiutores et quoslibet homines sibi snbiectos parte ab al tera, pacis treugas cristianicas ueras ac perfectas, ac sine cuiusuis ficti ac dolosi coloris interieccione inconcusse et efficaciter tenendas ibidem fecerunt, disposuerunt, ordinauerunt riteque et realiter parauerunt et sanxernnt a die do minico proximo ad quatuor septimanarum continue se sequencinm spacium et decursum du raturas, sub Condiciunibus infrascriptis, primo quod omnia Castra et Ciuitates puta strosperk, Reddin, Thorun, Neschabo, et Bylaw homines in eisdem existentes et ad ipsas pertinentes qua ru m possessionem in tern's Prussie babemus usquemodo, in huiusmodi treugis idem Magister et eius Ordo seruare debebit, hominibusque et personis cam m ubilibet per terras, Ci uitates et loca sua circumiendi, incedendi equitandi, veheudi, duceudi, fori- zandi, ac ipsa Castra et Ciuitates fulciendi, implendi, reformandi, et quoslibet actus libere et sine impedimento exercendi plenam et omnimodam dare faculta- tem, dempto solo Castro Thorun quodlibet cum hominibus in ipso existentibus, treugis huiusmodi includatur et ad ipsum queque uictualia de Civitate et de aliis partibus medio tempore duci debent et parari non tamen maioribus apparatibus ciborum potnum, ignis, defensionis, armorum, geucium, propugnacionis, et tutele impleri debet et fulciri, nisi quod in expiracione earumdem treugarum idem apparatus in eodem numero pondere et quautitate, prout nunc sunt et non plures ibidem remanerent, sub fide, consciencia et honore . Illo eciam non ob- misso quod ipsum Castrum Thorun cum Castello, et Molendino sub ipso sito et omuia alia que in area Castri continentur nos et nostri homines infra treugas hu iusmodi teuere debebimus pacifice et quiete . Ipse eciam dominus Magister MolendinumLubicz perse et peralium instaurare reparare et reedificare non de 16 122 bebit interim quoque modo hoc eciam addito specialiter et expresse quod homi nes et familiares Castri nostri Thorun de Castro ad Castrum, ad Ciuitatem et extra Ciuitatem Thorun et alias ad loca ipsis placita, viis et semitis, antiquis, solitis et consuetis ambulaudi, equitandi, ducendi, homiuibus conuersandi et ac tes singulos exercendi, liberam et omnimodam debent habere facultatem . Ipse autem dominus Magisteretsui omпesnulla noua edificiastructuras et quosuis appa ratus ad oppuguacionemeiusdem Castri opportunes medio tempore parare debent nec aptare . Sed huiusmodi apparatus in eodem, in quo nunc babent, usque ad explecio- nem earunulem treugarum habere debebunt unmero neruo et quantitate . Quequi- dem Castra et Ciuitates suprascripte cum eorum utilitatibus, coherencijs, et pertinenciis nos et nostri homines habebimns, teuebimus, utifruemur et pacifice possidebimus, durantibus eisdem treugis ut prefertur . In casum autem si homi nes Magistri status et condicionis cuiuscumque in terris, Ciuitatibus et locis no bis subiectis nostris quibuscumque homiuibus coutenciones, displicentias, con- trouersias monere, uiolentias seu iuiurias facere, volnera iufligere et aliquos excessus enormes committere coutigerit, per hoc tamen dicte treuge inuiolabiles debent esse- et illese nec de huiusmodi homiuibus per nos et Officiales nostros debet recipi uindicta ulcionis, sed ad iusticiam de istis faciendi* ipsiMagistro et officialibus debebuut pernotare, decernentes quod omues captiui parcium utra- romque tam depactati quam depactandi exclusis principibus et captiuis, qui in remotis partibus sedentes maucipati propria uisitando domicilia non posseut ue- nire ad huiusmodi terminum tempestiue, ad presentandum se mancipio, seu ad soluendum sue depaccionis debitam debent habere terminum una septimaua post exspiracionem preseucium treugarum Si autem idem terminus aliquibus non pla- ceat, illi terminus ipsis alias assignates assequautur . Quasquideui pacis treu- gas ita laudabiliter, rite et raciouabiliter inter nos ordiuatas factas et statuta» una cum Consiliariis nostris infrascriptis . Reuereudo inChristropatre domino Ja- cobo Episcopo Plocensi Maguificoque uiro Saudcziwogio de Ostrorog Pozua- niensis, Jacobo de Conyeczpolye Siradiensis, Mathia de Labyschin Wladisla- uiensis Pallatiuis, Petro Schaffranecz subcammerario Cracouiensis, Nicolao Jit- dice Pozuauiensis, Johanne Lauciciensis, Jurman Medczirczensis, Cottone Naklensis Castellanis, Pincerna Nicolao de Opporow, venatore Lauciciensis, Barthossio Capitaneo Syradiensis, Uomarathone CastellanoBeyczensis et Petro Myedzweczky Curie Marschalco coniunctum, diuisum et insolidum ratas, gratas ac firmas habeutes ipsas assumimus, approbamus, ratificamus, gratificamus et tenore preseucium confirmamos decernentes ipsas robur coustautis Grmitatis ob 123 tinere, Qnas sub fide, anima consciencia et honore nosiris in uerbo nostra firmi- ter et inuiolabiliter sefuare promittimus nec eis uerbo facto et opere contraire dolo et fraude quibuslîbet procul motis, In quibus quidem treugis si quod absit ipso Magistro eîusque coadiutorum predictorum terris, principatibus, provinciis, districtibus, hominibus et subditis ipsis subiectis per nos aut nostras dampna illata forent, qnouismodo illa plenarie et integre resarcire bona fide promittimus et presentibus pollicemur sine dolo . Si quid contra premissa aut quodlibet pre- missorum per se uel per alium uel alios, directe uel indirecte, expliciti uel im pliciti, clam publice uel occulio, manifeste uel apperte, verbo opere ac facto, nutu signo aut quocumque indicio duximus attemptandum, per quod aut per que buiusmodi treuge pacis impedirentur, id ipsum uergat in dedecns Dostrorum fidei, anime, consciencie ac honoris, Infamesque, inglorii, fidefragi uolumus re putan, ab honore recedera et pudori perpetuo subiacere, tamquam premissorum fidei, conscientie ac honoris transgresseras subicientes nos monicioni, ortacioni et imperijs cuiuslibet subditi prussie uel alterius cuiuscumque, qui presentent litteram possedebit uel habebit, excludentes omnes glosas, exposiciones, inter pretaciones, supersticiones extraneas et alienas circa premissa et quodlibet premissorum, sed propriis interpretacionibus, exposicionibus, et altercaciouibus presentes uolumus interpretan et exponi iuxta significata propria terminorum . Harum quibus nostrum et Consiliariorum nostrorum prescriptorum sigilla appensa sunt testimonio litterarum . Datum in Castro nostra Neschobo feria tercia incra- stino Concepcionis sanete Marie uirginis gloriose . Anno domini Millesime Qua- dringentesimo Decimo. Littera originalis treugarum pacis quattuor hebdomadum de data in Castro Neschobo iu Crastino Concepcionis sanete Marie uirgiuis gloriose. -Kí- IX. Annus 1410. Rex Poloniae gratulatur Henrico de Plauen Magistro generali, qui summam banc dignitatem assecutus est. Rok 1410. Król polski winszuje Henrykowi de Plauen, mistrzowi wielkiemu, który najwyzsza, tç godnosé w zakonie osiçgnat. Magnifico et Wenerabîli domino Henrico de Plawen ordinis domus Theutunicorum de Prussia magistro generali. Wladislaus dei gratia Rex Polonie etc. Magnifice et Wenerabilis Nosse poterit vestra sinceritas, Quomodo semper statum promocionis vestre dileximus et quod ad tam insignem, dignitatis apicem, altitudo domini consilii vos promouit, quodam affectu singnlari gratulamur et vos bac potiri dignitate pre ceteris eligimus, Nam ad hue paccatis temporibus mutue inter Nos zelus floruit caritatis quem et adhuc florere expectamus almi spiritus gratia animente dummodo pompa quam predecessores vestri erga no- stram impie gessernut majestatem locum in vobis non baberet, Tune enimGwer- rarum dispendia et odiorum iucentiua que hactenus miserabiliter inter nos dura- uerunt faciliter possent sopiri et cessare. Cum ipsasemper nobis fuerunt odiosa, Quis autem eorum fuerit suscitator nouit Illecui nichil est iguotum cuius indicium consciencie examinat purilatem, ut ergo oriens exalto votorum vtrique nostrorum atque animus noster semper aspirauit siciens procellas preliorum suflocare, ne christianitatis religio tot incomodîs pulsaretur sed magis pacis vteretur dulce- dine, consonas faceret volunfates ad nos in Raczausz juxta utrumque nostrorum consiliariorum decreta arbitria veuiatis nobiscum placitorum negocia tractaturi, I>atum in Brzescze feria tercia in crastino concepeionis sanete marie Anno do mini Millesimo CCCC°. decimo. Dominus Rex per se. Acta diplomática régnante Wladislao JagleDone, de anno 14Hadl4i2. Aktadjplomatyczne zapanowania Wladystawa JagieSy, z roku 14И-1412. —«i— i. Annus 1411. Wladislaus rex Poloniae et Witowdus magnns dux promittunt ordini, se tuituros inducîas per duos adbuc dies, quo tempore de iniendo foedere res agitur. R ok 1411. Wtadystaw król polski i Wit old wielki ksia,zç obiecuja, zokonowi, ze rozejm jeszcze przez dwa dni zachowaja,, w którymto czasie о zawar c îupzy- mierza traktowac strony bçda,. Nos Wladislaus dei gracia Rex Polonie Littuanieqne princeps supremos et heres Russie et cet unacum Preclaro principe domino Alexandro alias Witowd duci LiUuauie maioris Illustri fratre nostro carissimo Validisque ac sirenuis 126 uiris Sandziwogio de Ostrorog Poznaniense Nicolao' de Michalow Saudomi- riense Pallatinis, Jaunssio deJholiskowkalisienseetCristino de kozeglowi Sau- decense Castellanis coniunctim et diuisim omnes in solido tam pro nobis quam pro alijs Omnibus- cuiuscunque status et Condiciouis hominibus sub fide et ho nore ac ouere Juramenti nostris tenore presencium promittimus quod treugas pacis inter nos Corouam nostram et Regnum nostrum ab una uenerabilem Hein- jicum de PJawen Magistrum generalem et eius ordinem parte ex altera ordinate facte et fírmate per duos dies iumediate preteritos obseruate uidelicet per diem sancti Vincencii Martiris qui erat feria quinta a�? feriam sextam inmediate sequen- tem proxime preteritos usque ad medium noctis prefate ferie sexte inclusiue prout -in litteris hincinde confectis et sigillatis cum aliquibus certis articulis punctis et clansulis in cedulis inteutatis seu intercissis expresáis lucidecontinetur. Quas- quidem treugaspacis uolumus et debemus per duos dies a data presencium continuos iumediate se sequentes usque ad ortum solis ferie secunde proxime afluture uel tempus quo oriri posset nebulis cessautibus, inuiolabiliter obseruare dolo et fraude quibuscumque proculmotis . Nos uero durantibus buiusmodi treu gas pacis sub saluo conduetu predicti domini Heinrici de Plawen Ordinis Theu- touicorum beate Marie Magistri generalis et refereudorum in Christo patrum Johannis sanete Rigensis Ecclesie Archiepiscopi et Johannis Episcopi Erbi- polensis, nee non Conradi de Egloffstein per Ahnaniam et Ytaliam, Conradi de Witinghoff per lyuoniam Ordinis predicti preeeptorumet strenuum militem Johan nis Romplyan de kobern parte nostra destinabimus, preclarum prineipem domi num Alexandrum alias Witowd ducem Littuanie maiorem fratrem nostrum pre- dictum cum aliis sex Cousiliariis et Oratoribus nostris quos feria quinta et feria sexta proxime preteritis ad tractandam pacis unionem ad Insulam exposito Ciui- iatis Thorunensis in Wisla iacentem miseramus cum certa equorum et hominum comitiua ad aliquem locum ipsis assiguandum ad tractaudum cum Reuerendissimo in Christo patre domino Johanne Episcopo Erbipolense, Conrado de Witings- hoffen, preeeptore lyuoniense prenominatis ac Nobili Heinrico de Plawen seni- ori quos ad hunc factum in suis litteris idem Heinricus de Plawen Magister generalis specialiter deputauit dirigendum, de uiis, modis et formis quibus ad uiam pacis unionem et concordie posset peruenire . Nolentes ut per hoc dies treugarum pacis predicte lederentur uel Cessarent si quod absit inter homines parcium utrarnmque uel quoscunque alios aliqua lis, gwerra, contentio et dis cordia uerbi facti uel operis oriatur . Sed . . . quod huiusmodi trengepacis iu- uiolabiles permaneant et constauter robur obtineant firmitatis . Si quid autem 127 conira promis sa per nos uel per aliun seu alios uerbo facto uel opere duxeri- mus attempiaudum per quod aut per que huiusmodi treugispacis uideretur dero gare . Idipsum uergat in dedecus, nostrorum fame fidei et honoris . Harum quibus sigilla nostra appensa sunt testimonio litterarum . Datum in loco nos!rae stationis Campest ris prope Raczanz sabbato in vigilia Conversionis sancti Pauli, Anno Domini Millesime quadringeutesimo undecimo. IL Annus 1411. Nobiles Poloni querunt pacem ab ordinc Theutonico. Rok 1411. Slachta polska zqda pokoju z zakonem niemieckim. Wir her Thomasschik tanefeld, her grzymal neynoffsky, her kuncze Ryde- burg, Nickel uon Redern Joban uon Redern, Schisko uon lackamnisch, hannns mosschen, heinrich haugwicz, Nickel rote, Cuncze weyderaw, .Barthisch mentczisch, Dominik kostroll ki, Steffani Restoffki, Nicolay glynski, Nickel bosser, Jurg Barnlh, Jacob Krafgaski, Endres zeploski, Otto dauefeld, Hein rich Baruth, Dyman schuska, Jorg falkenberg, kirstan, Stanike, Wenzlaff, Joban hincz Jerikey. Heinrich Glaubiss, Boydiky sterneglicz, Dyrski stamspi, Boydiky samboski, Rittere und knechte Bekeunen offenbar in dessem brife, uor alle den die In sehen, horen ader lesen, Als wir In des Erwirdigen, gros- mechtigen herren brueder Heinrichs uon Plawen hoemeyster dutsches; Ordens geleithe czu Ressel nedirgelegen und beschedigt synd und dor noch der Aller- durchluchste forste herreu Wladislaum konig zu polan et cet . unssers gene- digen herren sich umb alle zwytrachtunge mit deme egeuannten herren homey- ster, wie sich die in diesem krige irlauffen haben, geunzlich berichtet hat, und uemlich ein sulch Artikel in dem berichtesbriefe luthet das alle fredesbroche und geleytesbroche die in dessem kriege uon beyden syteu gescheen synd ane 128 argelist bingeleget synd . Dorume so uerzie wir uns des geletes das uns der egenante homeister der Edle herr Heinrich Eldester herre non Plawen, der Compthur non elbinge und der kompthur czu Osterrode czu der czit uoith czur Leype under eren Ingesegeln gegeben haben und sullen und wellen dor uff bie truwen und eren mit worten und werken mit sampt nnssern gehülffen und dy- nern In keyner weyse nymer sachen ane alles gefeer das dem uorgenanten dem herren homeyster, dem herren Heinrich non Plawen, dem eldern herren doselbst den kompthnreu Elbing und Osterrode und den eren und alle den die dorynne uerdocht synd czu schaden mochte kommen,, der gleich geloben wir auch uor Sigemund Rothe, der In diesses briefes schreybunge nicht kegeinvertig was, alle punkt und artikel in diessem briefe ausgedruckt das er die stete und ueste sall balden und do wedir nicht zu kommen . des czu urkunde haben wir obege- nante her Thomasschick tanefeld, her Grzymal ueyuoffky, herr Cuncze Ryde- burg Nickel uon Redern, Schisko uon Cakamnisch, Heinrich Haugwicz, Nik kel rote, Barthisch meneziez, Dominik kostroffki, Jacob kraf gaski, und Jorg Valkeuberg unsser Ingesegel au dessen kegenwertigen briff lassen hengen, der gegeben ist czum Elbinge am uesten Frey tage uor Valentini Imuirczenhundert- sten eylften Jare. ш. Annus 1411. Foedus regis Poloniae cum Ordint inilum, quo terrae Michaloviensis et Culmensis Ordini manent. Rok 1411. Pokoj zawarty miçdzy królem polskim a zakonem, na mocy którego ziemie michatowska i cketminska przy zakonie zostajq. Wladislaus dei gracia Rex Polonie necnon terrarum Cracouie, Sandomirie, Sy- radie, Lancicie, Cugauie Lithuanieque princeps suppremus, Pomeranie Rusieque dominus et heres uuacum praeclaro principe domino Alexandro alias Wytowldo Magno Ouce Lithuanie et cet. fratre nostro carissimo, Significamus tenore pre- sencium quibus expedit uniuersis quod pio compassionis affectu perpendentis et sahib ris animaduersionis miseracione in animo reuoluentes quot et quanta et mala procedant ex gwerrarum et dissensiouum disturbiis, quoique ex contencionibus imminent pericula animarum et quot ex proeliis sangwinis Cbristiaui oriuntur proflunia In eo creatori nostro specialis deuocionis exhibere uolentes benedig- num famulatum a gwerrarum predictarum exerciciis et a cunctarum displicenci- arum euormitatibus inter nos et Regnum nostrum ac terras Lithuanie et aliis nobis subiectis ex una et Magistruim generalem Ordinis beate Marie Theutonico- rum Irosolimilani et Ordinem sunm ac terras eiusdem ordinis ipsius prussie et lyuonie et alias omnes eis subiectas parte ex altera Non sine graui iactura oc- currentes et exortas nostre mentis proposiium retrahere decreuimus et ea que per dispeudia controuersiarum in futuris boni communis sunt diruta et destructa per pacis integritatem ad statum cupientes redncere quietum et tranquillum Cum eodem Magistro et Ordine ipsius et terris ipsorum perpetue pacis et inuiolabilis federis fecimus unionem, quam sub fide et honore nostris sine dolo et fraude teuere promiltimus et seruare . Cui quidem unioni omnes et singulos adiutores uostros omniscumque status et Condicionis fuerint et in quibuscumque eciam terris demorentur et signauter hos principes dominos Jofaannem et Semouitum ac liberos ac heredes ipsorum Mazouie et Boguslaum Stolpensem duces et 17 130 cetera ffratres nostros carissimos inclusimus et includimus Nolentes eos ab einsdem nnionis federe separari . Et ut ipsa unio cum tanta maturitate et tam sollicita deliberacione concepta ad constautem et firmum ordinem iugiter seruan- dum reducatur Ipsam per articulos infrascriptos omnino decreuimns regulaudam. hune igitur pro primo et principaliori articulo ponimus . Quod inter nos Regnum nostrum Polonie et terras nostras Lithuanie et alios omnes coadiutores singulos et subditos nostros ab una et predictum Magistrum generalem ordinem terras et subditos ipsius parte ex altera omnes dissensiones, controuersie et damna di- missa et totaliter sopita debent esse . Item quod omnes captiui in bac gwerra captiuati a captiuitatibus ipsorum, De ambabus partibus fiant quieti liberi et soluti sine fraude et quod ómnes depactaciones et exacciones eorumdem captiuorum que nondum sunt exacte, deleantur et in nichilum redigantur . et si aliqui pro ipsorum depactacione cauciones fideiussorias fecerunt aut eciam litterales omnes omnino annullentur . et fideiussores siut liberi dolo et fraude quibuslibet procul- motis . Item omnia Castra Ciuitates terre ab utraque parte in bijs gwerris ac- quisita debent unicuique sine dolo restitui et homines tam spirituales quam secu lares a promissionibus et omagiis biueinde prestitis sint liberi, super quo littere eisdem debent dari - Sic quod eadem Castra et Ciuitates circa resignacionem in edition's et alijs non desolentur et dampuificentur . Sed quod castriteue et Capitanei omnia defendicula castrorum et res proprias reeipiant ipsas ad pro pria sine impedimento dedneendo . Item terra Samaytarum excipitur, quam nos domiui Wladislaus Rex Polonie et Alexander alias Wytowd Magnus Dux Lithuanie ad uitam utriusque nostrum in possessione teuere debebimus pacifice et quiete nisi ipsam uellemus ordini dimittere ante mortem hoc stet in arbitrio nostro libere uoluntatis et hoc debet litteris patentibus roborari quod post mor tem nostram de eadem terra Ordo se poterit intromittere sine impedimento cum omnibus iuribus et proprietatibus iuxta tenores litterarum Ordini super appro- priacione eiusdem terre alias concessarum . Item Dux Semouitus Mazouie debet libere obtinere terrulam et districtum zawkze quam alias Ordini obligauerat Ita pro absolucione pecennie in qua eadeim terra fuerat obligata sit solutus et qui- tatus . Item terra Dabrinensis debet permanere circa Coronam Regni Polonie et omnes terre quas Corona Polonie ante istam gwerram habuit in possessione et iste terre Pomeranie terra, Michelaw terra et Culmensis terra, Nessaw, Mor- zynaw, et Orlaw cum suis attiueneiis debent mauere Ordini et omnes alie terre quas Ordo hinc ante istam gwerram in possessione habuit . Item statiua Castro rum Dresno et Tautok debent remitti ad decisionem duodeeim personarum pro 131 barum per ipsum Magistrum et nos eligendarum, dum Magister predictus per nos fuerit requisitus que si per ipsas ad fiuem deduci non poterint extunc ad superarbitrum dominum papam dimittantur . Similiter de omnibus greniciis Regni Polonie et terrarumLithuauie et cetera . Similiter et factagraniciarum ducumMa- zouie et Stolpensis ad decisionem duodecim personarum probarum per nos et ipsum Magistrum eligendarum eciam remittantur. Item omnia bona Ecclesiarum Gnezuensis, Wratislauieusis et aliarum que iacent sub proteccione Ordinis . Item de insulis quibusdam prope Salecz de piscaturis ac nauigijs et de littori- bus fluniorum tam Wisle quam Drewancie si alique disceptaciones occurrerint pari modo ad decisionem eciam remittantur . Item omnia bona Ecclesiarum Gnezuensis, Wladislauiensis et aliarum que sub proteccione jacent Ordinis et in terris ipsius debent circa Jura conseruari et quod non alieuentur . nisi hoc fieret de bona uoluntate prelatorum . Similiter fiat de bonis episcoporum ordinis que habent sub corona quod circa iura relinquantur et non alienentur sine uoluntate prelatorum Item uiolaciones pacis et securitatum seu saluorum conductunm que in ista gwerra ab utraque parte sunt commisse, debent esse sopite sine dolo Item mercatores ambarum partium cum eorum bonis absque impedimento traussire debent per terras et aquas secundum cousuetndiuem antiquam Item ad hunc fmem quod perpetua amicicia permaneat, Inter regnum Polonie, Lithuaniam et omnes terras que eis sunt subiecte, ac Ordinem et omnes terras eius Ordini subiectas et quod unio federis perpetui per nullas penitus dissensiones violetur quelibet presencium iusurgentibus aliquibus dissensionibus et impediments debet dare sex personas et quod eaedem duodecim persone habeant omnimodam potestatem per uiam iuris ac amicicie easdem dissensiones disturbia et impedimenta complanare. Et si in summa concordes esse non poterint, ad Superarbitrum dominum papam causas debent remittere et quod hie perpetuis temporibus obseruetur . Si autem alique cause emerserint, hereditntem proprietatem, fuudum et debita concernentes hee debent iudicari et expediri in illius disi rictus iudicio in quo iacent. Quidquid autem concernit bona feodalia, hoc debet terminan sub domino feodi Jure ibi dem iudicari solito et consueto . Item omnes incredulos in terris nostris consti tuios ad hoc debemus teuere quod fidem assumant Christianam et proampliacio- nem fideiEcclesias construere sacerdotes in eis locare et omnes errores pagam eos euellere . Similiter Magister et Ordo tam in Prussia quam in Lyuouia incre dulos ad fidem tenendam conuertere tenebuntur . Item ambe partes terris infide- lium eis propinquis istam nnionem et composicionem notificare debent et quod Christianam fidem assumat ipsos ad hoc adhortan et si hoc facere recusarent, 17* 132 quud tunc altere paries se mutuo adiuneut ut ipsos infideles ad fid em possiut comiertere christianam et si ambe partes in hoc concordes fuerint quod in simi liter cum exercitibus transire deberent tunc in omnibus negoeiis et defectibus et notanter pro diuisione terrarum quas sibi poterint subiugare, illud seruare debent et teuere prout in lit ten's ipsa rum prioribus est expressum nisi partes predicte aliud uolnntarie decreuerint faciendum . Item omues profugi in hac gwerra tam spirituales quam seculares de ambabus partibns redire sine impedimento pote rint ad eorum bona ea possidenda prout ipsa prius possidebant et debeut habere fauorem et graciam dominorum suorum prout prius habuerunt . Excepto dnmtaxat domino Episcopo VVarmiensi, qui salnum et secnrum conductum habere debet ad snum episcopatum redeundi . Cui Magister et Ordo per uiolenciam nihil de- bent facere nisi que de iure facere posseut . Item dominus Sigismundus Rex Ungarie in banc composicionem et pacem debet iucludi si uelit sine dolo . Cui per Magistrum intimare debet de modo unionis predicte sine mora et quod idem Magister nos certificet de ipsius domini Regis Hungarie uoluntate . Ita tamen quod nos interim non faciemus dampna Regi Hungarie nec gwerras cum ipso habebimus si ipse Rex Ungarie nos non impediet . Sed si nos impedire uoluerit aut gwerras nobis mouere, tune sibi taliouem reddere potuerimus et se ab ipsius insultibus defendere toto posse . Item ambe partes debent eciam mauere circa omnia earum priuilegia et litteras laudabilesque consuetudines atque iura prout hucusque permanebaut. nulla tamen in eo fiat derogacio articulorum, qui sunt hic purificat i . Item eciam numquam debet in perpetnum corona Regni Polouie cum Lithuanie terris et hominibus suis esse contra ordinem nec eciam adherere inimi- cis Ordiuis . Simili modo numquam in perpetuum Magister generalis et Ordo debet esse contra CoronamRegni Polouie et terras Litbuanie cum terris et ho minibus eis subiectis nec eciam inimicis corone et terrarum Lithuanie et terras pariter adherere sine fraude et dolo In quorum enim testimonium et euidenciam pleniorem sigilla nostre maiestatis una cum sigillis prelatorum videlicet Nicolai dei gracia sanete Gneznensis Ecclesie Archiepiscopi, Petri Cracouiensis, et Alberti Poznauiensis Episcoporum et principum scilicet Johannis et Semouiti fratrum ducum Mazouie, Symeonis alias ligweu sigismundi Germani ffratris du- cis Wytawdi Syeneonis filii Jamunth litwauie ducum ac Bardnum Cristini uide- licet Castellani Cracouiensis, Sandcziwogij Poznauiensis, Mathie Calisiensis, Nicolai Sandomiriensis. Jacobi Syradiensis, Creslay Brestensis, Mathie Wla- dislauieusis Palatinorum, Michaelis Sandomiriensis, Johannis Calisiensis, Nicolai ,Santhocensis, Castellanorum, Sbignei Marschalci Regni Polouie, Petri Saffra 133 necz subcammerarii Cracouiensis, et Nicolai de Czarnekord, Judicis Poznani ensis, Alberti alias Monywyth Capitanei Wilnensis, Stanislai ajias Czupurua Marschalci terre liUhnanie, Gedigoldi pridem Woywode kyouiensis, Cristiui alias Ostik Radiwilon , Rampoldi, Sunyglonis et Johannis Nemer , eciam Ba- ronum Lithnanie, necnon Cracouiensis, Sandomiriensis , Poznaniensis, calisien- sis, Brestensis et Wladislauiensis Ciuitatum presentibus sunt appensa . Actum in Thorum die dominico in uigilia Purificacionis sanete Marie uirginis gloriose . Anno domiiii Millesimo Quadringentesimo undecimo presentibus hijs ualidis uiris Sancziwogio de Ostrorok poznaniensis , Nicolao de Michelaw Sandomiriensis Palatinis, Johanne de Tolischcow kalisiensis, Nicolao de Bloczischow San- thocensis, Castellanis, Sbigueo Marschalco regni Polonie, Petro Saffranecz subcammerario Cracouiensis et Nicolao de Czarnkow, Judice Poznaniense quo rum nomina superius sunt expressa multisque aliis nostris fidelibus fidedignis. Datum per maims Reuerendi in Christo patris domini Nicolai dei gracia sanete Calisiensis Ecclesie Archiepiscopi, Regni Polonie Vicecancellarij. Et Ego Johannes quondam Johannes Rosenerus de Soraw clericus Misnen- sis dioceseos Jmperiali auctoritate publicus notarius. Quia predictarum littera- rum pernotacioni, recepcione, decreti interposicioni omnibusque aliis et singu lis premissis dum sic ut premiltitur fierent et agerentur una cum Balthasare col lega meo notario publico et testibus superdictis presens interfui. Eaque sic fieri uidi et audiui. Ideoque hoc presens publicum instrumentum de mandato Reuerendi in Christo patris domiui Episcopi prefati et ad requisicionem preuo- miuatorum fideliter transsumpsi auscultacionem et collacionem cum collega meo supradicto diligentem feci, manu propria conscripsi et in banc publicam iormam redegi signo et nomine meis solitis et consuetis una cum appeusione maioris sigilli domiui Episcopi prefati cousignaui rogatus et requisitus in fidem et tes timonium omnium premissorum. Constat michi notario de ista clausula et homi nes in districtibus eorumdem Castrorum constituti non spolieutur in uicesima oc- taua linea ab inferiori ascendendo post illud uerbum desoleutur, obmissis in tali signo que non ex uicio sed ex negligencia est obmissa. Et Ego Balthasar quondam Petri Albi de Rosenberg clericus posnaniensis publicus. Imperiali auctoritate notarius, quia praedictarum lilterarum pernotati- oni, receptioni, decreti interposition! omnibusque aliis et singulis praemissis dum sic ut praemittitur fierent et agerentur una cum Johanne Collega meo notario publico et testibus suprascriptis praesens interfui.' Eaque sic fieri vidi et audivi. — Ideoque hoc praesens publicum instrumentum de mandato reverendiin 134 christo patris domini episcopi praefati ad requisitionem dicti procuratoris fide- liter transsumpsi auscultationem et collationem cum Collega meo suprascripto diligentem feci manu propria collegae mei fideliter scriptum et in haue publicam formam redegi, signoque et nomine meis solitis et consuetis una cum appensioue miuoris sigilli domini episcopi snpradicti consignavi roffatus et reqnisidis in fidem et testimonium omnium praemissarum. — Constat mihi uotario de ista clausula et homines in districtibus eorumdem castrorum constituti non spoliautur in vice sima octava linea ab inferiori ascendeudo post illud veroum desoleutur obmissum in tali signo, suppositoque non ex vicio sed ex negligentia est obmissa. Ш IV. Annus 1411. Foedus regis Poloniae et Vitowdi cum ordine initum (Ex lingua Latina in Germanicam translatum). Rok 1411. Przymierze króla polskiego i Witotda z zakonem zawarte (Ttomaczenie z tacinskiego). Wir Wladislaw von gotis gnaden Koning czu Polau Obirster Furste czu lyttauwen vnd Erbeling czu Rewssen etc. Mit sampt dem Irlouchten Fursten Herren Alexaudro anders Witowd dem Grossen Herczogen czu Littauwen etc. vnsirm allerliebsten Bruder . Thun kunt mit Inhaldunge desir brieffe allen Wie betrachtende vs metelyedunge guttiger begerlichkeit, vnd mit dirbarmnuge zeli- ger gedanken czu Herczen nemen . Wie vil vnd grossen schaden bekomen vs stormender czweytrachte vnd Striete vnd wie vil vs kriegen entstehen der zeleu voher vnd schaden . vnd wie vil vs kriegen entstehen vorgissunge des Cristentlich.es blutes czu sundirlichem vnd wol wirdigemdiustegote vnsirmSchep- per sien czu Rathe wurden, den vorsaczt vnsir gedanken abezuezihen vou allerley vbunge der vorgesprocheneu kriege vnd missehegligkeite die nicht 135 sunder grosse muhe entsprossen sind, zwusschen vns, vnserm Reyche czu Polan, die lande czu lytthauwen, vnd andern vnsern Landen von eyme, vnd dem Geystlichen manne Herrn Heinrich von Plauwen Homeister dewtsches Ordens czu Prewssen etc seyme Orden vnd des Ordens landen, von dem andern teyle, vnde die ding die mit vngefuge der czweytracht In gescheiten desgemeynen gutes czustoret sien vnd czubrochen mit der vorgenczunge des fredes wedir- czubrengen, czu eynem fredessamen vnd getruwetem wesen haben gemachet, mit demselben Herren Homeister vnd syue Orden voreynunge eines ewigen fredes vnd vnczubrechlichs gedinges die wir by vnsern eren vnd treuwen ane argelist vnd geferde gelouben czu balden, In welcher voreynunge wir Ingeshlos- sen sien wellen vnd besliesseu alle vnd ytczliche vnser Helffer, welcherley stad ader wesen die sint vnd in welchen landen sie wonen adir sitzen vnd be- sundirn dese Fursten vnd Herren Johannem vndSymiken . ere freyen vnd erben In der Massa w, vndeBogusslaw czur Stolpe Herczogen etc. Vnser allerliebsten Brudere, vnd wellen nicht das sie vsgescheyden sien vs derselben voreynunge gedinge, vnd vff das die voreynunge So mit reyffer und fleyssiger betrachtuuge begriffen czu eynem festen vnd bestendigeu vnd Ewigen Orden gebrocht werde. So haben wir sie in desen nochgeschreben Artikeln begriffen vnd gelouben sie sundir betriegen czu bestetigen vnd czu befestigen In desem brieffe mit Inge segel vnser Majestat, Hyrvmb setzen wir vor den ersten vnd Houptartikel das vndir vns vnserm Reich czu Polen vnsern landen czu littanwen vnd audirn vnsern landen, allen vnsern Helfern vnd vndirsassen von eym, vnd dem vorgesprochenen Homeister, seyne Orden seineu landen vnd vndirsassen vom andern teyle, alle Misseheglichkeit wyddirwillen czweytracht vnd Schaden vorgeben und gancz hingelegit sien sullen . Item das alle Gefangene von bey- deuteilen, ledig frey vnd los sien sullen ane alle argelist Alzo das alle be- schatzunge die noch nicht gefallen were vortilget sien sal, vnd ab keiner der gefangenen vor siene beschatzunge eynerley gewissenheit mit Burgen ader Briefen gethan hette, die sal ouch vor nicht sien vnd die Burgen sullen ledig vnd frey sien sunder alle argelist und geferde. Item das alle festen Huwser Stete vnd laut, die bynnen desem kriege von beiden teylen sien gewonnen sundir argelist eyme yedermann sullen werden wedir gegeben, vnd das alle leuthe beyde geystlich und wertlich von allen ge lohten Eyden vnd Manschafften, die sie beiden teilen gethan und gesworen haben ledig vnd los sien sullen dar ohir in man sol briefe geben Alzo das die festen vnd Stete in der vfgebunge nach an gebuwede nach auderu dingen czu 136 storet adir czubrochen werden', Nach die leuthe die czu denselbigen Festeu geboren, nicht beroubt noch beschedigt werden, Sunder das die Honptleuthe alle gewere vnd Ir eygene ding mit in nemen, vnd ane alle Hindernisse heym furen sullen, Item vsgenommen das laut czu Samaythen, das der Herre Konig vnd Herczog Wytowdt czu irer beider leben in fredesamer besitzunge balden sullen Is en were denn das sie Is dem Orden vor erem tode lassen vndvffgeben welden, das stehen sal an irem freyén willen, vnd das sal mit offembaru briefen bestetiget werden, das sich der Orden noch irer beider tode, des landis sundir alles Hindernis vndirwinden mag mit allem Rechte vnd eygenschaften nach vs- wysunge der briefe die dem Orden vormals vorlegen siut obir die czueige- nunge desselbigen, Item so sal Herczog Symaske frey behalden das lendicheu Zawkrze, das her dem Orden vormals vorsatzt hatte vnd frei und qweit sien von dem gelde, darumbe her das vorsatezt hatte Item so sal das laut czu I)o- brin by der Crone bleyben, Item alle andir laut die dyCrone vor dessem kriege gehat hat in besitzunge und die lande Pomern Michelaw Colmcrlaud Nessaw Moran vnd Orlaw mit allen irenezugehorunge .-sullen bleyben desOrdens , vnd alle andir laut die der Orden vor dessem kri»;e hat gehat inbesytzunge Item die geschefte der Huwser, Drysen vnd Sautok sullen blyben czu berichtunge vnd vssproch Czwelff Erbar personen, die der Herre Konig vnd der Homeister dorezu dirwelen werden, Wenn der Homeister dorumb von dem Herrn Konige wirt gemaiiet vnd geheyschen, vnd weres das die czwelfe die gescheite nicht geenden muchten So sullen sie dem au den Herren Pabst als eynem ubirmanne gesaut werden, vnd alzo von allen Greiutzen des Reichs vnd der lande czu Littauwen etc. vnd ouch die geschelte der Grenzen der Herczogen vs der Mas- saw vnd czur Stolpe sullen gelassen weiden czu vssproche vnd eutrichtunge czwelf personen etc. vnd ap sie die nich vssprecheu mogen, So sullen sie czu vnserm Herrn dem Pabste Als eynem obirmann gesaut vnd gelassen werden . Item von etzlichen Werdern by Golicz von Fischereyen Schiffen vnd von Flis- vbern der Wiesel vnd Drewancz ab etliche czweytrachte entstunde, die sal ouch czuvssproche vnd berichtunge czwelf mann etc. gesant vnd gelassen wer den Item alle guter der Kirchen czu Gnezen Leslaw vnd andir die do legen vndir der beschirmunge des Ordens und in sienen landen die sullen by erem rechte behalden vnd nicht empfremdet werden, das geschege denn van gutem willen der Prelaten Alzo selbist sal is sien von den guttern der Bischoffe des Ordens die sie haben vndir der Kronen das sie by erem rechte gelassen und nicht empfremdet werden, sundir willen der Prelaten, Item broche des Fredes 137 vnd Sicherheit adir geleyte, die bynneu dessem kriege von beiden teylen gescheu siut, sullen ane argelist sien hingelegt vnd vorrichtet, Ilem so sullen alle kouf- leuthe mit alle eren guttern ane alles hinderniss czyhen vnd geen noch alder gewohnheit obir landt vnd obir wasser Ttem vff das die ewige fruntschaft blyebe czwuschen dem Reyche czu Polau Lytthauwen vnd alle eren vndir- tauigen landen vnd dem Orden, vnd alle sieuen undirtanigen landen vnd das desse voreynunge eyns e wegen fredes, mit keyner czweytracht vorseret werde, So sal iclich teil ap czweytrach vnd krig czwischen eu entstunde sechs personen geben, vnd die czwelf personen sullen haben vollemacht adir mit rechte adir mit fruntschafi allsulche czweyiracht kriege vnd Hindernisse slecht czu machen vnd ap sie in dem Orteil nicht muchten eintrechtig sien So sullen sie die Sachen czu vnserm heiligen Vater dem Pabste als czu einem obirmaun senden vnd das sal czu ewigen geczeyten gehalden werden Wurden aber keyne sachen entsprisseu die Erbe, eygeuschaft, grunt, gut ader schuld anruren wur den, die sullen eniricht vnd entscheiden werden in dom gerichte des gebiethes dorynne sie legen, Was aber Lehnguter anruret, das sal geendet werden, nach gewohnlichem gerichte vndir dem Herren des Lehngutes, Item so sal der Herre Koning vnd Herczog Witowdt alle vngeloubigen in eren landen dorzu balden, das sie den Cristengelouben an sich nemen vnd czubreytunge des gelou- bens kyrchen buwen vnd prister dorynne setzen, vnd alle heydenische Irsael vswurczeln vnd vortrieben vnd also selbst sal der Meister vnd der Orden czu Preussen vnd Liefland alle vngeloubige czu dem gelouben bekeren Item so sul len beyde teyle desse voreynunge vnd entrichtnnge kundigen vnd offembaren eren neesten der vnglewbigeu landen, vnd sie dirmaneu das sie den Christen- glouben vfnemen vnd ap sie des nicht ihun welden So sullen beyde teyle den andern helfen vf das sie die vngeloubigen czu dem gelowben bekeren mogen vnd ab beyde teyle des eyntrechtig wurden, das sie mitenauder mit eren heren czyhen wurden adir sulden, so sullen sie denen in allen eren geschefien vnd gebrechen vnd nemlich vmb teylunge der lande die sie in vndirtenig machen wurden das balden das in eren ersten briffen ist vsgedrucket Is were denn das beyde teile andirs williclichen czu Rathe wurden Item das alle vorfluchlige in dessem kriege beide geistliche vnd wertliche von beiden teilen aue hiudcrnis mogen wedirkomen czu besitzunge wer gutler also sie die vor besessen haben, vnd sullen haben gonst vnd gnade erer herren also vor vsgenommen alleyne den Herrn Bischoff, czum Brnusperge, der eyn heils vnd eyn sichers geleite haben sal yn synem Bischofthum, deme der Meister nichts mit Gewalt thnu sal alleine 18 138 was her thun mag mit Rechte. Item in desir berichlunge vnd frede sal inge- slossen sie« ab her Avil der Herre Sigemnud Koning czu Vngafn, deme der Meister ane somen sal offenbaren vnd empieten die wiesse desser voreyuange vnd vorsichern vnd gewiss machen den Herrn Koning czu Polan byunen der czeit dem Herren Koninge czo Vngarn key neu schaden ihn nach krig, mit Im habe alzo ferre als her von dem Koninge von Vngern vngehindert bleybet. Wer aber das her yn hindern vnd Im krieg wegen wurde So mag Im eyn gleiche der Herre konig czu Polan Wedir thun vnd sich sieu mit ganczer macht dirwereu. Item beide teile sullen blieben by eren briefen vnd privelegien vnd lobelicher gewonheit vnde recht als sie bis do her gewest sint, Also dach das sie vnschedelich sint den Artikeln, die hir sint vorclaret. Item so sal nymmer czu ewigen cziethen die Crone zu Polen mit den Landen czu Lyttauwen, vnd alle sieneu leuthen sieu widder den Orden noch balden mit den fynden des Ordens, Vnd alzo nymmer czu ewigen czieten sal der Homeister vnd der Orden sien widdir die Crone zu Polan vnd die Lau dt czu Lyttauwen noch balden mit den fynden der Cronen vnd der lande czu liüauwen ane argelist vnd geferde, Hirviub czu volkomenen geczugnisse alle desser vorgeschreben dinge haben wir dessen brief befestigen lassen, mit anhangunge der grosern vnser beyder Majestadt Ingesegiln vnd der nachbeschrebenen Fursten Prelaten Graffen vnd Steten vnd czum Irsten Johannis vnd Symasken in der Masaw, Simeouis andirs Lygweu Sygismundi vnd Seneconis Janumcy kynder czu Lyttawen Nicolai Erzbischof zu Gnezen Petri czu Cracau Alberti czu Posenaw Bischofs Cristini Burggrafe czu Crakaw Sandiwogin czu Possnau Jacobi czu Siras Cresslay czu Brysk Mathie czu Lesslaw Voywoden Michil czu Sandomir vnd Johannes czu Galis Burggrafen Sbignei Marschalkes des Reichs czu Polan Petri Schaffranetz vndirkammerers czu Crakaw Nicolai Burggrafen czu SantotzNicolai vonCzeiv nekaw Richters czu Possnaw, Albrechts andirs Moniwith Hauptmannes czur Wille Stanislai andirs Supornaw Marschalkes des Landes zu Litthanen Gedi- g;:udi andirs Woyden czu kywen Christini andirs Ostig Radiwillo Rumbaldi Simiigailouis vnd Johannis Nemür Grafen czu Lyttawen vnd der Stete czu Crakaw Sandomir Possnaw Calis Brysk vnd Leslau Gegeben czu Thorn am Abende Purificationis Marie der achtharen Jungfrau wen in den Jaren des Herrn Tusund virhundert im XIien. 139 V. Annus 1411. Rex Polonîae queritur de Magistro generali. Król polski tízala siç пa W. Mistrza. Rok 1411. Responsum ad hoc Magistri generalis. Odpowiedz na to Mistrza wielkiego. Sic scripsit Rex Polonie domino Magistro. Venerabilis ac Religiose amice nobis syncere dilecte a tempore uobiscum con tracte noticie illius spei gerebamus de uobis fidociam quod sinceritas inter nos concepta iugem perseneranciam habere debuisset et ob hoc specialis cor no strum ualde recreans nobis aderat consolado dum de permocione uestra ad Sta tuta Magisterij nobis dulces et maxime meutem nostram demulcentes rumores ad nostram audieuciam ferebantur quia audita eadem promocioue uestra statim ad Gwerras sedandas et omnino euellendas quas erga nos antecessores et Ordo uestri comouerant incepimusaspirare aliud non sperantes nisi quod ex gratitudine noticie et demum ex beneficijs facte nobiscum et cum Ordine uestro coucordie magna commoda amplifícacionis orthodoxe fidei sequi et peruenire debuissent. Quamquidem concordiam maioribus stabili mente sollidare, sathagentes uobis per nuncios nostros satis notabiles crebris fronlibus intimamus quod contracta uobiscum et cum Ordine uestro perpetuam unionem firmiter obseruare spondeba- mus et spondemus. Vos eciam similiter per eosdem nunccios nostros uersanice offerebatis se multum beniuolum adseruanda federa pacis perpetue pernotata. Sed nescimus unde et quo uestra sinceritas in aliam conuersa qualitatem nostre spei fidaciam (quam de uobis gerebamus) uuluerauit et frustrauit, ex quo sub tam caritatiua conuersacione et tam sincere opinionis dulcedine ad dominum Regis Huugarie et ad ceteros principes Christianos fuco multa rum infamiarum statum nostrum diifamare et denigrare procuranit, ubi inter cetera infamiarum genera haue culpam nobis non estis ueritus impingere contra deum et Justician], quod nos pacta uobiscum et cum Ordine uestro stabilita fregissemus cum tamen de 18* 140 gracia Dei hoc numquam fecimus. Sed in omnibus promissa nostra efficaciter complenimus et adhuc ea que resultant complenda complere uolumus pura mente Sed uos amice sincere consideretis, si uobis licuit ea facere ut premittitur sub tanta synceritatis conuersacione quam nobiscum tenebaiis et nos Innocentem tam grauibus iufamijs obfuscare. Consideretis eciam si bene promissa propria Imple- uistis et si inste peccunias nobis debitas retinnistis, quas nobis soluere non curastis. Et nunc datum est nobis intelligi, quod per stipendiarios et alios arma- tos exercitus uestros ad gwerras nobiscum inchoaudas preparatis. Ideo uos de noluntate uestra petimus prout licet Catholicis homiuibus informare debe quid a uobis sperare debeamus. Datum Cracosie feria quarta ipso die sanete Catha rine. Anno domini M°, CCCCe. XIm°, Dominus Rex per se. Sequitur cedula in littera inclusa. Haec fuit cednla In littera predicta interclusa. Ceterum informamur, quod quidam subditi nestri cum debita subieccione nol- lent uobis obedire, quinymo se uobis opponere non formidant ad quorum repri- mendam proteruiam milites stipendiarios ut dicitur conuocaslis de terris alienis et remotis, per quorum aduentum in Thezauris uestris dampua multa uos et Or- diuem uestrum oportet sustinere. Ex quo autem uobiscum fedus pure synceritatis recepimus graniter de dampnis que uobis occurrunt teste nobis altissimo condo- lemus . uehementer autem admirari cogimur quod sinceritas uestra tantum de nostra experta amicicie puritate per hee que causa uestri fecimus dampnis et iu- iurijs propriis non parcendo a quibus absque omni necessitate recessimus que nullius alterius intuitu fecissemus quod tam modicam de nobis habetis confideu- ciam Ex quo aliunde con . rebelles uestros per multa dampua grauiaque stipen dia et expeusis uobis queritis subsidia numquam nobis pro subsidijs requisitis cum utique con . rebelles uestros, si nos adhuc uelletis requirere aliquot Capi- taneos nostros cum armatis de terris nostris Polonie uel Littwanie, qui uobis absque granibus expensis succurrerent rebellium uestrorum pertiuaciam compri mere parati essemus dirigere sperantes nos hocidem a uobis recepturum opor- lunitate nobis occurrente. Ideo suauitas uestra per honorabilem dominum Cu- stodem Saudomiriensem aulae nostre prothouotarium tamquam nobis fidem sibi adhibentes plenissimam uos informet, si qua vobis subsidia a nobis oportuna 141 similiter de omnibus alije si qua nobis insinuare babueritis per ipsum intimetis. Comisimus enim sibi ut receptis pecuniis sinceritatem uestram uisitaret, ea que Sbigneus Marschalcus noster uobis ex parte nostri referre debuit relaturus et tunc sentiet siuceritas uestra quibus uos fauoribus prosequemur. Item Reg i Poloniae. Serenissime princeps et cet. Nuper receptis et sane intellects maiestatis uestrae scriptis quibus nobis dignata est, egregie uestra Maiestas declarare, quod a tempore mutue noticie magnam de nobis gessistis confidenciam et quod recreaus cordi uestro aderat consolacio dum rumores de promocione nostra ad statum quem tenemus quamquam immeriti ad uestram audienciam ferebantur et cet. ad condignas graciarum acciones tam gratis fauoribus non sufficimus S. v. assurgere sed omnipoteutis Dei imploramus clemenciam ut nostros supplendo delectus talia centeno fractum uobis contribuat et donorum suorum carismate uos erga nos et nostrum ordinem in dileccione buiusmodi confirmet et corrobo re t et felicibus increments dietenus adaugeat, quatenus pax, caritas et amica siuceritas inter nos fírmate nostrum utrorumque subditorum quietis et tranquillka- tis dulcedine et augmentum orthodoxe fid ei catholice prout in eisdem scriptis litteris afectare uidemur. Verum serenissime princeps quod in eisdem scriptis uestris nos inter cetera culpare uidemiui tamquam fírmate inter nos pacis turba- tores simus, ex eo quod pecunias uobis debitas retinuimus et cet. Serenissime princeps deum in testem adducimus quod nichil circa hoc sine urgenti causa ex aliqua commisimus malicia sed dampnis ad hoc importabilibus anxiati lu dei ¡ta que speramus gracia quod si aliquaudo mutue conuenciouis se nobis casus offer- ret itaque proprie oris officio S. v. dampua et defectus quos post et contra facta inter nos pacem contra deum et iusticiam percepimus lucide declarare possemus, profecto regia uestra bonitas nobis compassionis spiritum applauderet et effica- cioribus mod!s et vijs ad hoc intenderet quod equitas nobis pro Iniuria reddentur et promisse nobis fideliter implerentur quam uestri hucusquc facere annuerunt. Inteutioui tali circa cuiuslibet doli admixtionem solucionem prefati debiti distuli- mus et ad sanctam sedem Apostolicam et sacrum Romanum Imperium prouoca- uimus quamuis bona fide ducebamur quod nil horum umqnam nobis fuisse neces- sarium in ves tram serinitatem parati semper eorum dicamiui circa premissa firmiter obedire. Quapropter Maiestatem uestram studiosius et humililer depre- camur quatenus tam urgentes causas nostras et dampua quas a Serenitate uestra 142 et uestris cum ordine nostro non solum ante conflicium et in conflictu uerum eciam preter conflictum et quod magis doloriter responsimus post firmatatu pacem irrecuperabiliter percepimus graciosius perpeudere et ponderare diguemiui. sub ea paciencia quod in monicionem fideiussornui nostrorum ad praudum uobis obstagium lentis passibus ambulare et ipsam paulisper differre uelitis quousque per prefatos sedem apostolicam et Imperium rite decretum fnerit an sub tam grauibus dampnis S. v. de prefato debito satisfacere debeamus, si hoc ipsum (Jelsitudo uestra non dignabitur ponderare ad quam quidem dilacionem Serenis simus Dominus uoster papa Celsitndinem uestram hortari dignatus est alt is et efficacibus precibus motu proprio de pat . caritatis uisceribus in suis Apostolicis litteris quarum copiam nobis transmittere decreuit, sua sauctitas suis litteris interclusam singularissimam eciam nobis ultra causas tam notabiles iu dilacioue huiusmodi graciam exhibentes. Ceterum inlormari petitis quid de nobis spe- rare debeatis cum uobis ut asseritis sit datum intelligi, quod per stipendiaries et alios armatos exercitus nostros nos ad mouendum uobis gwerras preparemus . et cet. Serenitati uestre patet quod singula inter nos negocia amicis et pacifi- cis consistant in terminis quod uobis super buiusmodi peticione pro responso damus, nisi forte quod non speramus grauioris iucommodi euentibus ad gwerra- rum disturbia pnugeremur, tune utique in omnibus honoris nostris salutem ita apud uestram Celsitudinem cauere uellemus prout Catholicis moribus condece- ret Ad nostram insuper relaciouem veritica peruenit noticiam quomodo ali- quibus elapsis temporibus 8. v. pro certis misent stipendiarijs quare a nostris et Ordiuis nostri amicis domini-o et fautoribus premouiti et aduisati su mus quod talis missionis causa final i s pretendere! quod tamen non speramus extrenuim ordiuis nostri excidium cui deus prouidere diguetur de sua solita pietate. Quamobrem certi de nostris et Ordiuis nostri fautoribus et amicis ad nos sub propriis sump- tibus et stipendiis quorum aliqui iam ueuerunt, aliqui sunt in ueuiendo de pro ximo ut speramus et confidimus in domino quod minime nobis ext at imputaudum quod insperatis iaculis que minus Cedere potuerunt si mature prouidentur, cu- remus in tempore 'prouidere. Item Celsitudini uestre uberiores quas possumus graciarum acciones referimus pro ea quod dudum spontanea uoluntate uos gra- ciosum uobis obtulistis ad subueniendum cum uestris gentibus si necessitas ex ige ret contra nostrorum rebellionem subditorum, quod utique pro specialissima gracia habuimus et habemus nee desides fuissemus ad gratandum acceptaudam oblaciouem tam amicam nisi certificai i fuissemus quod S. v. pro pluribus gentibus et stipendiarijs ad diuersas partes dudum nunccios et Hileras emisisset quod 143 dum cognouimus minime audebamus credeutes pro necessitate nobis nostras fore subditos oportunos. Datum in Castro nostra Elbingen ipso die beati Tho me Apostoli gloriosi M°, et cet undecimo. VI. Annus 1411. Vladislaus rex Poloniae certiorem facit Ordinem de adventu in Prussian commissariorum suorum ratione accipiendae pecuniae sibi ab ordinc debitae. Rok 1411. Wtadystaw król polski uwiadomia zakon o wystaniu kommissarzy swoich do Prus w celu podniesienia sum, które mu zakon winien. Wladislans dei gracia Rex Polonie Littuanieque princeps snpremus et beres Russie et cet. Religioso ac Magnifico domino Heinrico de Plawen, Ordinis beate Marie Thentonicorum Irlimitani Magistro generali, suisque preceptoribus, thesaurarijs, dispensatoribus, et ceteris personis ad soluendam nobis peccuniam super festo sancti Johannis Babtiste proxime affutoro deputatis, ad quos pre sentes peruenerint, Amicis nobis syncere dilectis Salutem et synceri fauoris uotiua incrementa. Ad uniuersitatis uestre medium ualidos uiros Jacobum de Conyeczpolye Siradiensem, Mathiam de Lab!scliin Wladislauiensem, Palatinos Bresczensem et Juneniswladislauiensem Capitaneos ac honorabiles Donynum Custodem et Canonicum Sandomiriensem Prothouotarinm et Petrum Canonicum Pozuaniensem Aule nostra notarios fideles dilectos, exhibitores presencium de intencionibus nostris signanter leuacionem earumdem peccuniarum super festo sancti Johannis Babtiste ut premittitur per uos nobis dandarum plene et distinc tes informatos dirigimus Affectantes quatenus in referendis et agendis huius- modi ipsis ex parte nostri fidem dare uelitis hac uice per omnia creditiuam. 144 Datum iu Scheschupa sabbato in uigilia penthecostarum. Anuo domini Millesimo Quadringentesimo undecimo et cet. Dominus Rex per se ipse. Credenciam Regis Polonie ad subleuandam peecuniam post conflic- tum. Eygeu bandt. VII. Annus 1411. Litterae credentials regis Poloaiae datae Nicolao Sopynski nuntio ad Magistrum generalem. Rok 1141. List wierzytelny króla Polskiego, dany Mikotajowi Sopiiisfciemu, poslowi do mistrza wielkiego. Wladislaus dei gratia Rex Polonie Littuanieque Princeps Suppremus et He- res Russie etc. Venerabili Henrico de Plawen Ordinis Beate marie domus theut. de Prussia Magistro generali eic. amico sinceris nobis dilecto Salutem et complaceucie votiua incrementa Venerabilis amice sinceris nobis dilecte. Лece- det ad vos Nobilis Nicolaus Sopynsky Preclari Principis domini Allexandri ducis Lyttuanie etc. fratris nostri carissimi inleucionibus nostris vobis oretenos referendis plenius informatus et distincte . lui in dicendis ex parte no stri fidem adbibere velitis prohaeuice creditiuam Datum iu Vylna Ipso die Ste Trinitatis. Auno domini Millesimo Quadringentesimo vndeeimo. R. Czolkonis Notarii aule Regis et Cauei Sandomirieií. 145 vni. Annus 1411. Rex Poloniae scribit Magi s tro generali, Jobannem Survillum non esse proditorem, et rogat ut ill i Ii �? i tum sit bona sua in Prussia vendere. Rok 1411. Król polski upcwnia mistrza wielkicgo, ze Jan Surwil nie jest zdrajcq, i prosi, aby mu wolno byto dobra swoje w Prusach przedadz. Wladislaos dei gratia Rex Polonie Litwanieque Princeps Snpremus et heres Russie etc. Venerabili viro domino Henrico de Plawen Ordinis beate Marie domns Theutuuicorum de Prussia Magistro generali Salutem et votiua compla- ceutia incrementa Venerabilis amice noster dilecte Significauit nobis Hannus Surwil. Quomodo sinceritas vestra ipsum prodicionis crimine notaret asserentes quod ipse annis dudum retroactis et temporibus preteritis dum inter nos disensi ones et odia feliciter pacis sopita dulcedine deseruebant omnium gestorum vestrorum et contingentem seriem undecnuque ipsa potuit cognoscere nobis conswenisset deportari Super que deum et conscientiam nostram contestamur quod uusquam ab ipso secretorum vestrorum decreta recepimus nec ea nobis siguo uel aliquo interligibile indicio demonstrauit per que ad nostram noticiam deducere potuissent Ideo sinceritatem vestram et hortamur et petimus quatenus ipsum tamquam fidedignum et ab hujusmodi suspicionis scelere alienum . babeu- tem recommissum probum et in fidei integritate conservatum velilis reputare et habere, et vt s ib i bona sua que sub vestra possidet dicione libere liceat vendere licentiam concedere et donare exigunt enim patris ipsius merita quibus vobis et ordini vestro multipliciter complacuit ut per vos et ordinem vestrum magis pro sequi fauoribus debeat quam odiri. Datum in Tripoli feria tercia infra octauas 19 146 Assumptions beate Marie Virginis Auno domini Millesimo quadringentesimo vndecimo. Relacione Petri Vicemarschalcir — IX. Annus 1411. Epîstola Johannis Papae ad regem Poloniae, ne ordinem ratione solvendac pecuniae nimium gravet. Rok 1411. List Jana Papieza do króla polskiego, azcby zakonu z przyczyny dtugu zbyt nie ucikeat. Johannes et cet. Unserm allerliebsten sone in Christo Wladislao dem Ir- lauchten konige czu Polan heil und bobstliche gebenedeiunge Von dinstes we gen des bobstlicheu amptts , so haben wir begerunge ueterlicher liebe czw snlchen dingen die friede und eintracht angeboren und sonderlichen undlrlauch- ten furs ten und grosmechtigeu geistlichen personen die uns und der Roemischen kirchen mitt gauczer demut seint andechtig . Wir haben dirfaren wye ethwau aus wirkunge der boseheit... des fiudes des menschlichen geschlechts under deiner Irlauchtikeit und unsern lieben szonen . dem meister und bru der des deut schen hauses und hospitales sande Marie zw Jerosolimitan . aller swereste 1 aster eyngeflochten mit totlicher k rige sturme und us begerunge Inne nor liebe mit welcher wir euch beiderseit umeuangenha . . und umeuon begerende die nnusprechliche schaden sturme und engsilichkeytt die czu euch uon beiden teilen us sulcher zwietracht am liebe und anderer selen in susekeyt des friedens gewandelt werden und dorczu dirwakt und dirmauet mit boten und brieffen ettwe viel konige forsten und herrenn geistlich und uertlich beide uou deutschen uud uiel anderer lande sein wir czu rote wurde mit unsern boten und 147 briffen dieselbige deine Irlauchtikeytt czumachen und nollbringen eyne semliche eintracht und frede mit grossem Heise czu dirmaueu, Welche deine Dirlauch- tigkeyt eutzundt mit Hebe der andacht als eyuem Cristen fursten und liephaber des fredes angehoret, hat koniclich geruchet unserm Willen zu uolbortten und mit uorgesprochen meyster und bruedern tzu kommen mit eyntrechtigem gemüde czu fredsamer eyntracht worumb wir sein non ynerer nnsserm Ingewedeu dir- frowet in dem allerhoesten got wen wir io nns lostharen in schonheit des fredes und deiner Irlaucbtigkeytt fruchbare danksagunk betzalen Und dorumb wir das dirfaren haben das beslossen sey und geendet unnder andern bestetigeten nnd uorrihsten dyngen on dem selbigen frede und eyntracht durch ausgedruckter sache wille in den Capitteln und artikeln des norgeschrebenen fredes und eyn tracht die uorgeschriebenen meyster und brneder deiner Irlauchtigkeytt uorbun- den seyn an gewissen tagen bei usgedruckteu busszeu und och unnder bur- geschaft und dortzu prclaten und Edelingen deines Reiches in die summa hundirttauseut schock groschen preussischer moncze als in den briefen der selbigen uorbiudungk ist uollkomlicher usgedrnckt nnd die helfte der selbi gen summen deiner Irlauchtigkeytt als wir dirfaren haben noch uswysunge der norrichtunge die selbigen bruder dir alrete beczalet haben und die andere helfte dir noch beczalen sullen werden an kurtzeu tage als send Martinstag und pu- rificacionem Marie nechstkommende und als wir uon glonbwyrdiger lenthe undirwysunge dirfaren haben dass die selbigen Meyster brüder und haus durch stwrme willen der uorgeschriebenen kriege an allen eren landen besitczungen, habe und guttern also beschediget seint und gemynnertt das sunder eres ordens und hauses grose und unnorwinntliche schaden und entpfremdnnge nnd vorstö- runge erer lande habe und guttern in welchen sie als offenbar ist der Werlde sie obirflossiger gewest sein weder den heidenischen ungelouben der und des namens unsirs Erlosers des Gloubens merer und unuberwindliche kempe und eyn usstreitliche muer und dorumb und uiel anderer grosse schaden die sie in den uorgeschriebenen sachen unczellich emphangen haben uumechtig sein tzu der betzalunge der selbigen hellte als wir uon gewisser undirwysunge uorno- men haben wir mit uetterlicher liebe beweget begeren derselbigen bruder scha den nnd ungeuellickeytt inkegen czu kommen mit sulcheu bulfflichen wegen als wir mogen und uon der Gute deiner Irlauchtigkeytt welcher stad und wir och do wir in kleinerem ampt gewesst sein douor mit ganczer begerlickeyt unseres herczeus haben und noch in gottlicher liebe entphoen . . . . , wir gehabt haben und noch haben sunderliche czuuorsicht in gote wen wir mit 19* 148 mancherley dirforschunge wie och in den uorgeschriebenen dingen dirfaren haben und noch stetlich dirfaren, deine Irlauchtigkeytt du allem unsszerm wil len in allen dingen und wegen ist gewest gefollig, geruchen wir tzu beten mit ganczer begerlichkeytt czu dirmanen das umb ere willen des gütlichen namens und unssz und des bobstlichen stules wurdickeytt undsunderlichebeheglichkeytt und liebe wille konige fursten und herrén geistlich und werltlich alsszo uon deutschen und andern landen die das czu male groslich begeren als wir och tragen in begerlichkeytt unsszers herzens als och durch dirhohunge wille dei nes koniglichen namens und ere, wen uon gute und sanftmutickeytt der tron der konige tzunympt und wurt befestiget dir beheglich sey uon koniglicher mildic- keydth obirczusutzen in der maunngen und heyschnnge der uorgeschriebenen helfte des geldes die und anderen in den uorgesprocheueu zweeu tagen ist czu betzalen uon dem uorgeschriebenen meyster und bruder und das yn doran unschedlich seyn die briefe der uorbindunge und die busszen und burgeschaft die do bey gescheen seyn und noch durch mich noch andere weder den Meister ordem und ere burgen, adder erer keynes gutter und habe keinerley beschedunge an leib adder gute in keiner weyse tzu izuziehen, ab die betza- lunge nicht geschege in den uorgesprocheueu tagen alsszo lange bis uirunsszern sunderlichen boten czu dir selbigen deiner Irlauchtigkeytt obir die uorgeschrie benen und etzlichen andern sachen die und der Romischen kirche und dem uor Irlauchtigkeytt und iren landen stad anruren czu rote wirden czu senden die deiner Irlauchtigkeytt bei den uorgeschribeuen und andern din gen die wir haben in unsszerm hertzen uon unsszem willen uon geschickter me ninge deines koniglichen stades namens und ere mit uetterlicher liebe haben mit hittziger begerunge ernstlich wirt uorclereu. Gegeben tzu Rom et cet x Cal. Octobris poutificatus nostri anno secundo. 149 X. Annus 1411. Wladislaus rex Poloniae monet Comitem Albertum de Schwarzburg;, ut sibi ratione promissae pecuniae a Magistro generali quosdam consiliarios suos Cra- coviam in obstagium mittat. Rok 1411. Wtadystaw hról polski zqda od Hrabiego Alberta de Schwarzburg, aby mu z powodu obiecanej summy od W. Mistrza, przystat do Krakowa w zaktad kon- syliarzów swoich. Wladislaus dei gracia Rex Polonie Lythwauieque Princeps Supremus et beres Russie etc. Magnifico viro domino Alberto Comiti Swerczburgeñ . amico nobis sincere dilecto. Salutem sinceram caritatem et recordium promissorum amice noster carissime Quamvis vobis ignotum esse aliqualiter dubitemus Ne tamen aliquam ignoranciam pretendatis sinceritati vestre duximus intimandum Quomodo Religiosus Heinricus de Plawen Magister generalis domus Theutoni- corum de Prussia cura Compreceptoribus et Commendatoribus ordinis sui, Pecu- niam nobis satis fidedignis atqae firmis Inscriptionam ves trar n m et alio r n m Prin- cipum. Comitum et Baronum in litteris super huiusmodi pecuniis confectis ex- pressorum ad soluendum sponsionibus roboratam . in festo beati Martini proxime preterito certis nostris Nuncciis per Nos tam in tempore quam legittime moniti dare et soluere Noluerunt, et hucusque qua occasione Nescimus dare recusant penitus ac omnino, Nostis autem quautis celsitudini nostre ab ea promissis In- scriptionum vestrarum estis obligati et astricti prout vestrarum protestatio con- tinentia litterarum, quarum series a memoria vestra non recessit Ideo siucerita- tem vestram ex promisso monemus requirimus et hortamur quatenus iuxta promissa Inscriptionum vestrarum nobis facta ad ciuitatem nostram Cracouien duos Consiliarios vestros quemlibet cum quatuor Equis in Obstagium loco vestri dirigere et mittere debeatis A binde non egressuri quousque nobis propredicto neglecto solucionis termino et dampnis inde seqntis integraliter satisfiat: Alio- quiu in vos et quemlibet alium quem presens negocium tangere videbitur . ad 150 ampliores mouicionis modos et ad ea que in litteris Inscriptionum continentur. procedemus. Datum in Wislicia ipso die sancti Andree apostoli Anno domini Mllesimo quadringentesimo vndecimo. — . '-. Dominus Rex per se. XI. Annus 1411. Rex Poloniae conqueritur omnibus principibus de Ordine, qui, conditionibus pacis ruptis, bellum parat. Rok 1411. Król polski uskarza siç wszystkim monarchom na zakon, który ztamawszy warunki pokoju, do wojny siç gotuje. Uniuersis et singulis principibus Spiritualibus et Secularibus Comitibus Baro- nibus Nobilibus Militibus Clieutibus Communitatibus Ciuitatum ac earum Recto- ribus et Omnibus christiane Religionis cultoribus cujuscunque status condiciouis aut eminencie extiterint ad quos presentes perueuerint Wladislaus dei gratia Rex polonie littwanieque Princeps Suppremus et beres Russie etc. Salutem et perfectam in christi amore caritatem Reuerendissimi in christo patres et preclari principes ac famosi et Nobiles prudentesque viri in eo totam deuotionem no- stram exponimus In eo semper preces humiles Creatori nostro efundimus ut nos in pace optata et tranquillitatis dulcedine cum domesticis fidei ac christiane reli gionis cultoribus conseruare dignaretur Obquod sencientes quanta turbata pace in fide Ortodoxa occurrunt incomoda auctorem pacis in pace colere sachagentes postpositis omnium gwerraruiu disturbiis Coutenciounm discriminibus et pericu- losis licium dispendiis omnium displicenciarum et controuersiarum materias inter nos et dominos Cruciferos de prussia alias currentes et exortas cum summa de- liberatione et tanta maturitate per pacis perpetue federa ad plenam et perfectam 151 deo nobis propicio reduximus vnionem. Quam iuviolabiliter teuere decreuimus omuino et seruare Et hoc eisdem domiois Cruciferis de prassia omnia promisse nostra efficaciter implebimns et constauter preter pauca que propter breuitatem temporis impleta non fnerunt implebuntur tamen breuissime domino adiunaute, Que eciam propter non adinplecionem nои sunt facta neque in aliquo violata, Rx quo pro explecioue ipsorum tempus aliquod non fuerat limitatum Sed in hoc qui- libet racione fruens uostram potest considerare injuriam Qua datum est nobis pro re certa iutelligi Quomodo ipsi domini Cruciferi staute internos tam constanti et tarn sincera vnione quam iiullis subterfugiis nullisque euasionibus sperabamus violari Ad querelas tam graues et tam inopinatas contra nos proruperunt Nobis propriorum viciorum culpas inpiugentes Nam nt adnoticiam uostram deduciter dicunt et asserunt quod nos promissa nostra ipsis non obseruassemus Et quod in distrucciouem ipsorum cum paganis contra ipsos armaremur. Inquo non tantam nobis quantam Creatori nostra faciunt injuriam ex quo talibus turbitudinibus que in cor nostrum non possunt descendere famam nostri nominis more solito contra Justiciam denigrant et offuscant postquam enim perpetue pacis cum ipsis fîrmauimus vnionem mox et in continenti ipsis terras Ciuitates castra dominia ac possessiones tempore Gwerrarum sub eis acquisitis reddidimus et restituimus Similiter omnes principes Comites Barones Milites Nobiles et Clientes quos iu captiuitate nostra habuimus ab eadem captiuitate liberos dimisimus et solutos Et alia compleuimus que tune compleri potuerunt Ipsi vero vias nostras no leu tes cognoscere Voluntatemque ipsorum in aliam vertentes qualitatem Qnerelas ipso rum excogitatas aduersus nos emiserunt Et occasione minus iusta erga nos adin- uenta promissa ipsorum nobis facta violare non verentur Sic quod pecunias nobis debitas interminis depntatis non soluerunt vbi duplici plaga nos puniunt nobis magna facientis injuriam primo dicentes quod ipsis non semaremus pacta nostra Et aliud quod nobis athuc pecuniam nostram soluere protraxerunt Et ut intelli- gimus Gwerras iterum nobiscum intendant renouare Quae nos teste nobis altis- simo libenter quo adusque uiuimus vellemus devitare. Ideo petimus vestram sin- ceritatem Quatenus eisdem dominis Cruciferis in hiis que nobis taliter obiciunt fidem non velitis apponere Quynymo ipsos petimus ad hoc teneatis nt nobis pro missa ipsorum teueant et ob se ruent Datum Cracouie Sexta die Mensis Decem- bris. Anno domini M°. CCCC*. XI°. Ad relationem domini Nicolai Halicen. — Archiepiscopus Regni Polonic Vicecancellar. 152 XU. Annus 1412. Sigismundus rex Romanorum certiorem facit Henricum de Planen Magistrum generalem, se in conventione cum rege Poloniae in negotio regis cum ordine quaedam constituisse. Rok 1412. Zygmunt król rzymski, uwiadomia Henryka de Planen, wielkiego Mistrza, iz na jezdzie z królem polskim zrobit pewne postanowienie króla z zakonem. Dem Erwirdigen Heinrichen von Plawen Homeister Tewtsches Ordens vn- serm lieben Andechligen. Sigmund vоn gots gnaden Römischer Kunig czu allen czyteu merer des Richs vnd zu Vngern etc. Kunig. Erwirdiger lieber Andechtiger als du nechste vor dem Ersamen Bruder Michel Kucheumeister dines Ordens Obristen Marschalk wol vernomen hast, des wir hoffen wie das wir mit dem Kunig von Polau vff Vastuacht negst ver gangen zusamen komen solten etc. — Also verkunden wir dir das wir beide etwie lange zyte byeinander gewest sin, vnd das wir von gotes gnaden ein solich besliessung beteidingt, vnd gemachet haben, die wir getruen der hieli- gen Kirchen, dem Riehe, dem Orden und gemeinem nutze erlich, trostlich vnd nutzlich sy, Als dir das vnser trefliche Botschafte die wir mit sampt Johannes dinem Schriber, diesem gegeuwertigen dinem knaben vnverczogenlichen nach senden, genczlichen vnd eigentlichen vnderwysen soll vnd begeren darvmb von dir mit ganezem ernste vnd flisse das du herynne gewarnet syn vnd dyn gebie tiger zu stunde by dich rufen wollest, so dieselbe vnser bothschaft kume das man die on vereziehen verhoren, vnd sich darnach richten mög, waun wir disen knaben allein darumb vnd vmb nichts anders vorgesant haben, vnd das du och genczlich vnd ernstlich bestellen sollest, das keynerley zngrifle vff die vorge- nante kunig vnd das kunigreich zu Polau vnd Herczog Witold von den dinen beschehen, als wir dir des genczlich geloubeu vnd getruen wann wir demselben 153 konig dafür versprochen haben so hat er vns auch widervmb versprochen, das kein zugriff vf dich vnd dinen Orden, von Herzog Witold vnd den sinen getan werden soll vnd wollest das auch gen Liffland, vnd wo des not ist verkunden vnd versorgen on alles vercziehen Geben zu Lublow des nehsteu Dinstags nach Letare vnser Riehe, des vngrischen etc. in dem XXV. vnd des Römischen in dem Andern Jardn. — Ad mandatum domini Regis Johannes Kirchen. — Wh ХШ. Annus 1412. Formula juramenti Vladislai regis Poloniae Sigismundo regi Romanorum praestaturi. Rok 1412. Rota przysiçgi WJadystawa, króla polskiego, Zygmunlowi królowi rzymskiemu ztozyc siç majqcej. Nos Wladislaus dei gracia Rex Polonie, Nec non terrarum Cracouie, San- domirie, Zyradie, Lancziziae, Cyauie, Lithuanieque princeps snpremus, Pome- ranye, Russieque dominus et heres Recognoscimus et tenore presencium profi- temur Serenissiimo principi et domino domino Sigismundo eadem gracia Roma- norum Rege et semper augusto ac Hungarie Rege et cei. ffratri nostro carissimo ad fidem pu ram et perfeciam seruandam. Nos per uotum Jnramenti ligno crucis uiuifice per nos tacto Corporaliter prestiti, obligatum et astrictum quod quidem Juramentum seu fidei sacramentum sibi fecimos et prestimos per for mam uerborum infrascriptum. Ego Wladislaus Rex Polonie lithuanieque princeps supremus et heres Russie et cet. Juro quod ex nunc fidem seruabo domino Sigismundo Romanorum Regi semper augusto et Hungarie Regi fratri nostro carissimo et ipsum prosequar syu 20 154 eeris fauoribus et liberas suos legittimos ac heredes bonum status et ipsius ho nores ipsius procuraudo et commoda ac profecius eius ordinabo ubilibet Nec umquam ad obtiuenda bona Regna principals ac dominia que nunc habet et in futurum habitunts est uolo attendere uel ad perimendam aut perdeudam uitam eius seu mortem sibi procurandam quolibet aspirare aut cogitare. Sed ubicunque aliquid mali seu siuistri de ipso sciuero, audinero et sensero . ipsum fideliter premuniamus et sibi contra insidias omues Inimicorum suorum firmiter toto posse assistamus dolo et fraude quibuscunque procul mod's. Eumqne ac liberos suos legittimos et heredes numquam deseram ymmo pro honore et statu eius bona pro- fectus et Commoda ipsius tamquam propria procurabo, ordinabo et disponam quam diu uitam duxero in humauis. Sic me deus adinuet et sanela crux . sane- taque nostra maria, nosier Christus et omiies saneti. Ut ut niaior caritas, cer titude et securitas Inter predictos Serenissimos principes dominos Sigismundum Romanorum et Hungarie ac Wladislaum polonie Reges augeatur et Concrescat Nos Nicolaus dei gracia-Arch iepiscopus halicensis ad Ecclesiam Gnezneusem postulatus Albertus Pomezaniensis Episcopus, Regni Polonie supremus Caucel- larius et Sbigneus Marschalcus Regni Polonie promittimus et spondemus quod ipsum dominum Wladislaum Regem polonie et dominum nostrum generosum ad hoc tenebimus et nostris hortamentis inducemus quod Juramentum snum predicto domino Sigismundo Regi Romanorum et Hungarie cuin matura et bona delibera- cione factum et constitutum. In omnibus articulis et clausulis et condicionibus tenebit ad tempora sue nite oonstauter et seruabit Nec umquam predicto domino Wladislao Regi Polonie domino uostro generoso buius contrarium consulemus. Hoc eciam adiungentes quod lltteris illis in quibns post mortem alterins nostrum, treuge quinque aшюrит sunt disscripte Infra quos uideri debet de iusticia et Jure presencium, pro terris Russie et Moldiue secundum seriem lilterarum per prelatos et barones utriusque Regni Hungarie uidelicet et Polonie, Primo in Yglaw alio nomine In noua uilla et secundo in autiqna uilla coufectarum preiudi- care uolumus aut in aliquo derogare presentes. Preterea promittimus Nos Wla- dislaus Rex Polonie predictus quod presentes litteras Sigillo Maiestatis nostro faciemus sigillare dum nobis littere nostre Sigillo Maiestatis domiui Sigismundi Regis Romanorum et Hungarie fueriut sigillate . herum quibus sigillum nostrum quo utimur unacum Sigillis predictorum Venerabilium principum Nicolai Archie- piscopi halicensis et Alberti Episcopi Posnauiensis et Sbignei Marschalci est appensum testimonio lilterarum. Datum in Libliu feria quarta proxima post do minicam letare. Anno Millesimo quadringentesimo decimo secundo. — 155 Protestamur insnper no.s Vladislaus Rex poloniae praedîctus quod ille articu- lus qui sic incipit, hoc etiam adjungeotes quôd litteris illis et cet. Nomine no- si r о et nomine fidejnssorum tios tro rum videlicet Nicolai Archiepiscopi et cetero- rum est hic impositus et inscriptus, quem cum aliis articulis irrefragabiliter vo- lumus teuere et servare, dolo et fraude proculmotis. 20* Acta diplomática régnante Viadisiao Jagiellone, de anno 1413, Ä#BÜiI®i ¥11® Akta djplomatyczne za panowania Vladystawa Jagieffy z roku 1413. 4»

Images66
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Annus 1414. Rex Poloniae congueritur omnibus ordinibus et incolis Prussiae de depredatione et occisionc mercatorum suorum et aliis injuriis ab ordine sîbi il Latîs. Rok 1414. Król polski zali siç wszystkim stanom i miçszkancom Prus o ztupienie i zamordo- wanie kupców jeijo, jakotez o inne krzywdy od zakonu ponoszone. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et haeres Russie et cet. Uniuersis et singulis proceribns Nobilibus, Terrigenis et incolis terrarum Prussie, grate nobis dilectis. Nobiles, Strenui, grate nobis dilecti arbitramur nondum a uestra excidisse memoria querelarum nostrarum proposiciones pro Iniurijs dampnis et crudeli cede nostrornm mercatorum terris Prussie iubumauiter perpetrata. Quorum uobis de Magistro Cruciferorum et Ordine ipsius anno preterito factas, pro quibus nullam a uobis habuimus responsiuam. Qnaliterque pateutibus gwerris et prelijs terras nostras et nostrorum Coadiutorum inuasere ipsi nosset iuenarabilium offensarum contumeliis nos grauarunt. Ac de Lide Ma gistrum generalem Ordinis sui pro eo ut asserunt destituere curauerunt quod ininste et nulla persuasi racione huiusmodi dampna Iniurias, offensas et contu melias nobis intulisset et gwerras mouisset importunas prout hoc ipsum eorum Convensione propria comperitur. Et proinde sperabamus nobis pro huiusmodi dampnis, iniurijs, offensis et cet. gwerris expensis et cet. ab ipsis satisfaccio- nem plenam confudisse quam numquam consequi potuimus. Tandem principes, prelatos. Harones Consilij nostri cum ipsorum Consulatu In Grabie posuimus et pro eis, que ab ipsis recepimus iniurijs, dampnis et ceteris aliquam equalitatem sorteremur. Ipsi autem multis diebus in tractatibus consumptis. Quamquam ad minima sicud nostri status requirebat condicio tune nota desceudimus nullum finem ab ipsis accepimus et amplius autumantes Magistrum geueralem Ordinis modernum personali presencia ad aliquam posse equalitatem induxisse cum ipso in certo loco queri .... ubi nos iterum omni equalitate et qua nulla dari potuit 181 iuferior contra uoluntatem priucipum, prelatorum, baronum et procerum nostrorum subiecimus. Et si hec ab ipsis uobis relata patuerunt, ingnoramus et ibi absque consulatu suo principali nullum fratrem uel aliquam concordiam habeus in couceptu nos accessit. Absenciam nobis suorum Consiliariorum allegando postremo conuencionibus placitis et tractatibus buiusmodi conuolutis prestolamur ut aliquam nobis equalitatem obtulisset et ultra solitam in terris nostris Maioris Polonie moram duximus longiorem desiderantes iterum cum ipsis post festum sancti Jo hannis Babtiste proxime nunc preieritum duabus septimanis conuenire ut tunc saltim nobis equalitas aliqua ab ipsis quam omni desyderio suscipere uoluimus et uellemus occurrisset. Sed post tanta bumilitatis auspicia numquam ab ipsis aliqua uota potuimus recipere. Ymmo nuper Aduocatis noue Marchie quibusdam nobilibus et regni nostri ciuibus struges lignorum more solito trausfrettantes prioribus non obstantibus luiurijs recepit sine causa que ad octogentas marcas uel citra se extendebant. pro quorum restitucione prefato Magistro generali cum multa scripsimns frequencia nec eorum restitucionem habere metuimus. Quo- circa uniuersitatem u es tram paierais hortamur affectibus quatenus praedictos magistrum generalem et ordinem cruciferorum velitis inducere et monere ut nobis pro iniuriis, damnis, offensis, displicenciis, sumptibus et cet. ac nostris coadiu- toribus satisfacionem velint impartiri. — Datum in Lancicia die Sabbato in Crastino Petri et Pawli apostolorum beatorum. Anno domini Millesimo quadrin- gentesimo quarto decimo. — Ad relacionem Venerabilis domini Donyn sedis Apostolice protbono- tarii et poloniae Vice Cancellarii. — 182 IV. Annus 1414. Rex Poloniae mittit salvum conductum Magno Commendatori, supremo Marschalco et nonnullis aliis commendatoribus ordinis. Rok 1414. Król polski posyta glejt Wielkiemu Kompturowi, wielkiemu Marszatkowi i kilku innym kompturom zakonu. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Lithuanieque princeps supremus et hae- res Russie et cet. Significamus tenore presencium quibus expedit uniuersis. Quomodo ad iustanciam Religiosorum fratrum Ordinis Cruciferorum de Prussia Maguo Commendatori, snppremo Marschalco ipsorum Ordinis de belbing, Christhurg. Balga. Brandhurg et de Ostrorod Commendatoribus cum quinqua- ginta uel sexaginta equis Salunm conductum nostram presenciam accedendi et ab eadem recedendi saluis rebus et persouis concessimus et concedimus, tenore presencium mediante. Ita tamen quod per Ciuitatem et Castrum de Nydburg nou transeant uobis igitur uniuersis et singulis armorum gentibus hospitibus Exerci- tunm uostrorum Capitaneis, Terrigeuis, Nobibbus et quibusuis subditis nostris preseutibus requirentes seriose percipientes mandamus, quatenus predictos Mag num Commendatorem suppremum Marschalcum helbyngensem, Christhurgensem, Baldeusem, Brandhurgensem et de Ostrorode Commeudatores ad nos et Exerci- tus uostros cum quinquagiuta uel sexaginta equis ire et a nobis ad propria redire libere, secure, et sine quouisuis impedimento permittatis et permittere faciatis. Harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio litterarum Datum in loco stacionis nostre Campestri prope Nydhurg die penultima meusis Julij. Anno domiui Millesime quadringentesimo quarto decimo. Ad relacionem Venerabilis dom. Donyn sedis Apostolice Prothouotarij Regni Polonie uice caucellarij. 183 V. Annus 1414. Rex Poloniac queritur de injuriis pcrpessis ab Ordine, durantîhus induciis. Rok 1414. Król polaki uskarza siç na krzywdy od zakonu w czasie zawieszcnia broni doznane. Uuiuersis et singulis principióos spiritualibus et secularibus ad quos presentes perneuernnt Wladislaus dei gracia Rex polonie littwanieque princeps supremus et heres Rusie et cet. salutem et perfectam in Christi amore caritatem, nobili- busque spectabilibus et famosis Baronibns proceribus militibus clientibus, Capi- taneis, burg Grabiis, Tenutariis Castrorum Ciuilatum et fortaliciorum guberua- toribus Senatoribus consulibus, aduocatis magistris Ciuium Communitatibus et Rectoribus eorumdem Ceteris omnibus Christiane Religionis Cultoribus presen- tibus requirendis amice et beniuole grate nobis dilectis sinceris fauoris affectum et grate Complacencie firmitatem Reuerendissimi in Christo patres fautores praeclari et magnifici principes fratres nobilesque spectabiles ac famosi amici nobis sincere dilecti uniuersitatis oestre sepe memorie commendasse meminimus, Quod dum importabilibus dampuis, Iniurijs, depopulacionibus. offensis, contu- melijs et oueribus que amplias nulla sufferre potuimos racione contra Cruciferos de Prussia a quibus numquam equalitatis Compendia habere potuimus quam quam Coram ipsins uestre uniuersitatis magnificencia ipsos pro eis Continua pulsaueri- mus frequencia Conuicti arma leuassemus et bello Commisse cum ipsis heu dolor egresso, ab altoque recepta uictoria omues terras, dominia, Castra, Ciuitates et oppida ipsorum in brachio uirtutis dei recepimus et uostre subiecimus dicioni, moti tamen ad eos hijs uisceribus ne fides Christi aliqualiter uideretur nostris mocionibus decrescere, terras, castra et bona cum inumera multitudine capti- uorum quos in publico ad uestre Captiuitatis mancipia receperamus qui pro sue 184 redempcionis Captiuitate infinite pecunie pollicebantur nobis dare qnantitatem restituimus ex integro pacis nobis Commoda putantes sie mercare que semper cum fidei domestice quesiuimus et querimus incessanter. Tunc cum ipsis pacis fedus perpetue uix multis laboribus et Conatibus Contraximus omne tempore duraturum et iam nullius hostilitatis incessus ab ipsis nobis formidabamus immi- nere, Nichilque buiusmodi aliud inconeeptu nisi pro incremento fidei orthodoxe ipsorum et aliorum Christianorum conquisitis subsidijs arma Infidelium et luimi- corum crucis Christi quibus undique domiuia nostra sunt obsita in uirtute dei exercituum conculcare. Sicque militando reliquo uite nostre in domino uoluimus feliciter et prospere terminare. Sed audite quesumus audite qualiter uiam pro positi nostri precluserunt qui tam salubris operis exercicia in nobis labe cormpti nam die (?) despexerunt. Nam continuo post contracta pacis federa que ipsi nec seruare inceperat durioribus persecucionibus, obprobrijs et Contumelijs quam ante nos et Regnum nostrum lacessere temptauerunt. Tune terras nostras et bona Regni nostri et nostrorum Confederatorum publicis incendijs, uastacioni- bus, spolijs, depopulacionibus et angustiis iuenarrabilibus sub extensis bannerijs affecerunt. Tunc mercatores nostros qui in spem pacis hniusmodi quam semper credebant duraturam ad terras ipsoram cum mercaneijs et rebus uenalibus nego ciantes uel quacumque alia caussa tociens quociens trausiuerunt inhumana cru- delitate simul et Coniuges ipsorum que ipsos sunt Comitate et infantes adhuc ad ipsarum pendentes ubera perimerúnt sed et alias feminas nobiles delicati sexus et matronas peregre proficiscentes ad sacras edes et sanctorum limina qui in ipsorum terris dicuntur miracula corruscare, quod pudet referre et dolor est reminisci ab usu fedatos uenereo alias in undis submerserunt, alias truucauerunt ceruieibus et alijs uarijs tormentis deficere coegerunt. Ostupendum potentum et crudele exicium quod omnem modum excedunt ad seruciem (?) et nulla equata tyraunidi poterunt respondere legite Conografos et gesta que uetustas trans se cuta commemorat usque ad huius aetatis tempora non inuenietis quis unquam tanta ab honoracione in Christi fidelibus deseuisset Et licet hijs et alijs Iniurijs cottidie fatigaremur ab eisdem tamen cedes et sangwinis Christiani proflunia nimium abhorreutes uoluimus ea benignitatis nostre paciencia moderare. Et sepe per litteras nostras et nunecios ipsos hortabamur ut pacis Confecte et tanta soliditate fírmate recolentes desisterent nos prosequi et equalitatem pro illibatis nobis Iniuriis et cet. largirentur. Sed nusquam ab eis habere potuimus respon- siuam . uerum semper nobis insultantis que peyora potuerunt nobis et regno Principibus et Coadiutoribus nostris tunc et post conuenciones et terminos placi -— 185 torum que cam ipsis post fesium pasche seruanimus irrogarunt el quamuis per- inde magisirum generalem ordinis de se deposasse fateantur, Tamen nobis et uostris snbditis et Coadiutoribns pro eis que nobis intulerunt nullam equalitatem aut satisfaccionem aduertunt exhibere. Concurrit igitur ad nos nostra Baronia, milicia et tota Regni Communitas bortantes et monentes nos ut exuta pusillaritate et inercia ad propulsandum tot mala, tot causas, tot ruinas, tot exicia uirilem animum recipere et ad armaConsurgeredignaremur. Quorum tumultumnon ualen- tes sustinere et iam nobis et Regno nostro extrema contemplandum imminere, dispendia Incepimus contra ipsos nos armare. Quod ut serenissinius princeps dominus Sigismundus Romanorum et Ungarie Rex frater noster charissimus in- tellexit cum magna Instancia nos petiuit ut arma deponere et sue decisioni arbi trio, discussioni que inter nos et dictos Cruciferos gerebantur euellere Commit- tere. Cuius peticionibus desiderande pacis gaudere dulcedine illico consensimus et pro omnibus displicencias, rancoribus et oSensis, dampnis uastacionibus, de- populaciouibus et cet. de alto et basso in ipsum Compromissimus et duornm annorum arbitrandi et decidendi tempus sibi Concessimus per formam debiti et promissi. Sed tunc sacri Romani ïmperij et rei publice occnpatus negocijs et non ualens Cognicioni cause huiusmodi intendere Venerabilem Maglstrum Bene- dictum de Macra utriusque iuris licenciatum nobis Iudicem et subarbitrum depu- tauit qui onus sic impositum suscipiens accessit partes nostras ut rem subiceret oculis et melius super eis possit arbitran. Incepit metas grenicies, terras, do- minia Regni nostri et Ordinis Cruciferorum dampna, Iniurias et cet. pro quibus a predicto domino Sigismundo arbitro principan* arbitrandi, iudicandi et faciendi que et ipso potuisset facere recepit potestatem examinare testes et probaciones opportunas recipere et alias iuris processum debitum obseruare. Cuius manda tes processibus ét execucionibus quamuis sepe grauaremur ne ab arbitrio et a uia pacis uideamur declinare humiliter paruimus. Quibus ipsi Cruciferi alias pertinaciter obedire Contempserunt, ymmo sepe minas sibi ingessernnt prout hoc ipsum idem Benedictus publice Coram uobis suis litteris patentibus estCon- fessus. Quod autem et quantis uicibus nos regnum nostrum et Coadiutores no- stros pendente Compromisso et causa huiusmodi turbauerunt longo Contextu liüerarum non possent explican pro quorum quilibet seorsum non indigne contra ipsos manum nostram leuassemus. Tamen excelsiori desiderio pacem prose- queutes et sperantes per uiam amicabilem Concordie facilius pro rigore Juris, quo sopita negocia rancores coniendencium raro a corde euellere consueuerunt nostrum et ipsorum Consulatum ad certum locum Comportauimus cum magnis 24 186 sumptibus studijs et expeñsis ut per ipsos premissa sopirentur et ibi ad infima descendentes minimis uoluiinus contentan quamuis multo plura et maîora nobis ex sentencia arbitrali si ipsum promulgatum Contigisset prout ex preductis uos- tris percipere potuimus prouenissent. Ipsi autem spreti uostre oblacionis mau- suetudine nulla fine nobiscum habito inpertiuaci superbia de loco Conuencionis recesserunt. Sed tunc autumantes propriis colloquiis magist'rom generaleui ipsorum ad pacis equalitatem potuisse imitare persoualiter cum ipso Conuenimus et ibi nos ad omnem miuns sibi obtulimus. Sed nec per hoc proficere potuimus quominus ipse magister tante humilitatis denocionem in nobis perimpendens de intencione nostra iuformatus et expertus habende nos inderisum nulla nobiscum recepta Couclusioue propere ad propria se recepit. Sicque frustra labores et studia protnlimus cum per eam nullam equalitatem uel iusticiam potuimus repor tare. Et Ecce prefatus dominus Sigismundus a sua procul agens patria causam nostram et cet. sub arbitris uidelicet Archiepiscopo Stragoniensi et Nycolao de Gara palatino Regni Uugarie premissis prepeditis negocijs delegauit in qua ipsi aliquibus prosecutis et continuati actibus tandem relinquerunt indecisam et ter minus compromissi sub certo tempore limitatis exspirauit Cuius cause decisioni sub magnis dispendijs et turbacionibus que ab ipsis Cruciferis sumus passi Byennio expectauimus Et quid amplius restat nobis faciendum quanta difficnltate perplectimur ipsi nostis cum Justicia nobis defecit et nostre nos moniciones, hortamenta et requisiciones tociens ipsis iucultata ron supportant. Cum semper ipsi Cruciferi non cessant nos turbare et ad bella prouocare. Nuper enim iam placitis ConuenCionibus et tractatibus predictis deductis nouiter nobilibus et Ci- uibus Regni nostri struges lignorum infra fluitantes sub spe pacis receperunt et suis usibus applicarunt, pro quibus ef alijs premissis mouiti per nostram maiesta- tem nullam nobis facere uoluerunt respousiuam neque uoluerunt, ymmo bella no bis Comminantur et de diuersis Regionibus contra nos conduxerunt et Conducunt gentes plurimas armatorum quorum insultus cottidie de die in diem expectamus. Ex quo igitur nullis persuasiouibus ad equalitatem quam parati essemus, reci- pere poterunt inclinare. Si aliis modis pacem et equalitatem invitos et his nos cogentibus querere oporteat, petimus non imputet vestra sinceritas gloriosa. Sed potius justitiae nostre quam fovemus praestante altissimo sinceriter subve- niant honoribus vobis subiectis et aliis fidei catholice cultoribus prohibeudo ut eorum ad subsidia transferre non praesumant et si nos quis coram vestra Sinceritate insanis detractionibus accusare voluerit, fidem et subtrahere velitis creditivam nam semper propria crimina in nostram retorquent Majestatem, que 187 — ex premissis Concipite et pro vanis ac falsis reputatis et tamquam veri zelatores justicie- et amatores aequitatis. Datum ih -Lancicia XIII. mensis Juliy, Anuo Domini Milesimo quadriugentesimo decimo quarto. 4* VL Annus 1414. Johannes Comes Palatinus Rheni et Bavariae dux dissuadet regi Poloniae invasionem Prussiae et rogat eam, ut causam su a m contra ordinem concilio Con- stanciensi ad disjudicandum mittat. Rok 1414. Jan wojewoda renski, ksîa^zç bawarski odradza królowi polskiemu пápase' na Prusy i prosi go, aby sprawç swojç przeciw zakonowi do rozs^dzenia na sobor konstancyeiiski postat. Serenissimo ac Gloriosissimo Principi et domino domino Wladislao Regi Polonie Litwanieque Principi supremo et heredi Russie etc. domino uóstro singulari. Gloriosissime princeps et domine graciose, Post obsequiosam voluntatem sincere dilectiouis vinculum prelibatum . venit hiis diebus ad presenciam nostram venerabilis et Religiosus dominus Couradus de Eglofstein Magister ordinis beate Marie Theutoiücorum per Alamanie et Italie partes amicus nosier singularis, et nobis significare curauit a certo se recepisse quod vestra majestas dicti ordinis terras atque loca in Pruscia hostiliter insultare conetur vltra et contra vires concordie dudum inter eandem vestram majestatem et dictum ordiuem precoucepte pariter et fírmate, cui vt asseruit ordo prelibatus bactenus quantum in ipso erat realiter satisfecit et amplius coram nobis obtulit ordinem antedictum Quod si in aliquo vestra sereuitas contra cum causam habere pretenderet, eitlem paradis esset de justicia responsurus, Requisiuit que nos quatenus in et super premis 24" 188 sis sîbi ac dicto ordini consídere et justiciam pro eo vestre celsitudini о (ferre diguareuiur, Cum autem dictus ordo ad laudem et gloriam nostri redemptoris ac in protectiouem et tuicionem fidei orthodoxe magnifice sit erectus, et multis per- sonis nobilibus et virtuosis iusignitus qui etiam principaliter sub defensione Sacri Romani Imperii et excellentissimi principis et domiui domiui Sigismnndi Roma- norom Regis semper Augusti domiui nostri graciosi cousistere dignoscitur, et nedum ad eundem dominum nostrum Romauorum Regem verum eciam ad quem- piam credimus christicolam pertinere dictum ordinem posseteuns in suis juribus confouere, Quare attente vestram rogamus celsitudinem, quatenus dei omuipo- teutis sacri imperii atque nostri contemplacioue, hujusmodi vestras iusultaudi conatus restringere uec dictum ordinem in aliquo molestare velitis Et si celsitu dini vestre videbitur contra ipsum ordinem sibi actionem competere quoquomodo, poterit suos sufficieutes procuratores atque nunccios destinare ad Ciuitatem Constancies, in Magutin. prouincia constitutum, que quidem nedum pro generali concilio iuibi celebrandum, quinymmo per prefatum dominum nostrum Regem Romauorum pro communi suo parlamento est deputata In quo vnacum sacri Ro mani Imperii Electoribus ceterisque principibus circa reformacionem ipsius pro- uida diligentia vigilabit et nos dante domino operam dabimus nobis possibilem, vt prefatus dominus uoster Rex Romauorum atque principes illic confluentes huiusmodi vestris unnciis exhibeant audieuciam graciosam Speramus enim quod si taliter destinabitis ad locum autedictum in festo omnium Sanctorum proxime venturo controuersia huiusmodi inter vos et dictum ordinem possit absque litis anfractu in amicicie vinculo laudabiliter termiuari, et ad optatam fluem perduci Super hiis autem per preseutem nuncium vestre majestatis responsum petimus graciosum Quam Rex Regum diues in omnes felicibus semper auspiciis diguetur incolumeu conseruare. Datum Conflueutia Anno domini M°. CCCCXIIII. decima quinta die mensis Augusti. Johannes dei gracia Comes palatinus Reni et Baúarie dux etc. *r-- 189 VIL Amlas 1414. Vladislaus et Witowdus declarant, se paratos esse ad ineundas inducias cum magistro generali Michaele Kuchmeister. Rok 1414. Wtadystaw i Witotd oswiadczaja,, zc zawrza, zawieszenie broni z wielkim Mistrzem Michatem Kuchmeister. Nos Wladislaus Rex Polonie Lithuanieque princeps suppremus et beres Russye et cetera et Alexander alias Vythowdus eadem gracia Magnus Dux Lythuanie. Significamus tenore presencium quibus expedit uniuersis, Quomodo ob reuerenciam onmipotentis Dei et ad honorem sanctissimi iu Christo patris ac domini domini Johannis Pape vigesimi tercii domini nostri graciosissimi nee non ad beneplacitum Serenissimi Principis domini Sigismundi Romanorum Regis semper Augusti et Hnugarie, Dalmacie, Croacie et cet Regis fratris nostri carissimi. Ex parte sanctissimi in Christo patris domini nostri pape predicti per uenerabilem in Christo patrem dominum Gwillerum Episcopum Lausanensem officium Camerariatus gerentem et Nunccium ipsius domini nostri pape. Ex parte autem Serenissimi principis domini Regis Romanorum predicti per litteras, sollicite requisiti cogitantes ea que pacis sunt et non afflicionis. Et hoc spe- cialiter ponderantes quod non potest bene coli nisi in pace Autorpacis, Intercep ts omnium gwerrarum turbiuibus inter nos, coadiutores subditos et terras no stras et uostrorum ab una et Religiosum Michaelem Cuchmeyster Ordinis beate Marie domus Theutonicorum de Prussia Magistrum generalem et Ordinem ipsius Coadiutores, subditos et terras eornui parte ex altera currentibus, Treugaspacis sine omni dolo et fraude sub fide ac bouore ac Chi'istiauice et iuniolabiliter obseruandas a die date presencium usque ad festum Ñatiuitatis beate Marie virgiuis proxime futurum et a dicto festo dicte Marie uirginis usque ad aliud festum Natiuitatis eiusdem beate uirginis proxime sequuturum inclusiue Anno reuoluto. Statuimus, firmauimus, Ordinauimus et firmamus, ordiuamus et robo ramos tenore presencium mediante Quibusquidem Treugispacis durantibus et 190 stantibus seu pendentibus ut promittitur Ode Christianica obseruandis federa uniouis perpetue inter nos ex и traque parte per amicabilem composicionem amputatis quibuslibet strepitibus iurgiorum per prefatos uidelicet Sauctissimum in Christo Patrem dominum nostrum papam et ExcellentissimumPrincipem domi num Sigismundum Regem Romaoorum aut alterum ipsorum uel sacrum Concilium aut eciam per quoscumque alios Principes Spirituales uel seculares in quem uel in quos partes conueuient ad Concilium in Constancia de Meuse Nouembre in proximo celebraudum, venturi ibidem in Concilio aut preter Concilium queri debent et tractari. Et ut predicte Treugepacis firmius et stabilius valeant tenere. Nos dei gracia Johannes senior et Semouitns Duces Mazouie Nicolaus sanete Gnezneusis Ecclesie Archiepiscopus, Andres Lascary clericus poznauiensis, Sandcziwogius de Ostrorog Poznauiensis, Johannes de Tarnow Cracouiensis Nicolaus de Michalow Sandomiriensis, Mathias de Wanszosche Tcalisiensis Pallatini, Johannes de Tholiscow Castellanus kalisieu. et Petrus Schaffranecz subcammerarius Cracouiensis, Principes, Prelati et Barones, Consiliarij predic- torum dominorum Regis et ducis promittimus bona fide sine dolo et fraude quod ipsas treugas piefati Domini, Rex ac Dux ac ipsorum Coadiutores in omnibus ipsarum articulis, clausulis et condicionibus firmiter inuiolabiliter et fideliter obseruabunt. Harum quibus sigilla predictorum domiuorum nostrorum et uostra presentibus sunt appensa testimonio litterarum. Datum in loco stacionis nostre Campestris ante Castrum Strosberg in terris Prussye dei Septima Mensis Ocio- bris, Anno domiui millesimo quadriugentesimo quarto decimo. . 191 VOL . Annus 1414. Articnli concludendae pacis inter regem Poloniae et magîstrum jjeneralem Mi- chaelem Kucbmeister. Rok 1414. Artykuty zawrzec siç majacego pokoju pomiçdzy królem polskim a Michatem Kuchmeister, mistrzem wielkim. Dis sint die Artikel in den fredstagen durch den erwirdigen in christo vatir Bischoff zu Lau san gesatzt vnd bestetiget zwischen den Allirdurchluchtigsten Fursten Herren Wladislaw konig czu Polau vnd Alexander anders Vitoud Grosefursten czu Littaw vnd ire Metehelfer vnd vndirsasen an eyme teile vnd dem Herren Michil Kochmeister Homeister der Crucziger seynem orden vnd meiehelfern am andern teile czu haldene. Czum ersten vnd czu allervordirste das alle Metehelfer des Herren kouigs vnd Herczog Witouds die vmb kurcze wille nicht vsgedruckt sint in dem Brieffe der frede tage, nu vsgedruckt vnd namelich sullen ingeslossen werden, den fredetageu in dem brieffe des vorgenannten Herrn Bischoffs vnd Legaten. wel- chir nameu hir beschreben steen. Czuiu ersten der Marggroue von Mysen, Johannes vnd Semouitus vnd ire Sone in der Maze Boguslaus von der Stolpe Johannes von Ratibor Bulko zu Tesschen, Bernhard czu Oppil Conrad czur Olsen, Herczogin, Auch die Fursteu vam Zagen vnd des von Briege Son, deser Artikel steet sunder das her vorclaret werde von dem Marggrafen von Meysen. — Item Heinrich von Plauwen der abegesaczte Meister das dervs dem gefeng- uisse werde gelassen vnd im wedirgegeben werde was im genommen ist. vnd czu seynen lebetagen benumt durch den ganczeu orden, Hiruff saget mau ueyn vorclarende die sache. Item der Erzbischof vnd die Bischofe von Leslau vnd von Ploczke das den ire guter wedir gegeben werden, went sie noch mit rechtis Streitis noch mit auderm rechte durch die Crucziger mogen besaczt werden, Desser Artikel 192 wird vfgeczogen bis czu dem vssproche des Coucilii adir czu andir fruntlicher vorrichtunge der Hauptsache. — Item das den die von dem Reiche zu dem Concilio czien sullen vorbeseen werde von eyme sichirn geleite, das sie nicht von den Brudern des ordens oder iren Metehelfern vnd frunden werden gehindert, desser Artikel sal gescheen ab ymand kompt der den geleitsbrieff wirdt heischen. Item sal gescheen eine wedergebunge allen andern allir vmbeweglicher be- sitzunge bey der inhaldunge des vssprochs des Herren Romischen kouigs, des ser Artikel sal gescheen vnschedlich den rechten der gewonheit des laudes Also doch das auch dem feile des ordens geschee eyue someliche Wedirge- bnuge irer guter. Dis sint die Artikel des ordens Czum ersten vnd czu allervorderst, das alle Metehelfer des Herren Homeister vnd seines Ordens von prusen vnd des Meisters von dutschen landen der Meister von leifland Herr Conrad Honan, als eyn vorweser des Bisschthums zu Camyn mit samt allen desselben Bischthums, beyde des Bischoffs vnd des Capitels gu tern und alle ire metehelfer sullen ingeslossen werden in die fredetage in dem Briefe des Herrn Bischofs von Lasan Legaten obgenannt. Item das das haus Jessenicz dem orden wedirgegeben werden Ab sie das wedirsprechen, so sal man von en heischen, das keyn nuwe Baw, vf demselben Huse gebauwet werde, von dem leibe des Herren konigs, Auch das keyn schade den luthen vnd den landen von prussen getan werde von demselben Huse. — Item das offenbare Strasen vnd Wege frei sicher sullen seyn, also das kauff- luthe vnd igliche ander luthe beider teile czien vnd wedirezien mogen sicher in iren gescheiien vnd iren kauffmanschatz vben nach alder gewonheit vnd das von dem Herren Konige vnd dem Homeister mit offenen Brieffen vnd angehangenden Iugesigeln werden bestetiget. Item ab der Herre konig welde balden in seynen landen vffhelder der luthe, die do czogen in irem gescheftnisse das dieselben vffhelder alleyne ire luthe vnd vndirsassen und nicht die luthe des ordens und das sie ire luthe vff- balden sullen bynnen den Greniczen des Herrn konigs vnd nicht in den landen des ordens. Item das die Houptluthe vnd alle andere Amptlnthe des Herrn konigs nicht hegen sullen in irer beschirmunge sulche Luthe die den luthen von Prussen scha den thun, vnd ab etzliche vs dem laude zu Polen adir audirswoe den luthen von 193 prasen schaden theten, das solche beschediger wenn das geheischen wird von den Houptlnthen oder Amtlathen des Herrn konigs gepeinigt werden vnd ge richtet, vnd in derselben weise sal gescheen gerechtikeit vnd gerichte des Herrn konigs lu then im lande zu prusen wenn das geheischen wird von den luthen des Herrn konigs, vnd das die Bruder des Ordens von prusen die do vorpflochtig siut vnd entreyten von dem Herren konige Herczoge Widoude oder iren metehelfern nyndert sullen gehegt werden, Sunder das sie solche vorlaufene Bruder ab sie die bei en haben oder haben werden irem orden weder antworten sullen. — Item das gemeyne gefangeue luthe als gebauwer Weybisuamen vnd Kinder von beiden theilen frei gelassen werden, also ab die gefangen bleiben wollen in den landen. dorynne sie itzunt siut das mogen sie thun, Wolden sie auch wedir heym czien das sol mau en gnnuen vnd der Homeister sal seinen fleiss thun czu der gefangenen loczunge in Leiffland. Item sol man bynnen kurz einen tag vorramen zu balden vmb die andern ge fangen als vmb Edelinge Ritter vnd knechte vnd andere merkliche personen von beiden teilen gefangen das die gelost werden, ader czu eyner Zeit vff die Hand gelassen. Item das den bothen von prusen, die czu dem Concilio czien sullen eyn sicher geleite gegeben werden vi das sie nicht von des Konigs luthen adir iren Mete helfern werden gehindert. Item das die Inwoner des Landes zu Prusen die do schuldiger haben in den landen des Herrn Konigs vnd Herczog Witouds, ire schulde von en heischen vnd fordern mogen mit rechte vnd gerichte, vnd sie vfhalden mit gerichte an allen Steten wo sie sie begreifen. — 25 Acta diplomática régnante Viadisiao de anno 1415-16. ftesdsäelJUL - Akta (Ij ploiuaíj czne za pa по na nia WIadyslawa od roku 1415-16. 4»

Images15
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter VI.
Date: 99999999
Abstract VI. Coronatio retinae Poloniae'. Koronacya Królowej polskiej. Kem bey der Cronunge der Konigynne von Polen sint gewest dese nachge- schreben Herren von den grossen Polen Czum Irsten Her Matthis van Suschky, Woiwoda von Calis, Her Jacob Coneczpolsky Woiwode von Czyris, Her San- siwoy Ostrorosky Woiwode von Posenaw Herr Hannus Koschilsky Woiwode von Gnywekaw, Her Scheffrenecz Potkomorsky vnd Hauptmann zu Lunczicz vnd sost nymaut von den grossen Polen von allen den namhaftigeu vnd dieselbi- gen sind von 1rs selbis wegen dar geczogen vnd nicht von der gemeyne vnd do siezum Konige qwomen des woren die Crakanyschen vnd dy Czndemerischeu Herren vnd auch die von Leczsch des meysie leyl aldo vnd die vornemesten ynd quomen zu rede mit denen die vs grossen polen woren kошeu wy das dy vs grossen Polen czumutende woren den Crokascheu Herren das sy die Croue weder entwerten ken Gnysin als sy in gelobet hettin vnd von rechte do seya solde do sprachen die Ooklschen Herren Crakau were alzo alzo wol des ko niges als Guisen vnd der Konig were des eyn Herre darumb mochte er die Crone haldin wo her welde also das -sie sich hertlich entczweiteu mit wortin, darnach als sye vor den konig qwomen des nam der Konig in sein Slofgemach dese noch geschreben vnser Woiwode vs grossen Polen vnd vormanete sy da ran das sy daran gedechten das her sy zu herren gemacht hette vnd sustan an der gutte dy her in getan hette, des bath her sye das sye gutwillig sulden seyn bei der Cronunge vnd volwortin das vnd hielten sie denue vort vor eyne koni- gynne vnd tetin bei ir als sie vormals den andern konygynue getan betten, do sprachen sie das sie das mit nichte thurstin thun vor der gemeyne do bat sye der koning das sye es von ir selbst wegin soldin thnn vnd nicht von der ge meyne das welde her vmb sie vorscholden, do sprachen sye lieber Herre Konig Is ist nicht vns czu thun do wart der konig beweget czu g rosi m czorne vnd sprach do ir leczi bey vns wort czu korcziu do bat ich euch das ir mich mit meinem Weyhe lyt c/,yn vf mein veterlich erbe vnd gebit denne vnser tochter wenne ir meldet vnd machet euch eyuen koning vnd do bitte ich euch noch drum, 49 386 do sprochen sy wir konnen euch dor vsz keyne antwort andyrs nicht gebin demie das yr vnser gnediger Herre seyt als ir also lange gewest seyt, wenne wyr bereith seyn bey euch zu lassin lip vnd gut in allen mogelichen sachen sun der dese wyrdigkcit hat euwer genode an Noth nv angegriffen dorvmb tluirre wyr bei desin dingen nicht thun wenne ihr wol wisset das vor vyer Joren czn Jedeldaw gescheen ist, das wir euwer Tochter mustin holdigen vnd sweren sye czu haldin vor eyne konyginne vnd musten auch huldigen vnd Sweren Wy- tolde in czuhalden vor eynen rechten vorweser der Jungin konigynne ap Ir storwet darvmb lieber Herre Konig deuchie vns das gar vnmogelich seyn das wyr czw Konygynne soldin haben wenne es im Lande zu Polen ny gewest ist, vnd ir auch selbin wol dyrkennet, das do grosse zweitracht im lande do von entsteen mag, darumb bitte wir euch das ir die Cronynge vorczyet, bis das die andern Herrn auch do zu komen von bussin dy vf disse czeit mogen her komen als sy euch haben geschreben, do sprach der Konig ich wills vnvorczogen ha ben vnd die Cronunge sall nu gescheen das sy euch ader weme es welle lip ader leyt vnd dich Sanzewoy verdenke ich mee denue eynen andern do spra chen sy weder Ir seyt vnser herre vnd konig ir moget thun was ihr wellet auch habet ir die Cronen alle vnnffe in Euwern Trozel alhy ir moget ir vff lassen setzen eyne ader czwu adder alle vnnffe das s.eyt ir mechtig euch czu eynem Weywe adder nicht czum Reyche do sprach der König das wolle wir auch thun als wir vorgesprochen han is sey liep ader leyt weme is welle also schiden sy vom Konige vnd die Konygynne wart dar noch gecronet. —

Images2
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
Charter III.
Date: 99999999
Abstract III. Annus 1323. Johannes XXII. Papa jnbet Magietro ordinî pacem inter ducem Gediminnm et civitates Estoniae, Livoniae et Curlandiae conclusam tueri. Rok 1323. Jan XXII. Papiez rozkazuje Mistrzowi zakonu, aby pokoju miçdzy Ksiçciem Ge- dyminem a miastami Estonii, Inflant i Kurlandyi zewartego nie zrywat. Joannes XXII dilectis filiis magistro Preceptoribus et frai ribas domos sanete Marie Theutonicorum Jerosolermitañ per alemanniam, Liuoniam, Prussiam, et partes circumadiacentes constituas. — Gratias agamus Domino Deo nostro qui altitudinem diuiciarum sapientie et scientie sue onmem creaturarum superaos intellectum secundum ordinatissimam dispositionem suam ad saluandas animas uias prebens et preparans salutares magnifici uiri Gedemundi Regis Lecwinorum direxerit uotum, et preparauit affectum, ut qui iam dudum extitit in paganitatis deuio constitutus, sicut lauda- bilibus ostendit indiciis ad uerilatem conuerti desiderat fidei orthodoxe, et pro- fessionis doctrina catliolice et moribusimbuiXpianis boe namque per liiteras, hoc per Nuntios suos, quos ad Sedem aplicam propter hoc specialiter desti- nauit nnbis et fratribus nostris sanete Romane Ecclesie Cardinalibus patefecit pia et instanti deuotarum precum adiectione deposcens, ut ad eum et terras suas Nuncios nostros Denm timentes, in lege Domini eruditos specialiter miüeremus, quorum salutaribus doctrinis cognitione uere fidei illustratus ipse cum albo ad fidem uenire cupientibus Xpianam sacrum susciperet baptismatis sacramentum, quas preces cum summo gandio summaque letitia amplectentes, ac eas cum eius conuersio possit, superna auxiliante gratia innиmeras illarum partium gentes infidelitatis tenebris involutas ad fidem pertrahere orthodoxam iocundis deside- riis admittentes ueuerabilem f rat rem nostrum Bartholomeum Epum Electeií et dilectum iílium Beruardum abbatem Monasterii sancti Theofredi anitieñ di ocesis magni consilii magneque experience uiros decretorum doctores, et in sacra pagina eruditos ac etîam pro ampliatione intrepidis et spontaneis animis laborantes ad dictum Regem, et partes illas de dictorum fratrum consilio duxi- 5 34 mus destiuandos sperantes per gratie celestis auxilium et intentum ac oportunum % miuisterium eoruoidem, eiusdem Regis et иliorum connertendorom ad fidem domi- nicis horreis uberem segetem inferendam. Post hec dilecti filii advocaius, Cou- sules et Uniuersilates Ciuitatis Rigen per eoruin litteras et Nuntios speciales nobis et eisdem fratrîbus intimarunt, quod Rex idem sparsum in se rorem super- ne gratie per bonarum operationum incrementa multiplioans nee solum fide cu- piens imbui Xpiana set et ipsam desideraus exhibitione bonorum operum demon strare tam uos quam nonnullos ceterarum Prelates et religiosos ac Principes et uobiles et uniuersitates illarum partium Catholice fidei professores per suas lit teras requisiuit ut ad eum speciales Nuntios mitterelis, cum quibus ipse deside- rabat pacem bonam et firmam perpetuis leuendam temporibus tractare pariter et firmare, propter quod dilecti filii nobiles viri uniuersi domiui Terrarum Liuonie et Estonie in festo beati Lanrentii aiiui proximi pfeteriti certo loco, una cum aliquibus ex vobis colloqueudi gratia conuenerunt ad inuestigauduim et perscru- taudum uerttatis formulam, ut eorum uerbis nlamur, de litteris, quas idem Rex uersus Theotoniam ad uos et predictos nobiles desiiuarat, in qua collocutione placitis, hinc inde consiliis habilis, tandem coucorditer et unanimiter mittere ydo- neos et sollempnes Nuncios quem admodum dictus Rex petierat cum pleno man dato faciendi omnia queXpiauitati dictarum partium expedirent, ad ipsius Regis preseniiam decreuerunt, aceedentibus ergo tam dictorum Prelatorum et uobilium, et eiusdem Uuiuersitatis Rigeiî, quam uris Nunciis ad presentiam Regis eiusdem, ijdem Nuncii ab eo, sicut ex eiusdem, Uuiuersitatis iusiunatione percepimus, ho- norifice fuere recepti, et splendide pertractati, dictique Nuncij litteras suas tam nobis, quam eisdem domiuis eorum directas ostenderunt eidem, quibus uisis, et auditis idem Rex, suo sigillo recoguito, confessus est omnes articulos in eisdem litteris compreheusos de cordis sui conscieutia processisse, adiciens, quod quando Legati nostri, quorum cotidie prestolabatur aduentum ad eum peruene- rint, id quod omnipotens Deus nouit et in sue corde firmaverat illico satageretur effecium mancipare, subiungens se à suis progenitoribus in sua pueritia audiuisse, quod RomanusPontifex erat pater, et dominus omnium suorum, Post quem Archiepi, etEpi in orbe preminent potestate, inferens eisdem Nunciis, quod loquerentur de pace bine, inde firmando, qua mediante, et Dei sufiragaute dementia, omuem bo- num inter eum, et Xßianitatem illarum partium poterat ordinari. Verum ijdem Nuncii necessitate, et utilitate Xpianitaiis attenta, cum ipso Rege et suis pacis federa iuierunt pro cnuciis hominibus Xpianis, prout iuieudi et faciendi pacem hujusmodi plenam habebant ab eorumdem Dnis facultaiem, quam quidem pacem 35 tam Rex et soi, quam nostri, et alii Nuncii supradicti observare inviolabiliter iurauerunt, proutin liberis iude confectis, ettheolonico scriptis, sigillis predicto- rum Regis et nunciorum communilis quttrum tenores de theotonico in latiuum translatos, uobisque transmisses de nerbo ad uerbum presentibus inseri feci mus pleuius coutinetur. Quare pro parte advocati, consiilum, et Universitatis predic- torum fuit nobis humiliter snpplicatum, ut cum observatio pacis eusdem in euiden- tem profectum et commodum cunctorum fidelium illarum partium redundare, eiusque uiolatio, si quod absit, forsan contiugeret, in euidens eorumdem dispeu- dium, ac impedimentum ampliationis Xpiane fidei cedere dinoscantur, illam firmi- ter observan auctoritate aplica mandaremus. Nos igitur attendentes quod in Capitulis contentis in ordiuatione pacis predicte, nichil est obuium fidei, nil mori- bus Xpianis aduersum, et quod per eam, faciente Domino, uia paratur et presta- tur habilitas et per oportunum opem fidelium, et sanete predicationis officium paganitas illarum partium dimissis errorum tenebris ad uere fidei lumen, diuiua opitulante gratia, conuertatur, ipsamdeeorundem fratrum consilio fore prouidimue obseruaudum. Quocirca Uniuersitati uestre per aplica scripta in uirtute obedientie districte preeipiendo mandamus quatinus ob renerentiam apostoliceSediset nostram, necnouob religionem iurisiurandi, quod super observatione pacis predicte in animas uestras Nuntii nostri, sicut et alii Nuntii prestitisse noscuntur, cujus iusiurandi transgressio, et contemptns in fame uestre dispendium et iacturam, et auimarum perniciem redundare!, ac etiam ob religionis uestre decorem cujus professio sicut ad exaltatiouem fidei uos pugiles reddere debet intrepidos sic ab omnibus * que eiusdem fidei propagationis negotium impedireut uos exhibere debet omni- modis alienos, predictam pacem iuxta Capitula in eius ordinatioue contenta in violabiliter observetis et per subditos ordinis uestri faciatis iuviolabiter obser- vari, alio quin Venerabili frai ri nostro Epo, et dilectis filiis. Preposito et De cano Osilieñ damus uostris litteris in maudatis ut ipsi, uel duo, aut unus eorum per se, uel per alium, seu alios, uos et quoslibet alios ad observationem pacis predicte per censuram ecclesiasticam, et penas alias, quas uiderit expedire appellatione remota compellat, non obstante quibuscumque priuilegiis uobîs et ordini uestro et quibuslibel aliis communiter, uel diuisîm ab aplica Sede con- cesáis, quod excommunicari suspendi', uel iuterdici minime ualeatis per litterae apostolicas non facientes pleuam ex expressam, ac de uerbo ad uerbum de iu- dulto bujusmodi mentionem. Tenor autem litterarum eiusdem Regis super dicta pace coufectarum, talis est. Omnibus bas Hileras uisuris, uel audituris, Gede- mundus Lethowinorum Rex pacem iu Domino et salutem. fniuersis uotum faci- < 5* 36 mus per presentes, quod secundum nostras litteras uenernnt ad presentiam nos- tram Nuncii domiuoruiu terrarum Liuonie, et Estonie ex parte domini archiepi Rigefi domini Woldemarus miles de Rosen, arnoldus Storue generalis Vicarius eiusdem, domini archiepi Rigen ex parte Capituli, domini Johannes molendinum et Thomas Canonici Rigen ex parte domini Episcopi Osilien. domini Bartho- lomeus miles de Velin, Ludolfus de albaturia Canonicus Osilien ex parte domini Episcopi, Vasallorum suorum, et Ciuitatis Tarbaten dominus hermannus Longus Consul ibidem. Ex parte Capitanei nobilissimi Regis Dacie et Vasallorum suo rum frater arnoldus Prior Predicalorum in Reualia, et hiuricus miles de Pareu- keke. Ex parte magistri et fratrum domus Theotonicorum frater Johannes de Lowenbinke Commendator de Michowe, et frater Octo bramhorn. Ex parte Ciuitatis Rigen domini hinr. de anchowia, Joannes Langleside, Ernestus dines frater Wessellus Prior Predicatorum, et frater albertus Slut ex parte miuorum. Nos uero consilio et consensu discretorum uirorum nostrorum, cum prelibatis Nunciis, et omnibus Xpianis inire decreuimus pacem stabilem atque firmam, cum omnibus etiam qui Nuncios suos ad uos dirignut, et pacem uobis teuere inten - dunt. In tali conditioue, quod omues uie in terra et in aqua sine omni impedi mento aduenieuti recedenti, et pergenti, ipsi ad uos et nos ad ipsos, unicumque etiam homini aperte et libere debent esse. Iste sunt terre, cu mquibus pacen iniuimus supradictam. Primo enim uestri ex parte Sustenten Saymeuten Ples- kowe, et omues Ruthen, qui subiciuntur dominio uostro, ex parte dominorum Terrarum Liuonie el Estonie, diocesis, et Ciuitatis Rigen. Ex parte magistri et fratrum Theotonicorum domus menielam terras Curlandie Liuonie et totum, quod ad custodiendum Spectat Magistro et fratribus supradictis. Ex parte domini osüien Ecclesie Epi sua dioc, ac totum quod sue subicitur potestatí. Ex parte domini Epi Tarbaten sua dioc? et omiies qui sue protectioni subici untur cum Ciuitate Tarbaten. Ex parte illustris Regis Dacie harien, Wirlant albeutaken, et totum quod sue subicitur dicioni. Prelibatam pacem facere de creuimus condicione subscripta, quod si aliqua inter uos controuersie materia fuerit orta ad amicitiam, reforman debet, mediante iusticia, uel amore. Item si alicui in iustitia accideret iu terminis supradictis, illa debere prosequi secun dum iuris exigentiam illius patrie, in qua iu iustitia aliqualiter fuerit denegata, extunc, est ad dîîorum presentiam dirigenda, qui exhibebunt iustitie complemen- tum. Iusuper si aliquis bona alterius abduxerit in terram aliam restitui debent quandocumque fueriut requisita. Ceterum si aliquis liber homo pergere, uel ire decreuerit de una terra in aliam debet habere liberam potestatem. Preterea si 37 aliquis servus proprius fugam dederit in terram aliam restitoi debet, quando fuerit postulatus. Pre fata enim pax debet esse stabilis, atque firma et nullt omni- no bomînum liceat eam infringere, nee de nostris subditis aliquis sine uostro consensu renunciando paci predicte habebit aliqualiter potestatem . Si autem aliqua pars contradicere et renunciare uoluerit ex iusta causa paci predicte, duo- bus meusibus alter alteri predicere studeat manifeste . Preterea uero ut omnia inter nos caritatiue se habeant et amice, damos et concedimus omni homini ad uos ueuieuti et recedenti', in omnibus ius Rigeïï, et unusquisque ex utraque parte emendo, et uendendo omnia mercimonia sibi oompetentia liberam habeat faculta teta . In testimonium premissorum et firmitate pacis sepedicte nostrum regale sigillum preseutibus est appeusum. Datum in Castro nostro — Yilna, Anuo Di« M°. CCC°. XXIII°. dominica proxima post festum beati Michaelis. Item tenor litterarum dictorum Nunciorum super dicta pace confectarum talis est. Omnibus presens scriptum uisuris, uel audituris. Arnoldus Scoyne Venera- bilis in Xpo patris, ac domini domini Friderici, Dei et aplice Sedis gratia sacro- sanete Rigen Ecclesie archiepi in spiritualibus Vicarios generalis, Woldemaros miles de Kosen, Johannes Alolendinum et Thomas eiusdem sanete Rigen Eccle sie Canonici, Ludolfus de albacuriä Canonicos, Bartholomeus miles de Velin Vassallus Osilieñ ecclesie, hermannus Longos Consol Tarbateîi frater arnoldus Prior fratrum Predicatorum in Raualia, hinricus miles de Pareubeke Vassallus excellentissimi Principis Regis Dacie, frater Johannes de Lowenbrulie Com- meudator in Michowia, frater octo Blanihoru professores ordinis Theotonico- rum domos hiiîr de Michowia Johannes Langleside, Ernestus diues Consules Cioitatis Rigeit, frater Wessellus Pri(»r Predicatorum, frater albertus Slut de ordine minorem salutem in Domino sempiternam. Nouerinl uniuersos presentium inspectores, quod illos prouominati. Nuncii nuper ad magnificum Priucipem Go- demundum fiechowinorom Regem cum plena potestate faciendi et dimittendi missi cum ipso Rege et suis pro omnibus hominibus Xpianis, qui suos Nuncios ad, uos dirigontur et pacem nobiscum teuere intendunt, iuiuimus paeein stabilem atque firmam condicione subscripta, quod omiies uie iu terra, et in aqua sine omni impedimento unicuique homini uenienti et pergenti ipsi ad uos et nos ad ipsos aperte et libere debent esse. Iste oero sunt terre, cum quibus, et pro qnibus pacem iuire decreuimus supradictam. Primo euim et parte Regis predicti Lethouie, Eustoythen, Samaythen, Plestowe, et omnes Rutheui, qui eiusdem Regis dominio subiciuntur. Ex parte dominorum Terrarum, qui uos ad Leibo- wiam luiseront. Primo tota diocesis, Ciuitasque Rigeiï. Ex parte magistri et fratrum Theotonicoruin, domus menielam terras Curonie, Liuonie, et totum quod ad custodiendam spectat magistro et fratribtis supradictis. Ex parte domiui Epi. Tarbateíî sua diûc, et omnes qui sue protectione subiciuntur cum Ciuilate Tar- bateu. Ex parte gloriosi Priucipis Regis Dacie barieil, WirlaTi, allemtakem et omnis que sue subicitur dlctione Prelibatam pacem condicione infra scripta fa- cere decreuimus, quod si alicui in iustitia accideret in lermiuis snpradictis illam habere, prosequi secundum iuris exigentiam illius patrie, in qua qualiscumque in iustitia fuerit irrogata, quod si ibidem iustitia aliqualiter fuerit denegata, extnuc est ad presentiam diíorum dirigenda qui exhibebunt secundum iuris formulam iustitie complementum. Item si aliqua inter nos coutentionis materia quocumque casu fuerit orta reforman det, ad amicitiam pristinam mediante iusticia uel amore. Item insuper si aliquis bona alterius abduxerit in terram aliam, restitui debent quandocumque fueriut postulata. Ceterum si aliquis liber homo ire uel pergere decreuerit de una terra in aliam debet habere liberam potestatem. Pre- terea si aliquis seruns proprius fugam dederit in aliam terram debet restitui quaudo fuerit requisitus Prefata enim pax debet mauere stabilis atque firma, quod unlli omnino bominum liceat eam infringere aut de uostris subditis aliquis sine nostro consensu renunciando paci predicte aliqualiter babeat potestatem. Si autem aliqua pars contradicere et renunciare paci predicte uoluerit duobus mensibus altera alteri predicere studeat manifeste . Preterea uero ut omnia inter nos caritatiue se habeant et amice damus et concedimus omni bomiui ad nos uenieuti et recedenti in omnibus ins Rigen et unusquisque ex utraque parte emendo et ueudeudo omnia mercimonia sibi competentia babeat liberam faculta- tem. In premissorum testimonium, et pacis sepedicte firmitatem sigilla omnium nostrorum Nunciorum predictorum presentibus sunt appensa . Datum in Castro nostro Vilna anno Domini M°. CCC°. XXIII. Dominica proxima post festum beati michaelis. Datum auinioii II Kalendas Septemhris. anno octauo. — (Litteгае exscriptae sunt �? Regestis titterar. commnnium Johann. XXll. Exempiar iovenitnr in archiva secreto regiomoot.) -— 39 IV. Annus 1323. Instrumentun) pacis inter Gediminum ducem Lithuaniac et civitates Estoniae^ Livoniae et Curlandiae conclusae. , Rok 1323. Instrument pokoju zawartego pomiçdzy ksiçciem litewskim Gedyminem, a miastami Estonii, Inflant i Kurlandyi. Alle de gene, de dessen breff ansen nude boren, de latet groten de boden der landesberen unde der siede, de to liflande, unde to Estlaude unde to Curlande sint, de van den suluen hereu unde sieden sant sint to Gedemiunen deme Koninge van Lettonuen unde wnscet en heil, unde vrede in Gode. Wi boden, her Arnolt Stoyue de in des Bischoppes siede is van der Rige an gestlicken вaken, unde her Woldemar van Rosen van des Bischoppes wegene van der Rige, van des Capittels wegene van der Rige, Herr Johann Molendinum unde her Thomas van des Biscopes wegeue van Osele, her Bartholomeus van Velin, unde her Ludolf van deme Wittenhowe en Domhere van hapesel van des Bi scopes wegeue van Darbete, unde siner meuen Man, unde siner Stad Hermann Lange, van des bouetmannes wegene des Edelen Koninges van Denemarken unde siner menen Man, broder Arnolt de Prior van Reuele, und her Hinric van Parenbeke, van des Mesiers wegene unde der meuen brodere van liflande bro der Johan van Leunenbroke, de Kumndur vau der Mithnune, unde Broder Otto Bramhorn, van der Stades wegene van der Rige, herr Hinric van der Mitthoune, her Johan Langeside, herr Ernest, van dersuluen stad, broder Wessel, Prior der Predikere van der Minuerbrodere wegene, broder Albrecht Sluc: Wi heb- bet met desseme vorbenomeuden koninge Gedeminneu enen steten Vrede gema- ket, unde met allen sinen luden, de unter eme beseteu sint, vor alle k erst eue lude, de ene boden to eme senden unde vrede met eme holden willet, dar wil he gerne vrede mede hebben in aldussdaniker wise, dat alle wege in lande unde in watere open unde vrie wesen scullen eme jeuneliken minscen to komende unde to vareude se to vns, vnde wi to en sunder jeuegerleie hiudernisse. Dit sint de laut, da wi den vrede mede maket hebbet, van des Koninges wegeue van 40 Lettouneu dat laut io Ousteyten unde Sameyten, Plessekoune vnde alle de Rus sen de under eme beselen sint. Van unser Landesheren wegene, dat Biscop- dom io Rige unde de stad to Rige, van des Mesters wegene, de Memele vnde dat laut to Curlande, vnde alle dat to liflande tohoret, dat deme Mestere unde sine broderen steit to beimarende, Van des Biscopes wegene van Osele, sin ganse Biscopdom vnde alle dat vnder eme beseten is, van des Biscopes wegene van Darbete, sin ganse biscopdom unde alle dat vnder eme beseten is. met der stad van Darbate. Van des Koninges wegene van Denemarkeu harien Wirlant Alentaken vnde alle dat under eme beseten is. Dessen vrede hebbe wi alsus gemaket. YVene dat also dat jeuegeme manne vnrecht sende van deme ande ren de sculde dat vorderen dar, dar eme dat vnrecht gedau were vnde sine sake vorderen na des landes rechte. Were dat ouer also, dat eme dar neu volrecht scen mochte, so sculde he dat bringen au den landes beren, dar eme dat unrecht inne seen is, de scal eme volles rechtes behelpen. Vortmer sint jenege dink gescen, de scal men vorliken met fruntscap ofie met rechte. Lopt en drel van eneme lande in dat andere, den scal men utautuuerden, wan he geuorderet wert. Is dat och also, dat en Man deme anderen goth ofte generhande dink entuoret in dat andere laut, dat scal men utantnnerden, wan dat geescet wert. Vortmer wit en vrie mau varen van eneme lande in dat andere, des scal he weldig wesen. Desse vrede de scal stede bliuen vnde vast, also dat den Neman breken seal. Were dat ouer also dat jenich man van dessen benomedeu laudes bereu dessen vreden breken wolde, de scal des Nene macht hebben, sunder volbort aller des sen benomeden landes heren. Sue ouer dessen vrede opsoggen wolde met rech ter sake, de scal deme anderen twe mauede vore to seggen. Uppe dat dat alle dinc tuscen vns vruntliken unde lefliken stan, so heft desse benomede Koning Gedeminne van Lettouuen in sineme lande eneme jenuelikeu miuscen to en to komende vnde van en to varende gegeuen Riges Recht. Vortmehr, en jenuelik Kopman van beiden siden mach kopen allerleie Kopenscap de eme vellich is. Uppe ene betugenge desser vorbonomeden dinge unde uppe ene bebindinge enes Steden vredes so hebbe wi alle vse yngesegele to deseme brefe hangen. Desse bref ist utgegeuen uppe dem hus ihor Vilne na unses heren bort buee na, btt- hunftrr nar, in btm brruntumgeem nar, bts ümnenbagee, na Cune mirljrlee böge. (Hoc transsamptam cam Iranssumto ab exemptari originai! in archivo urbano Kigensi descripto et in Brotzii manuscripia Syitoge diptomatum Livoninm iiinstrantium ioш. l. fot. 42. 43. reservato coogruere Dr. C. E. Napiersky Rigae sexto die mensis Apritis anni MDCCCXXXXll aactor est.) 41 V. Annus 1324. Johannes XXII Papa commentat nunties suos in Lithuanian) et Russiam mis ses clero claustrali et scculari, nec non Magistro ordinis thentonici. Rok 1324. Jan 22. Papiez poleca postów swoich do Litwy i Rusi wysJanych duchowieá- stwu zakonnemu i swieckiemu, jakotez Mistrzowi zakonu niemieckiego. Johaunes Episcopus servns servorum Dei venerabilibus Fratribus Archie- piscopis et Episcopis, et dilectis Filiis Electis Abbatibus Prioribus Decanis Prepositis Archidiaconis Archipresbiteris, Plebanis Officialibus Rectoribus et aliis ecclesiarum Prelatis ac eorum vices gereutibus ac personis Ecclesiasticis Religiosis et secularibus ecclesiarum et Monasteriorum Capitulis et Conventibus exemptis et non exemptis Cistercien., Cluniacen., Cartusien., Premonstraten., sanctorum Benedict! et Augustini et aliorum ordiuum, necnon Magistris et Pre- ceptoribus hospitalis sancti Johannis Jerusalem, et beate Marie Theotouicorum et Calatravien. ad quos littere iste pervenerint Salutem et apostolicam benedi- ctiouem. Cum venerabilem Fratrem nostrum Bartholomeum Episcopum Eleten. et dilectum Filium Bernardom Abbatem Monasterii saucti Theofredi ordinis sancti Benedicti Anicieu. dyoceseos apostolice Sedis Nuncios pro magnis et arduis Ecclesie Romane et Fidei orthodoxe negotiis ad Regnum Letwinorum et Ruthenorum specialiter destinemus, universiiatem vestram rogamus et hortamur attente per apostolica vobis scripta mandantes, quatinus eosdem Nuncios cum per partes vestras transitum feceriut, ob reverentiam dicte Sedis et nostram benigne recipientes et honeste tractantes eisdem diebus singulis Episcopo vide licet in octo et Abbati predictis in quinque florenis auri pro eorum necessariis et de securo conductu necnon in Evectionibus oportunis si sue in via forsau defecerint vel aliter fuerint impedite cum super hiis ex parte nostra per ipsos vel eorum alteram seu nuncium vel nuncios eorum fuerint requisiti in eundo mo rando et redeundo liberaliter providere curetis, Ita quod devociouem vestram exinde merito commendare valeamus. Alioquin sentenciam quam ipsi vel eorum alter per se vel alium seu alios propter hoc rite tuleriut iu rebelles super quo 6 eis et eorum cuilibet plenam concedimus lennre presenciuiu potestatem ratam habebimus et faciemus auctore domino usque ad satisfaccionem condiguam, appellatione remota inviolabiliter observan, non obstantibus si aliquibus com- muniter vel divisim ab eadem Sede utduUiMM existat quod Nunciis Sed is eiusdem aliqnam procuracioiíem exhibere vel in ipsa coutribuere nisi ad eos declinaverint minime teneautur sei) quod ittferdjci suspendi vel excommunicari non possint per litteras apostolicas que de indulto liuiusmodî plenam et expressam non fecerint mencionem sive aliquibus privilegiis vel indiUgeuciis quibnscunque personis locis vel ordinibus sub quavis forma ve*borwi» aft eadem Sede concessis de quibus q»<№tuiiiqu№ t&ÚA tetwMfibuä iu noeiiris- litte«»- similis mencio sit babeada et per que preseas* meudataui uoscjuHt vaAeat quomod^libet impedirk Itatum Aviniou. kalend. Junii pontifîcatus nostri Anno octavo. (Butta originat» invenitur in archivo secreto regiomont. Capsa Vll. nro 4.) VI. Annus 1337. Ludovicus Imperator Romanorum donat ordini S. Mariac Teutonicorum Lithuanian! cumadjaccntibus terris, Samogïtia, Karsau, vel Russia, et instituit in urbe regia Lithuaniae archiepiscopatum. Rok 1337. Ludwik cesarz rzymski nadaje zakonowi P. Maryi niemieckiemu cata, Litwç z przylegtemi ziemiami Zmudfeia, i Karsów, czyli Rusia, î zaktada w stolicy Litwy arcybiskupstwo. liudowicus dei gracia Roeianorum Imperator semper Augustus. Universis Cristi fùlelibus, presentibus et posteris Graciaiи suam et omne bonum. Multifa- riam multisque иi0dis variis cristianis populus. quem orthodoxe fidei fulgor illu minat, diversarum virtutum iubare irradians et preclarus sacrum ac felix Ruina- nиш Imperium cunctis mundi preferri priucipatibus. quibuslibet barbaris pre 43 — pollere nacionibtis fecit, in preterito. Verum eciam dísponenle omnium domino efficiet in futuro. Nempe puplice-rei tuicio . de Stirpe gemina pullulans, vimque suam exiude muniens . celibi videlicet milicia solidat et confirmat . Sicque emi nencia extollitur, et perversorum . presertim crucis cristi inimicorum infidelium malicia extra mundi terminos prufugatur. Eapropter non iantum in nOstris armatis militibus sen bellorum ducibus, quantum in Religiosorum . assidue deo militau- cium devotis intercessionibus et aliis piis operibus, nosire spei anchoram fin- genies . cornscautis glorie nostre solium . sublimius et solidius in speculo suble- vatur Religiosam itaque vi tam ducentibus serenitatem nostram couvenit prospi- cere, ipsorum ntilitatibus intendere . ut felicis status recipiat iucrementum et eorum facultates augendas graciosa largicio priucipis excitaiur. Inter ceteros autem illi precipue nostram graciam . beneficia et benivolenciam promerentur, quibus bospitalitates piissime et defensionis rei puplice, necnon alia pietatis opera snffragantur . qui abiectis rebus suis, propriis voluntatibus abdicatis spre- toque snarum corporum cruciatu ascendentes in adverso pro Romano Imperio et domo Jerusalem se minum non formidant exponere, et in proprio sanguine pro fide catholica et pateruis legibus auimarum suarnm pallia rubricare . veluti vene- rabiles in cristo Frater Theodericus de Aldenburg Magister generalis princeps nosier et Romani Imperii karissimus, ceterique fratres Ordinis hospilalis Beate Marie domus Tbewtonicorum Jerusaleminitani, quorum sanela religio ab Impe- rialibus beneficium sumpsit inicium ac Imperialis ortus floridus Imperatorum plantula et factura, a nullo principe lautum . quantum ab Imperatoribus in rebus temporalibus incrementnm. Sane quia venerabiles Magister et Fratres prelibati et totus illibatu.s ordo, grata et laboriosa, ad divini nominis laudem et gloriam et catholicam fidem ampliaudam servicia, in quibus agendis incessanter et strer nue se immiscent, se nobis valde graciosos et placidos representant, non imme- rito ad tam pii negocii subsidium fervidis desideriis anhelamus, ipsos ad beni- volos applausive dulcedinis admittentes amplexus. Nam novissimis istis tem- poribus Illustris princeps Patruelis noster dilectus Henricns Dux Bavarie egre gias edificiorum iuncturas in infidelium Lithwinorum regionibus primogenitas iu- dissolubiliter inperpetuum ad tocius orthodoxe fidei machinam supportandam annuente altissimo, veluti columpnarum prestancia permansuras . utpoie castrum Capitale tocius Ierre Lithovie proinde construxit cooperante ad hoc venerabilium Geueralis Magistri et suorum fratrum consilio et auxilio. Ob eiusdem nostri patruelis interventum . et s tremia merita predictorum fratrum, ipsis et beato ordini memorato . ad laudem et gloriam omnipotentis dei . et beatissime virginis 6* Marie mains sue gloriose, terram Lithwinorum cum omnibus suis pertinenciis et partibus cuiuscunque ydiomatis, sive Samayten Karsow vel Rusye seu alterius. cuiuscunque existant . prout nunc sunt vel ad quamcunque fidem declinaverint . de Imperiali libertate donamos pure et irrevocabiliter iure proprio inperpetunm pro se et suis successoribus recipientibus dictam terram dictumque fratrem Thy- dericum felicem nostrum et Imperii Principem nomine dicti sacri ordinis investi- mus de eisdem . cum administracione temporalium et iurisdiccione einsdem ple- naria priucipatus. Cui quidem castro capi ial i idem nosier patruelis dilectus nomen et insignia annorum et vexilli terre Bavarie . que Beyern dicitur . appriavit, ita quod insignia sui vexilli ea debent honoris et dignitatis prerogativa pollere, ut pre omnibus vexillis aliis in expedicionibus contra Lithwinos sint anteriora in aggressu et ultima in recessu . et nichilomiuùs predicte regionis incole . quos opitulante omnium conditore in eadem terra felici succedenti tem pore inhabitare contigerit, in prefato castro capital! debebunt requirere sua iura. Dictus eciam patruelis noster dilectus glorie et laudis dei matrisque sue gloriose non iumemor sed iuste et religiose cogitans deliberavit . una cum prefato Ma- gistro generali maturo prehabito consilio instituendam et construendam fore in predicta terra quamprimum eam omnipotens deus fide catholica ampliaverit eccle- siam kathedralem . in qua tamquam in ecclesia metropolitana Archiepiscopus sit metropolitanus, una cum canonicis ibidem iustituendis perpetuo permauebit et si qui suffragauei opitulante domino inposterum creabuntur, illieidem Archiepiscopo tamquam suo metropolitano suberunt et sibi exhibebunt in omnibus obedienciam reve'renciam debitam et honorem, que quidem ecclesia et archiepiscopatus Beyern similiter appellabitur nomine lituli in etenmm. In cuius rei testimonium presentes conscribi et nostra bulla an rea signoque nostro consueto iussimus communiri. Datum Monachi XVlI. Non. Decembr. Anno do mini JVlillesimo Tri centesimo Tricesimo septimo Indictione quinta Regni nostri anno vicesimo tercio Imperii vero decimo. ( Litterae originates inveniuotur in archivo secreto regiomont. Caps« 52. No. 12. ) \ Aliae litterae hujus imperatoria usque ad verba: „ admitientes amplexus" cum Iitteris supra citatis omnino congruentcr sonant; inde vero haec sequuntur: Ipsis videlicet predicto Theoderico Burgravio de Aldenburg Magistro gene rali et suis successoribus ac Fratribus necnou toti ordini domus Theotonice pre fato imperpetuo ad lau dem et gloriam Omnipoieutis dei*et Beatissime virgiuis 45 Marie matris sue gloriose terram infidelium Litwinorum Crncis ehr ist i inimico- rum, videlicet Ochsteteu Samayten Karsow Ruzen ceterasque partes preno- minatis terris adiacentibus cum omnibus suis pertineneiis et partibus cuiuscunque ydoueitatis prout nunc sunt vel ad quameunque formam seu statum fidei decli- naverint, de imperiali libertate donamus pure et irrevocabiliter iure proprio iu perpetunm pro se et suis successoribus reeipientibus dictam terram dictumque Fratrem Theodericum Burgravium de Aldenburg felicem nostrum et Imperii prineipem nomine dicti sacri ordinis investimus de eisdem cum administratione temporalium et iurisdictione eiusdem plenaria prineipatus. In cuius rei testimo nium presentes conscribi et nostre maiestatis Sigillo iussimus communiri. Datum Monaci feria sexta ante Lucie virginis proxima Auno domini Millesimo Trecen- tesimo tricesimo septimo Regni nostri anno vicesimo quarto Imperii vero decimo. (Transsumtum de anno 1508 invenitnr in archivo secreto. Capia 20, No. 6.) VIL Annus 1371. Gregorios XI Papa jubet duci Maso viae, ut subditos suos habitantes înter fines Ordinis et Lithuaniae adhortet, ne Lithoanis, bellum cum ordine gerentibus, opem ferrent. Rok 1371. Gregorz XI. Papiez rozkazuje hsieciu Mazowieckiemu, ab y poddanych swoich *;uja,cych na granicach Litwy i krajów zakonu napominat, izby Litwinom prowadzqcym wojnç z zakonem pomocy zadnéj nie dawali. Gregorios episcopus servns servorum dei Dilecto filio Nobili viro .. Duci Mazovie Salutem et apostolicam benediccionem. Gravis querela pro parte dileciorum filiorum .. Magistri et Fratrum Hospitalis sanete Marie theotonicorum Jerusalemitan . nobis nuper exposita contiuebat, quod licet ipsi ut est notorium contra infideles Lut\vanos et nonnullos Ruthenos scismaticos subiectos eisdem, 46 - impugnantes ipsos F rat res et alios christiatios bellum continnum prosequautur, tamen iionnulli subditi tui inter Terras corn mdem Magistri etFratrum acLutwa- nоrиш et Rnthenoruin consisientes, apparatus ei progressus eorunidem Magistri et F rat ru m ex vicinitate locorum sepius sentientes, illos eisdem Lnlwanis noti- ficant et ut se defendant, ac gentes dictornm Fratrum offendant et prepediaut, reddunt premonitos et etiam premunitos, Et econtra cum iidem Lutwaui contra ipsos Fratres et Terras eorniu pnicednnt hostiliter, eos amicabiliter recipiunt et pertractant ipsis victualia et ducatum in locis iuviis et solitudinibus exhi- bendo in magnum detriment inn eorumdein Magistri etFmtrum ac fidei christiane, super quibus fuit nostre provisionis remedium postulatum. Quare Nobilitatem (nam rogamus et hortamur attente, tibi nichilominus per apostolica scripta man dantes, quatinus dictos subditos tuos, ut desistant a predictis et aliis favoribus eisdem infidelibus impendeudis, studeas pro reverentia dei sueque fidei et honore tuo, sic fideliter et realiter coercere, quod non oporteat per sedem apostolicam super hoc aliter provideri. Datum Aviuion. Villi kalend. Decembr. Ponlificatus nostri Anno Primo. (Huiia origiuaiis iavenitur in archivo secreto. Capsa VlH. No. 2.) VIL Annus 1388. Conradus Zölner Magister generalis ordinis conqueritur cum papa, Vitowdum, i'ratrem ejus, Karibudum, fratrem regis Jagellonis et Georgium, arccm sibi a duce Masoviae, Semovito, pignoratam cum exercitu Lithuano et russico obsedisse et fraude occupavisse. Rok 1388. Konrad Zölner Mistrz wiclki zakonu zali sîç papielowi, ze Witowd, brat jego, Karibud, brat króla JagieHy i Wojcicch, zamek od Ziemowita, ksiçcia Mazowie- ckiego zakonowi zastawiony, z wojskiem litewskiem i ruskiem oblegli i zdrada, wziçli. Beatissime pater continua cura ex periculorum formidine christiane religioni verisimiliter immineucium impulsus Sanctitatis vestre clemeuciam pastoralis sol licitudinis excitando crebris clamoribus et querelis cogor, factum sepius repeti- tum et quasi a seeulo non auditum videlicet de regno Polonie ad mentoriam revo care, Cuius facti series et perieula christiane religion! ex eo formidanda sunt per me exposita, sepius S. v. horum periculorum argumenta cot tidie experior et maxime in facto recenti novitcr sum expertus. Contimit nam(|iie nuperrime in die divisionis apostolorum, quod Witoldus et Conradus frater eins duces Littua- nie Karobud frater preteusi Regis Polonie, et Gregorins, qm sncramentum baptismaéis susceperunt, asserentes se esse fideles christianos, ante quoddam fortalicium in Masovia constitutum, quod alias pro pignore ab Illustri principe Semovito duce Masovie recepi, et in eo duos de fratribus Ordinis mei una cum hominibus armorum pro municione et custodia duntaxat terrarum mearnm et aliorum christianorum fidelium locavi, quia nil aliud utilitatem au( profectus michi aut ordini meo afierre potuit, veuerunt cum magno exercitu Littwanorum Knthe- norum et multorum suorum familiarium Polonorum et hornm precipue, qui quon dam commorati fuerunt ante et in dicto fortalicio, et ab ipso tempore illo quo ad me titulo piguoris ut predicitur, pervenit Fecesseraut, habencium noticiam passnum et loci quibus potuit ipsum fortalicium expugnan Quorum consilio et iuvamine transeuntes flumen Nave vnlgariter dictum fortalicium obsiderunt. Cum autem Poloni qui in- suburbio fortalicii predicti erant constituti, quique in subsidio Fratris ordinis mei in ipso fortalicio presidentis amicos suos Polonos inter Litt ganos et Ruthenos ante fortalicium couspicerent, statim postposita omni defen- sione se Littwanis et Ruthenis predictis pvoditorie reddiderunt. Considerans autem et prependeus dictus Frater ordinis mei prodicionem propter quam forta licium retinere seu defendere non poterat, cum pacto libere abeundi cum suis consortibus theutonicis et Pruthenis fortalicium tradidit in manus Littwanorum et Ruthenorum predictorum, ne sic proditorie unacum consortibus suis captus inter- emeretur aut saltem in miserabilem servitutem duceretur, Ista beatissime pater apparent mala sigua devote religionis christiane et Polonorum periculosa ami- cicia, cum de ipsis propter concordiam et pacem dudum inter regnum Polonie et Ordiuem meinn, factis litteris et promissiouibus firmatam sperabam me et ordiuem meum esse tutum et nunc tali machinacione et commeutu ut predicitur fortalicium perdidi, quibus cessantibus Littwanis et Ruthenis fuit id impossibile expugnare. Verum beatissime pater cum Littwaui in principio prefatum exer- citum in Polonia cougregaverunt fecernut fieri rumorem, quod cum ipso condu ce re vellent regem polonie ad diem et terminum placitorum inter serenissimum principem et dominum meum graciosissimum Regem Ungarie et ipsum- regem 48 polonie observanduni sicque per Polouiam trausitum facientes prefatam prodi- ciouem perpetrarunt. Ex quibus S. v. convincere et intelligere potest, au per Polonos pax et concordia ut premittitur facte et fírmate sint, bona fide observate. Cum vero ex dicto fortalicio per Littwanos et Rutheuos Tere ducentos et ultra munito aliisque pluribus facti sepius repeliii circumstanciis immauia poterunt religioni Christiane dampna et pericula et precipue terris ordiuis mei satis vicinis evenire supplico per S. v. eidem christiane religioni cuius cura et sollicitude pro bono et tranquillo ipsius statu humeris S. vestre incumbit misericordiler provi ded. Datum Marienburg ipso die sancti Lanrencii anuo LXXXVIII. (Б codice formutan membraneo transscriptae titterae ioveniuntnr io archivo secreto regiomoot. p. 24.) IX. Annas 1388. Schirgaljdux Tracensis promittit se tuiturum inducias die destinata ad componen- dam pacem cum Ordine. Rok 1388. Szyrgat ksiqzç trocki obiecuje zachowac rozejm w dniu przeznaczonym do za- warcia uktadów z zakonem. Nos Schirgalo dei gracia dux l it hua nie et dominus Tracensis et Polocensis etc. universis ad quos preseus littera devoluta fuerit publice recognoseimus et profitemur Quod convencionem in insula iuxta fluvium Dobise cum houorabilibus et Religiosis dominis Magno commendaiore supremo marschalco et Thesaurario ordinis beaie Marie virgiuis Theutou. quos venerandus et religiosus dominus Conradns (Jaolner de Rotensteiu prefati ordiuis Magister generalis duxit ad id specialiter destinaudum ipso die saneti Martini nunc preterii i decreveramus cele- brandam, Certis autem negoeiis hoc ipsum deposcenlibus memorata convencio ad diem crastinum sancti Martini est postergata Unde infra convencionis eiusdem intervallum quam diu inter nos ex utraque parte existat et post ultimam diem ipsius convencionis et separaciouis nostre ab invicem utrobique quatuordeeim 49 dies federa pacis et securitatis inter nos et terras nostras ex utraque parte iuxta postulacionem predictorum dominorum constituimus inviolabiliter conservare Quae quidem treu gas pacis promitlimus et preseutibus spondemus bona nostra fide cum omnibus nostris hominibus nobis subiectis terre littwanie contra quoslibet insultus invasiones et dampua occulia et manifesta quolibet dolo et fraude procul mod's constanter et firmiter observare, Ut an tem eedem treuge pacis inter nos et terras nostras ab utraque parte rite couserventur Sigilla, nostrum videlicet et illustris domini Alexandri ducis lithwauie et domiui Keruoviensis duximus preseutibus appendenda. Datum prope Cowno in crastino beati Martini Episcopi et confessoris a. d. M. CCC. LXXXVIII. (E codice formutan membrane o transcriptum p. 23.) 7

Images17
Full textno
 
Add bookmark
Edit charter (old editor)
< previousCharters9999 - 9999next >