CGCLXXI.

Constitutio Nicolai PP. IH. super electione senatoris Urbis facienda. Reg. An. I. de Cwria ep. 76. Tom. I. fol. 83.

NlCOLAUS EPISCOPUS SEEVUS SERVOEUM DEI. Ad

perpetuam memoriam. Fundamenta militantis ec- clesie in montibus sanctis propheta rememorans,

per montes Apostolos et Predicatores patenter in- sinuat, quibus tota huius edificii fabrica confiden- ter innitur, qui firme bases ecclesie super funda- mento, preter quod nemo aliud ponere potest, quod est Christus Ihesus, veluti summo angulari lapide solidantur, ut veritas, que antea legis et prophetarum preconio vehebatur, per apostolicam tubam in salutem Universitatis exiret, sicut scri- ptum est. In omnem terram exivit sonus eorum et in fines orbis terre verba eorum. Huius autem muneris sacramentum ita dominus ad omnium Apostolorum voluit officium pertinere, ut in beato Petro Apostolorum omnium summo principaliter collocaretur, ut ab ipso quasi quodam capite dona sua velut in corpus omne diffunderet. Hunc enim in consortium individue unitatis assumptum, id quod ipse erat, dominus voluit nominari dicendo: Tu est Petrus et super hanc petram edificabo ec- clesiam meam; ut eterni templi structura, deo edifi- cante, constructa mirabili munere gratie dei in Petri consisteret firmitate. Cui salvatoris nostri miranda provisio beatum Paulum in Apostolatu gentium per dextras societatis adiunxit. Isti sunt, per quos evangelium resplenduit: isti sunt eius patres ve- rique pastores. Isti sunt, qui una die pro merito, uno loco pro gloria, sub uno persecutore pro pa- rili virtute compassi, Urbem ipsam glorioso cruore martirii Christo domino consecrarunt. Isti sunt, qui illam in hanc gloriam provexerunt, ut sit gens sancta, populus electus, Civitas sacerdotalis et Re- gia, per sacram beati Petri sedem caput totius orbis effecta. Ne autem ipsa mater ecclesia in con- gregatione et pastura fidelium temporalibus care- ret auxiliis, quin potius ipsis adiuta spiritualibus semper proficeret incrementis, non absque miracu- lo factum esse concipitur, ut occasionaliter Con- stantini Monarche a deo previsa, sed curata bapti- sinialibus fomentis infirmitas quandam quasi adi- ceret ipsi ecclesie firmitatem, qui quarto die sui baptismatis una cum omnibus satrapis et universo Senatu, Optimatibus etiam et cuncto populo in persona beati Silvestri sibi Romanam Urbem con- cedendo reliquens, ab eo et successoribus eius per pragmaticum constitutum disponendam esse decer- nens, in ipsa Urbe utriusque potestatis monarchiam Romanis pontificibus declararet, non iustum arbi- trans, ut ubi sacerdotii principatum et christiane religionis caput Imperator celestis instituit, illic Imperator terrenus habeat potestatem: quin magis ipsa Petri sedes in Romano iam proprio soHo collocata libertate plena in suis agendis per omnia potiretur, nec ulli subesset homini, que ore divino cunctis dinoscitur esse prelata. Decet itaque ipsi Romano pontifici per fratres suos sacrosancte Ro- mane ecclesie Cardinales, qui sibi in executione officii sacerdotalis coadiutores assistunt, libera pro- venire consilia. Decet ipsius nullo modo vacillare

NICOLAUS PP. III. ANNO CHRISTI 1278. 217

iudicia, ut fratres ipsos nullus secularis potestatis nietus exterreat, nullus temporalis furor absorbeat, nullus eis terror immineat, nichil eos a veri con- silii soliditate removeat: quin cum per ipsum Ro- manum pontificem in quibuscumque negotiis con- tingeret eorum peti consilia, in consulendo per omnia liberi eidem Romano pontifici in omnibus, que pro tempore imminent, libere consulant et assistant, ipsaque Romani pontificis Vicarii dei, que suis temporibus occurret, electio et eorumdem Cardinalium, cum expediet, facienda promotio in omni libertate procedant. Digne itaque ad Urbem ipsam eiusque regimen aciem nostre consideratio- nis extendimus, ut felici ducta regimine preservetur a noxiis et optatis semper proficiat incrementis. Numquid obduxit oblivio, que Urbi, que incolis nota dispendia intulerunt hactenus peregrina re- gimina? Numquid non hec destructio menium, de- fonnatio proveniens ex ruinis luce clarius mani- festant? Numquid non hec fidelium contrectata deposita? Numquid non hec ipsa veneranda dei templa presidentis manu sacrilega diebus nostris nepharie violata proclamant? Quid plura? Nonne ipsius Urbis retroactis temporibus incorrupta con- stantia, sub regentis eo tempore nephando subversi regirnine, ipsam Urbem speculum fidei tanta re- Bpersit infamia, ut a matre sua Romana- ecclesia filia predilecta deviare compulsa, quondam Cor- radinum, qui de venenosa radice Frederici quon- dam Romanorum Imperatoris, colubri tortuosi iusto ipsius ecclesie iudicio reprobati, prodiisse videbatur, in Regulum, quique ad exterminium Romane ma- tris ecclesie manifestis indiciis una cum suis fau- toribus aspirabat, in contemptum dei, sue matris ac ipsius Urbis opprobrium patenter exciperet, recepto faveret, constituens se per hoc tam patentis hostis sue matris ecclesie filiam adiutricem? Hec ipsi Rome prestiterunt Senatores incogniti, hec presides improvisi, ut gloriosa Civitas redderetur ingloria, sua stabilitas vocaretur instabilis, sueque constantie antiqnata soliditas linguis hominum no- taretur infirma. Proinde ofiicii nostri debitum circa huiusmodi tam periculosos eventus ad libram mo- deraminis erigentes, tante subversionis occasiones ita salubris remedii appositione precidimus, ne iilorum, qui ipsam rem publicam laudabiliter hac- tenus gubernarunt, videamur gloriam suggillare vel merita, que illis apud infallibilem et scientem omnia retributorem de iam perlatis quesita labori- bus salva persistunt.

Ut igitur circa regimen ipsum talis adhibea- tur in omnibus cum discretione solertia, per quam ipsi Romane ecclesie plena libertas, que in omni- bus et per omnia sibi debetur, optata proveniat, vitentur iam experta pericula, et Romanus po- pulus ab opprimentium protectus incursibus sedeat, Bedendo quiescat in pulckritudine pacis, in taber-

naculis fiducie et temporalium requie opulenta, de fratrum nostrorum consilio hac irrefragabili et in perpetuum valitura constitutione sancimus, ut quan- documque et quotienscumque Senatoris electio, vel alterius quocumque nomine censeatur, qui quocum- que titulo ipsius Urbis debeat preesse regimini in posterum, imminebit, nullus Imperator seu Rex, Princeps, Marchio, Dux, Comes aut Baro, vel qui alterius notabilis preminentie, potentie seu pote- statis, exceilentie vel dignitatis existat, frater, filius vel nepos eorum ad tempus vel in perpetuum, seu quivis alius ultra annuale spatium quovis modo, colore vel causa per se, vel per aliam personam quomodolibet summittendam in Senatorem, Capi- taneum, Patricium aut Rectorem, vel ad eiusdem Urbis regimen seu ofiicium nominetur, eligatur seu anas etiam assumatur absque licentia sedis apostolice speciali, per ipsius sedis litteras conces- sionem licentie huiusmodi specialiter exprimentes. Quod si secus factum fuerit, nominationem, ele- ctionem et assumptionem huiusmodi decernimus esse nullas et carere omni robore firmitatis, et non solum nominatores, electores et assumptores, verum etiam ipsi nominati, electi aut assumpti, si - huiusmodi nominationi, electioni seu assumptioni consenserint, aut se de ipsis quomodolibet intro- miserint, intendentes et obedientes eisdem, et o- mnes dautes in hoc ipsis nominatoribus, electoribus, assumptoribus, aut nominatis, electis vel assumptis auxilium, consilium vel favorem publice vel oc- culte, cuiuscumque dignitatis, preminentie, condi- tionis aut status extiterint, eo ipso sententiam ex- communicationis incurrant: ac nichilominus ipsos nominatos, electos seu assumptos, si contra pre- sentem constitutionem predictis nominationi, ele- ctioni vel assumptioni consenserint, aut se quoquo modo illis ingesserint, et eorum posteros in per- petuum omnibus feudis, privilegiis, libertatibus, immunitatibus, gratiis et honoribus, que a predicta seu aliis tenent ecclesiis, censemus esse privatos, ita quod illi, ad quos eorum collatio, concessio seu dispositio pertinet, resumendi ea, retinendi, con- cedendi seu conferendi aliis, aut de ipsis etiam di- sponendi, prout ad eos pertinet, liberam habeant potestatem. Et ne taliter nominati, electi vel as- sumpti de sua pertinatia vel contemptu valeant gloriari, nos queiibet mandata, precepta, ordinatio- nes et statuta, que fecerint, omnes sententias, quas tulerint, et quicquid penitus .in contractibus et obhgationibus, sive in quibuscumque aliis Urbis nomine vel tamquam Senatores, Capitanei, Patricii aut Rectores vel ofiiciales ipsius egerint, irrita pror- sus exnunc et vacua nuntiamus, Iudices vero, Ta- belliones, qui super hiis aut eorum aliquibus contra presentis constitutionis edictum patrocinari, vel in- strumenta conficere presumpserint, iudicatus et tabeliionatus oificiis se noverint esse privatos, Con

218 NICOLAUS PP. III. NNO CHRISTI 1278.

temptores quoque seu violatores premissorum vel aliquorum, vel alicuius eorum ab huiusmodi ex- communicationis sententia, preterquam in mortis articulo, absolvi non possint, nisi per Romanum pontificem, yel de ipsius petita et obtenta licentia speciali, Non obstantibus aliquibus privilegiis, in- dulgentiis, concessionibus, constitutionibus, consue- tudinibus et statutis quacumque firmitate vallatis, que in premissis omnibus nolumus aliquibus vel alicui sufiragari, sed omnia quo ad illa decernimus non tenere. Ut autem Cives Romani, qui ex ipsa Urbe naturalem duxisse noscuntur originem, aut quivis alii, qui in ipsa eiusve territorio non advene, sed continui habitatores extiterint, quo ad honores ipsius Urbis aut regimen gratiosis functionibus po- tiantur, non mtendimus, quod presens constitutio tales excludat, quin ad unum annum dumtaxat vel aliud tempus brevius nominari et ad ipsius regi- men et oflficium ehgi valeant ac assumi, etiam si predictorum Principum et ahorum fratres, fihi vel nepotes existant, aut etiam si extra Urbem et ipsius territorium sub nomine Comitatus, Baronie, seu cuiuscumque alterius tituh in hominibus vel locis ahquibus iurisdictionem, seu potestatem ahquam temporalem vel perpetuam obtinerent, dummodo predicta iurisdictio vel potestas extra Urbem et territorium prefata existens non tante preminentie vel notabihs potentatus existat, quo eam obtinen- tes eius occasione vel causa cum ahis exclusis a dicto Urbis regimine, ut premittitur, presentis con- stitutionis oraculo rationabihter includantur. Nulh ergo etc. nostre constitutionis et privationis infrin- gere etc. Siquis autem etc. Datum Viterbii xv. Kal. Augusti, Pontificatus nostri anno primo.

CCCLXXH.

Cardinali legato, ut castra in Tuscia a vicario regis Sici- liae ecclesiae Romanae dimissa recipiat, et viris providis custodienda tradat. Reg. An. I. de Curia ep. 83. Tom. I. fol. 87.

Nicolaus episcopus etc. Venerabih fratri L. Ostiensi et Velletrensi Episcopo, apostohce sedis Legato, salutem etc. Carissimus in Christo fihus noster C. Sicihe Rex IUustris debitum clare sue devotionis, et facte nobis ohm ab ipso promissionis observans, a vigesimo quarto die presentis mensis Septembris proximo futuro, Vicariam Tuscie abso- lute ac hbere dimittendo, dilecto fiho Nobili viro Raymundo de Poncelhs suo in Tuscia ipsa Vicarioj sicut per htteras Regias nuper accepimus, per alias htteras suas iniungit, ut eodem die omnia Castra, que pro parte ipsius Regis facit idem Nobihs ubi- que per dictam Tusciam custodiri, in illius mani- bus hbere ac absolute dimittens, etiam et assignans, quem illuc propter hoc duxerimus destinandum, dictus Nobihs se de Vicaria ipsa per se, vel per ahum nullatenus intromittat, mandans nichilominus

predictus Rex universis et singuhs Castellanis, qui- bus quorumcumque Castrorum per ipsam Tusciam tam per Regem quam Nobilem eosdem, seu quem- cumque ahum pro dicto Rege custodia est com- missa, ut ad requisitionem predicti Nobihs omnia ipsa Castra nuntio per nos illuc destinando hbere ac absolute dimittant. Nos igitur necessariam uti- htatem illarum partium et incolarum earundem, quos interna mente conspicimus, attendentes, ac debita maturitate pensantes, quod si eadem Castra maxime diebus istis carerent custodia, eedem partes gravia dispendia, ad que esse disposite dinoscun- tur, possent incurrere, ac tranquilhtas incolarum eorundem verisimihter perturbari, et Carissimo in Christo fiho nostro R. Regi Romanorum Illustri ex turbatione huiusmodi plurimum deperire, dicto Nobih per ahas htteras nostras iniunximus, ut die adveniente predicto prefata Castra et obsides, quos pro Romana ecclesia eius nomine vel mandato quo- cumque modo retinet, tibi vel ahi de mandato tuo hbere ac absolute dimittens, etiam et resignans, ea omnia a Castellanis et ahis predictis tibi, vel alii, ut predicitur, de mandato tuo hbere faciat et abso- lute dimitti. Quocirca fraternitati tue per apostohca scripta mandamus, quatenus eadem Castra et ob- sides ab eisdem Vicario et Castellanis seu quibus- cumque ahis tibi, vel ahi seu ahis ad mandatum tuum facias assignari, et sic assignata cum summa diligentia custodiri, donec super ilhs duxerimus aliter providendum. Datum Viterbh xvi. Kalendas Octobris, Pontificatus nostri anno primo.

cccLxxin.

Raymundo de Poncellis praedicto vicario, Ut dimissa vel restituta a rege Siciliae castra in Tuscia cardinali legato tradat. Reg. An. I. de Curia ep. 84. Tom. 1. fol. 87.

Nicolaus episcopus etc. Dilecto fiho Nobih viro Raymundo de Poncelhs, Regio in Tuscia Vi- cario, salutem etc. Carissimus in Christo fihus no- ster C. Sicihe Rex IUustris etc. hbere dimittendo, tibi, sicut per htteras Regias nuper accepimus, per ahas htteras suas iniungit, ut eodem die omnia Castra, que pro parte sua facis ubique per Tusciam custodiri, in ilhus manibus hbere ac absolute di- mittens, etiam et assignans, quem iUuc propter hoc duxerimus destinandum, te de Vicaria ipsa per te vel per alium nuUatenus intromittas, mandans ni- chilominus universis et singuhs CasteUanis, quibus quorumcumque Castrorum per ipsam Tusciam tam per eundem Regem quam te seu quemcumque alium pro eodem Rege custodia est commissa, ut ad re- quisitionem tuam omnia ipsa Castra nuntio per nos iUuc destinando hbere ac absolute dimittant. Quare devotioni tue per apostohca scripta mandamus, qua- tenus die adveniente predicto prefata Castra, et nichilominus obsides, quos pro Romana ecclesia eius nomine vel mandato quocumque modo reti*

NICOLAUS PP. III. ANNO CHRISTI 12T8. 219

nes, Venerabili fratri nostro L. Ostiensi et Velle- trensi Episcopo, in illis partibus apostolice sedis Legato, vel alii, cui Legatus ipse mandaverit, li- bere ac absolute dimittens etiam et resignans, ea omnia a Castellanis et aliis predictis eidem Legato, vel alii, ut predicitur, de mandato ipsius libere fa- cias et absolute dimitti, ut dictus Rex absolutus remaneat, tuque possis exinde merito commendari. Nos enim per dimissiones et resignationes buius- modi, si absolute ac libere in eodem die fiant, no- bis esse reputabimus iuxta promissionem Regis eius- dem plenarie satisfactum. Datum Viterbii xvi. Kal. Octobris, Pontificatus nostri anno primo.