Wy Diederic Vander Pale, bider ghedoghelichede ons Heren, abdt van S. Niclaus van Veurne, metgaders onsen ghemeenen convente, in die name van onser Kerke, over ons ende over die na ons comen sullen. Ende wy Heinric van Meetkerke, Jan Willaert, Willem Vanden Broucke, Michiel Vardebout die ionghe, Iacob Zigheer, Clais Simoen, Martin Bruninc, de Weduwe Ian Urbaens, Ian Schierinc, Wouter Volkeraven, Heinric Ghisebrecht de ionge, Pieter Baerdt, Franse Zeghe- man, Ian die Teghelaere, die wedue ende die kindere, Pieter Ghibers, Robracht

169

Vardebout die ionghe, Iacob die Zomer, die Kindere Willem Cuckuuts, Clais die

Wreede, Pieter Schierinc, Ian Ians sone, Ian Pikepau; Ian de Zwaertuaghere,

lan Wouters sone, alse meester over tgasthuus vander Nieuwerpoort, in die tyt,

Ian die Doyer met Boudene den Wevelare, als over den disch vander Nieuwerpoort

in die tyt, die weduwe ende die kindere Ian Vocx, Ian Ians sone, met Iacob

Eremonde, als over den disch van Oost-Duunkerke in die tydt. Over ons allen

ghemeenke, ende elken sonderlinghe in die name van ons, over ons, ende over

onse naercommers, doen te wetene allen den ghenen die dese tsieghewordighe

letteren sullen sien ende horen lesen, dat wy kennen ende verlien, dat wy hebben

bi goede ghemeenen rade, accorde, ende vorsienichede, omme meeste profyt ende

nutschap van ons allen ghemeenlike, ende elken sonderlinghe, gheconsenteirt ende

consenteren te boudene, ende te doen houdene, ewelike tallen daghen, alt goent dat

Heinric Van Meetkerke, Michiel Vardebout die ionghe, Ian Pieters sone, ende Ian

Colin visierers, ordinerers, ende segghers sullen vizieren, ordineren ende segghen, alse

van eenen arveleken weghe toebehoerende, begonnende bezuden der cruce vander

banlieuwe vander Nieuwerpoort, westwaert afgaende up een stickelkin lants,

twelcke dat die vorseide Ian die Teghelare cochte tsieghen Ian Urbane, streckende

also westwaert duere, also die vorseide wech gheleit es tote den Westersten lande

myns heren tsabdts vorseit, twelcke dat men heet capelrie lant, comende van den

heere Salemoen Verdeboude, ende die vorseide wech anderhalve roeden breedt,

metgaders half der dilf an beeden ziden. Ende wy Heinric Van Meetkerke, Michiel

Vardebout, Ian Pieter sone, ende Ian Colin vorseit, alse visierers, ordinerers, ende

segghers van den vorseiden wech, ende dat daer toebehoorende es, bi ghemeenre

bede, verzoke, begaerte, ende wille van hem allen, die vorscreven staen, en elken

sonderlinghe, so ordineren wy ende segghen, ende dat in kennessen van Pietre

Van Meetkerke, ende Ianne den Zwemere, in die tyt scepenen in die stede vander

Nieuwerpoort, dat myn heere dabdt ende teonvent vorseit in die name vander

vorseider kerke weghen sal over desen vorseiden wech arveliken ende ewelike,

met vichtiene ghemete, een line, ende vichtich roeden lants, ende aile die gone

dies ghelike navolghende, met der quantiteit van haren lande, die hier na bescreven

staen, ende oec baerlieder naercommers arvelike ende ewelike; dat es te verstane,

Heinric Van Meetkerken vorseit met ellevenc ghemete, een line, ende xl roeden

lants, Ian Willard met twee ghemete lants, Willem Vanden Brouke, met neghene

ghemete, een line, lxxxiiu roeden lants, Michiel Vardebout vorseit, met vin

ghemete, een Lue, xxxv roeden lants, Iacob Zigheer, met xu ghemete, xxxim

roeden lants, Clais Simoen, met vu ghemete, ende een line lants, Maertyn Bruninc,

met vin linen lants , de wedue Ian Urbaens, met vu ghemete lants, Ian Schierinc,

met twee ghemete ende een half, xxv roeden lants, Wouter Volkeraven, met een

ghemete lants, Heinric Ghisebrecht, vorseit, met viere ghemete, twee line, vive

22

170

ende lxx roeden lants, Pieter Baert, met een ghemete lants, Frans Zegheman, met vyf linen lants, Ian die Teghelaere, met een half ghemet, ende xl roeden lants, de wedue ende die kindere Pieters Ghiberts, met twee ghemete, ende xc roeden landts, Roebrecht Vardebout, voorseit, met een half ghemete, vm ende xxx roeden lants, Iacob die Zoemer, met drie ghemete, ende v roeden lants, die kinder Willem Kuckuuts, met een ghemete, m ende l roeden lants, Clais die Wreede, met vm ghemete, ende xx roeden lants, Pieter Scierinc een ghemete lxxv roeden lants, Ian Ians sone, met m ghemete lants, Ian Pikepau met m ghemete ende een half, ende xxv roeden lants, Ian die Zwaertvaghere met drie ghemete, ende een half, ende xlii roeden lants, tgasthuus vander Nieuwer poort met drie ghemete, twee linen, îx ende lxx roeden lants, die disch van der Nieuwer poort met un gemeten v ende lxx roeden lants, die wedue ende die kindre Ian Vocx, met nu gemete lants, die disch van Oostduunkerke, met anderhalf ghemete, ende zestiene roeden lants. Voort so segghen wy visierers, ordinerers ende segghers vorseit, dat alle die ghene die vorscreven staen, ende hare nacomers die niet an desen vorseiden wech ghelant syn, sullen moghen weghen over der gheenre lant die vor hemlieden gheleghen syn ten naesten weghe, als si sullen willen varen ten weghe voorseid, eene opene wech roede breet, ende dat omme drie pondt parisis, also tghemet ghedraecht te chenze, also langue als sy dien wech hebben willen. Voort dat alle die ghene die achter ghelant syn, sullen moghen varen ende hare naercomers over der gheenre lant die voren ligghen naest den weghe vorseit, dats te verstane die vorschreven staen met zeule, met zade, ende met alle maniere van vruchten, enen ripen scoof omme enen groenen. Voort dat ele mensche die voorschreven staet ende sine naercomers sal moghen voeren vanden weghe ten lande, ende vanden lande ten weghe over anders lant, naest den vorseiden weghe ligghende met messe daermen tlant bloot vint, ende dat zonder schimp. Ende so wie die voet wech hebben wille, of beesten te leedene, die so moeten wech hebben over der gheenre lant die vor hem ligghen ten naesten weghe, ende dat een vierendeel roeden breet, omme drie pont parezisen tghemet, also langhe als mens sal hebben te doene, dies so zal hyt moeten segghen, of doen te wetene den ghenen over wien dat hi weghen wille, eer dat hi syn lant an daerde doet. Ende het es te verstane, dat dese voorseide weghen sullen moeten ligghen uppe hende, of uppe side van lande sonder enich schimp. Ende waer dat zake dat yemene den andren enighe scade dade, buten dezen vorseidene weghen die bachten ligghen, dat het soude wesen ten segghene van tween goeden lieden, diere die ghene toe sal nemen die de schade hebben zal. Voort so segghen wy visierers, ordinerers ende segghers vorseit, dat so wie die anden vorseiden groten wech ghelant es, ende niet of en delvet enen dilf achte voeten wyt, tieghen den vorseiden wech die nemach nemmermeer scade eeschen voren der tyt dat hi die vorseide dilf of ghedolven

m

heeft also het vorseit es. Voort van Pieters Ghibers weduwe, ende kindere lant vorseit, oostwaert streckende tote tsgraven strate, so moet elc delven enen dilf, vm voeten wydt, an beeden siden vandert vorseiden weghe daer het niet bedolven es, ende die aerde werpen up den vorseiden wegh tusschen hier ende S. Ians daghe midts zomers eerst comende. Ende waert so dat yemene hier of ware in de faute so mochte wat parsone dier vorscreven staet ende sine nacomers mids dies dat hys te doene hadde, dat doen delven ten costen van diere of in de faute bevonden wort. Ende Pieters Ghibers wedue ende kindere lant vorseit ende van dan en westwaert ne moet nicmenc den wech huut daringhen noch halfden den dilf die anden vorseiden wegh gheleghen wort an beeden ziden ghedurende anden vorseiden wech up ontvryet te sine van den vorseiden weghe. Voort so segghen wy visierers, ordinerers, ende segghers vorseit, dat so wie die in desen vorseiden wech lant vercocht heeft, die sal die lantscout daer of ende sine naercomers moeten ghelden ende die hovine met sinen andren lande, daer of dat die voorseiden wech ghespleten es, dies so sal hi hebben die blade vanden vorseiden weghe tsieghen syn lant. Voort dat myn heere dabt ende syn convent vorseit no niemene die weghet in desen vorseiden wech niet en sal moeten wech over hem laten maken van westen comende ten vorseiden weghe niemene die levet in gheenre manieren van enigherande saken sonder die parsoenen die vorscreven staen ende haerlieder naercomers alse van den lande vorscreven. Ende ouime der beden wille ende begaerte van hem allen vorscreven ende elken sonderlinghe, desen vorseiden wech metgaders alle die vorscreven pointen ende elc sonderlinghe te houdeoe ende te doen houdene, goet, vast, seker ende gestade, ewelike talleu daghen sonder fraude ende malengien, over hemlieden ghemeenke vorscreven, ende elken sonderlinghe, ende over haerlieder naercomers ende oec der onser, so hebben wy abdt ende convent vorseit, in die name van onser vorseider kerke, over ons ende over onse naercomers, in orconscepen van waerheden, metgaders den vorseidene visierers, ordinerers, ende segghers, machtich van alder voorseider ordinanche van segghene, dese tsieghenwordighe lettre gheseghelt met onsen uuthanghenden zeghelen. Dit was ghedaen int iaer ons Heren als men screef m° ccc° vive ende vichtich, uppe den tiensten dach van maerte. Ende wy Pieter Van Meetkerke, Ian die Zweemer, Scepenen in die tyt in die stede vander Nieuwerpoort, dat vor ons alse vor scepenen vorseit, alle dese vorscreven ordinanchen van pointe te pointe also si bescreven staen, wel verkennet, verlyet ende verclaerst syn, hebben in kennissen van waerheden, omme die meerer verzekertheden, ter begeerten, ter bede, ende ten versouke van hem allen gemeenke vorscreven ende elken sonderlinghe, onsen propren zeghelen ghehanghen an desen vorseiden tsieghenwoordighe letteren uut- hanghende, metgaders der zeghelinghe voren gedaen. Ende was ghedaen int selve vorseide iaer ende up den selven vorseiden dach 1355.

172

1211,

PRIVILEGIUM DNI. INNOCENCH PAPE III, DE INJURÎANTIBUS NOBIS.

Innocentius, episcopus servus servorum Dei, venerabilibus fratribus Hemensi

archiepiscopo et suffraganeis, et dilectis filiis, abbatibus, prioribus, decanis, ar-

chiJiaconis, et aliis ecclesiarum prelatis in Rcmensi provincia constitutis, salutem

et apostolicam benedictionem. Non absque dolore cordis et plurima turbacione

didicimus, quod ita in plerisque partibus ecclesiastica censura dissolvitur et ca-

nonice sentencie severitas enervatur ut viri religiosi, et bii maxime qui per sedis

aj ostoliee privilegia maiori donati sunt libertate, passim a malefactoribus suis iniurias

sustincant et rapinas, dum vix invenitur qui congrua illis protectione subveniat et

pro fovenda pauperum innocentia se murum defensionis opponat. Specialiter autem

dilecti filii abbas et conventus de Furnis, premonstratensis ordinis, tam de frequen-

tibus iniuriis quam de ipso cotidiano defectu iusticie conquerentes, universitatem

vestram litteris pecicrunt apostolicis excitari, ut ita videlicet eis in tribulacionibus

suis contra malcfactores connu prompta debeatis magnanimitate consurgere, quod

ab angustiis quas sustinent et pressuris vestro possint presidio respirare. Ideoque

universitati vestre per apostolica scripta mandamus atque precipimus, quatinus illos

qui possessiones, vcl res, seu domos predictorum fratrum vel hominum suorum

irreverenter invaserint aut ea iniuste detinuerint, que predictis fratribus ex testa-

mento decedentium relinquuntur, seu in ipsos fratres contra apostolice sedis indulta

sentenciam excommunicacionis aut interdicti presumpserint promulgare, vel decimas

laborum seu nutrimentorum ipsorum spretis apostolice sedis privilegiis, extorquere,

monitione premissa, si laici fueriut, publice, candelis accensis, excommunicationis

sentencia percellatis; si vero clerici vel canonici regulares seu monachi fuerint, eos

appellatione remota, ab otlicio suspendatis, neutram relaxaturi sentenciam, donec

predictis fratribus plenarie satisfaciant, et tam layci, quam clerici seculares, qui pro

violenta manuum iniectione anathematis vinculo fuerint innodati, cum diocesani

episcopi litteris ad sedem apostolicam venientes, ab eodem vinculo mereantur ab-

solvi : de monachis vero et canonicis regularibus id servetur, ut si eiusdem claustri

fratres manus in se iniecerint violentas, per abbatem proprium, si vero unius claustri

frater, in fratrem alterius claustri huiusmodi presumpserit violentiam excercere,

per injuriam passi et inferentis abbates absolucionis beneficium assequantur, eciam

si eorum aliqui priusquam habitum reciperent regularem, tale aliquod commiserunt

173

propter quod ipso actu excommunicacionis sentenciam incurrissent, nisi excessus ipsorum esset difficilis et enormis, utpote si esset ad mulilacioncm membri, vel san- guinis effusionem processum, aut violenta manus in episcopum vel abbatem iniecta, cum excessus tales et si miles sine scandalo nequeant preteriri. Si vero in clericos seculares manus iniecerint, pro vitando scandalo, mittantur ad sedem apostolicam absolvendi. Villas autem in quibus bona predictorum fratrum vel hominum suorum per violenciam detenta fuerint, quamdiu ibi sunt, interdicti sentencie supponatis. Datum latranen. Sexto idus iulii, Pontificatus nostri anno terciodecimo.

WILHELMt PREPOSITI BRUGENSIS DE PISCATORIBUS NOSTRIS INTER MARE ET

VENEPAM.

Ego Wilhelmus Brugensis prepositus et Flandrie cancellarius, notum facio omnibus presentes litteras inspecturis, quod ecclesia S. Nicolai de Furnis pis- cationem inter mare et venepam a comite Flandrie tenet ad censum, et quia ad officium de redeninga, quod mei est iuris, pertinet dicta piscatio, cun eam a Boidino Settenoch et sociis suis, qui eam hereditarie tenebant ad censun a comite coram ratiocinatoribus emissent, relevium michi dcdit, et ad officium lardarii annis singulis, sensum solvit qui debetur ex ea.

H 90.

PRIVILEGIUM DOMPNI GERARDI BRUGENSIS PREPOSITI DE PISCATORIBUS NOSTRIS A RENGHERSDIKE IN LOOGRAGHT ET VENEPA USQUE AD YSARAM.

Ego Gerardus Dei gracia Brugensis prepositus et Flandrie cancellarius, notum fieri volo tam futuris, quam presentibus, quod Eustachius filius Walteri, fîlii Eustachii, capturam anguillarum, quam a Benghesdicke usque ad Ysaram in Lograt, et Venepa, hereditario iure, a progenitoribus possidebat, Iherosolimam profecturus ecclesie beati Nicolai de Furnes, uxore ipsius Elisabet presente, et assensum prebente,

174

cuin omni iure et dominio quod in prefata captura anguillarum habebat, in puram et perpetuais clemosin a m tradidit. Duo eciam fratres eiusdem Eustachii, Walterus et Xpristianus , quitquid in eadem captura anguillarum habebant, predicte ecclesie, per manum fratris sui Eustachii in elemosinam dederunt. Huius itaque Eustachii, precibus abbatis et fratrum ecclesie sepius dicte, amore ductus, illam elemosinam, quam ad officium de Redeninga pertinebat comprobavimus, et sigilli nostri im- pressione confirmavimus. Hiis testibus, Jordano cantore, Leonio notario, Sigero castellano Gandense, Folcramno amman, Bernoldo, landmetra, aliisque quam pluribus. Anno })omini ji° c° xc°