Tres chiers sires et freres, soit dit en vo dit, que tout mi aniis qui ont estet avoec mi dou commenche- mentjusques en le fin, qui escachiet sontdou leur, banit des pais, revingnent sur le leur frankement et soient ou pais paisiulement (1), ou autrement, chiers sires et freres, nous ne soyemes tenue de tenir vostre dit ne le pais. Et ossi que tout li personnes soient quitte et delivre et revingnent sur le leur, et li castiel qui sont

Beijeren herwaarts gekomen was. De eerste brief komt in sommige punten met de voorwaarden N". XCV, de tweede met W. XCVI overeen. Misschien is de laatste brief dus eerst in Engeland geschreven. (1) paisiulement, in vrede, (bl. 175. noot 4) paisiblement, of en paix.

12

r- 178 —

assigiet ( 1 ) , soyert desasigiet gans delay , et not freres li Alemans (2) soit commeus et delivres de se prison dUtret et li autres qui furcnt pris pour nous et pour no fil le dac Willaume u les pais et ossi soiezit compris en le ditte pais tout chil de Haynau qui nous ont servit eu ches wieres (3.) et toutes autres geus de quel pais kil soyent, sans aroir le malle amour (4) no dit fil le duc Willaume , chiers sires et freres, et de vos- tre dit que vous dires soyemes si asseuree quil soufiisse a nous y a no consel.

Minute op papier. Schrift der 14de eeuw.

fï°. XCIIT. Margaretha verklaart de bemiddeling des konings van Engeland aangenomen te hebben in den twist met haren zoon Willem (5).

(1) assigiet, belegerd.

(2) li Alemans. Jan Aelman of li Aleman , d. i. de Duitscher genoemd, was een bastaardbroeder van Margaretha, dien zij vele gunsten schonk. Zie over hem Van Wijn Bijv. op de Faderl. Hist. III. 84, en De Jonge over de Hoeksche en Kabeljaauwsche twisten, bl. 67. Zijn geslacht is eerst voor weinige jaren uitgestorven.

(3) wieres , oud woord voor guerres.

(4) malle mnours, onmin, vijandschap.

(5) Deze en de volgende brief waren nog geheel onbekend en vullen eene gaping aan in de geschiedenis der bemiddeling des Engelschen konings. De eerste is gegeven te Zierikzee den 22sten Junij 1351, dus omtrent veertien dagen vóór de nederlaag, die de keizerin tegen haren zoon op de Maas leed, en die den 4den Julij plaats had. Zie verder de aan- teek. op de Kronijk beneden. — Bij haar bevonden zich haar

1351.

u, jj. ju _jci v ^ At

Traitiet est pour acord faire enfre medame le con- tesse de Haynau et de Hollande , et le duc Willaume

schen Margaretha en haren zoon Willem te bewerkstelligen. Misschien zijn dus deze voorwaarden door de keizerinne aan hen overgegeven , even als een ander dergelijk document, medegedeeld door den heer De Jonge, in zijne Verhandel, en onuitgeg. stukken, D. II, aan haar waarschijnlijk als antwoord hierop door dien Engelschen hertog is toegezonden. Zie aldaar hl. 11 : iets hetgeen mij te waarschijnlijker wordt, wanneer ik zie dat aldaar eenige punten onduidelijk aange roerd worden, die hier verklaard zijn , zoo als wij nader zien zullen. Ik zou echter dit stuk met het zoo even vermelde iets later stellen dan de heer De Jonge, die dit tot Maart of April brengt: zoo uit hoofde van het vorige verdrag, als om de later medegedeelde brieven aan den koning; en dus oordeelen dat het niet voor in het laatst van April of Mei dezes jaars is opgesteld, althans tot zoo lang zich nadere aanwijzingen opdoen.

Mijne nadere gronden om te veronderstellen dat het stuk door den heer De Jonge medegedeeld, een antwoord op het onderhavige bev;it, zijn: 1°. hier wordt gezegd, dat Willem aan zijne moeder jaarlijks 8000 gulden betalen zoude, benevens 40,000 gulden in eens » lesqueles sommes saniblent asses »petites as gens me dite dame, si requierent qne'les soient »hanchies" etc. In het andere stuk leest men daarop: » Et comment que les sommes samblent asses petites as gens »ma dilte dame et requierent quelles soient haucies, si » samble a nous" etc., hetgeen duidelijk op deze hier mede gedeelde voorwaarden ziet. 23. Zijn de meeste hier opgege

— 182 —

sen fil en Ie maniere qui sensieut (1).

Et premiers que devant toutes coses li dus Willaumes doit pryer merchit a medame se mere , disant ensi bien humlement: Treschiere et tres redoubte dame et mere, je tous prie merchi tres humlement de tout che que je vous ay meffait et dont je vos ay courechie et si remech en vo main vos pays.

Item sil advenoit que li dit pays fuissent rendut au

vene artikelen , in zooverre zij aangenomen zijn, genoegzaam woordelijk in het antwoord opgenomen. 3°. Lezen wij al daar: » Item a medemiselle de Haynnaul tout soit fait a » lordenance ma ditte dame." Hier zien wij wat Margaretha voor hare dochter vraagt. 4". Daar houdt het volgende artikel: » Item quant au po int des hommages faites par les confes de » Haynnaut et de Hollande de boine mernoire sur [soit?) o » lordenance madame ," hetgeen den heer De Jonge nog duister bleef: maar hier wordt verklaard wat Margaretha daarmede bedoelt. — Ik meen uit dit alles te mogen besluiten dat dit ons stuk de voorwaarden van verzoening bevat door de keizerin aan de Engelsche gezanten overgegeven; en daar het opschrift van het antwoord luidt: Soit baille a Sire Dangemont ou a Mestre Esceuer Mauleon, twee Hene- gouwsche edelen van groot aanzien , in dienst van Margare tha (zie De Jonge t. a. p. bl. 9), komt het mij zeer waar schijnlijk voor, dat ons onderhavige document door hen is opgesteld en aldus na door haar goedgekeurd te zijn , aan de Engelsche gezanten toegezonden. Het stuk is een chiro- graaph , maar waarvan ik de letters (het benedenste derzel- ven) niet lezen kan; waarschijnlijk is het duplikaat met het bovengedeelte der letters aan Lancaster medegedeeld. Men weet overigens dat de zoen toen vruchteloos geweest is. (1) sensieut, volgt, s'ensuit.

— 170 —

22 Junij 1351.

Margerite contesse de Haynu, de Hollande, de Zel- lande et dame de Frise faisons savoir a tous , que comme debas , malle amours et discors soyent et ayent eslet entre nous dune part et Ie duc Willaume no fil dautre part, dendroit (1) des contes de Hollande, de Zellande et de Ie sigoourie de Frise, desquels coses nous nos en sommes mise et demoree dou haut et dou bas sur no tres chier et tres amet signeur et frere Ie roy dEngle- terre , sauf toutes les anchiennes lois, droitures , usages et coustumes dessus dis pais, et avons enconvent loyal- ment en bonne foy de tenir tout chou que nos dis sires et freres en dira et ordenera, par Ie tiesmoing de ches lettres sayellees de no sayel donnees en no villede Siri- jee Ie XXIIe jour dou mois de Juing lan mil IIICLI,

Dou commant medame presens Ie duc Loys et Ie signeur de Manny.

S. riilec. S. mes J. Struue.

Kopij op perkament. Schrift der 14de eeuw.