Nos Rolandus palatinus et comes Posoniensis omnibus presentes litteras inspecturis duximus significandum, quod cum ecclesia Sancti Martini de Monte Pannonie udwornicos de villa Fen convenisset coram nobis, proponebat, quod ipsi udornici terram ecclesie, quam habet in terra eiusdem ville metis legitimis et autenticis distinctam, possidere non permitterent et metas terre illius ausu temerario destruxissent. Ad quod iidem udornici resistebant dicentes, quod terram ecclesie dicte nequaquam usurpare intenderent et mete ille, quas ipsi destruxisse acusabantur, (!) non fuerint legitime, sed per ecclesiam violenter elevate. Partibus igitur in hec verba certantibus dicta ecclesia instrumenta sua super facto terre illius ordine iudiciario confecta nobis exhibuit, videlicet duo paria privilegiorum Nicolai quondam palatini, filii Borch, tertium Dyonisii quondam palatini, quartum vero Bele illustris regis Hungarie, quorum privilegiorum continentias presenti scripto singillatim duximus inserendas.||
Tenor privilegii quondam palatini talis fuit:||
Nicholaus, Dei gratia palatinus et comes de Suprun universis presens scriptum inspecturis salutem et omne bonum. Ad notitiam volumus pervenire, quod constituti coram nobis abbas Beati Martini et capitulum eius ex una parte, odvornici regis et populi regine castrensesque Wesprimienses ex altera, proposuit abbas cum capitulo suo, quod tertia pars terre memoratorum populorum, que dicitur Fen, in ius ecclesie eorum cederet; insuper iidem populi deberent terram ad duo aratra, quam ex donatione Ipoliti ecclesia ipsorum ab antiquo possederat. Cumque populis negando resistentibus abbas iuxta nostram sententiam testimonio Heydrici comitis et aliorum plurimorum utrumque propositum suum competenter approbasset, volentes dictis populis satisfacere, abbati prefato et fratribus suis cum comite Heidrico sacramentum super hiis committendum adiudicavimus. Cum igitur ad complendum sacramenti debitum astitissent, populi pretaxati recognoscentes se, a sacramento illos retraxerunt et preces assiduas porrigentes cum consensu plurimorum bonorum hominum conventionem talem cum abbate fecerunt, quod terram duorum aratrorum, quam Ipolitus contulerat, preter quartam partem de tota terra eorum idem abbas cum capitulo suo perpetuo possideret et pacifice. Que quarta pars in terris arabilibus ad octo aratra estimata est preter silvas et nemora ex utraque parte adiacentia, mediantibus duobus pristaldis, Paznano videlicet de genere Zak pristaldo regis, et Andrea pristaldo nostro. Ut autem huius litis decisio coram nobis acta nullo unquam tempore a supradictis populis vel eorum successoribus valeat retractari, presentem paginam dupplicis sigilli nostri munimine fecimus confirmari. Anno Verbi incarnati Mo CCo vicesimo. [1220.]||
Et secundi privilegii eiusdem Nicolai quondam palatini talis fuit:||
Nicolaus Dei gratia palatinus et comes de Suprun omnibus presens scriptum inspecturis salutem in salute omnium. Universis notum fieri volumus, quod cum V(rias) abbas de monte Sancti Martini et eius capitulum in una parte, udvornici regis et populi regine castrensesque Vesprimienses ab altera constituti coram nobis super divisione terre, que de Fenu placitassent, et nos ordine iudiciario procedentes iustam portionem, que ecclesiam Beati Martini videbatur contingere, abbati et capitulo certis metis distinctam testimonio litterarum nostrarum pacifice possidendam contulimus. Tandem post cursum prolixi temporis iidem udvornici regis, cum iterato fungeremur palatinatu, contra sententiam a nobis prolatam erumpentes et metas a pristaldo nostro et regis erectas destruentes dictum abbatem super eadem terra iustificata coram nobis denuo impetierunt. Cum igitur manifestam calumpniam ipsorum vidissemus, dampnavimus eosdem, sicut decet servos, tonsis videlicet dimidiis capitibus eorum crudeliter tractantes et illam terram per pristaldum nostrum Budmerum iterato metis assignatam abbati contulimus. Ut autem huiusmodi rei series coram nobis pertractata perpetuam optineat stabilitatem et nec ipsi udvornici, nec quisquam alius aliquid super hoc de cetero audeat attemptare, presentes litteras nostras testimoniales secundo concessimus sigilli nostri munimine roboratas. Anno Domini Mo CCo XXo VIo. [1226.]||
Tenor Dyonisii quondam palatini talis fuit:||
Dyonisius, Dei gratia palatinus et comes de Zounuc omnibus tam presentibus quam posteris presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Cunctorum notitie presentium tenore volumus pervenire, quod cum tempore Nicholai comitis palatini aule regie inter abbatem Sancti Martini et ipsius conventus ex una parte et udvornicos regis de Fen et populis regine castrensesque Vesprimienses ex altera causa fuisset ventilata, tandem diffinita eorum causa, eiusdem tenor cause nostre sententie sub tali forma est presentata:||
Nicholaus, Dei gratia palatinus et comes de Suprun universis presens scriptum inspecturis salutem et omne bonum. Ad notitiam volumus pervenire, quod constituti coram nobis abbas Beati Martini et capitulum eius ex una parte, odvornici regis et populi regine castrensesque Wesprimienses ex altera, proposuit abbas cum capitulo suo, quod tertia pars terre memoratorum populorum, que dicitur Fen, in ius ecclesie eorum cederet; insuper iidem populi deberent terram ad duo aratra, quam ex donatione Ipoliti ecclesia ipsorum ab antiquo possederat. Cumque populis negando resistentibus abbas iuxta nostram sententiam testimonio Heydrici comitis et aliorum plurimorum utrumque propositum suum competenter approbasset, volentes dictis populis satisfacere, abbati prefato et fratribus suis cum comite Heidrico sacramentum super hiis committendum adiudicavimus. Cum igitur ad complendum sacramenti debitum astitissent, populi pretaxati recognoscentes se, a sacramento illos retraxerunt et preces assiduas porrigentes cum consensu plurimorum bonorum hominum conventionem talem cum abbate fecerunt, quod terram duorum aratrorum, quam Ipolitus contulerat, preter quartam partem de tota terra eorum idem abbas cum capitulo suo perpetuo possideret et pacifice. Que quarta pars in terris arabilibus ad octo aratra estimata est preter silvas et nemora ex utraque parte adiacentia, mediantibus duobus pristaldis, Paznano videlicet de genere Zak pristaldo regis, et Andrea pristaldo nostro. Ut autem huius litis decisio coram nobis acta nullo unquam tempore a supradictis populis vel eorum successoribus valeat retractari, presentem paginam dupplicis sigilli nostri munimine fecimus confirmari. Anno Verbi incarnati Mo CCo vicesimo. [1220.]||
Nos igitur perlecto tenore presentis karte super facta conventione inter ipsos sententiam Nicholai comitis ordinatam, secundum iustum processum et rectam intelligentiam esse ratam approbavimus, terrasque pretaxatas, quas abbas Sancti Martini secundum veram et iustam prosecutionem merito optinuit eidem domino abbati iuxta cursum tenoris presentis confirmavimus nostrarum munimine litterarum, udvornicos vero, quos tanquam calumpniatores reperimus contra dominum abbatem, condempnavimus eos ad abrasionem capitis eorum et pro dampnis maioribus illatis eidem abbati per ipsos udvornicos condempnavimus eos in decem marcis mediante pristaldo nostro Dionisio de Toh et per eum ipsas terras metis certis distingi (!) precepimus sepedicto abbati Sancti Martini. Datum anno gratie Mo CCo tricesimo septimo. [1237.]||
Ac tenor privilegii illustris Bele regis talis fuit:||
Bela, Dei gratia rex Ungarie, universis presentem paginam inspecturis salutem in vero Salutari. Ad universorum notitiam tenore presentium volumus pervenire, quod nos litteras dilecti ac fidelis nostri Dionisii comitis palatini recepimus sub hac forma:||
Dyonisius, Dei gratia palatinus et comes de Zounuc omnibus tam presentibus quam posteris presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Cunctorum notitie presentium tenore volumus pervenire, quod cum tempore Nicholai comitis palatini aule regie inter abbatem Sancti Martini et ipsius conventus ex una parte et udvornicos regis de Fen et populis regine castrensesque Vesprimienses ex altera causa fuisset ventilata, tandem diffinita eorum causa, eiusdem tenor cause nostre sententie sub tali forma est presentata:||
Nicholaus, Dei gratia palatinus et comes de Suprun universis presens scriptum inspecturis salutem et omne bonum. Ad notitiam volumus pervenire, quod constituti coram nobis abbas Beati Martini et capitulum eius ex una parte, odvornici regis et populi regine castrensesque Wesprimienses ex altera, proposuit abbas cum capitulo suo, quod tertia pars terre memoratorum populorum, que dicitur Fen, in ius ecclesie eorum cederet; insuper iidem populi deberent terram ad duo aratra, quam ex donatione Ipoliti ecclesia ipsorum ab antiquo possederat. Cumque populis negando resistentibus abbas iuxta nostram sententiam testimonio Heydrici comitis et aliorum plurimorum utrumque propositum suum competenter approbasset, volentes dictis populis satisfacere, abbati prefato et fratribus suis cum comite Heidrico sacramentum super hiis committendum adiudicavimus. Cum igitur ad complendum sacramenti debitum astitissent, populi pretaxati recognoscentes se, a sacramento illos retraxerunt et preces assiduas porrigentes cum consensu plurimorum bonorum hominum conventionem talem cum abbate fecerunt, quod terram duorum aratrorum, quam Ipolitus contulerat, preter quartam partem de tota terra eorum idem abbas cum capitulo suo perpetuo possideret et pacifice. Que quarta pars in terris arabilibus ad octo aratra estimata est preter silvas et nemora ex utraque parte adiacentia, mediantibus duobus pristaldis, Paznano videlicet de genere Zak pristaldo regis, et Andrea pristaldo nostro. Ut autem huius litis decisio coram nobis acta nullo unquam tempore a supradictis populis vel eorum successoribus valeat retractari, presentem paginam dupplicis sigilli nostri munimine fecimus confirmari. Anno Verbi incarnati Mo CCo vicesimo. [1220.]||
Nos igitur perlecto tenore presentis karte super facta conventione inter ipsos sententiam Nicholai comitis ordinatam, secundum iustum processum et rectam intelligentiam esse ratam approbavimus, terrasque pretaxatas, quas abbas Sancti Martini secundum veram et iustam prosecutionem merito optinuit eidem domino abbati iuxta cursum tenoris presentis confirmavimus nostrarum munimine litterarum, udvornicos vero, quos tanquam calumpniatores reperimus contra dominum abbatem, condempnavimus eos ad abrasionem capitis eorum et pro dampnis maioribus illatis eidem abbati per ipsos udvornicos condempnavimus eos in decem marcis mediante pristaldo nostro Dionisio de Toh et per eum ipsas terras metis certis distingi (!) precepimus sepedicto abbati Sancti Martini. Datum anno gratie Mo CCo tricesimo septimo. [1237.]||
Nos igitur, quod ab eo diffinitum fuerat, legitimum reputantes presentes litteras etiam duplicis sigilli nostri munimine fecimus roborari. Actum anno gratie Mo CCo XXXo VIIo, IIII. Kalendas Novembris, regni autem nostri anno tertio. [1237. okt. 29.]||
Perlectis igitur tenoribus tot privilegiorum et expresse intellectis decrevimus, ut ipse terra in eisdem metis, quas udornici memorati destruxerant, ad ius ecclesie antedicte restituatur. Sed quia dicti udornici temere diutissime certantes prestaldum nostrum semel, secundo ac tertio metas terre illius renovare non permiserunt iuxta metas antiquas, nos ipsi personaliter ad terram illam accessimus ponere finem certamini inter ecclesiam et udornicos antedictos. Et quia constitit aspectui nostro metas illas fuisse veras, quas dicti udornici destruxerant, per hominem nostrum Benedictum, filium Becud fecimus renovari, quosdam ex ipsis udornicis de tali presumptione in abrasione capitis eorum condempnando et reliquimus ipsam terram ad ius ecclesie memorate perpetuo possidendam secundum continentiam privilegiorum superius iam dictorum. Ne igitur in processu temporum sepe dicti udornici de villa Fen sepe dictam ecclesiam Sancti Martini iterato possint vel debeant super facto illius terre impetere, in memoriam huius facti presentes litteras sigillo nostro munitas duximus concedendas, anno dominice incarnationis millesimo ducentesimo quinquagesimo quarto. [1254.]