Conventus monasterii Sancti Martini de Sacro Monte Pannonie omnibus Christi fidelibus tam presentibus, quam futuris presentem paginam inspecturis, salutem in eo, qui pro salute generis humani crucis tormentum subire minime formidavit. Labuntur enim cum tempore ea, que in tempore aguntur, nisi autenticarum litterarum testimonio roborentur. Proinde ad universorum, tam iam superstitum, quam postea futurorum, notitiam harum volumus serie pervenire, quod religiosus vir, venerabilisque in Christo pater, dominus Nicolaus, divina clementia disponente abbas monasterii Beati Mauricii de Beel, in nostri presentia personaliter constitutus, exhibuit nobis quoddam privilegium predicto monasterio, necnon abbati et fratribus monasterii eiusdem collatum perpetuis temporibus et indultum, petens nos diligenter, ut eiusdem privilegii tenorem, tum propter viarum discrimina, tum propter aliorum periculorum, que fortuitu evenire possent, casus et timores varios evitandos, transcribi, transscriptumque nostri sigilli autentici munimine roborari facere dignaremur. Cuius quidem privilegii tenor talis est:||
Anno dominice incarnacionis millesimo CLXX primo. [1171] Regnante S(tephano) victoriosissimo et invictissimo Geyse regis filio, anno regni sui IIII-to Luca, Dei gratia viro religiosissimo archiepiscopo existente, Andrea eadem gratia honestissimo viro ecclesiam Sancte Marie feliciter gubernante, Ampudin autem comite palatino et Sunadiensi permanente, Laurentio vero illustri et magnifico viro curiali comite simulque Supruniensi existente. Quidam malus homo nomine Euzen vi possederat terram et familiam ecclesie, quam Tuta et Peregrinus, frater eiusdem domine, pro remedio anime sue Sancto Mauricio dederant, sine omni participacione ullius potestatis. Hoc cum vidisset abbas, qui prefuit eo tempore Beliensis monasterii pater, terminavit illum ad regem. Postquam vir ille, cum intellexit, quod dampnaretur contra ecclesiam, ductus in penitentia (!) dimisit populum, terramque reddidit, quia expavit venire ad iudicium. Huius rei est prestaldus canonicus Albensis nomine Gyl, et capellanus eiusdem regis, qui supradictorum populorum terram et metas cum iussu regis circuivit. Terra autem eorum terminatur his metis. Ab horiente inhoatur de magna communi via, inde vadit ad fenum sacerdotis; et exinde protelatur sub monte Sumug ad fenum Luthardi, a quo vero extenditur ad caput fluminis quod vulgo dicitur Egrug et ibi est arbor salix, inde eciam vadit per magnam viam ad caput agri Bocon et exinde per aquam Egrug ad signatam quercum; inde eciam reclinatur versus occidentem per viam nemus ad foveam et ibi est detruncata quercus. Ab illo eciam descendens per vallem, et per fenum protelatur usque ad magnam viam; et in labro eiusdem vie est magna fovea, a quo revertitur ad predictum locum. Ab illo etiam predio quod vocatur Gannanna, quam Tuta dedit, annuatim abbati fratribusque Beati Mauricii tale impendant servicium, ut in festo Sancti Michaelis C ydrias brasii, L farine, II boves, II porcos, II oves, XX gallinas, X anseres, C ova, ollam butiri, ceram X et VIII denariorum, quorum nomina hec sunt: Durug, Elbv, Ecul, Edu, Gunou, Bula, Attun, Dursi, Aruad, Kacar, Busar, Petrus, Kauas, Nedilca, Lusa. Vinitores vero isti sunt: Emisea, Benid, Wete cum vineis suis. Similiter et altera Gananna, quam Peregrinus dedit, hi sunt de servitute liberati, qui annu[o] fratribus Sancti Mauricii persolvere debent tributum, hoc est: bos I, porci magni II, oves II, porcelli X, seu totidem anseres, galline XX, ydrie brasii LXXX, farine XL, quorum nomina hec sunt: Damas, Gregorius, Detreh, Ban, Budumer, Salman, Vsvd, Cepel, Michael, Wic. Hec sunt nomina servorum, qui dati sunt cum tribus vineis: Nees, Kara, Holup, Vdric, Noz, Michael, Odulman, Scemeten, Zan, Volf, Enuscu, isti etiam singuli singulas oves debent dare. Sunt et in eadem villa, qui cum libertate serviunt, quorum nomina hec sunt: Tumud, Tarsa, Cocu, et unus cubicularius nomine Sumbud.||
Predium Plan, quod dedit Fulcumar comes Sancto Mauricio cum duobus aratris et VII indomitis equis, quatuor mansiones cum familiis, quorum nomina hec sunt: Berkes cum filio suo Sunad, Som cum tribus filiis, id est Comos, Huna, Quisid, Cyn, Rua. Cuius predii talis est situs, ut de silva Keurus incipiens transit ad sepulchrum, inde ascendit et descendit ad molam Surt, deinde ad silvam leprosorum Et deinde transiens per Egrug extenditur usque ad puteum et descendit ad foveam vulpis, sicque revertitur ad predictum locum Kevrs.||
Item aliud predium Merethe, cum uno aratro et duabus mansionibus, quorum nomina hec sunt: Nicolaus et alter Vendeg. Cuius predii terre ab arbore piri sumens initium transit ad magnam viam, et inde ad Nanay, a quo rursus veniens ad rus, ubi positus est magnus lapis, ab illo revertitur, ad predictum locum. Item dedi in Heney sex vineas cum quinque vinitoribus, quorum nomina hec sunt: Atta cum filio, Scega, Furnod, Vzdi, Lusad. Item dedi unam cortinam de pallio circumlimbata(m) cum bisso; et alteram cortinam secundum mensale contextam et unum tapetum et duos cyphos de bono mazelino. Hec autem me vivente monasterio retinenda atque servanda sunt, post meum vero obitum ecclesie iam supradicte danda et offerenda sunt omnia. Et postquam ego ab hoc seculo ante meam coniugem migravero, hoc ab ea quesivi, ut ubi ego, illuc et illa sepeliatur, et quicquid ei reliqui ex mea substantia, labente longo tempore forte expendatur, ex ea deerit, ab illo loco et domno abbate, qui fuerit rogatus, quero, ut pro amore Christi, a mea data elemosina visitet eam, et si ipsa omnia integra habuerit, vel addiderit, similiter supra dicte ecclesie relinquat post suam mortem. Hec autem facta sunt in presencia nobilium illorum virorum: Nicolai Strigoniensis, Macharii Quinqueecclesiensis, Iohannis Vesprimiensis episcoporum. Item Farcasii palatini, Petri curialis, Dionisii Baasiensis comitum. Que pietatis opera ne aliquorum neglegencia aut lon[gorum te]mporum successu quandoque, quod absit, sepeliantur, literali commendate sunt memorie et auctoritate regis sigilli confirmata et horum supra dictorum testimoniorum corroborata veritate.||
Regnante dei gratia gloriosissimo rege eodem, facta est inquisitio de terra Sancti Mauricii in predio Quiar, quam Sciscienses dicebant suam esse. Sed falsitas semper subicitur, veritati. Quam predictus rex piissimus iusto iudicio iustificavit ecclesie in presentia episcoporum et comitum. Cum autem nullum iudicium sine pristaldo efficeretur, Albensis canonicus nomine Gil, pristaldus datus est, eodem tempore pristaldus veniens iussu regis, terram et metas cum privilegio circuivit, molendinum Martini combussit, ostia domus Petri perforatim (!) securibus confregit, atque Sciscienses destructis domibus confractisque hostiis de terra eiecit. Tunc omnes viri Sciscienses necessitate coacti dixerunt: non eiiciamur de terra, sed more precedentium obtineamus illam annuali tributo. Conventione autem facta coram eodem rege, ut annuatim tributa persolverent. Hoc est autem tributum, quod persolvere parati sunt: una queque domus ydriam mellis, et V cubulos tritici cum magno cubulo, quam ipse rex cum suo proprio pugillo mensuravit, illamque mensuram ab homine Laurentio nomine in domum Sancti Mauricii conservare misit. Providens ergo futura, ne aliquando falsa veris miscerent, ne quando eciam iurgia cum populo ecclesie inter se traherent, terram eis assignavimus segregatim incipiens a piro thalene, que est iuxta viam usque ad aliam pirum, deinde ad veterem viam, et exinde ad viam publicam, de qua ascendit, ad montes, et exinde protelatur ad montem qui vocatur Scekesmogos; deinde vero descendendo vertitur ad predictum locum, sine aliquo cumulo. Non tamen tali condicione ut perpetualiter possiderent, ut si quis ex eis statuto temporis termino per superbiam seu per neglegentiam constituta tributa non persolverent, rebus omnibus ablatis extra terram eiiceretur. His omnibus peractis predicto pristaldo a monasterio argenteus ciphus pro vadimonio datus est. Anno ...||
Nos itaque piis, iustis, dignisque prenotati domini Nicolai, sepefati monasterii de Beel abbatis laudabilis et rectoris, precibus, petitionibus ac supplicationibus favorabiliter, ut decuit, annuentes, eiusdem privilegii tenorem, non cancellatum, [nec in ali]qua sui parte vitiatum de verbo ad verbum transsciptum, presentibusque nostris litteris privilegialibus insertum, ut sibi et sue ecclesie sepedicte utile fore possit pariter et prodesse, eidem domino Nicolao abbati duximus concedendum. In cuius rei evidens testimonium, firmamque memoriam et perpetuam stabilitatem presentes litteras nostras privilegiales eidem domino abbati per nos datas, ut premittitur, et concessas, pendentis sigilli nostri fecimus munimine roborari. Datum feria quarta proxima post festum Beatissimi Martini confessoris eximii et episcopi Turonensis, anno Domini millesimo trecentesimo tricesimo quarto. [1334. nov. 16.]