Nos comes Nicolaus de Zeech, iudex curie serenissimi principis domini Lodovici, Dei gratia incliti regis Hungarie, comitatusque de Turuch tenens honorem, memorie commendantes tenore presentium significamus, quibus expedit universis, quod magister Albertus, specialis notarius domine nostre regine, iuxta continentiam priorum litterarum nostrarum prorogatoriarum in quindenis festi Beati Mychaelis archangeli ad nostram veniendo presentiam contra religiosum virum dominum Seffridum, abbatem ecclesie Sancti Martini de Sacro Monte Panonie, in figura nostri iudicii proposuit eo modo, quod ipse dominus abbas de singulis tunellis vini sui et iobagionum suorum de Urs, in territorio montis Sancti Martini de Sacro Monte Panonie germinati, tempore vindemie triginta sex denarios, tempore autem putationis vinearum de vineis ipsorum quibuslibet singulos sedecim denarios vel munera tantumdem valentia reciperet et exigi faceret, cum tamen ipse et dicti iobagiones sui tempore vindemie de qualibet tunella vini duodecim denarios ac iustas decimas solvere tenerentur; unde huius rationem, quod predictus dominus abbas tempore vindemie ipsos triginta sex denarios, tempore autem putationis de vineis suis et iobagionum suorum predictorum sedecim denarios recipere et exigere valeat, scire vellet ab eodem.||
Quibus auditis et perceptis magister Stephanus litteratus pro eodem domino abbate cum procuratoriis litteris eiusdem exsurgendo allegavit eo modo, quod predecessores ipsius domini Seffridi abbatis, abbates eiusdem monasterii Sancti Martini, ab eo tempore, quo in territorio montis Sancti Martini vinee plantate fuissent, de singulis tunellis vini omnium hominum extraneorum ibidem vineas habentium in territorio eiusdem montis germinati et procreati tempore vindemie triginta sex denarios, tempore vero putationis vinearum sedecim denarios consuetudinario modo pro iure montano et iustas decimas exegissent et ipse eodem modo ipsos denarios, sicut ipsi predecessores sui recepissent et exegissent, exigeret et reciperet, ac super facto exactionis predictorum denariorum quondam capitulum ecclesie Iauriensis et hospites regales de Iaurino materiam questionis contra religiosum virum dominum Willermum, abbatem dicti monasterii, predecessorem eiusdem domini Seffridi abbatis, in presentia magnifici comitis Thome, quondam iudicis curie regie movissent, qua causa inter partes diutius ventillata per eundem comitem Thomam sententialiter fine debito terminata extitisset et super hoc litteras eiusdem comitis Thome haberet efficaces, quas in instanti posset exhibere. Et ibidem quasdam litteras privilegiales memorati comitis Thome, diffinitivam sententiam eiusdem explicantes sedecimo die octavarum festi Epiphanie Domini, anno eiusdem millesimo trecentesimo quinquagesimo quarto [1354. jan. 28.] confectas nobis presentavit. In quarum tenore inter cetera conperimus haberi manifeste, quod, cum predictum capitulum ecclesie Iauriensis et hospites regales de Iaurino predictum dominum Willermum abbatem in regiam presentiam contra se legitime in causam attraxissent, tandem in figura iudiciaria magnifici viri prefati comitis Thome, tunc iudicis curie regie bone memorie, in octavis festi Beati Martini confessoris tunc proxime preteritis [1353. nov. 18.] per legitimos eorum procuratores contra prefatum dominum Willermum abbatem eo modo proposuissent, quod idem dominus abbas contra libertatem eorum mediantibus litteris plurimorum regum Hungarie illustrium eis gratiose concessam de singulis tunellis vini in vineis in territorio montis Sancti Martini de Sacro Monte Panonie plantatis et existentibus germinati seu procreati ab ipsis et iobagionibus ipsorum tempore vindemie triginta sex denarios et duodecim denarios pro muneribus vel munera tot denarios valentia, tempore vero putationis earum vinearum de qualibet vinea viginti quatuor denarios et sex pro muneribus vel munera totidem denarios valentia, tempore autem ligonizationis a quolibet ligonizatore singulos denarios exegisset et exigi et recipi faceret, cum tamen non plures, nisi iustas decimas more consueto et duodecim denarios de quibuslibet vineis ipsorum sibi dare et solvere tenerentur; prefatusque magister Stephanus litteratus legitimus procurator ipsius domini Willermi abbatis eundem dominum abbatem et suos predecessores ab eo tempore, quo vinee in territorio ipsius montis Sancti Martini plantate fuissent, de qualibet tunella vini in eisdem vineis germinati tempore vindemie triginta sex denarios, temporeque putationis ipsarum vinearum sedecim denarios pro muneribus vel dona tantundem valentia exegisse et recipere et sub hac conditione vineas universas homines in territorio ipsius montis Sancti Martini fecisse et plantasse et facere ac plantere atque conservare in contrarium allegasset; predictique procuratores ipsius capituli et civium de Iaurino predictorum super premissis eorum vineis et libertatibus atque acquisitionibus nulla litteralia instrumenta, nisi duas litteras inquisitionales capitulorum Wesprimiensis et Posoniensis ecclesiarum tunc de novo emanatas ad conprobationem ipsius cause insufficientes exhibere potuissent; ipsamque causam iuramento ipsius domini Willermi abbatis finaliter decidendam submisissent; ideo ipse comes Thomas una cum baronibus, regnique nobilibus cum eodem in iudicio assedentibus conmisisset iudicando, quod ipse dominus abbas pro eo, quia infula, anulo, baculo pastorali existeret decoratus atque fulcitus, ibidem in suo monasterio, in suo stallo, indutus sui vestibus pontificalibus, baculum pastoralem in manu sua tenendo presentibus hominibus regiis in eisdem litteris privilegialibus sepedicti comitis Thome nominatis et testimoniis capituli ecclesie Wesprimiensis in octavis diei Strennarum tunc proxime venturis [1354. jan. 8.] hoc ad suum conscientiosum statum, quod ipse et sui predecessores a tempore plantationis vinearum in territorio montis Sancti Martini de qualibet tunella vini in eisdem vineis germinati tempore vindemie triginta sex denarios, tempore vero putationis earundem vinearum sedecim denarios pro muneribus vel munera tantum valentia exegissent et ipse reciperet et quod sub hac condicione vineas universi homines in territorio ipsius montis Sancti Martini fecissent et plantassent atque plantarent, dicere et alii duo nobiles pro coniuratoribus sibi adiuncti ibidem super altare per eadem verba sacramenta prestare et seriem dicte conscientiose fassionis eiusdem domini abbatis et iuramentorum suorum coniuratorum in litteris pretacti capituli Wesprimiensis partes ad octavas festi Epiphanie Domini tunc venturas iudiciario examini ipsius comitis Thome deberent reportare; denique ipsis octavis festi Epiphanie Domini advenientibus, quia memoratus comes Thomas ipsum dominum Willermum abbatem iusta suam deliberativam sententiam in predictis octavis diei Strennarum indutum suis vestibus ornativis, infulatumque, baculum suum pastorale in manu sua tenendo cum Lorando de Nanee et Iohanne filio Iohannis nobilibus pro coniuratoribus sibi adiunctis in eodem monasterio hoc, quod ipse videlicet dominus abbas et predecessores sui a tempore plantationis vinearum in territorio montis Sancti Martini existentium de qualibet tunella vini in eisdem vineis germinati tempore vindemie triginta sex denarios, tempore vero putationis earundem vinearum sedecim denarios pro muneribus vel munera tantum valentia exegissent et reciperet et quod sub hac conditione universi homines in territorio ipsius montis Sancti Martini vineas fecissent et plantassent et plantarent, presentibus regiis et capituli ecclesie Wesprimiensis hominibus ac coram discreto viro domino Briccio, preposito ecclesie Iauriensis et magistro Demetrio archydiacono et canonico pro ipso capitulo Iauriensi et magistro Nicolao, filio Stephani, iudice eiusdem civitatis Iauriensis, Petro, filio Pauli, Andrea, fratre Blasii et Dominico dicto Kalmar et aliis civibus quam plurimis eiusdem civitatis Iauriensis predictam assertionem ipsius domini abbatis conscientiosam et predictorum duorum nobilium iuramenta audientibus et per omnia acceptantibus ad suum conscientiosum statum dixisse, prefatosque Lorandum, filium Nanee et Iohannem, filium Iohannis, coniuratores eiusdem in eodem monasterio per eadem verba ad aram manus ipsorum inponendo sacramenta prestitisse ex serie litterarum capituli Wesprimiensis predicti per ipsum magistrum Stephanum procuratorem predicti domini abbatis sibi presentatarum reperisset; igitur sepefactus comes Thomas iudiciaria potestate conmisisset eo modo, quod ipse dominus Willermus abbas, suique successores de qualibet tunella vini in vineis territorii montis Sancti Martini germinati et procreati tempore vindemie triginta sex denarios, tempore vero putationis earundem vinearum sedecim denarios vel munera tantum valentia prout usque tunc exegissent, exigere et recipere posset atque valeret.||
Verum quia pretactus dominus Willermus abbas, predecessor ipsius domini Seffridi abbatis bone memorie, iuxta adiudicativam sententiam superius nominati comitis Thome, tunc iudicatum curie regie tenentis, feliciterque gubernantis hoc, quod ipse et sui predessores a tempore plantationis vinearum in territorio ipsius montis Sancti Martini de qualibet tunella vini in eisdem vineis germinati atque procreati tempore vindemie triginta sex denarios, tempore vero putationis earundem vinearum sedecim denarios vel munera tantum valentia exegissent et ipse reciperet ac sub hac conditione vineas universi homines in territorio ipsius montis fecissent et plantassent ac plantarent in predicto suo monasterio indutus suis vestibus ornativis, infulatusque, baculum suum pastoralem in manu sua tenendo ad suum conscientiosum statum dixisse, aliique duo nobiles predicti per eadem verba ibidem super altare sacramenta prestitisse reperiebantur, prelibatusque comes Thomas sua iudiciaria auctoritate peractis premissis eo modo conmisisse, ut ipse dominus Willermus abbas et sui sucessores de qualibet tunella vini in vineis in territorio ipsius montis Sancti Martini germinati seu procreati tempore vindemie triginta sex denarios, tempore vero putationis earundem vinearum sedecim denarios pro muneribus vel munera tantundem valentia, prout prius et antea exegissent, sic exigeret et recipere valeret, ex serie preexhibitarum litterarum suarum privilegialium adinveniebatur, nuncque prefatus dominus Seffridus abbas iuxta formam iudiciarie deliberationis sepefati comitis Thome vigore pretacti sui privilegii ex causis premissis iuri consentaneis ac etiam pretextu diuturne consuetudinis prelibatos triginta sex denarios tempore vindemie de qualibet tunella vini in territorio montis Sancti Martini germinati et procreati, temporeque putationis de quibuslibet vineis singulos sedecim denarios vel munera tantum valentia pro iure montano exigere et recipere posse unicuique veritatem intuenti cernebatur. Ideo una cum honorabilibus viris domino Briccio Iauriensi, Ladislao Agriensi ecclesiarum prepositis, necnon viris nobilibus Oliverio, quondam magistro thavarnicorum regalium, nunc comite Zathmariensi et Maromorosiensi ac Iohanne, filio Alexandri, castellano de Gymus et Iacobo prothonotario nostro magistris, aliisque quam plurimis regni nobilibus in adiudicatione ipsius cause tribunal iudiciarium nobiscum assedentibus matura deliberatione prehabita commisimus decernendo, quod memoratus dominus Seffridus abbas et sui successores, prout antea sui predecessores ipsos triginta sex denarios tempore vindemie de qualibet tunella vini ibidem in territorio montis Sancti Martini germinati ac tempore putationis vinearum sedecim denorios pro muneribus vel munera tantum valentia recepissent, sic et ipse ratione iuris sui montis recipere possit atque valeat auctoritate presentium mediante. In cuius rei memoriam, firmitatemque perpetuam presentes litteras nostras privilegiales pendentis et autentici sigilli nostri roboratas duximus concedendas. Datum in Wyssegrad, vigesimo die quindenarum festi Beati Mychaelis archangeli predictarum, anno Domini M° CCC° quinquagesimo sexto. [1356. nov. 1.]