Nos Sigismundus, Dei gratia Romanorum imperator semper augustus ac Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Croacie etc. rex damus pro memoria, quod Mathias de Andoch pro Georgio, filio Petri, de Bere cum procuratoriis litteris nostris iuxta continentiam litterarum condam magnifici Mathius de Palocz, pridem iudicis curie nostre, prorogatoriarum in octavis festi Epiphaniarum Domini, in anno Domini millesinio quadringentesimo vigesimo nono preteritis, [1429. jan. 13.] in figura iudicii eiusdem comitis Mathius comparendo contra religiosum virum fratrem Mychaelem, abbatem ecclesie de Beel, proposuisset eo modo, quomodo prefatus frater Mychael, abbas de Beel, in anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo tertio preterito [1423.] quandam portionem eiusdem Georgii possessionariam in possessione Balatonfewkayar vocata habitam occupando, quosdam iobagiones in ea condescendere fecisset, alias etiam utilitates ad eandem pertinentes, puta terras arabiles, prata, silvas et montes vinearum pro se ipso similiter occupari fecisset, occupatisque uteretur potentia mediante in preiudicium dicti Georgii valde magnum, ex parte cuius iudicium et iusticiam habere voluisset iure requirente.||
Quo audito Demetrius litteratus de Wesprimio pro annotato fratre Mychaele abbate cum procuratoriis litteris conventus ecclesie Sancti Martini Sacri Montis Pannonie in eiusdem comitis Mathius exurgendo presentiam respondisset ex adverso, quod idem frater Mychael abbas nullam portionem possessionariam annotati Georgii de Bere in dicta possessione Balatonfewkayar habitam potentialiter occupasset, sed eadem eidem fratri Mychaeli abbati vigore litteralium instrumentorum pertineret, que apud Benedictum, filium Nicolai, de Dereske haberentur, que ab eodem, per modum iuridicum rehabendo in termino ulterior per ipsum comitem Mathius eidem dando coram ipso exhibere promptus esset et paratus; unde idem comes Mathius perceptis premissis iudicando commisisset eo modo, ut annotatus frater Mychael abbas universa litteralia sua instrumenta, si que super predicta portione possessionaria haberet confecta, a prefato Benedicto, filio Nicolai, per modum iuridicum aut alium quem posset, medio tempore rehabendo in octavis festi Epiphaniarum Domini, tunc in altera revolutione annuali venturis, [1430. jan. 13.] coram ipso exhibere teneretur, quibus visis idem comes Mathius iudicium et iustitiam facere valeret inter partes in premissis dictante iuris equitate; a quibus quidem octavis, dum ipsa instrumentalis exhibitio primo serie litterarum eiusdem iudicis curie nostre, deinde autem, eodem comite Mathius in honorem palatinatus per nostram maiestatem sublimato similiter seriebus litterarum eiusdem dilationalium, quibusdam litium processibus pertransitis ventilando, dicto etiam Mathius palatino decedents et ipsa causa in presentiam reverendi in Christo patris domini Georgii, archiepiscopi Strigoniensis, iudicis in causis in presentia palatinali vertentibus usque prefectionem novi palatini, per nostram maiestatem constituti deveniente, octavas festi Beati Michaelis archangeli proxime preteritas [1435. okt. 6.] attigisset, eodemque domino archiepiscopo premissam causam ad octavas festi Epiphaniarum Domini similiter proxime preteritas [1436. jan. 13.] nostram personalem in presentiam transmittendo, medioque tempore prefato Georgio actore decedente et presenti causa in Sandrinum, filium eiusdem, condescendente et ab eisdem octavis prescripta causa inter ipsum Sandrinum, filium Georgii, uti actorem ab una, et eundem abbatem, uti in causam attractum parte ab altera mediantibus litteris nostris prorogatoriis ex eo, quia de etate et in rerum etiam natura existentia annotati Sandrini nobis certitudo veritatis non constabat, ideo commiseramus, ut unus ex proximis eiusdem eundem Sandrinum ad octavas festi Beati Georgii martiris tunc venturas [1437. máj. 1.] coram nostra personali presentia statuendo causa in premissa agere deberet.||
Tandem ipsis octavis instantibus Georgius litteratus de Karad in eadem nostram personalem veniendo presentiam et prenominatum Sandrinum, filium iam dicti condam Georgii filii Petri de Bere, filii videlicet nobilis domine filie Petri, filii Laurencii de Torwe, in tenera etate constitutum penes se statuendo, volens predictam portionem possessionariam in dicta Balathonfewkayar habitam, eidem Sandrino pertinere debere declarare, quasdam duas litteras, unam capituli ecclesie Albensis condam magnifico Nicolao, filio Gelethy, olim dicti regni nostri Hungarie palatino relatoriam, clause et aliam condam magnifici Ladislai ducis Opulie, similiter dicti regni nostri Hungarie palatini affirmatoriam patententer (!) emanatas nobis presentavit, quarum prime tenor talis est:||
Viro magnifico et potenti domino Nicolao regni Hungarie palatino et iudici Comanorum, amico suo plurimum reverendo Albensis ecclesie capitulum sincere reverentie continuum incrementum et amicitie plenioris affectum. Noverit amicabilis magnificentia vestra quod, cum iuxta continentiam et formam litterarum vestrarum adiudicativam sententiam vestram exprimentium, inter Petrum filiium Laurencii de Toruey, ut actorem ab una, item religiosum virum fratrem Nicolaum abbatem de Beel, ut in causam attractum parte ab altera confectarum et emanatarum, cum Beke Rufo nobili de Lywka homine vestro in quindenis festi Beati Iohannis Baptiste proxime preteritis, [1430. júl. 7.] ad distinctionem et separationem, metalem tertie partis sessionalis de tribus iugeribus terre, in possessione Kayar habite, a duabus partibus duorum iugerum sessionalium seu portionibus portionarie possessionis predicti abbatis de Beel supradicto nomine vocate, hominem et testimonium nostrum ad dictam distinctionem ad amicabilem postulationem vestram pro testimonio nostro transmittere debuissemus, ipsis quindenis occurentibus cum predicto Beke, homine vestro, Nicolaum clericum, ordinis subdeaconatus (!), chori ecclesie nostre, hominem nostrum fide dignum, ad exequenda premissa pro testimonio duximus destinandum. Qui tandem ad nos reversi nobis communiter e concorditer retulerunt, quod ipsi primo convocatis commetaneis et vicinis dicte possessionis Kayar universis, ad faciem eiusdem accessissent et presentibus commetaneis eiusdem, videlicet predicto Nicolao abbate et alio Nicolao, archidiacono Wesprimiensi, necnon aliis commetaneis et vicinis, dictam tertiam partem cum omnibus sessionibus terris arabilibus, campestribus, cultis et incultis, ceterisque utilitatibus ad eandem pertinentibus, que tertia pars de tribus iugeribus terre eidem Petro, filio Laurencii, in primaria divisione cesserat et cessit et qua iobagiones in dicta tertia parte dictorum trium iugerum residentes usi extitissent, exceptis aliis terris ecclesie de Beel, quas eadem ecclesia sub aliis titulis, nominibus et rationibus habet et possidet in dicta possessione Kayar pro eadem ecclesia et Nicolao abbate remanentibus sepefacto Petro, filio Laurencii, perpetuo statuissent et assignassent perpetuo possidendam, tenendam et habendam nullo contradictore inibidem apparente et existente; dictas autem tres portiones in dictis tribus iugeribus sessionalibus habitas per metales distinctiones distingere et separare nequivissent, quia dicte portiones per herbales divisiones dividerentur. Datum secundo die quindenarum predictarum anno Domini millesimo trerentesimo quinquagesimo. [1350. júl. 8.]||
Secunda vero ipsarum annotati Ladislai ducis et palatini littera patens, sexto die congregationis sue generalis per ipsum universitati nobilium comitatus Wesprimiensis feria secunda videlicet et in quindenis festi Beati Georgii martiris anno Domini millesimo trecentesimo sexagesimo octavo [1368. máj. 8.] prope villam Apathczawasarhel celebrate confecta declarabat, quod vicecomes, iudices nobilium iuratique assessores prescripti comitatus Wesprimiensis per ipsum palatinum ad petitionem dicti Petri, filii Laurencii, requisiti taliter affirmassent, quod ipsi hoc scirent, ut predicta possessionaria portio in dicta Kayar habita ipsi Petro iure hereditario pertinuisset et ipsum Petrum domini Ladislaus, episcopus ecclesie Wesprimiensis et abbas de Beel exclusissent de eadem.||
Quibus quidem litteris exhibitis prefatus Georgius de Karad in persona prefati Sandrini premissa per annotatum abbatem exhibere assumpta litteralia instrumenta per eundem exhiberi postulavit coram nobis. Quo audito prenominatus frater Mychael abbas personaliter in nostram personalem exurgendo presentiam pro premissis per ipsum exhibere assumptis litteralibus instrumentis, quasdam litteras condam Bele regis Hungarie secundi, filii Almi ducis, privilegiales, anno dominice incarnationis millesimo centesimo tricesimo quinto, [1135.] regni autem sui anno quinto emanatas nobis presentavit, in quibus inter cetera is articulus habebatur:||
In predio Kayar, quod wlgo Hongon dicitur, iuxta lacum Balatyn assignavit sex mansionum iobagiones quorum nomina sunt hec: Egud, Swlt, Pua, Izaac, Iacob, Hene; isti debent equitare cum abbate vel fratribus cum armis et ministrare, sicut alii iobagiones ministrant; assignavit et ibidem octo iobagiones homines conditionales, quorum nomina sunt hec: Michael, Kunes, Scemus, Bula, Buloc, Sele, Fele, Iuan; isti debent singuli ministrare annuatim cenobio Sancti Mauricii de Beel cum uno bove trienni et tunella vini idrias quinquaginta habente, centum albis panibus, quinque anseribus, decem gallinis et decem candelis, cum totidem denariis; hoc obsequium tenentur facere singuli eorum annuatim pro animabus Oboneg comitis et fratris eius Kviar, qui fuit curialis comes Sancti Stephani regis; isti habent silvas per se separatas, que vocantur Sumlu et Basfaya, quam emit Oboneg, comes de Bas; terram autem et cetera necessaria, ad humanum usum pertinentia et ad sua servitia conplenda habent sufficienter, sed mixtim cum villanis.||
Quarum quidem litterarum per ipsas partes productarum exhibitionibus factis, eisdem partibus nulla plura instrumenta facto in premisso nunc vel in futurum exhibenda, habere et exhibere posse referentibus, eodemque abbate sicuti prius sic et nunc nullam portionem possessionariam annotati Sandrini apud manus suas existere allegante, tam idem abbas sibi, quam adnotatus Georgius de Karad eidem Sandrino per nos in premissis iudicium et iustitiam petierunt impertiri.||
Cumque nos inter ipsas partes, iuxta processum presentis cause iudicium et iustitiam facere voluissemus, tunc prenominatus Georgius de Karad eundem Sandrinum in eo, quod dicta portio possessionaria, quam idem Sandrinus acquireret, erga manus dicti abbatis non sit, solius iuramento dicti abbatis submittebat; ipseque, abbas huiusmodi iuramentum benivole acceptabat. Pro eo una cum prelatis et baronibus ac regni nostri nobilibus nobiscum in iudicio existentibus iudicando commisimus eo modo, ut annotatus frater Mychael abbas, de Beel eo, quod infula, anulo et baculo pastorali fungere dinoscitur, ex eoque ratione sue dignitatis pro decem personis nobilium iurandi habet facultatem, octavo die festi Assumptionis Virginis gloriose proxime venturi [1437. aug. 22.] sola sua in persona in monasterio suo et in suo stallo indutus suis vestibus pontificalibus coram testimoniis capituli ecclesie Wesprimiensis, que per ipsum capitulum pro ipsis partibus illuc transmitti iubemus, comparendo et baculum in sinistra manu tenendo, manumque dextram ad pectus suum ponendo, ad sue conscientie puritatem et statum sue regularitatis id, quod nulla portio possessionaria in dicta possessione Kayar, quam idem Sandor acquireret, apud ipsum et sub potestate ipsius sit et existat, dicere et refferre et post hec ipsius conscientiose assertionis seriem partes in litteris dicti capituli Wesprimiensis ad octavas festi Beati Michaelis archangeli nunc venturas [1437. okt. 6.] eidem nostre personali presentie reportare teneantur. Datum Bude, quinquagesimo die octavarum festi Beati Georgii martiris predictarum, anno Domini Mo CCCCo XXXVIIo, regnorum nostrorum anno Hungarie etc. quinquagesimo primo, Romanorum XXVIIo, Bohemie XVIIo, imperii vero quinto. [1437. jún. 19.]