useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Urkundliche Geschichte des Hansischen Stahlhofes zu London, ed. Lappenberg, 1851 (Google data) 93
Signature: 93

The transcription and metadata of this charter are scanned by a OCR tool and thus may have low quality.

Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
99999999
XCIV. Recess der m Lübeck versammelten Hansestädte. 1450, September 21 flgd. 5)
Source Regest: Urkundliche Geschichte des Hansischen Stahlhofes zu London, Nr. 93, S. 270
 

ed.
Current repository
Urkundliche Geschichte des Hansischen Stahlhofes zu London, Nr. 93, S. 270

    Graphics: 
    x

    Wytlik sy, dat in den iaren unses Heren MCCCCL Mathei Apostoli de vulmechtigen radessen- debaden der gemenen stede von der dutschen Hanse bynnen der Stadt Lubeke to daghe vorgadderl weren, sitlende en deel to der vorderen band, also van Colne mester Johann Vrund, doctor in dem gesteliken rechte unde en gesworne radman der stad Colne; van Bremen Hermen Gropingh, borgermester unde Daniel Brand, radman; van Stralessunde her Alff Grenerorde, radman; van der Wismer her Peter Wylde, borghermester; van Meydeborch her Peter Dolle, radman; her Hinr. Eysleve, secrelarius; van Brunswik her Henning Calmes unde her Ghercke Pauwel, borghermester. Van jdes Mesters vveghen van Prutzen unde des landes wegen her Tideman van den Weghe, borghermester van Tom, unde her Johan Vrigborch, radman van Danzcke; van Gotlinghen her Symon Ghyseler, radman; van Stade herMar- quard van der Hoye, borghermester, unde her Hinr. van Andern, radman; van Buxslehude her Hinr. Scroder, radman; van Embecke her Hinr. Bote, ritmester; van Anklem her Hinr. Stoltevoet, radman; ') Beselgeden. MS. 2) En. MS. ') En. MS. «) Orleue. MS.

    ») Aus dem Stadtarchive zu Göttingen. Hanseat. Vol. IV, nach einer mir von Herrn Professor Bavemann gütigst mitgeteilten Abschrift. Da dieser Recess bisher ungedruckt ist, so habe ich die wenigen, England nicht be treuenden Gegenstände mit aufzunehmen kein Bedenken getragen.

    1450, September 21 flgd. 77

    van Kile her Marquard Pael, radman. To.der luchteren Hand: van Hamborg her Detleff Bremer, borghermester, her Ludeke Struve, radman, unde her Johan Nyendorp, secretarius; van Luneborg her Hartwich Schomaker, radman; de rad to Lubeke; van Nymweghen Ghisebrecht van Veklern, borgermester; van Deventer mester Johan Marquardt, borghermester; van Sutphen Wilhem Kringh, borgermesler; van Zwolle Hinr. ton Watere, borgermester; van Herderwik Leferl Voet, borgermester; van Groninghen Roloff van Ummen, borgermester; van Arnhem Marcellus van Aller, radman; van Campen Jacob Junghe, schepen; van Wezele Johan up dem Dyke, borgermester, unde mester Johan Karol, secretarius; van Brügge uth Vlandern van des copmans weghen Hinr. Castorp, Woller ßretholt unde her Johan Gebingh, secretarius; van Lunden uth Engelland Hermen Wezel, olderman, unde Hinrik tom Have, clerik. Welke alle darsulvest hebben vorhandelt, ordinerel unde ghesloten so hir nafolghet:

    Int erste alse desse dachvard nu to Lubeke wesende limine grote dreplike nodsake willen, de den gemenen copman van der dutschen Hanse nu mer dan in vortiden anligende sin, vorscreven unde vorgaddert is, unde doch vele stede hartohorich so dat se dar sulves sulke gebreke helpen to besorghende nicht geschicket en hebben, sunder hebben sulke scuickinge entleclit myt eren breven, dar mede se Dienen syk darynne to vorantworden unde der pene in dem recess in der negesten vorleden dachvard to Bremen uppe Johans geholden to entweren, wante denne in vortiden in dem iar XLI liegest vor leden to Lubeke van den gemenen Hensesteden darsulves do dorch ere erliken sendeboden vorgaddert vordraghen unde gesloten sulke entschuldinghe nicht to tolatende, also zyk danne uth deme recess darup ghemaket klar inneholdet: so beduncked uns, dat wy plichtich unde schuldich sin sulkem recess nato- gahnde. Vnde ok wente etlike van den sulven Steden to der vorgerorden dachvard to Bremen vorscreven «eren unde des gelikes ok darsulvest nicht entschickeden, daruth wir nicht merken moghen anders denne dat se uppe de wolvard der Hense nicht en achten unde umme dat uns unredeliken duchte, datj de unhorsamen der vriheide der Hense bruken ghelyk den ghenen, de dar neue arbeyd noch kosten schuwen, sunder ok liff unde gud over wech unde anders waghen: so heben de sendebaden der ghemenen Hense steden over een ghedraghen unde gesloten, dat sulke stede myd namen: Rostok, Dorpmunde, Soest, Padeborn, Lemechow, Hervorde, Munster, Osenbrugge, Dusborgh, Mynden, Hildensem, Halver- stad, Honover, Hamelen, Quedelingborch, Asschersleve, Frankevorde, Halle, barlin, Slendel. Soltwedel, Visen, Elborg, Staveren, Colberghe, Nigenstargarde, . Golnowe, Olden Statlyn. Gripeswold, Wisbi, welker stede borgere unde inwonere doch (de) vriheide der hanse nicht clevne eobruken, vorvallen schollen syn in de pene in dem vorgerorden recess to Bremen ingesat, dat is en iewelik van en ene mark lodiges goldes unde V iar lank entberinghe unde vorlesinge der vriheit van der Hanse, id en sy denne sake, dat yenich van den vorgerorden sieden dorch enen borgermester eder enen uth deme rade zyk des myl merkeliken nodsaken myd eren beden van der gantzen stad weghen moghe uppe der negesten dachvard entschuldighen, so dal se des nicht umme de kost to sparen ofRe anders, sunder allenen umme sulker nodsake willen, de also denne tor kentnisse der sendebaden uppe der sulven dachvard wesende staen schal, also ok stilkent de obgemeldede recess uthwiset. Doch wan yenich van den vorgerorden Steden de pene der mark goldes betalet, so moghen de sendebaden uppe

    78 1450, September 21 flgd.

    der negesten dachvard uppe dat iar na reden unde gelegenheid, de se vorstan, vorlyen, uhde hyr zyk de copman uppe den enden, dar men der Hanse uriheit holdet, na rechten, so dal se nemande tolaten myt erem gude van den vorbenoraeden Steden, he en bringe danne by, dat he der Hanse in der vor- gerordcn penen genoch gedan hebbe.

    Item want etlike cleyne stede sin, de der Hanse gebruken unde doch nicht willen helpen draghen den hovedsteden de kost, darmede schal men id halden alse sulkent vore vordragen is in deme iare vorscreven unde de copman schal nemande uth densulven sieden totalen, be en hebbe zyk erst uppe dat puncte myt der hovedstad vordraghen unde hebbe des van der sulven stad eynen schin.

    Item was vor den vorskreven heren radessendebaden her Berend Vlesch, radman van Gripes- wolde, dede hochliken clagede over de van (rripeswolde, de ene hadden gedrenghet van erve unde eghen, unde doch hir bevorne sodane sake den van Stralsunde unde Anklem was bevolen. Aldo de vorscreven radessendebaden bevolen to scrivende an de erben, van Stralsunde unde Anklem, dat se syk myt der zaken bekümmernden unde der enen ende makeden. Unde des gelik scolde man ok schriven an de vao Gripeswolde vorscreven.

    Item alse van des dages wegen, den men denket to holdende myt den Engelsehen, so verne alse denne beleven, is by de gemenen siede vorramet, dal man den dach scal halden eder to Lubeke efte to Bremen eder to Utrecht efte to Deventer. Dat doch de Prutzen nicht wolden beleven, men bi oren heren Hoemester wolden bringen, dat ok de heren van den sieden an den heren Hoemester wolden scriven. Und up dat men möge weten, in wat wise de radessendebaden van den gemenen sieden myt den sendebaden des heren konynges van Engelland de sake van der Engeischen wegen liebben vorhandelt, so is vorramed ene lattinsche scrifft dem heren konynghe vorscrev. in der vorscr. gemenen stede brev ok in dem dulschen gelecht unde avergheschicket, ludende in dem dutschen van worden to worden aldus:

    "Waiite uppe de alden vruntscopp unde vorbuntnisse, de twisschen dem rike van Engelland unde des rvkes inwoner, dem grotmechtigen heren Hoemester des landes Prutzen unde den Steden van der Hanse lange tyd van olders wegen gewared liebben, int Iwistinghe sint erwecked unde de lo belerende unde darup vrede to makcnde vakene handelinge unde degedinge gevveset sin, de doch na vor- lopeuheit der tyd vormyddelst nemynge des kopmans ghuderc so wal in der zee, alse in deme ryke van Engelland, ok vormyddelst upsetlinge nyger kostume unde angripinge der personen nu korlliken sint vorbroken, worumme grote unde sware bitlerheid unde Unwillen twisschen den vorsc. van der Hanse unde deme ryke van Engelland sind ghewassen unde entstanden, unde wanner de vordem vortgeruk hadden unde in breken, (?) were to bevrucbtende, dat de copman unde dat gemeyne beste ghud queme to schaden unde groleren vorderve unde nedderval. Wenle den de iiiuchtegeste vorste unde here konyngh van Engelland also wal vormyddelst synen dankiiamyghen breven unde syne sendebaden muntliken den Steden van der Hanse syne ghude andacht unde synen konyngklikeii synne all gulelich unde levevul, so syne word dat utwisen, to vrede unde lo ghantzer vorenynghe synd gheueghel, unde up dat denne syner koningkliken gnade unde der gantzen werld werde apenbare, dat de vorscreven stede van der

    1450, September 21 flgd. 79

    Hanse hebben ene grote begberinge unde behegelicbeil to sulkeni vrede unde alse alle weghe darlo ganze bereide synne gebad hebben, so sin se noch uppe desse lyd bereider unde ghenediger darlo. Lude hir umme unde limine vorbeteringhe willen de twedrachl unde schaden bitoleggende unde den olden vrede unde vrundscop to beterende twisschen deme heren koninghe unde den sieden vorsc. svud vorramed desse artikele na gescreven.

    Tom ersten (1) dat de irlucbligesle here kouwigh van Engelland den copnian van der dutschen Hanse sette in alle syne privilegia unde vribeit in svneme rike van Engelland der to hinkende unde to hebbende, so he de van dem heren Konynghe van Eiigelland darup gegeven tho bruken plach. Des geliken ok scollen de undersaten des vorsc. heren konvnges in denie lande to Pratzen unde den Steden van der Heuse vruntliken unde vredesamelikeu to holden unde enthalet vvesen, so dat van oldinges bei to her is ghewesen.

    Item (2) uppe dat sulke privilegia unde vriheide dein kopmanne mivorbrekelich gheholden werden unde de kopinan nnd svner gnade undersaten sick de vriintliker vortau under en ander weten to lioldeude unde to leuende, so scollen etlike stede in deme ryke van Engelland, alse myt namen: hundert, Jurk, Busteyn, Hülle, Brustowe, Linden, Norlwick unde Gibbeswick, vormyddelst eren egeneu bcsegelden breven dein copmaue laven unde vorscriven en in der besten wise, sunder venige behendicheit darin tho theende, dat dem copmane vau der Hanse sine vricheide unde privilegia sunder yenige vorkortinghe Scholen werdeii geholden. Unde sulkeu der siede bref schal de konyngh confirmeren, bestedigen unde beleuen myt sineui maiestats zegel unde au de van Lubeke senden, <len se to behof der Hense scolen bevvaren.

    item (ß) umme nierer unde vaster bewaringe unde bestantnisse desser vorsc. dingk unde up dal desse dingk vormyddelst groler leve werden vulleiiloghen, so scolen de vorsc. siede in Eugelland eren vulmechtighen sendebaden senden to sodaner dacinard, also inen nu liegest bohlende werd.

    Item (4) alse van der neiuynghe, schaden unde andern gebreke, de gedan unde gescheeu sin, lo beterende unde wedder to kerende, so is gemaket unde begrepeu ene gemene dachvard, de men darup holden scal. Unde scal begynnen unde anghan uppe den XV dach na Paschen negesl körnende iu ener van IUI Steden, de de vorsc. irlucbligesle here konyngh utkesende werd, alse Lubeke, Bremen, Utrecht unde ütventher. To welker dachvard de here konyngh unde de grotmechtigste here mester van s,\ner lande weglien, alse de Henseslede syner herlicheit dat vorscriven scollen, unde ok de van der Hense ere sendebaden scollen senden umme to vorhandelende unde to slutene umme de vorbeteringe unde wedderkeringhe aller desser vorsc. dingk, also dal den gheneu, de den schaden hebben geleden, na gelegenheid erer aller zake in redelicheit wedderkeringhe sdiee, alse ok ene gelikc dachvard hir bevoren darup ghemaked unde vorramed was, erst lo Utrecht, dar liegest to Lubeke unde ind lateste to Prutzen. Unde hyriimuie sind nu geschicked unde gevoghet etlike siede, de van wegen der gantzen Hauseslede Milmechtich ere sendebaden lor vorsc. dachvard scollen senden uiiime alle dingk lo vullenlhende, alse Lubeke, Colne, Bremen. Hamborch, de siede landes Prutzen, de siede ut Liflande de van Bruns bek, ftynrneghen unde Campen, welke siede tosamende eder de gheuen, de dar komen unde in der dachvard iegenwardich sin, scollen vullemacbt hyrane hebben. Unde men scal hir entwisschen van

    60 1450, September 21 flgd.

    beiden syden vorkundigen allen den genen, de den schaden geleden hebben, dat se myt redeliker be- wisinge dar komen unde eren schaden esschen.

    Vortmer dat sodane arestament unde hindernusse uppe den dutschen copman unde sin ghud umine der Engeischen willen, de nu to Lubeke sind, in dem rike van Engelland, elfte enych sulkes ghedau vnde bescheen were, gensliken affghedan unde entslagen worde, alse dat de vorsc. kopman der Hense syner guder vredesameliken möge bruken unde kopslagen. Unde dat lo der tyd der vorsc. dachvard unde ymmer darna de undersaten des lieren konynghes unde van der Hanse syk leffliken unde vrunt- liken malk anderen hebben unde holden, so dat een den anderen nicht schedighe yenigher wyes.

    Unde uppe dat alle desse dinghe in enen guden ende moghen nemen, sind willich de heren van Lubeke ere geleydes breve to ghevende den Engeischen in Prutzen towezende (na) Lubeke to körnende, so verne ere gebede kered, unde vor alle, de umme eren willen doen unde laten willen, unde dar to vorhandelnde myt den anderen sendebaden, so verne se weten weghe unde myddel unde forraeD to vyndende, dar mede desse artikele mögen komen to enem ende.

    Unde alse dann der stede sendebaden desse artikele myd den heren sendebaden des hern ko- nynghes van Engelland hebben underspraken unde ghemenschafFt darup under zyk gehat, so hebben se dat erste deel des artikels angenomen. Men van des andern deels wegen des vorsc. artikels angalinde in der clauselen uunde undersaten" so maken se darin swarheid van der Prutzen weghen, southerer scrift unde antworde dat wol klaret. Darup van weghen der stede van der Hense ward geantwordet, dat men in desser dachvard van des artikeles weghen nicht kan handelen edder sluten, wente de sende baden uth Prutzen unde der stede van der Hanse hebben nicht gheweten de tokumpst der hern sende baden uth Engeland to desser dachvard unde hebben darupp nenen bevel. Ok is dat eyn sunderlik artikel, de dar henghet luwischen dem heren koninghe van Engelland unde dem grotmechtighen heren Homester des landes Prutzen van erer herscap unde lande tüsschen en beiden, de den Hensesteden nicht ynd gemeyne beroret. Unde were ok nicht recht, dat umme sodane affgesnnderte sake de Hensestede ynd gemen in eren olden vricheiden worden geserighed unde gekrenked.

    Vortmer den anderen artikel hebben de heren sendebaden des koninges nicht angenomen. Je doch den sieden van der Hense dunkel, so verne de her koningh dat van herten menet, to vorhopende is, dat he vormiddelst siner scrifften unde ok dorch syne sendebaden enen hefft to kennende ghegeven, wo dat he heilt enen bereden sin to vornyende unde to bcternde de olde vrunUcop unde sodane mishelicbeit unde overvaringhe dar wedder bescheen, dal syne k. gnade nicht scal myden sodane myddel, dar mede vaster versekeringhe unde beholdinghe der vrundscop scheen moghe, de ane twivel to hegende is, so verne de stede in Engelland syk dar to vorbinden. Wente yd möge komen, dat de her konyngh were ulh ener edder anderer redeliken sake bekummerd elfte gehindert, so dal deme kopman van-synen gnaden, elfte yenich gebrecht edder nygheid dem kopmanne wedder syne vrichheiden unde Privilegien wed- dervaren, nicht mochte vorseen eflte geholpen werden, unde also den eder in geliken geval hedde de kopman doch de vorben. stede hebben gesät unde ordeneret to beschermynghe syner vricheide. Ok myd sodaner medevorsegelinge volgede grotere leve unde vastere vorenynge tüsschen dem hern koninge unde der Hense. Ok en is dyt neyn nye dingk, wente dem gelik de her hertigbe van Burgundie dal

    1450, September 21 flgd. 81

    also hold niyil dem kopman to Brügge in Flandern, dar de kopman de veer lede vorplichtet unde vor- bunden liefft. Ok is vorseentlik unde to geloven, dat noch olde scrifte sin, dar men dat vindet, dat de van Landen unde andere stede in Engelland dem kopmanne sik hebben vorplichtet unde'vorbunden. Ok darynne an gesehnt neen achlerdeel deme hern konynge, wente dit myt synem weten unde willen scheen scal.

    Umme den dridden artikel, alse van wegen ener nyen dachvard up to nemende, is to seen ulli erer schrifft, dat de heren sendebaden de genoch annamen unde gevolgich sin, so dal nicht noed is darvaii deger to seggende efte to argueren. Ok van der stede unde tyt wegen is ghenoch besorghed in deu vorscr. artikeln.

    Unde alse denn van des testen artikels wegen umme äff to stellende sodane arrestament, dat up den kopman in Engelland scal gedan wesen, anlworden unde gesynnen de hern sendebaden, dat an beiden siden de gevangene loes werden. So dunckel den hern sendebaden van den steden, dat sulkend nicht recht en is, dat umme ener stad unde vromeder daet willen andere unschuldige stede scholen lyden. Ok en scal men yd also nicht vorstan, dat de stede van der Hense eyn corpus in sulker wise sin, dat limine eyner stad daet effte geschichte willen de anderen stede beswaret, ange- claged, arresteret unde upgeholden moghen werden, geh k effte se enem heren behoreden, alse Engelland. suDder sin wol en corpus in etliken vruntscoppen unde vorbuntnissen, darynne se myt en over eyn komen. Unde darumrae de gelikenisse, de de sendebaden des heren kon^nghes m,\I den geuangenen an beiden syden quyt to gevende nicht overendrecht, na en helft gelike merkinghe. Unde darumme dat sulkend in der Hense nicht stede hebbe, so hebben (wy) van den konynghen in Engelland enc besundere vriheid beholden, sus ludende also hyrna volghet: ») aWy willen den vorsc. kopludeu vorder gnade doen vormyddelst dem ende, den se myt uns gemaked hebben unde vorlenen en vor uns unde unse erven unde besledighen vormiddelst desser scrifft, dat se unde ere nakomelinghe, de dal vorsc. hus hebben to ewigen tyden bynnen den vorscr. ryke unde unser ghewalt scollen hebben desse vriheit, so dat se noch ere ghude unde kopenscop bynnen unse ryke unde ghewalt vor andere schult, der se nicht lovers eder hovetlude synt, ok nicht van anderer overlredinge wegen, de se nicht gedan hebben eder donde werden, nicht schollen werden gearesteret eder bekuraert. Wente denne hirul clarliken erschinet unde ok na rechte unde aller billicheit sik ervindet unde ervolghct, dat de copman van der Hanse umme daet unde geschichte anderer siede, darvnne se in keyner orsake noch schult en syn, noch een deel effte menscop gehad hebben, nicht gearresteret scollen werden." Unde want men nu vor handen hefft, in wat wise men vynden unde inbringhen moghe een unbrekelike holdiughe der vriheide des copmanes etc. unde begynned men nu in deme anbegynne sulke vriheide to brekende, wat hopen scal denn boven bliven in tokomende? ... van olden liden, unde sie umme unde vyl anderen sorgen unde gebrekelicheid, de men nu in vorlededen tyden bevunden hefft, so werd de copman van noden darto gedwunghen sik dorch enen eder den anderen wech to besorgende. Unde hebben hyr de stede van der Hanse vastliken gesloten unde syk darynne vorenet bi den vorsc. begrepen artikeln to blivende,

    ') Aus dem Privilegium König Edwards II. vom Jahre 1317, December 17. Abiheilung II. 11

    82 1450, September 21 flgd.

    begherende doch myt gantzem svnne unde denstliker meninge, dat syne k. gnade navolgen wil siner vorvedere milden unde dogetsamen seden unde syne k. gnade van en unde dem kopmanne nicht aflkere."

    Ok hebben de vorsc. radessendebaden van weghen der ghemenen stede van der Hanse urame desse dinghe to vullentothende gescreven an den irluchtigesten vorsten unde hern konyngh van Engelland yn latine unde darup en antword beghered, in dem dutschen van worden to worden ludende aldus:

    "Unsen bereden willigen denst, unde wes wi to vormeringhe iuwes states, ere unde ghudes vor- moghen alle weghe bereit, irluchtigeste vorste unde unvorwynnenlikeste here konynglie. Alse wy nn hyr to Lubeke in Godc to daghe sind vorgaddert, so hebben wy iuwer k. werdicheid breve entfanghen, de wy danknameliken wol hebben vornomen, inholdende van sodaner olden lofften, vruntscoppe unde vrede tusschen iuwer k.inaieslaten unde uns to beterende unde weder to makende sunderiges schaden unde nemynghe des kopmans ghuder wedder kerende, so wy dat des gelikes hyr myd iuwen werdigen sendebaden muntliken hebben vorhandelt unde iuvve k. breve unde ere seggenl van der wegen aver- eenkomen. Uiwe k. werdicheit willen ok myldichliken betrachten also een rechlverdich richler, wat stad, eer unde provyt iuwem ryke van Engelland darvan mach weddervaren, wanner unserm kopraan van der Hanse darsulven in dem ryke syne olden Privilegien, vricheid unde rechticheit werden geholden. Ok ys iuwer konynkl. gnade ene grote ere unde ruchte, wanner gy volgen de weghe iuwer voroldern unde dem kopmanne syne privilegia beschermen. luwe k. maiestad hebbe darane enen unvortwyvelden loven, so dat wy iuwer vullekomen syn unde gantze leve hebben to eendracht, vrede unde leve myd den iuwen, ok anders nicht in Unsen herlen dreghen, men dat iuwer k. gnade undersaten myt den unsen kopslagen unde vorkeren. Unde alse wy den hyr myt iuwer k. werdicheit.sendebaden van der wegen vruntliker wys hebben vorhandelt, so hebben wy etlike (artikele) umme den vorscr. vrede to beterende vorramed, de wy iuwer werdicheit in deme latine unde ok in deme dutschen senden hir ane vorwaret, darane nicht in berorende, dat iuwer k. gnade mach yenigher wys vorerren, *) wente se nicht niges eder swares an sik hebben, men allene dat de kopman syne olden privilegia unde vricheid vormiddelst starker vorwaringhe besorghe, uppe dat se so ringhe unde lichtverdichliken, so wy des vorwaringhe hebben, nicht werden verdroten, so unse vorscreven artikele unde scrifll dal clarliken inholdet. Wy bidden hir umme iuwe k. maiestad unde werdicheit, so wy vlitigest mögen, dat iuwe gnade eren k. syn darto wil keren unde sodane vorsc. artikele upnemen unde tolaten, unde unsen vrunden, dem erliken rade to Lubeke, van unser aller wegen van dato desses breves wente to Wynachten negest körnende eder XIII1 dage darna en gutlik antworde vorscriven, uppe dat wy van der wegen den in Lifflande unde in Prutzen to tiden mögen vorscriven unde se vorsekeren in den iuwen breven, ein ok unse copman na inholde der vorsc. unser artikele myd synem leven unde gude in iuwem ryke van Engelland los sy gegeven. Wente waner dit nicht vortginghe, so wered uns swar. dat wy myd iuwer gnade dage helden. Unde upp dat iuwe k. gnade to bed hyrto werde gheneghet, so hebben wy bi erben, unsen vrunden van Lubeke vormyddelst groten vlite vorarbeidet, wo wal se sunderige clage hebben to iuwen undersaten, de uns nicht tokomet, dat se iuwer gnade etlike oratores

    ') Nicht, nichts. Vererren, irre machen.

    1450, September 21 flgd. 83

    linde sendebaden hebben ut der vengkenisse gelaten unde mögen bynnen erer maren ghan wor se willen. Unde wüsten wy dar wy anders warane iuwer k. werdicheit konden wesen to denste unde to willen, dat deden wy willichlyken gherne van allen herten. Dat kent God, de iuwe k. werdicheit unde angeborne gude behode und bewaresund unde walmechtich to langen lydcn. Screven under der van Lubeke segele, des wy alle hyr to bruken, uppe sunte Gallen daghe, de de was de vrigdach, de XVI dach des manen Oclobris. Anno L°°

    luwen k. inaiestälen willige Radessendebaden der ghemenen stede van der dutschen Hense, nu tor tyd to Lubeke to daghe vorgaddert, unde de Rad darsulvest."

    Vollmer were id sake, dat de her konyngh van Engelland den dach in der vorsc. IUI stede een to holdende affscreve unde gensliken vorleede,') so hebben erben, heren von den Steden gesloten unde aver een gedraghen, dat se denne hyr to Lubeke alse van des copmans wegen von Bruggen unde Engelland unde anderer sake weghen enen dach willen holden achte daghe na sunte Johans dage syner bord negest körnende, dar denne van aller weghen scollen komen vuimechtighe sendebaden. Desse nagescreven stede, alse Lubeke, Colne, Bremen unde Hamborch, de siede des landes Prulzen, de stede ul Lifflande, Brunswick, Nymwegen unde Campen, de ok schollen hebben vullemacht hir ane to donde unde to sluten. So de stede sind ens geworden unde dit scal de raed to Lubeke den vorsc. steden vorscriven unde dat se dat nicht vorleggen.

    Item hebben ok de vorsc. hern Radessendebaden van den steden den sendebaden des copmans to Lunden in Engelland hyr iegenwordich mede ghedan sodane artikele, alse tusschen deme hern konynghe des vorsc. rykes unde den steden van der Hense sind vorramed, de se hebben in latine unde ok in dem dutschen, unde wurden van den vorsc. stede belastet, dat se hyrane des besten rameden, dal den ersamen van Lubeke darvan en kortlik antworde werde bevalen.

    Item alse denne uppe desse dachvard rede unde claghe sind ghewesen van menighvoldighen besvvaringen des kopmans unde vorkorlinghe der Privilegien im lande van Flandern unde dem ryke van Engelland, dar umme desse stede hir iegewordich grole handelinge unde betrachlinghe gehad hebben, sodanne een to kerende unde up en ghud middel to bringende, so hebben se doch sodanne een gelaten anstan wenle tor negeslen dachvard unde willen van der weghen gherne vorder handelinge hebben unde entliken sluten. Unde denken ok also to donde van der gebreke wegene, de dem kopman to Lunden unde in dem ryke van Engelland weddervaren, dal se umme des besten willen like wal besorghed werden.

    Ok ward darsulvest bi den vorscreven heren van den steden vorhandelt sodanne twedrachtige sake, alse dar sind tusschen dem rade van Gosler unde hern Hinrike van Alvelde. Dario etlike heren worden ghevoghet de se vordragen scolden, so de recess beyden parten bevaled unde darup gemaked clarliken inholdet. Lude dem vorsc. hern Hinrike wart ok vororloflel bi den vorsc. steden efte de van Gosler der vorenynge nicht noch deden, wes he denne ieghen se mochte vordem unde vorvolgen.

    ') Vorleede. Lies: vorbede, sich verbitte-

    84 1450, September 21 flgd.

    Vorlmer hebben de vorsc. hern Radessendebaden van dessen sieden alse van der Engeischen weghene screven an den grotraechtighen hern, den Hoemester des landes Prutzen: wered dat de here konyngh den dach na inholdinge der artikele anramede unde den van Lubeke dat vorscreve linde en dat den wart bevalet, dat denne syne herlicheid sodane dach yo besande, uppe dat van der wegen dat meync gud nicht worde behindert, alse dat de vorscreven breff klarliken inholdet.

    Item beclagede unde ansprake dede darsulvest de ersame borgerraester van Wezele iegen de van Deventer van sake wegene, de bir bevorne to Bremen ok bi den sieden sind vorhandelt. Unde de van Deventer upantvvorden eren niachtbreff unde begerden okj dat de van Wezele desgelikes eren machtbreff scolde toghen, den he doch nicht cn hadde, men wolde dat hoghe noch vorborgen. Welk de van Deventer also nicht wolden belevcn, wenle de sake hoghe wolde rysen. Warumme de hern van den steden sprekeu unde segeden vor recht: wolden de van Wezele wes vordernj, so mosten se enen machtbreff hebben unde dal se darumme tor negesten dachvard an beyden syden hadden raaclit- breve in vruntscopp edder in recht de sake to vorschedende. Unde hyrumme de gemenen siede hyr iegenwardich den vorsc. acht steden eder raer, de to der negesten dachvard körnende werden, hebben gegeven vullemacht, dat se de vorsc. sake in vruntscopp, etile se können, eder in rechte vorscheden scolen. Wante denn de dachvarde unde vorgadderinghe der gemenen stede van der Hanse scheen unde geholden worden under groten varen unde swaren kosten umme walvard des gemenen ghudes, so beschul dat etlike hern van den sendebaden der vorsc. stede ane vullekomen unde genene orloff der andern hern sendebaden van sodanen dachvorden riden unde scheden, dar under ok andere siede uuhorsam werden unde ghemen gud werd vorhindert. Hyr de vorsc. hern van den gemenen steden hebben geordineret unde endrachteliken gesloten unde willen dat ok also unvorbrekelik hebben gebolden in tokomenden tyden: wered dat yenighe sendebaden desser vorsc. stede, en, twe eder mer ane vulle komen orloff der andern gemenen stede van sodanen dachvarden schededen unde en wech reden, sodane stad unde stede, dar de sendebaden äff sind, scolien den andern steden vorvallen wesen in ene mark fines goldes ane yenighe weddersprake to betalende. Ok skal men tor negesten dachvard dar in dup- liken spreken, wo man id wil holden myt den van Megdeborch, Brunswik, Stralssunde, Embeke unde anliken, de van desser gegenwardigen dachvard ane orloff sint gescheden, de doch darumme desse scolien vorvallen wesen an ene mark goldes, doch upp gnade der stede vorsc.

    Vorder mer alse desse iegenwardige dachvard uppe sunderige artikele is begrepen, darmede en is alse van der buwinghe Siboldesburch in Vreslande dem gemenen kopman to vorvanghe unde to schaden. Darin desse erbaren heren van den sieden dupliken hebben gesproken unde de erbaren van Bremen, Hamborch unde Groningen darmede belastet, dat se sik darmede bekumeren unde myt den Vresen van der wegen vormyddelst vruntliker vorhandelinghe vorsoken unde de erbaren van Groningen scolien bearbeiden, dal se to veligen steden komen unde scolien hirane des besten ramen unde tor negesten dachvard dal den sieden bevalen. Unde de ersamen van Bremen unde Hamborch wolden, dal dit uppe de kost der gemenen stede scheghe.

    Vortmer weren vor den steden Kerslen Bleck, Wilhem Ketvoyk, Hans Stendorp, alse en vulmechtig procurator Hanses synes broders, unde darsulvest sick beclageden auer de olderlude des

    1450, September 21 llgd. 85

    copmans to Lunden in Engelland, dar yeghenwordich, van laken unde anderer sake vveghen. Aldus na langen clagen, antworden unde weddereden, de erben, lieren van den Steden den beiden vorsc. partyen vor recht seggeden, dat se in der zake drierleye hadden vorstanden unde vornomen. Ind erste, dat de kopman van Lunden de vorsc. Kersten unde Wilhem unde Hans hadden ut des kopmans recht gelecht, dar se se wedder inwisen scolden. Tom andern, dal se van en en dels broke hadden ghenomen, den scolden se enen wedder geven, unde de, de wes hedde geloved to gevende, dat scolde he ynne beholden. Unde sulkend scolden de obgeraeldeten partyen ok van dengeuen, dede van des engelschen kopmans wegen dar yegenwardich weren, begheren unde bidden; alse se ok dat deden so, dat der stucken halven de engelschc kopman unde de van genanten partyen gensliken gheslichtet unde gescheden scolden syn. Tom drudden male alse na der principal unde hovedsake wegen schal de copman van Engelland twe unde de vorsc. partie ander twe erer vrunde, coplude, de nicht partigich noch delaftich in den saken sin, nomen, selten unde kesen bynnen Colne twisschen dyt unde Kerstesmisse negest körnende, welke vrunde de sake na clage unde anlworde, rede unde wedderrede beider partien vor- nemen Scholen, unde se bynnen den negeslen twen maenden na karstmisse mit vruntscop effte recht enlscheden. Unde vvat sulke gekhoren vninde samentliken edle dat meste deel van en so in vrunl- scoppen elfte in rechte utspreken werden, darby scolen se dat upp beiden syden laten. Worden se aver darynne twigschellich, so willen desse erliken stede, dat se uppe beiden deilen scolen komen tor

    negesten dachvard unde alse den stede, de dar körnende werden, scolen van der gemenen

    stede weghen hebben vullemacht desse sake in rechte eder in vruntscoppe to Scheden, unde ok denne to ramende unde dar in to sprekende, wo id in lokomenden tyden slan schal unde geholden werden rayt dem engelschen oldermanne to Lunden in Engelland, in wat stucken unde zake de kopman van Engelland den totalen schal.

    Item alse in den zaken tusschen derslad van Sutphen unde Hervorde clage unde anlworde, rede unde wedderrede unde menigerleye breve upp beiden tzyden van den erbarn sendebaden van den gemenen Hansesteden gefored weren, so hebben desulven sendebaden doen vraghen beide parlien: efft se volgaflich wolden syn, wat de stede en vor rechl utseggende werden? Welk se up beiden Izyden so vulborden. Darna hebben de obgemelded stede van der gemenen Hanse wegen vor recht utge- sproken, dat de van Zutphen vullenkomen geleyde geven scollen Hervorde unde synen vrunden in ere stad to körnende, waner he dat begherende is, unde alse den schal de Stadt ere vrunde dar to voghen, de Iwysschen em unde Schlüter unde syne mede gesellen de vruntscop vorsonen, se dat Hervorde ichleswas wedder möge werden, effl dat to gescheen is. Unde efft dat nicht gevunden künde werden, so scal de stad Sutphen Schlüter eren borger, den vorgen. Hervorde, to geborliken vullenkomen recht holden unde vormoghen. Und hyrmyd scal de stad Zutphen Hervordes clage unde ansprake leddich unde los syn.

    Item uppe de kost, de de ersamen van Colne, Dusborch, Wezele, Nymwegen unde Zutphen gedan hebben van des gemenen kopmans wegen umme de van Dordrecht undertorechlende, dat bi enen de kopman bi siner olden vricheit bliven mochte etc. darumme de sulven stede vele arbeides unde kost myd beschickinghe to dem iiiuchtigesten vorsten unde heren van ßurgundien unde den

    86 1456, Mai 12.

    van Dordrechl unde ok anderen vorsten unde Steden gedan unde gehat hebben unde so vele in deme lesten gearbeidet, dat de copman bi sinem rechte bleven, is vordragen. Unde darumme sulke kost den vorsc. sieden to entrichten, eyn islik van dessen Steden dat an sine oldesten bringe, so dat deyenne, de to der dachvard gevoget sind al darna in bringinghe dar up spreken unde bedacht scollen syn myd weghe de upgenanten stede van sulker kost vornuget werden. Darane ok de vorsc. stede scollen vullemacht hebben, so verne se dat in dem rechten hebben scollen na erkantnisse der stede.

     
    x
    There are no annotations available for this image!
    The annotation you selected is not linked to a markup element!
    Related to:
    Content:
    Additional Description:
    A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.