Nos Sifridus, Dei gratia sanete Coloniensis ecclesie arcbiepiacopus, saeri imperii per Italia m arcMcancellarius, notum facimus universis presentes litteras inapecturia , quod inter nos, ex una parte, et magnificum virum dominum Jobannem, ducem Brabantie, fidelem nostrum, ex altera, est amicabililer concordatum et ordinatum in bunc modum; ita, videlicet, quod omnibus dissensionibus, rancoribus et inimicitiis inter nos ex una parte, et dominum ducem et ejus adjutores quoscunque ex alterâ, tam de occisis in conflictu apud Wurrinc, et alibi ubiounque, captivis, exactioni- bus, incendiis, damnia et rapinis, qusm etiam de destructionibus castro- rum, oppidorum et villarum, et specialiter occasione captivitatis nostre,

( 367 )

extortia et babitia, et quicquid ex eis accutum est, per nos, pro nobis el nostris adjntoribus, conssuguineia, amiois, vasollia et miniaterialibus , quorum posae babemus, et vioe-veraa per ipaum ducem, pro ae ac auia adjutoribus, conssngaineis, amiois, vassllis et ministerialibus, quorum posse babet, est rennnciatum pure, simpliciler el spontanes voluntate, nec de cetero nos, auccessores nostri, aeu ecclesia Coloniensis, nec nostri adju- tores, eonssnguinci, amici, vasalli et ministeriales, quorum posae babe mus, nec ipae dux, nec ejus adjutores, conssnguinei, amici, vasalli et miniateriales, quorum posac babet, aliqusm impelitionem , aeu vindictam faciemus, aeu facient auper premiasis, nec contra premisse vel aliquid pre- missorum veniemus, ncc ipsi venient, omni dolo et fraude penitus exclusis. Item eidem duci promittimus et promisimus, obligavimus et nos obligamus, fide prestita corporeli et juramento interposito, quod durante guerrs, que nunc auborta est propter comitem Getrie, inter ducem predictum et nobilem virnm Guidonem , comüem Flandrie, contra dominum ducem et suos ad jutores, quicunquc fuerint vel in quscunque dignitate vel conditionc posit i, nullum auxilium prestabimna, ve1 jnvamen publice vel occulte, sitc pro pecunia , sive pro dileclionc oliqus, sivepro aliquo favorc special^ sive p, o aliqun can su quc pote, it subor iri , omni fraude, dolo, sen nccasione exclusis; et ut boc firmiter et inviolabiliter obaervenlua, castra Are et Gudensberg, de consensu et voluntate capituli et priorum Cntoniensium expresse, in manne bnnorabilium virorum Conradi prepositi, Tbeoderici decani, Werneri sancli Gereonia prepositi , Jobannis cboriepiscopi et Wieboldi scbolastici, prelatorum ecclesiuruu, Coloniensium , dedimus et damns , assigna vi mus et assi g nam us , sub poena tri gi nta millium marcarum Colnniensium denariornm , tenenda , custodienda et conaervunda , per pre lates i',rdictos, aub expensie nostris , de n dditibus et obventionibus ad dicta castra spectantibus, uec in boc aliqund impedimentum dictis prelatis nostris faciemus , vel infert i pet millenma; quod si reddilus et obventionca ctistrorum predictorum ad custodienda ipsa castra nnn scfficieienl bujus- modi defectum de oliis nostris bonis el reddltibus supplebimus prelatia nostria antedicha, l,a videlicet, quod si nos fidem el juramentum premis- a,un. quod absit, inlringe, imus, et eidem comili Flandrie et bereditus Lulzellinberg , Watrumo , domino de Valkeuberg et eorum adjutoribus qui nunc sunt, vel quibuscuuqne aliis, qui ae de comitatu Getrie, lanqusm tul ore s aeu manburnii introm iserunt vel intromittent in futurum, vel eoruu, cosdjutores facti fue lint in posterum , uasiate remua occosione guerre pre- dicle seu auxilium d,mutb; guerra predicta presloremus, ct supe, boc monili

( 368 )

littens apertia ipsius ducis et prclatorum predictorum infra sex aeptimanas a tempore monitionia computandas, ab bujusmodi auxilio et juvamine de- siatere recusaremus, ex tunc dicti prelati sine pertractione et difficultate quslibet, predicta castra libere assignabunt in manus predicti ducis, vel nunc i i sui certi, quem adbocapecialiler per ausa patentes litterasduxeritdepu- tandum, tenenda et babende usque ad solutionem pecunie antedicte, absque omni contradictioneet offensa nostra et ecclesie Coloniensis. Et udboc fideliter obaervandum dicti prelati apud dominum ducem auis se astrinxerunt etas- tringent juramentia; guerra vero predicta inter ducem et comitem Flandrie predictos pacificala , prelali predicti dicta castra nobia et ecclesie Coloniensi restituent et resasignabunt; et solute erunt conditiones antedicte. Facta autem bujusmodi compositione, inter ducem et comitem Flandrie predictos, idem dux infrà quindenam post compositionem factam, boc prelatia predictia intimabitet per ausa patentes lilteras declarabit compositionem inter ipaum et comitem Flandrie esae factam. Inbibebimus etiam offîciatis et bomini- bus terre nostre, de quibus posse babemus , ne veniant in auxilium pre dicti comitia Flandrie, aeu adjulornm suorum, et si quidem propter nosboc dimit,ere voluerint, ex tunc idem dux et aui adjutores posaunt procedere contra tsies, et eos ledere, quoeunque modo possunt Píos etiam, ab eodem duce super boc requisizi, potenter et patenter, prout nos decuerit, contra tales rebelles nobis in nostris sumptibus et expensia ipsum ducem et suos cosdjutores juvabimus , durante guerra predicts, promillimus insuper, quod eunde,n ducem villas Kerpene et Lomenzbeim cum esrum appendiciis libere et quiete rcbabere et possidere permittemus : idem eliam dux castrum de Kerpene, in fundo auo, ubi sibi placuerit, poterit reedificare; bona etiam in Kerpena a nobia et ab ecclesiae Coloniensi dependentia etdescendentia prout veritas demonatrabit, idem dux, si ipsum infeodare voluerimus de eisdem et boc a nobis poterit obtinere, a nobis reeipiet et tenebit, cum oliis feodis auia queteneta nobia et ecclesia Coloniensi.Quod si forte nobisetecclesie nostre non videretur expediens de predictia bonia in Kerpena a nobia descenden- tibus dictum duc, m infeodari, ut omni diacordic que inier nos et ecclesiam Coloniensem et dominum ducem ex boc inposterum auboriri posset via precludatur. Nos arcbiepiacopus, pro nobia et ecclesia Coloniensi, duos de prelatis nostrisadjungemus, et idem dux duos de auia conciliariia et amicis, quos voluerit adjunget; qui qustor simul et concorditer, diaponere et ordi nare poterunt, in amicitia vel in jure, de bonis predictia], prout nobis et ecclesie Coloniensi et dicto duci viderint expedire j quod si dicti qustuor infra tres menses , postqunm super boc fuerint requisili, non posaent

( 369 )

concordare,Conradus prepositus Coloniensia predictus,et Adolpbus comes de Monte, a nobia et dicto duce binc inde arbitri asaumpti et electi, concor- diter et simul dicere poternut et ordinare inter nos et ducem predictum , super bonis antedictis prout binc inde viderint expedire , et boc nos et idem dux tenebimur inviolabiliter observare. Que omnia ct singula premissa nos arcbiepiacopus, fide prestita et juramento corporali interposito tactiasaero- sanctia inviolabiliter tencre, facere et observare omni dolo et fraude penitus exclusis.

In cujus rei testimonium et firmitatem sigillum nostrum una cum sigillo capituli nostri Coloniensis apponi feeimus buic seripto et nos Conradus prepositus, Tbeodericus decanus majoris, Wernerus prepositus saneti Gereonia, Jobannes cboriepiscopus et Wicboldus acbolasticus ejusdem majoris, ecclesiarum Coloniensium predicti, profitentes et recognoscentes nos eidem duci aub juramento uostro promisissc, quod si idem dominus nosterarcbiepiacopus comiti Flaudrie predicto, et auia adjutoribus in guerrs, que nunc mota est inter ducem et comitem predictos, auxilium ct juvamen prestiterit, durante guerra predicts, castra Are et Gudensberg cidem duci vel •uo certo nuncio, prout est promissum assignabimus secundum conditiones super boc superius expressas, sigilta nostra presentibus in tesiimonium duximus apponendo. Et nos capitulu,u Coloniense protestamur, quod ad pe- titionem reverendi patria et domini nostri Sifridi arebiepiscopi Coloniensia predicti, sigillum nostrum in testimonium apposuimus buic aeripto. Et nos Josnnes dux Brabantie predictus , omnia et singula premissa vera esse profitentes ac protestantes et renunciationes, pro ut superius est expressum facientes. Ad observationem dicto compositionis amicabilis et omnium premissorum pro nobis, nostria adjutoribus, conssnguineis, amicis, vasal- lie et miuisterialibna, de quibus l osse babemus, promittentes etiam , quod contra premisss, vel aliquod premissorum non veniemus in posterum, in toto vel in parte nec de coetero nos et beredes nostri, adjutores, consan- guinei, an,iei, vasalliet miuialeriales, quorum posae babemus, aliqnam im- petitionem vel vindictam iacicmus vel facient de premissis, omni dolo et fraude penitus exclusis; auper biia taet,a saerosanczis a nobia corporaliter juramento interposito,fos obligamus in biia aeriptis sigillum nostrum, in testimonium et robur premissorum presentibus litteris apponentes.

Nos ctiam Adolpbus, comes de Monte , quia nobia sie actum esse constat, et in presentia nostra et amicorum nustrorum , sie concordatum est inter reverendum pattem et dominum nostrum Sifridum arcbiepiscopum Coloniengem et dominum nostrum Jobannem, ducem Brabantie, prout

VOL. VI. 47

( 570 )

inperius est expressum, sigillum nostrum biis IUteris appoui fecimus in testimonium premiasorum. Datum in die Aacensionis Domini, anno Domini Millesime ducentesimo oetnagesimo nono.

Copié sur l'original,mnni de six sccaux. Ce do- cumcnt a égalevieci éiépubliépar M. W,llems dans l'ouvrage cité,

ccxcv.

Traité de paix entre sifroi, archevêque de cologne, et

WALERAN DE JULIERS , PREVOT d'aIX-LA-CHAPELLE. 19 MAI 1289.

Nos Sifridus, Dei gratia sanctae Coloniensis ecclesiae arcbiepiscopus, saeri imperii per Italinm arcbicancellariue, notum facimus universis praesentes litterss inspectons, quod inter nos ex unn parte, et bonorabilem virum Watramum de Juliaco, praepositum Aquensem, ex alters, est concor- datum et ordinatum in bune modum. Ita videlicet, quod omnibus dissen- sionibus, rancoribue et inimicitiia inter nos ex una parte, et Watramum praepositum Aquensem praedictum, et ipsius adjutores quoscumque ex aHera, tam de occisis in conflictu apud Worunc et alibi ubicumque, captivie, exactionatis, inoendiis, dampnis et rapinis, qusm etiam de destructionibus castrorum, oppidorum et villarum, et specialiter occa- sione captivilatis nostrae, exortis et babitis, et quidquid ex eis secutum est, per nos, pro nobis et nostris conssnguineis, amicis, vasallis et mi- nisterialibus, quorum posse babemus, et vice versa per dictum praepo situm , pro se ac suis adjutoribus, consanguineis, amicis, vasallis et minisb'rialibus, quorum posse babet, est renunciatum, pure, simpliciter et spontanes voluntate , nec de cetero nos, successores nostri sen ecclesia Coloniensis, nec nostri adjutores, consanguinei, amici, vasalli et minis teriales, quorum posse babemus, nec ipse praepositus, nec ejus adju tores, consanguinei, amici, vasalli et ministeriales, quorum posse babet, aliqusm impetitionem vel vindictam faciemus, seu facient, super prae- missis, nec contra praemUss seu aliquod praemissorum veniemus, nec ipsi venieut, omni dolo et fraude exclusis. Ita tamen quod per bujnsmodi renuntiationem et urvedam grnendem, nobis et snccessoribus nostris ac ccclesiac Coloniensi contra praedictum Watramum praeposil,nn Aquensem, et vite versa ipsi Watramo praeposilo Aquen,l contra nos, successores

( 371 )

nostros ac ecclesia,o Coloniensem, in nostris et ipsius praepositi juribus, privilegiis, bonis el bereditatibus, nullum prejudicium generetur. Hoc eliam specialiter inter nos et dictum praepositum est condictum, quod idem' praepositus magnifico viro Jobanni duci Brabantiae et nobili viro Adolpbo, comiti de Monte, nostris et ecclesiae Coloniensis fidelibus, castrum et oppidum Tulpetense assignabit, qui dicta castrum et oppidum, durante guerra, quse nunc mota est inter ducem praedictum et nob i lem virum Guidonem comitem Flandriae, in sna potestate tenebuntet conserva- bunt. Guerra vero praedicta inter ducem et comitem Flandriae praedicfos sedata et pacificala, iidem dux et comes de Monte, cum duobus praclatis ecclesiae Coloniensis, eisdem duci et comiti de Monte per nos et ecclesiam Coloniensem adjungendis, infra tres menses continuos, et post guerram praedictam inter ducem et comitem Flandriae praedictos nunc exortam, currere incipientes; iidem dux et comes de Monte ac praelati praedicti super boc a nobis aut successore nostro, seu ecclesia Coloniensi, vel praeposito Aquensi praedicto, aut ab altero nostrum requisiti, super juribus nostris et ecclesiae Coloniensis et praepositi praedicti, diligentias veritatem per- quirant, et quicquiddux et comes de Monte ac praelati praedicti inter nos et ecclesiam Coloniensem ex una parte, et dictum praepositum exaltera, super castro et oppido Tulpetensi et suis attinentiis, seu aliis questionibus et juribus corumdem quibuscumque, infra terminum praedictum , concor- diter et communiter simul de jure dixerint seu amicabiliter ordinaverint, tenebimur binc inde inviolabiliter observare. Quod si aliquem vel aliquos de arbitris praedictis mori, vel abesse vel alio impedimento detineri seu impediri contigerit, ita quod commode interesse non possent, pars ilia qnae dictum arbitram seu arbitros dederat, alios vel alium in locum illorum vel illius subrogabit, qui esndem cum praedictis babebunt et babesnt potes- tatem. Poterunt etiam dux, comes et praelati praedicti assumpti vel assu- mendi terminum ultra tres menses praedictos concorditer prorogare, si ipsis videbitnr expedire. Quod si ducem et comitem ac praelatos praedictos, assumptos vel assumendos, infra terminum praedictum, vel ipsius proro- gationem, non contingerit, quod absit, concordare, poterunt iidem dux et comes castrum et oppidum praedicta ipsi praeposito resssignare, salvis nobis et ecclesiae Coloniensi et ipsi praeposito juribus, instruments ac privilegiis nostris et suis , in castro et oppido Tulpetensi ac attinentiis eorundem, et in alita bonis nostris et ecclesiae Coloniensis et suis quibus cumque.Praefatictiam dux et comes castrum et oppidum Tulpetense tenebunt et conservabunt de redditibus , obventionibus et judicio ac universis

( 372 )

emergentiis, infra oppidum Tulpetense provenientibus et emergentibus. sslris nobis et ecclesiae Colonienei censibusetredditibus nostris quibuscum- que extra oppidum praedictum, quibut uti poterimus ad nostram voluntatem. Quod si forte sumptus et expense dictorum castri et oppidi, redditus et obventiones infra oppidum Tulpetense emergentes et provenientes exce derent, iidem dux et comes de suo supplebunt, nec a nobis vel ecclesia Colonienei, nec ab ipso praeposito super baec aliquid requirent. Actum est etiam, quod si infra terminum praedictum, sen ejus prorogationem, aliqusm guerram seu diecor.diam inter nos , successorem nostrum et ecclesiam Coloniensem, et ipsum praepositum de novo suboriri contingeret, dux et comes ac praelati praedicti assumpti vel assumendi potestatem babebant bujusmodi discordiam sedandi ct paeificandi. Promisimus etiam et promit- limus, nos et praepositus praedictus, quod ex nulla causa opem vel operam aut consilium ad boc dabimus, quod castrum praedictum de manibus et potestate dictorum ducis et comitis aliqustenus medio tempore auferatur. Quse omnia et singula praemissa nos et idem praepositus, fide praestita et juramento tactis saerosanclia interposito corporali, promisimus et pro- mittimus per praesentes inviolabiliter tenere , facere et observare.

In cujus rei testimonium sigilla nostrum et ecclesiae Coloniensis, ex eerta nostra scientia et ad pelitionem nostram, praesentibus sunt appenss. Nos vero praepositus, decanus et capitulum ecclesiae Coloniensis, profi- temur nos sigillum ecclesiae nostrae in testimonium praesentibus ad petitionem dicti domini arcbiepiscopi appendissc. Protestantes quod per bnjosmodi sigilli appensionem nolumus quod , quosd es quse nobis et aliie ecelesiis et monasteriis civitatis et dyocesis Coloniensis, per Wal- ramum praepositum Aquensem praedictum et suos sunt ablata, et repe- tinnem corundem , nobis et ipsis ecelesiis et monisteriis praejudicium aliquot generetur.

Et nos Watramus praepositus Aqueneis praedictus omnia et singula praemissa vera esse; et de castro et oppido Tnlpetensi ita actum fore, ut praemisaum est profitentes, et urvedam ac renunciationes, prout supe- rius. est espressum, simili modo facientes, ad observationem omnium praemissorum , pro nobis et nostris adjutoribus quibuscumque, de quibus posse babemos; prominentes etiam quod contra praemissa, vel aliquod praemissorum non venîemus imposterum, in toto vel in parte, super biis fide praestita et juramento tactis saerosanczis a nobis interposito corpu- rali, nos obligamos in biis seriphs, sigillum nostrum in testimonium praesentibus apponentes. Hos etiam Adolpbus, eomes de Monte, quia

( 373 )

nobis sic constat actum esse et in praesentia nostrs, et amicorum nostro- rum sic concordatum fore, inter reverendum patrem et dominum nostrum Sifridum arcbiepiscopum et Watramum praepositum Aquensem, nostrum consanguineum praedictos, sigillum nostrum biis litteris apponi fecimus in testimonium veritatii. Datum anno Domini Millesimo Ducentesimo Octuogesimo !Cono, in die Ascensionis Domini.

Copié sur l'original, muni de qustre scesux, aux arcbives de la ville de Dusseldorf.