Universis presentes litteras visuris Wal. Dominus de Mongoie et de Falken- Ъcrу saluiem ct cognosecro veritatem.

Noveritis quod nos in villa nostra Abesboven parvam viam sitam inter domum Tbeodorici dicti Grolen et curtem Monacborum ibidem commoran- tium pertinentem ad Abbatem et Conventum Vallis-Dei que quondam fuit communis predielis Monacbis intuitu Dei contulimus perpetue babendam et possidendam, quia intelltximus veraciler a f,de dignis quod obstrnclio predicte vie bominibus predinle ville nullum dampnum facere poterit seu impedimentum. In cujus rci testimonium presenti sigillum nostrum dusi- mus apponendum. Datum anno Domini M° CO nonagesimo nono Dominica post Ascensionem Domini nostri.

Scellé d'un sccau en cire jaune, pendant sur double дuene de parcbemin. —(Copié sur f original communiqué par fabbe de Vul-Disu.)

(.43 )

A7�?NOTAT1ONES HISTOIUCAE DE ERECTIONE ET STATUTIS ECCLE- SIAE COLLEG1ATAE S1TTARD1ENS1S. AD ANNUM 1299.

Anno Domini il. CCXC1X. II!I. idus Junii liugo II, Episcopus Leodiensis, ud instantiam TVohi1.is AYatravii Domini de Monjoi ct Valkenborcb, Ecclesiam parocbialem Sancti Pctri npidi de Ziltert erexit in collrgiatam et conventus- lt',n, ad quam idem Watravius contulit aliquss Ecclesias de jure suo patro- natus laycalia sie et babentur in erectione clausule subseripli tenoris.

Item atatuimus et ordinamus quod Ecclesia conventuslia predicta ambitum babca, incipientem ab uno ostio Ecclesie, et ad aliud ostium Ecelesie rever- ten1em, per quem dominicis diebus processionca fiant decenter, et in medio loci inclusi per ambitum columpna lapides desuper erucem fcabena que ibi dem sicut in aliialocis conaueverit fieri, collegiate Ecclesie, sit cerium signum.

Item in ambitu Capitulum locum babcat, in quo singulia dicbus post primam conveniant, et ibidem Iecta lectione ex pastoroli cura Gregorii, pronunciatia luna defunclia quorum aequenti die memoria debet 6erif, qui que de Canonicis legere debcant ct cantare, dicant postes: Prctiosa cat in conapectu Domini mora ete., cum miaererc mei pro defunctis cum colleclia ad bue convenient,bus, et deinde si aliqus occurrerunt de Ecclesie aue tractent negotiis, et quilibet Canonicus ibi presena duos babest luronenses.

Item in ambitu locus sit certus in quo qui inclaustrandi ct incarcerandi fuerint, includantur, et babebit inclaustratus sex septimanns, ct ad claustra- tum Canonici impune, et non Layci, posaent accedere. Career vero qui pro majoribus culpia iufligitur, duodeeim aeptimanas, aex in |>ena carceris et tunc nullus ad eum potest accedere nisi solus claustrarius, non obtenta Decani speciali licentis. Post sex aeptimanas carceris revertit ad claustrum, ubi jaccbit aex aliis septimanis nisi Dccanus et Capitulum tempus Claustri et Carceris duxerint breviandum.

Modus autem intrudendi in claustrum et carcerem erit; qnando inclaus- trandus et incarcerandus de excesau est infamatus, Decanus prefigit ei ca pitulum, ac prcaenti dicit : peto a te talem exeesaum, qui imjietitus imme diate sine aliquo responso prosternct ae ad terram, et illa osculata surgit, et stans in medio Capituli, si se vult defendere vel purgare, auditur, alioquin atatim in clastrum vel iu carcerem mittitur secundum diversitatem excessus.

Item debet claustratus in eboro esse primus et ultimus, ac boris omnibus interesse.

Insaper atatuimus et ordinamus quod Decanus ct Capitulum a sc statuts

( 44 )

pro utilitate Ecclesie variate et innovare possint prout secundum diversita- tem et experientiam temporum, que summa rerum magiatra est, dederint faciendum.

Item statuimus quod singuli Canonici dicte Ecelesie, Clerici frequentantes cborum ejus familie, domus, termini et tractus claustri ipsorum, nec non etquecontinenturin illis,aaecularibus foro,juslitis, exactionibus, pactionibus muneribus etaervitiia quibuscunquesint penitus exemptiac sintimmediate de foro Decani et Capituli predictorum in omnibus causis et levibus pecuniariis, ac in causis disciplinam cotidianam tangentibus. In majoribus vero causis et gravibus atque oriminalibus jurisdictionem, cognilionem, punitionem seu correctionem delinquentium graviter, persone captionem, detenlionem et custodiam si necesse est, sive Clerici sint sive layci de eorum familia existentes, nobis et successoribus nostris Leodiensibus Epiacopia quibus ipsa Ecclesia de Zittart immediate aubjecla manebit , perpetuo reserva- mus, ete.

Datum anno à Nativilate Domini И. CC. XCIX. IIII. idus junii.

Ex premissis liquet differentiatn fore ac ordinem inter Claustrum et car- cerem claustralem.

Ita loquitur Daniel de Blocben Canonicus ad Sanctum Paulum Leodii iu suo manuseripto (Paginis CHIII—CLVII) de erectione Ecclesie Collegiate de Zittart.

Desumtum ex eodem manuscripto, et ex altero manuscripto Libro de Servis et Aquâ : Ecclesiae collegiatae ad Sanctum Paulum Leodii.—(Vidcantur ul teriora ad Anuos 1311 tt 1338 infro.)