useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Meklenburgisches Urkundenbuch, 1863 (Google data) 204
Signature: 204

The transcription and metadata of this charter are scanned by a OCR tool and thus may have low quality.

Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
  Otto IV., römischer Kaiser, bestätigt das Bisthum und das Dom-Capitel eu Schwerin.
Source Regest: Meklenburgisches Urkundenbuch - Band I -, Nr. 204, S. 264
 

ed.
Current repository
Meklenburgisches Urkundenbuch - Band I -, Nr. 204, S. 264

    Graphics: 

    ed.
    Current repository
    Meklenburgisches Urkundenbuch - Band I -, Nr. 204, S. 264

      x

      C. In nomine sancle et indiuidue trinitatis. Otto quartus diuina fauente clemenlia Romanorum imperator [et]1 semper augustus. Quoniam ad ecclesiarum

      1211. 191

      defensionem disponente domino vocati sumus. imperialis patrocinii sollicitudine quibuslibet ecclesiis, vt iusticia dictat et indigentes postulauerint, munimen pium et benignum studebimus prouidere. Hinc est, quod diuine retributionis inluilu dilecli genitoris noslri pie memorie Henrici ducis priuilegiiim nobis exhibilum imitando, ea, que ecclesie Zwerinensi et canonicis eiusdem loci contulit, dum Bauarie ducatum et Saxonie teneret, similiter auctoritatis nostre priuilegio eidem loco et canonicis presentibus et futuris deo ibidem seruientibus pium duximus indulgere. Matr[ic]em* ergo ecclesiam ipsius cathedre, dignitatem etiain et ho norem et ius pontificalis sedis in ipso loco, qui Zwerin nuncupatur, nostre auc- toritatis edicto statuimus permanere. Prerogatiuam etiam tocius ecclesiastice liber- tatis iuxta formam sacrorum canonum et leges imperatorum tarn ipsi ecclesie Swerinensi, quam canonicis eius indulgemus. Termini autem episcopatus et du- catus Saxonie versus Ruiam8 et Pomeraniam atque marchiam Brandenburgensem tendentes sub eodem limite claudi debent et comprehendi. Trecentos mansos et vnam villam nomine Borist in Sadelbandia et alteram villam dictam V i rieh i n. duas curias apud villam Todendorp, terram Butissowe totam, decem villas in Ylowe, scilicet Moisledarsiz, Gugulnosci, Jaztroue, [NJiechita, Pankouiz, Gnesdiz, Antiquam Ylowe, Mentina, Quazentin, Liuschowe, et Goderack, villam Wotinka prope Dymin cum aliis quatuor villis: villam in Muriz, villam in Warnowe, item prope Zwerin duas villas Rampe et Leschowe, que Alta Villa dicitur, insulam Zwerin adiacentem vsque ad riuulum, et aliam insulam prope Dobin, que Lipiz dicitur, molendinarem locum et aquam prope Zwerin versus aquilonem: cum omni vtilitate et attinentiis sm generaliter hec omnia prefate ecclesie sunt assignata. Specialiter aulem ad vsus1 canonicorum Zwerinensium hec deputamus: duas villas prope Zwerin, Rampe et Altam Villam, in Bretze triginta mansos, in Ylowe quatuor villas de decem supradictis: Nistiz, Corouiz, Mentina et Quazzentin, villam Virichin, duas curias in Todendorp, villam Borist in Sadenbandia, cum omni vtilitate et attinentiis suis, et vbicunque mansi uel ville canonicorum sunt,. nullam decimam recipiet episcopus, nauale telonium in Zwerin, parrochiam in Zwerin cum omni iure, medietatem decime in Silasen, terciam partem decime in Mikelenburc, terciam partein in Ylowe, terciam partem decime in Zareze eis aquam, terciam partem decime in Warnowe, lerciam partem decime in Muriz. De tot prouinciis ad vsum canoni corum decimas eo tenore assignamus, quod, postquam decime Slauorum lege christianorum conualuerint, Zwerinenses canonici sicut in liabitu, ita et in numero personarum et in estimatione prebendarum Lubicensibus canonicis per omnia coe- quenlur; quo facto, de reliquo, si quid superest, cum consilio episcopi tunc presidentis et ducis tunc regnantis et comitum de Zwerin et de Racesburc alie congregationes subsütuanl[urj5. Preterea statuimus, vt quicquid de dote ecclesie Zwerinensis aul de prediis aut aliis eius rebus, [nisi]6 communi consilio et con- sensu capituli, fuerit ab episcopo distractum, da turn aut alienatum aut concessum

      192 1211. 202

      vel commulatum, prorsus irritura habeatur. Quociens vero episcopus dicti loci obierit, reliquie eius in tres partes diuidentur, quarum prima cedet ecclesie, se- cunda successori, tercia pauperibus. Canonicos etiam eiusdem loci liberam elec- tionem in episcopos, in prepositos, in decanos, in canonicos habere decernimus, et ipsis liberam ordinationem ac potestatem in condendis testamentis, in villis, in possessionibus, in stipendiis colligendis, necnon et omnem libertatem, pias et honestas consuetudines aliorum canonicorum indulgemus. Ciuibus quoque eiusdem loci libertatem hanc et iusticiam concedimus habendam in perpetuum, quod in portu, qui dicitur Wissemer, libere et sine omni contradictione quorumlibet ho- minum duas habeant magnas naues, que cogken appellantur, cum minoribus nauibus, quotcunque voluerint, ad vsus mercandi; insuper per omnes terminos ducatus Saxonie liberi erunt et exemptr ab omni telonio et exactione. Quia ergo bone memorie noster paler Henricus, cum esset dux Bawarie atque Saxonie, fultus auctoritate tarn apostolice, quam imperialis legationis et commissionis, pro remedio anime sue, filiorum et parentum suoruni, ad dilatandam et propagandam christiani nominis religionem in terra Slauorum Transalbina tres episcopatus in- stituit, allodiis et redditibus mense sue cathedrales ecclesias dotauit, scilicet Lu- bicensem, Raceburgensem et Zwerinensem, ne donationes eius et ordinationes deleantur, quas fecit, sed in perpetuum valeant, iuxta tenorem priuilegii, quod ipse ex pia et prouida deliberalione dedit ecclesie Zwerinensi, nostrum ei priui- legium propter preclara, que nobis dilectus ac fidelis noster comes Henricus de Zwerin exhibuit seruitia, tradentes7 et ad petitionem eiusdem comitis in hac pagina cuncta eius statuta rata habentes, eadem et alia bona, quecunque fuerint a christi- fidelibus prefate ecclesie collata, quantum ad nos perlinet, imperiali confirmamus aucloritate et nostro sigillo decernimus communiri, statuentes [et] imperiali edicto districte precipienles, vt nulla omnino persona, humilis vel alta, ecclesiastica siue secularis, ausa sit hanc diualem paginam infringere vel huic nostre coniirmationi ausu temerario contraire; quod qui fecerit, in vindictam temeritatis sue centum libras auri componet, medietatem fisco imperiali, reliquam vero passis iniuriam. Huius rei testes sunt: comes Hermannus de Woldemberc, comes Heydenricus de Lutterberg, comes Georgius de Weden, comes Fredericus de Altena, comes Thomas de Cholano9, comes Gentilis, comes Seffridus de Alilia, Henricus mar- scalcus de Kalendin, Walterus pincerna de Schif, Albertus Strutio, Rufinus, Ar- noldus, imperialis curie iudices, et alii quam plures.

      [M.]

      Sigrium domini Otlonis quarti Romanorum imperatoris invictissimi.

      Acta sunt hec anno dominice incarnationis M° CC° XI°, indictione XII1P, regnante domino Oltone quarto Romanorum imperatore glorioso, anno regni eius XF, imperii vero secundo. Datum Capue, per manus Walteri imperialis aule prothonotarii, pridie nonas Januarii.

      202 1211. 193

      Nach einer zum Gebrauche des Canzlers Caspar TOD Schöneich angefertigten Abschrift aus dem ersten Viertel des 16. Jahrhunderts. Unter derselben steht: „Auscultata debiteque collationata est presens copia per me Nicolaum Pakebusch, clericum Halberstadensis diocesis,, publicum sacra imperiali auctoritate nota- rium, et concordat cum suo original!, quod protestor munu propria". — Mit dieser stimmt (unwesentliche orthographische Abweichungen abgerechnet) eine Abschrift von der Hand des herzoglichen und Kirchen- Tisitations-Secretärs M. Simon Leupold aus der Mitte des 16. Jahrhunderts; nur gibt sie: '<-i seiuper augustus, — 2 matricem (statt matrem), — 3 Rugiam, — 4Tsum, — 5 substituantur (die erstere: sub- stituant), — 7 concedentes, — 8 et — * Chelono. — In beiden Abschriften steht * in statt: ni (d. i nisi). — Das kaiserliche Monogramm ist in beiden Abschriften copirt. — Der Eingang hat das Chrismon; und die erste Zeile, sowie die Beischrift bei dem Monogramm (Signum domini Ottonis etc.) ist mit ver längerter Schrift geschrieben.

      Angehängt war die goldene Bulle des Kaisers. Der Canzler C. r. Schöneich schreibt auf die Rück seite der Copie: „Von vorgeschriebener Fundacion Otten des vicrden Römischen keisers Original ist mit eynem güldenen anhangenden Ingesigel bey dem Capittel von Swerin in vorwarung". — Im J. 1481 ward diese Urkunde in einem Streite der Stadt Schwerin wegen ihrer Hafongerechtigkeit zu Wismar vor dem herzoglichen Hofgerichte auf dem Schlosse zu Schwerin im Originale producirt und über die Aechtheit der selben ein Notariats-Instrument aufgenommen; nach diesem und der Beschreibung S. Leupolds war die goldene Bulle also gebildet: „Descriptio bullae aureae. In bulla aurea et sigillo aureo imperialis maiestatis apparet in una parte in medio urbs Koma, habens duas portas apertas, in quibus scriptum ccrnitur: Airea Roma, cum aliis suis signis et descriptionibus, cum litteris circumfcrcntialibus in uno latere in hunc qui sequitur modurn: Roma caput niuiiili regit orbls frena rotundi. In alia vero parte imago Caesaris ad modum extensionis et apparitionis imperialis in sede maiestatis, habens sceptrum in dexira et aureum pomum in sinistra manu, et depictum solem in dcxtra et lunam in sinistra parte capitis infulati, cum litteris circumferentialibus huiusmodi: Dei graciu Otto Romanorum Imperator [et] semper augustus." Dieser Siegel stempel ist abgebildet in Orig. Guelf. III, Tab. XXII, Fig. 2.

      Im J. 1517 sollte diese Urkunde zu einem Processe beim Reichs-Kammergericht wieder gebraucht werden. Der Herzog Heinrich schrieb daher an seinen Canzler C. v. Schöneich: „Wir erfaren, wo das cappittell von Swerin ein breff bey sich in vorwarunge sal haben rnitt eynem gantz gülden anhangenden ingesegell, dar vns auch vnser vnderdanen merklich an sol sein bolegen".

      Als im J. 1603 der Kirchen-Visitations-Secretär Daniel Clandrian die Stifts-Urkunden verzeichnete, war nicht nur die Original-Urkunde noch vorhanden, sondern auch noch die frühere Confirmation des Kaisers vom 21. Mai 1209 (s. Nr. 189). Clandrian sagt (Protoc. fol. 4b): „Der Kaiser Otto IV. confirmirt das Bisthum Schwerin:

      Acta sunt hec anno M°CC°VIIII, indictione XII. Data apud Goslar i am per manum Walten regalis aulae prothonotarii, 12 kal. Junii.

      Noch ein brieff dem vorigen gleich lautend, allein das etliche wort anders geschrieben, alsz Sadenbandia, da im vorigen stehet Sadelbandingia, vnd ist auch dieser zwei Jar nach vorigem in beisein anderer zeugen auszgegeben vnd steht das Datum also:

      Acta sunt hec anno domioice M°CC°XI, indictione 14, regnante domino Ottone quarto. Datum Capuae per manum Walteri imperialis aule prothonotarii, pridie nonas Januarii.

      Dasz Sigel an disem hrieffe ist von golde mit dieser Circumscription: Dei gratia Otto Roma norum Imperator et Sem. August', an der ändern Seiten: Roma caput mundi rcgit orbis frena rotundi".

      Aus der Urkunde vom J. 1209 gibt Clandrian in den Namensformen noch folgende Abweichungen: Sadelbandlngia, Gugolnoli, Corliz, Quazentin, Virichin, Sylaze, Wissemert. — Gedruckt ist diese Urkunde vom J. 1211: bei Schröder, P. M. H, S. 2905; v. Westphalen IV, p. 899; Franck IV, S. 25; Orig. Guelf. DI, Praef. 48; Histor. Nachricht v. d. Verf. d. Fürstenth. Schwerin, Beil. C, S. 6; Lisch, Mekl. Urk. HI, S. 52, und danach bei Kosegarten, Cod. Pom. dipL I, S. 220.

      lekleikirgUeta Brkudm-Bgck 1. 25

      194 1211. m

       
      x
      There are no annotations available for this image!
      The annotation you selected is not linked to a markup element!
      Related to:
      Content:
      Additional Description:
      A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.