ximgenius episcopus, seruus seruorum dei, uniuersis dei fidelibus salutem et apostolicam benedictionem. Diuini dispensatione consilii f'actum credimus, quod tanta multiludo fideliiiiu de diuersis mundi partibus ad inßdelium expugnationem accingitur et fere tota christianorum terra pro tarn laudabili opere commouetur. Jnter alios enim principes et potentes ipsi reges, qui ceteris nationibus dominantur. signo vivifice crucis assumpto ad deliberationem orientalis ecclesie preparant et crucis Christi inimicos, qui peccatis exigentibus in partibus illis fratres nostros aput Edessam et in aliis multis locis crudeliter trucidarunt, cum dei auxilio potenter expugnare disponunt. Rex quoque Jspaniaruin contra Saracenos de partibus illis potenter armatur, de quibus iam per dei gratiam sepius Iriumphauit. Quidam etiam ex vobis tarn sancti laboris et premii participes fieri cupientes contra Sclauos ce- lerosque paganos habitantes versus aquilonem ire et eos Christiane religioni sub- iugare domino auxiliante intendunt. Quorum nos deuotionem attendenles omnibus illis, qui crucem eandem Jherosolimam non acceperunt et contra Sclauos ire et in ipsa expedilione, sicut statutum est, deuotionis intuitu manere decreuerunt, Hlam remissionem peccatorum, quam predecessor noster felicis memorie papa Vrbanus Jherosolimam transeuntibus instituit, omnipotentis dei et beati Petri aposlolorum principis auctoritate nobis a deo concessa concedimus, eadem auctoritate sub ex- communicatione prohibentes, ut nullus de paganis ipsis, quos Christiane fidei poterit subiugare, pecuniam vel aliam redemptionem accipiat, ut eos in sua perlidia re- manere permittat. Preterea quia expedire cognoscimus, ut aliqua religiosa, discreta, litterata persona sit inter vos, que paci et tranquillitati vestre prouideat et unitatem

45 1147. 37

inier vos conseruet et vos de promouenda christiana religione commoneat, vene- rabil(id)em fratrem nostrum A. Hauegelbergensem episcopum, religiosum, discretum et litteratum vinim. ad hoc prouidemus et hanc ei sollicitudinem iniunximus. Quo- circa per apostolica vobis scripta precipimus, ut eum pro reuerentia beati Pelri et nostra et omnium vestrum salute diligatis et honoretis eiusque salubribus con- sitiis et ammonitionibus et preceptis humiliter pareatis, ut deus exinde honoretur atque concordia et fraterna dilectio doraino auctore et ipsius studio annuente inter vos conseruetur. Jllos autem, qui ad tarn sanctam expeditionem crucein acce- perint, et bona eorum sub beati Petri et nostra protectione manere decernimus. Datum in territorio T[re]censi, tertio idus Aprilis, pontificatus [vero domini Eugenii III. pape anno III.].

Nach Boczek: Cod. diplom. et epistol. Moraviae I (Olomucii, 1836), p. 244: „ex codice capituli Olo- mucensis". Doch gibt Boczek der Urkunde die falsche Jahreszahl 1146. Am 11. April 1146 dachte man noch nicht an einen Kreuzzug gegen die Wenden, auch stellte Eugenius 1146 vom 25. März bis zum 16. Mai Urkunden zu Sutri aus (Jafle, Reg. Pontif. p. 622); dagegen lautet der Schluss einer päpst lichen Urkunde für das Kloster Ranshoven (Origg. Guelf. III, p. 471): data Trecis ... IV. idus Aprilis, indict. X., incarn. domin. a. MCXLVII, pontificatus vero domini Eugenii 111. pape anno III. Nach dieser geben wir unsere Ergänzungen. (Im J. 1148 verweilte der Papst vom 16. März bis zum 18. April zu Rheims. S. Jaffe, Reg. Pont. p. 631 — 633.)