[L. M.] (jTregorius episcopus, seruus seruorum dei. Omnium fidelium di- nuscenlie certum esse uqlumus, qualiter beate memorie precellentissimus rex Karolus tempore predecessorum nostrorum, diuino afflatus spiritu, gentem Saxonum sacro cullui subdidit iugumque Christi, quod suaue ac leue rsl. adusque terminos Dano- rum sive Slauorum corda ferocia ferro perdomans docuit ultimamque regni ipsius partem Irans Albiam inter mortifera paganorum pericula constitulara, uidelicet ne ad riliini relaberetur gentilium, uel etiam quia lucrandis adhuc gentibus aplissima uide- batur, proprio episcopali uigore fundare decreuerat. Sed quia mors effectura prohi- buerat, succedente eius precellentissimo filio Ludowico imperatore augusto, pium Studium sacri genitoris sui eflicaciter impleuit. Que racio nobis per uenerabilem4 Ratoldum siue Bernoldum episcopos necnon etiam2 Geroldum comitem uel missum uenerabilem relata est confirmanda. Nos igitur omnem ibi deo dignam statutam prouidentiam cognoscenles, instructi etiara presentia fratris filiique uestri3 Ansgarii, prirai Nordalbingorum archiepiscopi4, per manus Drogonis Metensis episcopi consecrati, sanctum Studium magnorum imperatorum tarn presenti auctoritate, quam eliam pallii datione more predecessorum nostrorum roborare decreuimus, quatinus5 tanla auctoritate fundatus predictus filius tiester6 eiusque successores lucrandis plebibus insistentes aduersus temptamenta diaboli ualidiores7 existant. Jpsumque lilitim noslrum iam dictum Ansgarium et successores eius legatos in omnibus circumquaque gentibus Danorum, Sueonum, Noruehorum, Farrie, Gronlondan, Halsingalondan, Islan- dan, Scrideuindun, Slauorum, nee non omnium seplentrionalium et orientalium natio- num quocunque modo nominatarum delegamus, et posito capite et pectore super corpus et confessionem sancti Petri apostoli sibi suisque successoribus uicem nostram perpetuo retinendam publicamque euuangelizandi tribuimus auctoritatem8, ipsamque sedem Nordalbirigorum Hamaburgy dictam, in honore sancti10 salva- toris eiusque11 inlemerale genilricis Marie consecratam, archiepiscopalem esse decerni- mus. Consecrationem uero succedentium sacerdotum, donec consecrantium numerus ex gentibus augeatur, sacre palatine prouidentie interim committimus. Strenui uero predicatoris persona tantoque officio apta in successione semper eligatur12. Omnia uero a uenerabili principe ad hoc deo dignum oificium deputata nostra etiam auctoritate pia eius uola13 firmamus, omnemque resistentem uel contradicentem atque piis nostris his studiis quolibet modo insidiantem14 anathematis mucrone percuti- mus atque perpetua ultione reum diabolica sorte dampnamus, ut culmen apostolicum more predecessorum nostrorum causamque dei pio aiiectu zelantes ab aduersis hinc inde partibus tutius muniamus. Et quia te, carissime fili Ansgari, diuina clementia noua in sede primum disposuit esse archiepiscopum, nosquei5 pallium tibi ad

8 844. 5

missarum sollempnia celebranda Irilwimus. quod tibi in diebus i ms. ut et ecclesie

tue perpetuo statu manentibus priuilegiis uti largimurlb. Sancta trinitas uitain tuam17

conseruare dignetur incoluinem atque post huius seculi amaritudinem ad perpetuam perducat beatitudinem.

Nach Lappenbergs Haiub. ÜB. I., S. 15 aus ,,eiuer Ausfertigung auf Pergament und dem anscheinen den (?) Originale in dem landdrosteilichen Archive zu Stade. Dies Original euthält 16 Zeilen und hat noch das Bleisiegel mit der Aufschrift: Domni Gregor! und Papae". Mit unwesentlichen Varianten geben die Urkunde: der Codex Udalrici Babenb. (Nr. CXIC), ein Copiar zu Hannover aus dem 13. Jhrh. und ron „perpetuo retinendam" an der hier mangelhafte Cod. Vicelini. Dagegen weicht der Abdruck in Cäsars Triapostolatus (Fabric. Memor. Hamb.-II., 76.) sehr ab, gibt nämlich 'venerabiles — 2et — 3 nostri

— 4 episcopi — * quateuus — * noster — T tentationes d. valediores! — * Sueonum — Scrideuiodon: fehlt Ud. — Anscharium legatum in omnibus circumquaque geutibus Sueonum siue Danorum necnon etiam Slarorum Tel in ceteris ubicunque illis in partibus constitutis divina pietai ostium ape- ruerit, una cum Ebone Khemensi archiepiscopo statuentes ante corpus et confessionem S. Petri publi- cam evangelizandi tribuimus auctoritatem: C. — * Hamrnaburg: C. — * ° sancti fehlt C. — * ' sanctaeque eius et: C. (mit dem Cod. Vicelini:) — *2personae .. aptae eligatur semper successio — 13deputata, patria etiam pia eius vota auctoritate — 14 atque — insidiantem fehlt — I4nos quoque: C. — "Jdcirco hu ius indumenti honor etc. bis ostenderis, intus habebia schalten hier aus P. Xiculaus Urk. d. d. 864 Mai 31.(Lappenb. p. 23. 24.) ein: C., Vio., Ud. — 'T trinitas fraternitatem vestram diu: C. — Die beiden letz ten Stellen beweisen hinlänglich die Unzuverlässigkeit des Abdrucks bei Caesar. — „Quod bullae arche- typum dicitur, certe simulatum est, textus veru ipse sine dubio saltem interpolatus; cfr. Lappenberg I, 788. 793." Jaffe R. P. p. 228. — Der Papst Nicolaus I. sah das Original; s. die Urk. d. d. 864 (858*) Mai 31!

— Gedruckt ist die Urkunde oft, bei Holland: Acta Sanctor., Febr. T. L, p. 406; Mabillon: Acta Sanctor. ord. S. Benedicti VI., p. 122; Lambec. Orig. Hamb. I., p. 128, bei Lindenbrog p. 36; Privil. eccl. Hamb. bei Lindenbrog p. 127; Mader: Ad. Brem., append. p. 185; Staphorst L, l, p. 31, Lünig: T. XVI., Spicil., eccles. L, Contin. I., Anh. p. 69; Liljegren Svenskt Dipl. L, p. 6. — Vgl. Reg. Dancic. L, p. 1.