useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Merkwuerdige Urkunden deutscher Geschichte I, ed. Sudendorf, 1849 (Google data)  No. LXIH.
Signature:  No. LXIH.

The transcription and metadata of this charter are scanned by a OCR tool and thus may have low quality.

Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
99999999
■ Pabst Gregor X. ertheilt dem Roger von Merlomonte eine Instruction ftlr die Erhebung des Zehnten von den Einkünften der Geistlichkeit iu den Diöcesen Trier, Mainz und Salzburg zum Behuf des Kreuzzuges. 23. October 1274.
Source Regest: Registrum oder merkwürdige Urkunden für die deutsche Geschichte Teil I, Nr. No. LXIH. , S. 127
 

ed.
Current repository
Registrum oder merkwürdige Urkunden für die deutsche Geschichte Teil I, Nr. No. LXIH. , S. 127

    Graphics: 
    x

    Nos Otto, dej gratia Hildensemensis episcopus, notura facimus vniuersis, qnod nos litteras declarationum dominj pape super decima soluenda, non cancel- latas, non abolitas, nec in aliqua suj parte viciatas, ac vera bulla bullatas, qui~ hus etiam fidem credulam dnximus adhibendam, uidimos et audinimus in hec raba:

    Gregorjus episcopus, seruus seruorum dei, dilecto Glio magistro Rogerio de Merlomonte, Ganonico virdunensi, capellano venerabilis fratris nostrj, P*), Ostiensis et Velletrensis Episcopi, salutem et apostolicam benedictionem. Cum pro negocio deciine, nuper in con- cilio Lugduneusi terre sancte deputale subsidio, te ad Treuerensem, Moguntinam et Salzburgensem prouincias cum nostris litteris trans- miltamus, vt in omnibus partibus earundem prouinciarum ipsius de- cime deputes collectores, aliaque facias, que in eisdem litteris conti- nentur et circa hec non: nulla dubia emergere posse putemus, nos, in hiis ad te recursum haberj uolentes, quasdam declarationes simi- lium dubitationum, in negocio decimc, olim subsidio predicte terre in regno Francie deputate, habitas, et quasdam alias ad Instructio nen) luam fecinjus presentibus annotarj, que tales sunt: De ") red-

    4'1 Dieser Strich steht im Mannscripte.

    *) Petri. a) In den Annales, ecclesiastioi Caes. Card. Raronii conliimali ab

    8*

    116 No. LXIII. 1274.

    ditibus et prouentibus leprosorum, domorum dej et liospitalium pau- perum, qui in usus infirmorum et pauperum conuertuntur, decima non soluatur. Moniales etiam alieque reguläres persone, quarum redditus et prouentus ecclesiasticj adeo sunt tenues et exiles, quod de illis suslentarj non possunt, sed pro habenda uite sue sustenta- lione necesse babent publice mendicare et elemosinas publice petere, dictara decimam non persoluent. Seculares quoque clericj, quorum ecclesiasticj redditus et prouentus anuuj summam sex marcamm ar- genti') non excedunt, candem decimam non preslabunt. Si vero una persona plurima habet beneficia, quorum nulluni, per se accep- tum, dictam summam sex marcarum argentj 2) annuatim atlingat, si- mul tarnen collecta in annuis prouentibus summam memoratam exce- dant, quotquot et quantumcunque modica fuerint, de omnibus et siugulis decima persoluetur. Sed non soluetur de pilantijs monacho- rum, similiter de liiis, que a Christi fidelibus relinquuntur ecclesiis, ut ex eis perpetuj eniantur redditus, et exennijs*) prelatis et alijs personis ecclesiasticis liberaliter factis decima non soluetur. Soluen- tium decimam elecliouj vel arbitrio committatur, vtrum ipsam uclint soluere per totum tcmpus, quo durabit decima, pro rata prouen- luum, quos singulis aunis dicti lemporis ipsos percipere coutigerit, an per lotum ipsum tempus pro rata communis estimationis prouen- tuum eorundem. Sed, unauia, electa non licebit alicuj4) uariare ad aliam recurrendo *). Et fial et redigatur per collectores in scri- plis electio huiusmodj expresse in prima solutione decime supradicte, alioquin iuxta estimationem communem per lotum tcmpus soluere te- nebunlur. Declaramus autem, quod, si hij, qui eligerint soluere decimam pro rata, quam percipient annuatim, vendant prouentus beneficiorum suorum, que personalem residentiam non requirunt, sol- uenl decimam de solo precio, quod reeipient de eisdem, dum tarnen circa hoc in fraudem decime nichil omnino agatur. Sed si ecclesia- stica persona, que in ecclesia sua vel beneficio, quod residentiam

    Odorico Raynaldo Tom. Xfy. pag. 228 §. 43 unter dem Jahre 1274 befindet sich obiger mit den Worten De redditibos et proaentibns leprosorum beginnender, ans einem anderen Schreiben des Pabstes Gregors X. vom selben Tage entnom mener Passus. Jedoch sind folgende Verschiedenheiten der Lesart zu merken: 1) statt sf.\ marcarum argenti lieset Odoricus Raynaldus 1. c.: septem librarmn Turonensium. 2) ebenso wie 1). 3) statt exennijs lieset Odoricus Raynaldus 1. c: zeniis. 4) alicuj fehlt bei Odoricus Raynaldus 1. c 5) Odoricas Raynal dus schlicsst mit dem Worte recurrendo den von ihm 1. c. mitgetheüteo Auszog des pabstliclien Schreibens. Er fugt nach einem etc. nur noch die Schlussworte des Schreibens hinzu: Datum Lugduni X° Kalendas Novembris pontificatus an no III.

    No. LXIH. 1274. 117

    personalem requiril, non resederil, sed faciei in eodem per firma- rinm uel vicarium deseruirj, deputando ipsi vicario uel firmario cer- tam suorum prouentnam porcionem, non deducet partem vicarij, vel tirmarij, sed de vniuersis ipsius ecclesie uel beneficij prouentibus de- cimam exhibebit. Declaramus etiam, quod de siluis, vel nemori bus, que non consueuerunt uendj, nicbil soluatur, nisi forte aliquid de Ulis uenditum fuerit durante decima; et tunc eslimabitur, quan tum ualere debeat annuj redditus pars uendita secundum assisiam, que consueuit fieri de nemoribus, in partibus illis, in quibus nemus uenditum situm erit, et de sola estimatione decima persoluetur. Et nisj de eo, quod perciperetur de dictis siluis seu nemoribus, que uendj non consueuerunt, nec forte uendentur durante decima, ex uenditione pascuagij, seu herbagij, aut alterjus consimilis prouen- tus eorundem nemorum et siluarum, et si non uendantur buiusmodi pascuagia, herbagia et similia, non soluetur decima de hüs, ila ta rnen, quod in fraudem décime nicbil circa hoc attemptetur. Idemque in pascuagiis et berbagiis et similibus obuentiooibus siluarum cedua- rum duximus obseruandum. De stagnis et piscarijs, si uendanlur, de precio decima sic soluetur, videlicet ut fiat collalio de numero annorum, quibus ante venditionem ultimam uendita non fuerint, ad quantitatem precij ex ipsa ultima venditione recepta, ut, precio di- uiso in partes secundum annorum nuraerum durante décima, solue tur decima ipsa de tot partibus precij, ex ipsa venditione recepti, quoi fuerunt anni predicti, ut, si forte sunt quinqué annj elnpsi, ex quo fuerat staguum uenditum, et nunc uendatur pro centum libris, fient de precio quinqué partes, ut pro tribus aiinis, quibus durabit décima, soluetur ipsa décima de tribus partibus precij tan tum, vide licet de sexaginta libris, et sic multiplicabuntur et minueutur parles pretii, prout plures uel pauciores fuerint dictj annj. De uenalioni- bus autem et piscariis Quminum, si uendanlur, et siluis ceduis idem, quod de stagnis, fiel. De piscibus slagnorum uel besliis Garetia- rum, quos pro usu suo uel esu capi et sic consumj vel sine fraude donarj contigerit, décima non soluelur. Et quia nonnullj optinent a monasteriis et ecclesijs .. prioratus, grangias, domos, redditus, pensiones, et census, in soluenda de biis décima credimus dïslin- guendum, videlicet an talia in beneficium habeantur, an ex contra ctu , an ex mera gratia, et an pro mercede laboris uel obsequij. Et quidam obtinenles talia in beneiicium et etiam ex mera gratia, siue hoc sit per sedem apostolicam, siue per ipsorum monasteriorum per sonas, de illorum prouentibus soluent decimam. Cum aulem obti- nenlur talia ex contractu, pula ad pensionem uel summam annuam,

    118 No. LXIII. 1274.

    in qua non est facta gratis obtinenlj, sed uterque contrahentium stu- duerit in hoc condicionem suant facere meliorem, perceptores pensio- nis vel firme de ipsa pensione vel firma decimam exhibebant. Si au- tem quis ante uel post concessionem huius decime ad uitam propriam emit prouentus, prioratus, vel aliorum predictorum pro aliqua pecu- nie quantitate, ita quud in hoc ej scienter gratia non est facta, con- siderabitur quantum estimatione communi ualeant annuj prouentus . . prioratus, grangie, domus, terrarum, seu reddituum huiusmodi; et secundum hoc ab illis, quorum est horura proprietas, qui inde pre- cium pro futuro tempore receperunt, per sex annos decima exigetur. Si autem in hiis gratia facta sit obtinentibus, quia scienter pro mi- nori, quam ualeant, sunt eis talia ucndita vel locata, ipsj obtinen- les et non monasterium vel etiam de illo, in quo gratia facta est ip- sis, et de reliquo illi, quorum est proprietas, decimam exhibebunt. Si autem personis aliquibus pro iusta mercede seu pro remuneratione laboris uel obsequij prestiti vel prestandj talia concessa sunt, bij. quorum est illorum proprietas, in decimatione prouenluum suorum etiam horum prouentus merito numerabunt et de illis, sicut de aliis, quos pro ceteris vtilitatibus suis expendunt, decimam exhibebunt. Quod si per illos, qui ea obtinent, rite in alios sunt translata, quia res transit cum bonere suo, etiam circa illos que prediximus serua- buntur; nec deducenlur expense, que pro monachis, qui in talibus .. prioratibus, grarigiis, seu domibus, in benificium seu ex mera gra tia concessis, ex pacto tenerj debent, fierj dinoscantur. Expense autem illorum monachorum uel personarum, qui tenerj debent ex pacto in .. prioratibus, grangiis, seu domibus, ad iustam firmam seu pensionem concessis, siue determinate fuei-int siue non, estima- buntur estimatione communj. Et talem estimalionem monasterium vel ecclesia, cujus illorum est proprietas, cum suis prouentibus de- eimabit. Prelatj de procurationibus, quas in victualibus pereipiunt, decimam non persoluent. Sed hij, qui eas prestant, huiusmodj vi- ctualia in decimatione suorum prouenluum et reddituum numerabunt et soluenl decimam de eisdem. De illis autem procurationibus, quas prelatj in pecunia numerata rite pereipiunt ab antiquo et quas perei- pient, etiam si non visitarent, decimam prestare tenentur. Prela- tus autem, qui procurationem, quam sine visitatione potiüt de iure pereipere in pecunia numerata, alicnj ecclesie remitlit, quia remiltit. quod sibj debetur et de quo soluisset decimam, si reeepisset illud. tenetur ex talj procuralione decimam exhibere. Sj vero procuratio nem, quam tantum in uiclualibus licet pereipj, fortasse remittat, per sona eiclesiastica, cuj remissio facta est, huiusmodj victualia cum

    No. LXIII. 1274. 119

    »Iiis suis proueuübus, cum soluit decimam, estimabit, cum etiam, si iioii esset remissa, hoc facere tenetur. In soluendo decimam su- pradirtam sole expense necessarie, que fiunt in re, ex qua fructus pcrcipiuntur, arando et colendo ac colligendo fructus, «ine quibus non possent fructus percipj, deducentur. Expense autem, que fieul in castrorum custodibus, cum sint extra rem, vel eliam in edificiis construendis, vel conseruandis, uullatenus deducentur; sie nec ille, que pro villis tuendis fierenl in gwerris, sev etiam caluacatis. De hiis quoque, que consislunt in iurisdiclione, mero imperio, regali- bus atque similibus, soluetur deeima, deduetis moderatis sallarijs, que ante concessionem deeime consueuerunt solui iudieibus, officia- libus, consimilibusque personis, sine quibus iurisdiclio et cetera si- milia nequeuut exercerj, ita tarnen, quod in fraudem deeime nichil circa hoc aliquatenus attemptetur, sed expense oflicialium, iudicum et consimilium personarum, facle in uestibus siue victualibus, mini- me deducentur, sicut nec alie expense similes, facte circa aliam fa- miliam prelatorum. Ratione autem eris alienj, quo persona, sol- uens decimam, obligata cousistit, nichil de deeima minuetur, etiam si certe res ecclesiaslice propter hoc a quocunque specialiter fuerint obligate. Item de furnis et molendinis deeima prestabitur. Solue tur autem deeima de oblationibus, siue tiant pro benedictione nuben- tium, siue pro exequiis mortuorura, neenon de prouentibus sigillo- rum prelatorum et de emendis, quas ab exeommunicatis recipiuut. De legatis quoque, sibi et aliis personis ecclesiasticis non persona rum sed ecclesiarum vel officiorum ratione relictis, deeima persolue- tur. Pro deeima supra dicta non exigetur pecunia, nisi illa, que communiter curretl) de mandato dominj terre, cujus est monela, in locis, in quibus consistant fructus et redditus, vnde deeima persol- uetur, nec aliqui pecuniam cambire cogentur eandem. Si ex pro- babilibus seu uerisimilibus presumptionibus apparuerit, aliquem pen- satis eins prouentibus minus debito notabiliter de deeima persoluisse, ita quod super hoc merito suspectus debeat reputarj, ex officio nostro per viros ydoneos depulandos a nobis, faciemus inquirj ab illis, qui super hoc scire valeant ueritatem, videlicet de consilio diocesani episcopj, vel aliquo deputando ab ipso, si sit ejus subditus, et non aliler, si ipse episcopus vel deputatus ab eo commode possit haberj et tunc demum et non prius ille, cujus prouentus fuerint taliter esti- matj, pro eo, quod minus soluerat, etiam nominatim exeommunica- bitur, si ejus contumacia exegerit, et uisum fuerit expedire. Epi-

    fl cumt.

    120 No. LXIH. 1274.

    scopi aulem et abbates, cetereque persone ecclesiastice, honorabiles, non suspecte, proprie consciencie relinquuntur, ita quod sufficiat quo ad tales excommunicationis sententia, que in nullo modo uel scienter minus soluenles et adhibentes fraudem uel maliciam circa ipsius de- cime solulionem generaliter proferetur. Super hiis autem Get com- pulsio per censuram ecclesiasticam, prout nobis et aliis, quibus hoc committendum duxerimus, uisum fuerit expedire. Proferetur autem, si expediens uisum fuerit, excommunicatio generaliter vel specialiter in eos, qui contra solutionem decime uel suorum estimationem pro- uenluum, cum fuerit facienda, fraudem uel maliciam scienter duxe- rint adbibendam. Nullus autem non soluenlium compelletur per se- cularis violentiam potestatis , nisi ipsius non soluentis contumacia uel rebellio talis aut tanta fuerit, quod merito contra ipsum, sicut Berel in aliis casibus seu negociis propter ecclesiastice censure contem- ptum, inuocari debeat auxilium brachij secularis. Fiel autem solu- lio decime non in ipsis rebus, que percipiuntur de prouentibus, sed in pecunia numerata. Soluetur autem decima illis personis, quas ad- hoc contigerit deputarj. Rector parrochialis ecclesie, qui urgente necessitate eure ecclesie sue, puta quia ipse residendo personaliter in eadem per se non sufficit ipsi eure propter multitudinem parroebia- norum uel diffusionem parrochie sue sed necesse habet unum vel duos seu plures capellanos conducere et eis preter uiclum sallarium con- stituere, sallarium huiusmodj poterit in solutione decime deducere. Sed ratione uictus capellanorum ipsorum aliquid non deducet. Quod si in diuersis ciuitatibus aut diocesibus diuersa beneficia obtineat quis, de unoquoque beneßcio in ciuitate, uel diocesi, in qua illud fuerit, decima persoluetur. Ad requisitonem autem prelatorum, qui nuper couuenerunt in concilio Lugdunensi, declarationes huiusmodi sunt adiecte: De redditibus autem ecclesiasticis deputatis ad fabricam ecclesiarum decima persoluetur, de elemosinis vero seu oblatiouibus datis ad opus fabrice et maxime de hiis oblationibus, que in ciuitati bus et aliquibus castris et locis Ytalie in certis festiuitatibus in caa- delis et cereis et aliis consueuerunt darj et offerrj ad opus fabrice et per eos qui ad fabricam depulalj sunt, colligi, decima non solue tur; similiter nec de illis ablationibus, que colliguntur interdum per laycos, qui collectorcs consortiales dieuntur, et interdum per cleri- cos et que ad opus consortij offeruntur, ut inde luminaria in eccle- sia, cruces et calices fiant et reparentur et etiam ut ex illis pauperi- bus subueniatur et sepeliantur corpora pauperum defunetorum. Pre- Iati aulem et clericj exules, cuiuscunque conditionis aut dignitatis existant, de suis prouentibus ecclesiasticis deeimam exhibebunt. Die

    No. LXIII. 1274. 121

    quoque expense, que Gunt pro fossatis et alias etiam pro terris boni- ficandis, ut vberiores fructus producant, et ille, que fiunt in conser- uaudis seu reparandis edificiis molendinorum, domorum, seu apothe- carum et similium, ex quibus fructus et pensiones percipiuntur, et, nisi reparenlur, fructus ex eis percipi non ualerent, de decima bu- iusmodi minime deducentur, nec etiam ille, que fiunt pro custodia castrorum, quamuis fiant in hoc maiores solito. Insuper de oblatio- nibus minutissimis, quas percipiunt ecclesiastice persune rationc ec- 1 clesiarum suarum pro sepulturis et dandis premijs, predicta decima persoluetur. Et quia non occurrit nobis, quin cottidiane distributio- nes prouentus ecclesiasticj sint censende, nos, cum felicis recorda- tionis Glemente papa, predecessore noslro, qui de iIiis decimam, per eum simili subsidio deputatam, dcbere solui declarauit et uoluit, sentientes, de distributionibus, que dantur in horis canonicis, pre- sentem debere soluj decimam declaramus. Uli quoque, qui deputatj fuerint ad collectiouem decimc, cum eis, qui debenl soluere deci mam, de aliqua certa summa, soluenda pro decima, nequunt con- uenire. De fructibus arborum et ortorum, si uendantur, soluetur decima; de biis autem, que consumentur usu ucl esu, decima non soluetur. Similiter et de fructibus gregum seu animalium, si sint ec- clesiarum, soluetur decima, deduclis expensis necessariis, que fient pro custodia; si uero sunt personarum non soluetur. Tu ergo, in hiis solum deum et iusticiain ac predicte terre necessitalem pre ocu- lis babens, ex prediclis declarationibus in decidendis huiusmodj du- bitatiouibus, que per te leuiter decidj poterunt, informationem acci- pias. Super maioribus vero decisionem apostolicj oraculj expetas et ejpectes. Volumus quoque ac presenlium tibi auctoritate mandamus, ut in unamquamque personam ecclesiasticam deputalarum tibi par- lium, cuiuscunque ordinis, conditionis, vel dignitatis existat, que decimam ipsam nullo modo vel non integre scienter aul non secun- dum estimationem deputandarum a nobis uel mandato nostro ad hoc personarum siue non in terminis constitutis exhibuerint, seu in illius exhibitione maliciam adhibuerint siue fraudem, excommunicationis sententiam auctoritate nostra promulges et tarn eaui, quam illam, quam nuper in generali concilio in omnes et^ingulos, qui scienter inpedimentum presliterint directe uel indirecte publice uel occulte, quo minus decime predicte solueretur subsidium, tulimus, publice in calhedralibus et aliis collegiatis ecclesiis ciuitatum et diocesum partium predietarum, de quibus expedire uideris, per te et alios publicare*)

    2) publicari.

    122 No. LXIV. 1275.

    procures. Omnes et singulos, qui prediclas iiicurrerint senlentias. per te el alios siugulis diebus dominicis et festiuis, pulsatis tampa- nis et candelis accensis, usque ad satisfautionem uoudignam excoin- muniuatos publice nuncies, et facias ab omnibus artius euitarj. Ag- grauatur alias manus tuas3) contra ipsos, prout eorum contumatiam et proteruiam uideris promererj. Quod si satisfacere forte decreue- riul, post plenam et integral» satisfactionem ab huiusniodj excommu- nicationibus iuxta ecclesie forrnara absoluas eosdeui et dispenses cum eis super irregularilale, si taliter ügalj non abstinueriot a diuinis. Datum Lugduui X" Kalendas Nouembris, ponlilkatus nostrj anno. 111°.

    In cnias rei testimoirium sigfllnm nostrum littcris presentibus est appeusum. Dalum anno dominj Millesimo. CC.o Septuagesimo Quinto. III» Kalendas Au gust).

    Es bat nie ein Siegel angehangen.

     
    x
    There are no annotations available for this image!
    The annotation you selected is not linked to a markup element!
    Related to:
    Content:
    Additional Description:
    A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.