260. Hermannus episcopm Augustensis Ottoni I episcopo Bam- bergensi scribit, ut ecclesiae Augustensi a Lotkario III rege nimis aspere tractatae consulath. (E 359)

1132 Bono Christi et ecclesie odori O(ttoni) venerabili Baben- Sept' bergensium episcopo omnique ecclesiae suae H(ermannus) Augu- stensis ecclesiae Dei gratia minister humilis cum universo clero et populo suo devotas orationes in Christo cum fideli servitio.

Aspiciat Dominus de sede sancta sua, cogitet de nobis omnis caelestium et" terrestrium, specialiter vero Babenbergen- sium ecclesia, quae murum pro domo Israel semper huc usque se posuit3, quam zelus domus Dei semper comedit4. Inclinet aurem suam et audiat, aperiat oculos suos et videat6 tribula- tioneni nostram. Ecce enim desolata est civitas nostra, civitas sancta et antiqua, civitas hactenus dictad augusta sed nunc di- cenda potius angusta vel angustia. Sedet in tristicia; non est, qui consoletur eam, nisi Deus noster. Et Deum timentes propter Deum in caritate compaciantur nobis in passionibus nostris,- quas Ang. 26 passi sumus in introitu domni regis. In cuius adventu susti- nuimus" pacem et non venit, quesivimus bona et ecce pertur- batio; exigentibus quidem peccatis nostris, quae fecimus non contra eum sed contra Deum.

Ipsum enim venientem ad nos debito honore cum gaudio suscepimus nos et universus noster clerus et populus tamquam regem et dominum, tamquam eum in cuius manu est regnum

a. patricinium V. b. ex V 146v—147, Z p. 325—327: Epistola Her- manni Augusteusis (Augustincnsis 1') episcopi ad Ottonem Babenbergen- sem episcopum de Lothario rege. c. om.V. d. dicta hactenus Z.

e. an suspiravimus?

1. die 27 Sept. 1130. V. Regesta pont. Romauorum n. 5962. 2. Lo- thario III rege, tum nondum imperatore. 3. Ezech. 13, 5. 4. Ps. 68, 10: „Quoniam zclus domus tuae comedit me". 5. 4 Reg. 19, 16.

UDALRICI CODEX. 260 445

et potestas et imperium, tamquam iustum et misericordem iu- 1132 dicem, per quem sperabamus recuperare diu perditam pacem. Aug 26

Pretermissis itaque multis et magnis ecclesiae nostrae mi- seriis et iniuriis, unum solummodo sacrilegum nefas in auribus domni regis et principum, qui aderant, lacrimabili voce con- questi sumus, quod contigit ante adventum regis paucis diebus. Hoc videlicet, quod cives nostri quidam exierant a nobis, qui non erant ex nobis, semen nequam, filii scelerati1, qui in con- ductu nostro ac fere in praesentia nostra spoliaverant Aquen- sem episcopum3 apostolicae sedis legatum, per nos ad curiam regis transeuntem. Super his, inquam, omni curiae conquesti sumus iusticiamque, regno et ecclesiae debitam, humiliter postu- lavimus.

Dum ergo principes in hoc essent et consilium super his Aug. 28 caperent, orta est machinante diabolo subito inter vendentes et ementes quedam pro vili causa parva primum sedicio per scu- tarios" regis in suburbio. Deinde clamor ingens tollitur, forenses campanae pulsantur, concurrunt cives, conveniunt regis milites. Universi ad pugnam festinant, universi causam pugnae ignorant; unus illud, alter aliud opinatur. Rex ipse necem sibi inten- tari suspicatur, progrediturqueb ad bellum loricatus, multo mi- lite stipatus. Videns ergo milites et ministeriales ecclesiae co- ram matrice ecclesia stantes armatos, existimat eos ex consilio contra ipsum congregatos. Qui, quod vere dicimus in Domino, ex nulla conspiratione contra regem facta convenerant; sed propter tumultum populi inconsulte subito concurrerant, nescientes quid facerent, cum et ipsi se in manum regis ex aliquorum machi- natione traditos nullatenus dubitarent.

Ego interim indignus ac solo nomine episcopus, oblitus an- norum meorum et senectutis, inmemor vitae et mortis, suspen- sus inter brachia duorum solummodo clericorum meorum, ceteris fugam capientibus, misi me in turbam inter utramque aciem, non clipeo protectus aut galea, sed sacris tantum vestibus in-

a. scrutarios V. b. progreditur V.

1. Isai. 1, 4: „semini nequam, filiis sceleratis". 2. Azonem.

446 UDALRICI CODEX. 260

1132 dutus et signo crucis armatus. Crucifixum enim in memoriam lug'28 passionis dominicae ante pectus nostrum propriis manibus por- tavimus; sperantes, ut christianos crucis Christi memores, ut oportuit, ab iniuria mutua et cede fraterna compesceremus. Illico irruebant" in nos et in nostros rex et sui in die domi- nica 5 Kal. Septembris. Et facta est cedes sacrilega clericorum et laicorum prope ianuas matricis ecclesiae, intus et extra, ab hora diei sexta usque ad vesperam; plerisque occisis, plerisque vulneratis, plerisque captivatis, plerisque spoliatis, plerisque fugatis.

Ego vero per signum crucis sospes evasi, repens mauibus acb pedibus inter hostes et pericula, inter enses et sagittas et iacula. Quae undique plurima" circumvolabant canos capitis mei et collum et latera et dorsum meum et meorum, qui me non modo portabant sed per brachia et crura trahebant; inferentes me per aliudd quoddam hostium cum maxima difficultate super altum murum ante summum altare in ipsum sanctuarium. Ibi ego, fusis non modo precibus sed fletibus, iacui miserabiliter in sanguine vulneratorum, expectans proprii sanguinis effusionem et desiderans mortem.

Interea extra portam civitaffe inter forenses et regis milites regnabat similiter cedes hominum ac" pecorum', funesta preda, funestum incendium. Sanctuaria profanata sunt, ecclesiae plures combustae sunt, plures effractae et depredatae sunt; cle- ricorum monachorum sanctimonialium despoliatae congregationes in dispersione sunt; inclusae quoque mulieres miserabiliter eiectae sunt; viri ac" feminae impudenter denudate sunt; parvuli eorum partim occisi sunt, partim captivi abducti sunt . Nam, quod cums intimis praecordiorum dicimus suspiriis, rex christianus induxit super ecclesiam Christi inimicos Christi, homines inhu- manos et paganos, Boemosb videlicet ac Flavos", qui vulgari

a. irucbant Z.

b. hac Z.

c. plurima om. V.

'. h. Boemios Z.

d. aliut Z. j. Fla-

e. hac Z. tos Z.

t. pcccorum Z.

g. ox V.

1. Cumanos.

UDALRICI CODEX. 260 447

nomine" Valwenb dicuntur, qui persecutores Christi et ecclesiae 1132 esse ac fuisse semper manifeste ab omnibus cognoscuntur.

Nox ipsa litem diremit. Sed tota nocte regis exercitus ma- tricem ecclesiam ex omni parte obsidione circumdedit. Qua in nocte ego ipse, de meo expulsus hospicio omnibusque meis nudatus et in ipsius platea civitatis nostrae desertus ac solus, tam diu flens iacui, donec a domno N(orberto) Magdeburgen- siunT archiepiscopo in hospicium eius tanquam hospes ac pere- grinus per misericordiam Dei collectus fui.

Mane autem facto, quoscunque et quotquotd voluit, de ob- Aug. 29 sessa ecclesia rex abstraxit et, ut taceamus de ceteris, ipsos etiam vulneratos et omnino desperatos in vinculis secum ab- duxit. Eadem vero die castra metatus est in campo iuxta civitatem. . Regressusque tercia die cum armatis in urbem, Ang. so munitiones urbis omnes diruit et confregit. Omnibusque praeda et incendio consumptis, quarto destructionis nostrae et sexto Aug.8i adventus sui1 die letus abiit.

Archiepiscopi quidem et episcopi et abbates, qui aderant, satis ac satis regiam maiestatem praemonuerant, quatinus regio more victis saltem parceret et, imitando regem regum, iustos cum impiis non perderet3. Sed iracundia regalis potentiae non prius mitigata est, donec oinnis civitas nostra sine iudicio sine iusticia funditus destructa et inrecuperabiliter adnichilata est.

Propterea nos cum universo clero et populo civitatis nostrae precamur per Christum et in Chtisto misericordiam venerandae paternitatis vestrae, ut doloribus nostris clementer condoleatis et, lamentabilem ecclesiae nostrae ruinam consilio et auxilio in- fatigabiliter fulcientes, murum inexpugnabilem pro domo Israel vos" ponere3 solito more vestro satagatis. Valete in Christo1.

a. vulgariter V. b. Valuwen V. c. Magedebnrchensium Z. d. quod- qnod Z. e. nos V. f. Valete in Christo om. V.

1. Itaque die 26 Augusti in urbem pervenerat rex. 2. Cf. Gen. 18, 25. 3. Ezeoh. 13, 5.

448 UDALMCI CODEX. 261. 262