47. Heinricus IV rex Gregorium VII papam pontificatu abire iubet". (E 163)

Heinricusb non usurpative sed pia Dei ordinatione rex 1076

C I»D Cj

Hildebrando " , iam non apostolico sed falso monacho.

Hanc talem pro confusione tua salutationem promeruisti; qui nullum in ecclesia ordinem praeteristid, quem confusionis non honoris, maledictionis non benedictionis participem non feceris.

Ut enim de multis pauca et egregia loquamur, rectores sanctae ecclesiae, videlicet archiepiscopos episcopos vel" pres- biteros, non modo non tangere sicut christos Domini1 timuisti, quin sicut servos, nescientes quid faciat dominus eorum1, sub pedibus tuis calcasti. In quorum conculcatione tibi favorem ab ore vulgi comparasti. Quos omnes nichil scire, te autem solum omnia nosse iudicasti. Qua utique scientia non ad edificationem sed ad destructionem2 uti studuisti, ut iure hoc beatum Gre- gorium, cuius nomen tibi usurpastiK, de te prophetasse credamus sic dicentem: Ex affluentia subiectorum plerumque animus prae- lati extollitur, et estimat se plus omnibus nosse, cum se videt plus omnibus posses.

Et nos quidem hec omnia sustinuimus, dum apostolicae sedis honorem servareb studuimus. Sed tu humilitatem nostram timorem fore intellexisti; ideoque et1 in ipsamk regiam pot- estatem nobis a Deo concessam exurgere non timuisti. Quam te1 nobis auferre ausus es minari; quasi nos a te regnum susce- perimusm, quasi in tua et non in' Dei manu sit vel1 regnum vel imperium. Qui dominus noster Iesus Christus nos ad regnum, te autem" non vocavit ad sacerdotium.

a. ex V 72v—73, Z p. 131—132: Item epistola Hoinrici regis contra quem supra; C 33—33t>et63v, B 45: Epistola H. regis contra Hilde- brandum; E (cod. lat. Monac. 1t096, S. Emmerammi 96, membr. saec. XII). b. H. VZCB. c. H. VZ. d. practcrmisisti E. e. om. VZCB. i. non add. V. g. vendicasti E. h. conservare E. i. om. E. k. om. V. L ex E. m. acceperimns E. n. om. VZCB.

1. Ioh. 15, 15: „quia servus nescit, quid faciat dominus eius". 2. V. 2 Cor. 10, 8. 3. Cf. S. Gregorii regulae pastoralis L. II c. 6, Opp. ed. Benedictini T. II 21.

102 UDALRICI CODEX. 47

1076 Tu enim his" gradibus ascendisti. Scilicet astutia, quod ian. 24 monaciiica abhominatur professio, pecuniamb, pecunia favorem, favore ferrum, ferro sedem pacis adisti. Et de sede pacis pacem turbasti; dum subditos in praelatos armasti; dum epi- scopos nostros a Deo vocatos tu, non vocatus, spernendos do- cuisti; dum laicis ministerium eorum super sacerdotes usurpasti, ut ipsi deponant vel condempnent " , qui ipsos a manu Dei per impositionem manuum episcopalium docendosd acceperant.

Me quoque, qui" licet indignus inter christos1 ad regnum sum unctus*, tetigistib. Quem sanctorum patrum tradicio soli Deo iudicandum docuit, nec pro aliquo crimine, nisi a fide quod absit exorbitaverim, deponendum asseruit; cum etiam Iulianum apostatam prudentia sanctorum patrum1 non sibi sed soli Deo iudicandum deponendumquek commiserit. Ipse1 quoque verus papa beatus Petrus clamat: Deum timete, regem honorificate1. Tu autem, quim Deum non times, in" me constitutum eius in- honoras.

Unde beatus Paulus, ubi angelo de caelo, alia si praedi- caverit, non pepercit, te quoque — in terris alia praedicantem" — non excepit. Ait enim: Si quis vel ego vel angelus e caelo praeter id, quod euangelizavimusf vobis, euangelizaverit, ana- thema sit*. Tu ergo, hoc anathemate et omnium episcoporum nostrorum iudicio et nostroq dampnatus, descende; vendicatam tibir sedem apostolicam relinque; alius in solium beati Petri ascendat, qui nulla violentiam religione palliet", sed beati Petri sanam doceat doctrinam. Ego H(einricus) Dei gratia rex cum omnibus episcopis nostris tibi dicimus: Descende, descende, per1 secula dampnande.

a. om. CB. b. om. VZCB. c. sic E; contempnant VZCB. d. sic E; qnos ipsi a mann Dei — docendi VZCB. e. om. E. f. cbristianos E. g. vo- catus E. h. te teste E. i. episcoporum E. k. deponcndum E pro iudican- dum deponendumque. 1. vero add. E. m. quia E. n. om. E. o. docen- tem E. p. euangelizatum est VZCB. q. et nostro om. E. r. om. VZCB. 8. sic E; qui nullam violentiam belli VZCB. t. per secula dampnande om. E.

1. 1 Petr. 2,17. 2. Galat. 1, 8.

UDALRICI CODEX. 48 103