XXXV.

Wie Hertzog Philips Kurfurst und hertzog Joannes- zu Spanhtim beide pfaltzgrauen Abt und Conuent stu Span- heim der L. maker haber gult, siejerlich geben solten, noch X jar lang gefriet han.

Von Gots gnaden wir Philips pfaltz-

fraue by Rine, hertzog in Beyern des eiligen Romischen Richs Ertzdruchses und Kurfurst , und wir Johans von der selben gnaden Gottes pfaltzgraue by Rine hertzog in Beyern und graue zu Spanheim, bekennen und thun kunth offenbare mit diesem briefs, als unser eltern und fordern mit namen unnser pfaltr.graue Philips vetter und vatter seliger pfaltzgraue Friderich und un ser hertzog Johansen vatter hertzog Friderich beide seliger gedechtnis das closter Spanheim zu lobe dem almech- tigen Gott reformiren lassen und des- halb fur frondinst achzung und ander gerechtigkeit die sie nachgelassen fur iunfizig malter haber gult die das clo ster uns erblich darfur geben solle, und ein gementen gerichten wagen , so wir reissen darzu stellen mit Abt und Conuent der reformacion uberkommen haben, nach Lut eines versiegelten brieffs dauon sagende, des datum stet

nff

uff montag sant Jacob tag des heilteenl 2woiff botten Annd Domini, Millefnmo quadringentesimo sexagesimo octavo * unnd aber wir bericht sein das soliche Gottshuse noch zur zit in dem vermo- gen nit sy unns on gross beschwerde den habern 211 geben, uff das dan der Abt und Conuent deste geruglicher in ir andacht bliben und beharren mogen so haben wir jne die gnade getan, und sie des egenanten habern noch zehen jare lang nehstvolgende gefriet, unnd frien sie des die egenante zehen jare lang, jnn und mit Krafft diess brieffs Mr uns tind linser erben also das sie deshalben die jarzale us in des Closter urber und notturfft geniesen, und Gott dester flisiger fur uns, unser Eltern unnd unser gutdeter bitten sollen truwelich und ungeuerlich. Unnd wann die egenante Jarzale us ist sollen Abt und Conuent zu Spanhdm uns oder unnsern Erben, Lut des obgerurten vertrags und diesser briefs crantlos todt und ab- sin, ungeuerlich. Urkunde dies brieffs versiegelt mit unnser beider anhangen- den Ingesiegeln. Datum uff sant feU tinstag. Anno Domini Millesimo qua dringentesimo octuagesimo primo.

02 OT^

212

— i 'irt5&fr ■

OTTERBURG.

MONASTERIUM ORDINIS CISTERCIEN- SIS, DIOECESIS MOGUNTINAE. .

Celebre hoc Asceterium ad Otteram Amnem uno distans milliari a Lutra Cæsarea sua refert initia ad an. MCXLIV. quo Henricus Archipræsul Mogunti- nus Ecclesiam in antiquo Castro Otter- bur c sitam, nec non beneficium Eccle- siæ in proxima villula cum dono alta- ris et decimationibus Abbati Eberba- cenll tradidit construendo Religiosorum sui Ordinis Cœnobio. Litteræ desuper confectæ prolixiores continent notitias & hujus tenoris sunt:

In nomine sacrosancte & individue Trinitatis. Notum esse cupimus tam futuris quam presentibus, qualiter Ego Heinricus a) Divina clementia Magun- tine sedis Archiepiscopus, volens coo- perari piis studiis Eberbacensis Abba- tis, b) ecclesiam in antiquo Castro Ot- terburc c) sitam, nec non benesicium Ecclesie cum proxima villula d) cum

dono

dono aftaris ac denominacionibus simul- que cum omni justicia sinodaliadme . . . respiciente, prefato Abbati ad constru- endum ibidem cenobium religiosorum contradidi, presente & annuente Pre- posito & .ponfanguineo meo Gerlaco lancti Victoris e) in cujus archidiaco- natu f) prefata ecclesia consistit. Ejus- dem autem ecclesie proprietatem fund^, scilicet Castrum cum adjacentibus & contiguis monti terris & silvis quibus- dam prefatus Abbas a manu Sig?jriAi g) & coheredum fuorum pro remedio ani- marum suarum recepit. Pro paucis ve- xo ejusdem territorii incolis, ne omnino provisore & pastore animarum suarum destituti esse videantur, presbyterium de Sambach h) in vice parochiani pre- ponimus, quatenus ab eo monitis lalu- taribus ac baptismi cura, insirmorum- que vilitatione & ceteris que ad hec re- spiciunt misteria cura pervigili procu- rentur. Pro decimatione autem ejus dem villule j^ngulis annis prefato pres- biterio triginta solidos monetœ terræ illius dare instituimus, quo ad usque divina favente clementia novella plan- tatio crescente fratrum numero corro- boretur in Domino & secularium nego-

o 3 tiato

tiatoium decrescente populo Abbas loci ejusdem nullo deipreps egeat extrinfe-^ cus facerdotis ministerio, sicque demum ceflante sacerd. officio, ceffet etiam con? ftitute pecunie conditio. Utautem hec traditio stabilis & inconvulsa perma- neat, hanc cartam conscribi jnssi & si- gilli mei impresiione Gorroboratam sub* tus sirmari precepi. Si qua autem per sona , magna aut parva, contra hec venirp, aut aliquid, quod factum est, permutare temptaverit, iram omnipo- tentis Dei, sanctorum omnium incur- rat, & omnibus Christi sidelibus resi- ftentibus votum suum ad unguem non perducat, ac divina anathematis ul- tione damnetur. Testes hujus rei funt Burchardus Argentinensis Episcopus. Anselmus Havelenbergis Episcopus* Hartmannus sancti Stephani Præpositus. Heinricus Custos. Gerlacus Prepositus. Godelschalcus sancte Marie in Campo Prepositus. Wilhelmus Magister scola- rum. Gozbertus Cantor. GothebaL- 4us Frizlariensis Prepositus. Amoldus Aschaffenburgensis Prepositus. Ludovi- cus Prepositus de Muchestatt. Capella- ni: Giselbertus. Conradus. Godefridus. Sigelo. Laici: Emmecho Comes de 12

ninge.

ninge, Damno. Chunradus Come*. Bertholdus Comes de Nithehe. Wiger. Godefrid. Udalricus de Horn. Anf- helmus. Minijteriales: Dudo. Mein- goz. Ruthart. Ernest. Helfrich. Facta cst autem hec traditio Anno Dominice incarnat. MCXLIIII. Indictione VI. re- gnante Chunrado Kom. rege hujus no- minis secundo.

a) Beinricus antequam ad Archiepiscopale So- lium eveheretur, suit Præpositus Ecclesiæ Majoris sive s. Martini, simul ac s. Victo- ris extra muros Mogunt. habuit autem ad s. Victoreni in Præpositura succellbrem Ger- lacum Decanum Majoris , quem in nostro Di- plomate vocat consanguineum suum. Videa- tur charta, qua Adelbertus Fratribus, sive Canonicis s. Martini de Doino an. MCXXVIII. largiflimas ad victurn adsignat opes. de Gud. T. J.p. 76. ubi inter testes Henncus comparet primo loco positus.

b) Eberbacensis Abbatis. Fuit is Ruthardus Ab bas primus Eberbacensis monasterii in Rhin- gavia, de quo Adelbertus.. Archiep. Mog. & Apostolicæ sedis Legatus in litteris Fun- dationis ejusdem cænobii an. MCXXXI. ait: Desideravi specialiter fundare Abbatiam Or- dinis Cisterciensis in propiio fundo meo. Vocavi ergo per litteras meas supplicatorias ad partes Alamaniae VenerabiJeni virum,

' orbi notum pro singularis giatiæ priviJegio, O 4 - vi<*e

videlicet Dominum Bernardurri Abbatem de (Clara Valle, rogans eum suppliciter & at- fente, quatenus de ipsa Domo sua transmit- tat unum Conuentum Monachorum, quod & fecit, deputans eis Abbatem Dominum Jlutfiardum, virum spectabilem in Omni Re- ligione & virtutibus probatum, ut sic in pnedictis viris semen quoddam Ordinis Ec- clesia Moguntina susoiperet & in consinio ip- sius, favente Deo semen Religionis pullula- ret. De Gud. T. I. p. 96. Ruthardus iste tria Ordinis Cisterciensis cœnobia studio & pie- fate efformavit. In Diœcesi "Wormatiensi Schdnaugiam An. MCXLII. In Maguntina Otter burgum An. MCXLIV. atque in Leodiensi Vallem Dei, quæ primitus Cœnobium s. Aga- thæ appellabatur An. MCXLVII. vid. Chro- nicon Schonaugiense Diplomaticum, quod prelum reliquit An. MDCCXCIIL

c) Castrum nionti insidens, ad cujus radices Ottera uno quadrante horse abhinc scatu- riens præterfluit. Monachi hunc incoluere locum diu noctuque Divinis laudibus occu- pati, donee infra montem in planitie fpa- tiosa Ecclesia cum monasterio aliisque ædi- sieiis persiceretur.

d) Superstates adhuc sunt, qui a multis retro annis hujus villulæ^ rudera ex disjectis ibi disperfisque lapidibus agnovere.

e) Videatur npta a.

f) Archidiaconatus s. Victoris sedes prima sive Capitulum iedis Kireheim prope Bolanden

quam

quam plurimas numcrabat ecclesias usque ad Kiibelberg villam Diœcesi Metensi proximam, - . quæ post varia Religionis diflidia ad Diœce- sin Wormatiensem transierunt. vid. Diacesis Moguntina in Arcfiidiaconatus diJlinSa Tom. I. P- 323-/tf-

g) Usque nunc deest nomen ejusdem familiæ. Jongelinus quidem in notitiis Abbatiarum Or- diuis Cisterc. lib. II. p. 60. asserit, Sigefri- dum Bebonis Comitis Keflelbergici silium fuisse, fed probationes haud adducit. De Gente, Sue- vica Kesselbergicorum Comitum mira- enar- rantur & exotica. Fortaills in uuo alterove Sueviæ monasterio latent docunienta suo die e tenebris protrahenda.

h) Sambach, Santbach hodie jurisdictionis Leya- nae. Vid. etiam Archidiaconatum S. Victo- ris 1. supra cit. p. 325. &c.

Habetur quoque hoc documentum fundationis Otterburgensis in Actis Aca- demiæ Theodore-Palatinæ, cujus soler- tifsimi socii an. MDCCLXV. Monumen- ta sepulcralia ibidem consignarunt. vid. Ada T. I. p. 35. In decursu eahuicin- seremus historian.

05 SE-

—C *I8 )-

SERIES

ABBATUM OTTERBURGENSIUM

ET ' SUB EIS GESTA V DOCUMENTIS COMPROBATA.

STEPHANUS.

Huncprimun sacri "hujus Joci extitisse Abbatem aperte innuunt an.MCLXXIII. Commutationis tabulæ cunv Philippo Archipræsule Coloniensi. n. XXXVI.

Eodem hoc anno miles Godefridus de Hejjfloch in publico juratæ Collectio- nis Placito in præsentia Comitis & ple- bis constitutus, ratam habuit donatio- iiem quamdam ab uxore sua Benedict a Otterburgensibus cœnobitis factam.

Super est notitia , qualiter circa hoc tempus prædium in Erlenbach ad mo- nasterium Otterburgense pervenerit. n. XXXVII.

An. MCLXVII. IUI. Kalend. Octo- bris decessit Henricus Abbas Laureshei- mensis, qui beatius esse arbitratus, pe- cunias multa parsimonia collectas dis- pergere & dare pauperibus, quam post

Q.bi-

obitum suum dispergi per non paupe- res, •& dari non pauperibus vasa sa- crosancta, videlicet Calices honestæ & formæ & poncbris fabresierj jufRt & monasteries servorum Dei distribuit. Hæc inter monasteria etiam Otterbur- gense numeratur, quod ab eodem Hen- rico obtinuit tres marcas argenti. vid. Codex Laureshamenjis Diplomaticus 2 om I. p. 273. fey,

ALBERO.

Stephani Abbatis primi successor erat Albero Abbas secundus. In hujus notitiam nos inducit charta sub num. XXXVIII quæ simul pacisicum providi Patris regimen commendat. Non duo autem Alberones præfuere monasterio, ut quidam ex voce Secundus conclu- dere voluit, sed unus solummodo no- ster, qui fait secundus in Orcline Ab bas ; qui ut occasiones litium & dissen- sionum amputaret at que removeret, An. 1185- Umites prædii, in quo Otterbur- gensis Ecclefia cum adpertihentiis site ed, lapidibus consignari fecit.

PHIL

' PHILIPPUS I.

Ex Ecclesiæ Coloniensis Canonico factus monachus tandem ad Otterbur- gensis monasterii infulas pervenit, vi- tæ austeritate nec non reliquis piis Ope- ribus per vitæ curriculum indesinenter continuatis, famam sanctitatis prome- xitus est.

An. MCCIX. Otto IF. Romanorum Rex villam Erlmbach & quasdam mo nasterii curias liberas declarat & ab omni nexu feudali immunes. n. XXXIX.

In alia ejusdem anni charta Otter- burgensi monasterio & villanis suis alse- ritur & stabilitur jus lignandi in nemo- ribus fValtmarka & Brando &c. ». XL.

Innocentius III. PP. Monasterium Otterburg an. 1215. in protectionem suscipit & privileges ornat. n. XLI.

Biennio post. Christianus s. Victoris Moguntiæ Præpositus illius tractus Ar- chidiaconus sententia desinit, Decimas illas, quas sambacenses ut fuas præten- dunt, non ad Ecclesiam in Santbach, sed ad Ecclesiam in Otterburg pertinere. n. XLII. id quod eodem anno Sifri&us II.

Archiepiscopus. Mogunt: consirmavit, n. XLIH.

An. 1219. Fridericus II. RexRoma- norum Wormatiæ robur consirmationis adjecitCompositioni inter Otterburgen- ses & Abbatem S. Lamperti, H. de War* tenberg &clV.Colbonem initæ jus circa lig* nandi & pascuorum in Brant & liald- marcke. Insuper nostro monasterio ju- risdictionem in villam Erlenbach & cu rias adjacentes voluit else roboratam* n. XLIV. XLV-

Hoc item anno Philippus ab Ho- norio III. PP. Ccenobium s. Albani visi- tare jussus & in charta fundationis s. Ca- tharinæ parthenonis Ordinis Cisterc* testis adhibitus est.

Wernerus de Bonlan&en an. 1220. Ad Terram Sanctam mense julio pro- fecturus bona Fratrum Otterburgensium in Hejjloch libera declarat & a quovis onere exempta. n. XLVL

In Catalogo illustrium virorum p. i4t. a Trithemio vocatur Philippus noster: Vir in Divinis scripturis studio- sus & longa exercitatione peritus, in- genio( promtus, vita & conversation© devotus. Scripsit ad ædisicationem le- .gentium non spernenda opnscula, de

qui-

qulbris feruntur sub/ectai Super Can- tica Canticorum lib. I. Sermones quo- (jue varii per circulum anni & de festis ad Fratres lib. II. Epistolas etiam com- plures ad diversos scripsisse perhibetur. Alia nonnulla composing quæ ad no- titiam meam non venerunt. Claruit sub Friderico II. an. Domini MCCXX. In Menologio Chrysostomi Henriquez Ci- ilerc. notatur ad diem 14. Decembris.

f

HERTWICUS

Philippo in Abbatia Otterburgensi successor datus rem œconomicam stre- mie curavit, siquidem apud Heinri* cum VII. Regem effecit, ut is per di ploma conceflitm Lutrœ An. MCCXXV. publice recognoverit, eidem Cœnobio jus lignandi competere in Waldmar- ke &c. quo & gaudeant curtes ipsius. n. XLVII. Eodem Anno Theodoricus de Heinzenberg & uxor ejus Beatrix? Comitifla Sylvestris restituere monaste- rio Otterburg allodium Bertolveswilre. n. XLVIIL

Idem Abbas Hertwious, Eberhar- dum Abbatem in Horenbach induxit, ut pro fe ac succefforibus suis, prætenso

cui-

cuidam juri in Dittelsheim renuntiave- rit. Testes inter plures Milites adhibits reperiuntur folckmarus de Altzeja, Petrus de Gespunsheim, Conradus 6* Wernherus fratres de Heimersheim, Eberhardus de Sowelnheim, Diederi- cus de Epelnsheim, Jordanus & Azzo de Bertheim.

OERARDUS.

Sub hoc Antistite orta denuo circa ' jurisdictionem villæ Erlebach dissensio in brevi sinem reperit; quandoquidem ea, quæ quondam Otto IV. Rex deiu- per statuerat, HenricusVU. ejus inlm- perio successor iterato consirmavit per diploma datum apud Lutram anno MCCXXXIV. n.XLIX. Hoc ipso anno nonis februarii Ictem Rex in protectio- nemsuscepit monasterium Himmelthalt specialiter concedens , ut quæcunque bona a Ministerialibus sive inbenesicia- tis aut servis Regiis acquisita & dein- ceps acquirenda eidem rata permane- ant. In litteris Francofurti datis inter alios testes fubscriptus legitur Ger&r- dus Abbas de Otterburc. Gudenus Tom 2. p. 64. sq. Is quoque curiam Wor- matiæ sitam, quam Rudewicus Miles de

Flam

Ftamburn ante annos aliqot Cœnobid Otterburgensi donaverat, laicis anno MCCXXXV. elocasse reperitur. Circa annum MCCXXXVIL MOnasterium Horti s. Mariœ vulgo Kirschgarten ex tra suburbium meridionale Wormatien- se frtum a piis Fundatoribus Virginum cœtui disciplinam Cisterciensium prosi- tenti inhabitandum fuit traditiim; Hunc locum Abbas Otterbergensis tarn siiOj imam fuccefforum nomine regendum iuscepit. SchannaU hist* WormaU 17a

ULRICUS I

Ut Curiam Seidethof in Alfenz& suo monasterio legitime acquireret, a Conrado de Wartenberg confensum ob- tinuit an. MCCXLIL elapso dein trien- nio subsecuta est venditio solemnis di- ctæ curiæ a Conrado de Lichtenftein & uxore ejus Agnete; cui quoque accessit consensus Waltheri de Drachenvels uxorisque ejus, & demum in posiessio- nem immimo. n. L. LI. LII. LIII. Est autem Seidelhof i Sadelhof, Sedelhof, Sattelhofj sedes ac curia illustrium aut nobilium, in quibus gaudent ab anti- quiffimis temporibus immunitate a tri- butis & servitiis. Adeliche Sitze freye

Sattel

Sattelhœfe, reperiuntur œdes præcipuæ & ampliores sive curiæ in Urbibus a non Militibus posseflæ, olim tamen forte a Militibus acquisitæ. Scherxius.

An. MCCXLIX. JLudovicus Comes Palatinus Reni, Dux Bavariæ Eccle- siam in Otterburg ab omni theloneo, in omni loco, ubi dari ac recipi con- fuetum est, liberam pronuntiat. n. LlV.

WALTHELMU& Incidit in turbidum illud tempus, quo quisque fas putaverat, in alterius bona & jura involare , pro lubitu ea invadere , sibique contra latas etiam sententias appropriare. Walthelmo igi- tur cum parthenone Enckmbach quar- tam Waldmarcœ partem prætendente armis justitiæ pugnandum suit ut mo- nasterium Otterburg tervaret ea, quae omni jure debebantur illi. Hunc in finem an. 1250. Embercho de Randeckcn te- statur, latam efle sententiam in causa quartæ partis reddituum in IValtmark pro'Otterburgensibus contra Conven- tum in Enckenbach, id quod sequenti- bus annis plures suis connrmabant elo- giis. Lite tandem extincta, Enckenba- censes in juste percepta jubebantur re-

p iiitue

r !

stitueTe Otterburgo n. LV. LV1. LVII. LVIII., quod interea temporis molen- dinilm Phuft haud procul a Francken- thai ex ultimis tabulis Bertholdi de Ebeftdn obtinuit, reservato censu mo- liasterio Franckenthalensi quot annis persolvendo. n. LVIIIT. Walthelmus ut eo majori quiete perfrueretur, ex Præ- decefloribus suis Philippum imitat'us, Otterburgense monasterium cum uni- versis ponemonibus in Apostolicæ sedis protectionem commisit, teste Aleæan- dri IV. PP. bulla desuper emanata ac data Laterani per manum Guillielmi Magistri scolarum Parmens. S. R. Eccle- siæ Vice - Cancellarii V. Kalend. Fe- bruarii an. MCCLV. Testes in eadem bulla subscript! reperiuntur Odo Tus- culanus, Slephanus Prænestinus, Epis- copi. Frater Johannes tit. s. Laurentii in Lucina presbiter Cardinalis. Frater Hugo tit. 1. Sabinæ presbiter Cardina lis. Ricliardus tit. s. Angeli r Petrus s. Georgii ad velum aureum, Joannes s. Nicolai in carcere Tulliano, Ottobo- nus s. Adriani Diaconi Cardinales.

An. 1256. Embercho & Fridericils Comites de Leiningen compositionem inter monasterium Otterburg & illos de

War-

ffartenberg mediante Philippe de FaU ckenjiein circa usum pascuorum & Col- lectionem lignorum in Waldmarck & Brando factam habent, persolutis Mer- bodoni & siliis ejus Conrado & PVernero centum & viginti libris hallensium n. LX. LXI. Loquitur etiam de JVal- thelmo nostro charta sequens: Walra- mus Præpositus, Burchardus Decanus, Conradus Scholasticus . . . Ecclesiæ Wormatiensis notum facimus . . . quod Henricus miles dictus Telonearius de Alzeia, religious viris Walthelmo Ab- bati de Odderburg vendidit bona sua in Mergestat. .. cum igitur miles quidam dictus Schiles de Montfurt pro illis bo- nis AbBatem inquietaret, iisdem in no- stra præsentia renuntiavit . . . Testes: Dizo de Enzelentheim, Gerb<5do de Muleboime milites. Datum an. Domini MCCLVII.

An. MCCLIX. Gerhardus Archi- Episcopus Moguntinus Cœnobium s. Di- sibodi in moribus, disciplina & faculia- tatibus collapsum ab Ordine Divi Bene- dicti ad monachos Cistercienses transtu- lit. Litteras Gerhardi A. M. bac super re ad Walthelmum nostrum nono men- si s Martii & Disibodenbergenlium Con-

p 2 sensus

sensus, fttndationem novæ Vicariæ in æde Majori Maguntina &c. vid. sub n. LXII. LXIII. LXTV. LXV. LXVI. Confer. Jo- annis Spicileg, p. 150 sq* tf ae Gud. T» IL p. 746.

FRIDER1CUS I.

Bona quædam a Fhilvppo Milite de Karlebach acquisivisse reperitur ad an. MCCLXI. Cumque in Curia Wormatiæ ad monasterium suum spectante Orato- rium condidiffet in honorem s. Nicolai, illud a Theodorico Veronensi Episcopo ritu solemni inauguxaxi curavit, anno MCCLXin *).

*) Theodoriœs Episcopus Veronensis Ordinis Fratrum Minorum in partibus Rheni & in Thuringia munia exercuisse Pontisicalia legi- tur t—, sic de Ecclesia Cellensi litteræ: Bo- nitate t)ivina & Apbstolica Gratia Theodo- ricus Ordinis Fratrum Minorum Vironensis Episcopus licet indignus constare cupimus universis presentem paginam inspeduris, quod nos auctoritate Venerabilis Patris ac Domini nostri Archiepiseopi Moguntinensis Ecclesiam Cellensem dedicavimus in hono rem B. Philippi Consessoris &c. Adum Anno Domini MCCXLVIII. proxima Dominica post vincula Petri, Pontisicatus nostri anno {e- cundo, præscntibus litteris perpetuo duru- turis. Gamans in MSi -

An.

An. MCCLXI. Die Dominica, qua Can. tatur Reminifcere, dedicavit Cappellam B. Annue & s. Gangolphi in Walcktnried. Sub protectione & banno Domini Archi Episcopi Moguntini, cujus vices gerimus .... Da tum in Wakkenride Anno Domini & mense supradictis, Pontisicatus vero nostri anno vi- cesimo sexto. Leuckfeld Antiqu.it. JValckenrid. pag. go.

An. MCCLXX. primum Fratrum de monte Carmelo Francofurti sacellum dedicavit. Joannis Ret. Mog. T. II. p. 422.

Fridericus Abbas jam anno præce- dente curis suis effecit, ut Reinhardus Scultetus Lutrensis & Henricus de Ho- hcnecken monasterio Otterburg confer- rent facultatem circa pascua & ligno- rum collectionem in JPaldmarcka & Brando: quod & de nemoribus suis pro- fessus est H. de Uoheneckm & Sculte tus Lutrensis respectu Curiæ in Rorbach, qua super curia anno 1266. cum Winco Domino de Duna facta est compositio. n. LXVII. LXV1II. LXIX. LXX. LXXI.

JOANNES I.

An.MCCLXVII. Fr. Joannes Abbas de Ottirburg cum Ottone Schonaugi* ensi Abbate missus est ad Cœnobium Pa- p 3 dcnhu

denhusanum (Corona Virginum tune nuncupatum) ad inquirendum, an lo cus aptus esset, qui incorporaretur Or- dini .Cisterciensium ? Inquisitione pe- racta, diffinitoque monialium numero Parthenonem regimini in regularibus commisere Abbati in Arnsburg. vid, de Gudenus Tom. III. p. 749. Anno se- quente Otterburgenses cum Abbatia Wadegotia ratione census duodecim maldrorum siliginis decimarum loco iniere Concordiam. n. LXXII. Cl, de Widder loc. cit. T. IV. p. 219.

GODEFRIDUS.

An. MCCLXXn. Wernerus dictus Colbo de Wartenberg Godefrido Abbati & Conventui mOtterburg conceffit intui- tu curiæ suæ in Rorbach animalia ad monasterium pertinentia in fVdldmar- cha & Brando pascendi & ligna colli- gendi.n. LXX///. Eodem anno Wolf ra- mus de Leu/enfiein cum Demude con- juge sua prositetur, se nihil juris, ha- bere ratione bonorum in Alsenzen mona- sterioOtter&zirgdivenditis. n. LXKIV. Anno sequente Rudolphus Rex jubet id, quod monasterio Otterburg in silva Walarriarcha competit, positis lapidi

bus distinquere. Monasterii privilegia & pactiones initas consirmat. n. LXXra>

Idem Rex eodem anno Commisit F. Comiti de Leiningen, ut monasterii Ot- terburgensis perlonas & res, in specie in sylvis tValdmarcha t?p. manuteneat & defendat. n. LXXfIL Eodem quo- que anno Hdhmfelsil in judicio obmo- ventes uxorem Werneri de Warteniytrg Agnetem. habere dotalitium in sylvis Wdldmarcha & Brando, nil obtinent.

tu Lxxrin,

An. MCCLXXV. Emicho Episcopus wormatiensis testatur literis de bonis in Mergestat Abbatiæ Otterburgensi ab Egidio Milite de JVtonfort solemniter resignatis. n. LXX^IIIL Die januarii decima nona S/fridus Præpositus Ma- joris Maguntinensis providit liberaliter, ne bona Otterburgensia in Obeth im» bach servitiis prægravarentur. num.* LXXX. Ejusdem anni die vigesima quinta julii ffilhelmus Custos Worma tiensis consentit in venditionem bono- rum in Alfenz monasterio Otterburg factam. n. I XXXI.

Anno MCCLXXVI. Conradus de TVartenberg litteris notum facit & pro-

p 4 _ fitetur, j0

-—-( 43* )—

fitetur, se posse tantum pro tempore vitæ suæ ligna secare in Syftra Kahlen-* berg monaiterio Otterburg propria. n. LXXXII. —; Remkzrdus & Heinri- cus de Hdhenecken pramittunt Abbati & Conuentui in Otterburg in divisione nemorum Waldmarcken &c. futuros effe paratos. n, L2QQC1II. — Conradus" & Wernerus Colbo fratres de Warten- hcrg veudunt Otterburgensibus silvas Waldmarck & Brand cum omnibus sil- varum proventibus proprietatis jure possidendas. n. LXXXI1II. — Conradur Miles de Wartenberg cum uxore sua Agnete recognofcit, se partem decimae in silvis Waldmarck ot Brando Ot- terburgensi monasterio vendidiffe. r*. LXXXV. — Emicho & Fridericus Co- mites de Leiningcn consentiunt & te- stantur circa venditionem Waldmarck & Brando a Wartenburgensibus mona sterio Otterburgfactam n. LXXXVI. — Conradus Miles de Wartenberg & ejus uxor Agnes prositentur se bona in Mit- telror adfi &c. cum confensu Regio vendidisse monasterio O. n. FXXXFll. Conradus & Wernherus fratres de War tenberg declarant, omnes literas super yenditione Waldmarck &c. a quocun-

que

que contra Otterburgenses prolatas nul- lius esse roboris atque momenti n. LXXXVIII. — Rudolf us, Romanorum Rex pridie idus Aprilis consirmat ven- ditionem bonorumin Mittclrorbach &c. a Conrado & Agnete de Wartenberg Ot- terburgensibus factam. n./LXXX/5C — Wirlcus Dominus de Duna ratam ha- bet & gratam divisionem silvarum IVald* marck &c. cum monasterio Otterburg factarri. n. XC. tandem hoc anno subse. cuta est pronuntiatio & declaratio ju- rium' monaiterii O. circa nemora IVald- marck &c. per Rupert um Comitem de Baumenburg hirsutum. n. XCJ.

ULRICUS n,

Proditur is in charta , qua Sapien- tia Priorissa & Conuentus t. Lamperti testantur, quod Agnes relicta Conradi de Lichtenftein recognoverit, fe nihil juris habere in bonis monasterio Otter* burg venditis in Alscnze. Dat. 1277. in die beatæ Agnetis Virginis. n. KC1I.

Idem attestatur Agnes relicta Con- radus de Licktevfteinet ConradusdliuSi provocatque ad litteras jndicum sancta- rum sedium Mo^untinæ & Wormatierv- fis. n. XCIII. XCIV. XCY.

p 5 Hoc

»34

Hoc eodem anno Conradus Miles de Wartenberg litteris testimonialibus, affirmat, lapides terminales in Wald- tnarck &. Brando positos efle se sciente & coopeiante. n. $ZCVh

Chronicon Wormatienfe ad hunc an num notat, quod Eberhardus I. ex Co- mitibus hirsutis Vangionum Episcopus curarum ac laborum suorum metam re- pererit apud montem Peflfulanum, ibi dem morte interceptus in reditu ex urbe anno MCCLXXVII. die X. Kalendas Aprilis. Cadaver honorisice Wormatiam primum, inde in Otterburgense cœno- bium transferri, ac eo loci sepulturæ mandari curavit fupremæ voluntatis defuncti executor Fridericus Spirensium Episcopus.

HENRICUS I.

An.MCCLXXIX. Heinricus dictus, Hohenecken Comitem Fridericum de Leiningen rogat, ut side juflbr existat ob bona monasterio Otterburgenn ven- dita. n. XCril. XCFIIL

Hoc anno Reinhardus de Hohene cken supplicat Rudolpho Roman. Regi, ut approbej: litteras Otterburgensibus

fuper

( 235 )—

super pascuis in JValdmarck &c. datas. n. XC1X.

Decima quinta Maji Decano & Ca- pitulo Eccleliæ Maguntinensis Abbas & Conuentus in Otter burg declarant, sese annis singulis in solemnitate beati Mar tini Præiulis eximii duas libras ceræ ponderis Maguntini esse oblaturos, eo quod per G?rnardum Archiep. pro sub- le vamine monasterii indigentiæ benesi- cium parochialis Ecclesiæ sanctiAlbani obtinuerint. n. C.

Antiquissimus Familiarum lapis fe- pulchralis in Ecclesia Otterburgenfi nanc refert inscriptionem.

ROBERTUS COMES IRSUTUS DE BOINBURG V. iDUS \TULII MCCLXXXI.

An. MCCLXXXII. Rudolphus Rom. Rex consirmat venditionem curiæ in Mittelrorbach &c. ab Henrico de Ho- henecken & Margareiha uxore suamo. nasterio Otterburgensi factam n. Cl. ClI.

An. MCCLXXX1IL Tres Hirsuti Comites ac fratres Germani Symon, Heinricus & Emicho charta testantur super bonis monasterio Otterburgensi a se venditis. n. CHI.

An.

An. MCCLXXXIV. die 2. Februarii Wiricus & Cunegundif ejus collateralis dc Duna vendunt partem fuam nemo- rum Waldmarck &c, Otterhurgensibus. n. OT. .

Eodem anno Walramiis Præpositus Worm at. dimidiam partem bonorum suorum in Abenheim legat Otterbur- gensi monasterio. n. CV. Kalendis De- cembris hujus anni Rudolphus Rom. Rex litteris Lutrce datis venditionem sub n, CIV. memoratam consirmat. n.

- \ [' O. -

Duas infra proferimus litteras, sola hac littera signatas, quin integrumAb- batis nomen hue usque detegi potuerit.

An, MCCXCIII. Fr. G. Abbas & Con- uentus in Otterburg fasli sunt, sese Le- gatum Wilhelmi plebani in Dieytach ad refectionem Conuentus prædicti factum rite adimpleturos else. n. CVII. 1

An MCCXCV. Rudolphus Comes Palatinus Rheni libertatem a theloneis suis prius, jam conceflam monasterio in Otterburg datis litteris innovat n- CVIIJ.

An»

An. MCCXCVII. G. Abbas in Otter, burg notum fecit, quomodo LXV. li bræ hallenf. qiias monasterio legavit Godefridus de Randeck pro comparan- dis redditibus ad Solatia lint applicatæ. de Gudenus. Tom. III. pag. n84*

An. MCCXCVIII. promulgatum est arbitrium Johannis de Randecke circa bona in Gundersheim & Oneshdm in ter Abbatem de Otterberg & Heylmœn- num Zimmerer &c. litigiosa. n. C7X.

In Ecclesia ibidem reperitur lapis cum epigraphe:

ANNO DOMINI MCCXC NONO. XVIII. KAL. MAJI O. PIE MEMORIE DNS WERICUS JUNIOR DE DUNA.

Pridie idus Junii Consulatus Lutren- sis circa jura silvarum Brant & Waid* -march arbitratus est: Standum efle pro litteris & documentis monasterii Otter- imrgensis. n. CX. .

JOANNES II.

An. MCCC. Æelheidis Abbatifla monialium sancti Spiritus apud Alie- jam resignat Abbati in Otterburg mo- lendinum in Bifcovesheim. n. CsCL

<- Am

An. MCCCIII. Heinricus & HeinrU CUT fratres Botfche de Uffinheim ven- dunt monasterio in Syon bona in Ojsetv- heim.n. CXIL (. X V . ,

Octavo idus Decembris Gerhardus Archiep. Mog. monasterio in Otterburg .-parochiam in Alserizp faicorporat cum Consensu ^Archidiaconi £ Victoris n. CXIII. CX1V.

ANNO DNI MCCCIIII. nil. NO NAS FEBR. O. DNA ISIGARDIS UXOR WIRICI JUNIORIS DE DU- NA, ita lapis sepulcralis in Ecclesia Otterburgensi.

Eodem anno incorporationi paulo ctnte dictæ accessit consensus Capituli Majoris Mog. & monasterium O. le ob- ligavit in animi grati memoriam, in feito s. Martini duas Jibras ceræ Mogun- tiæ oblaturum. n.fXK CXVL

In Octava paschatis Rudolyhus Co mes Palatinus Rheni curiam monasterii Otterburgensis in Alfenze liberam pro- nuntiat. rc- CXV1I.

Anno MCCCV. Otto de Bruchfella Dominus de Bolandia permutat feo- dum, quod a se tenebat Herbordus de DaUlieim. n. CXVUL

, Quies-

Quiescunt in Ecclesia Otterburgenfi* Ut lapides loquntur,

MARGARETHA UXOR GEORH IRSUTI COM1TIS X. KAL. JULII MCCCVIL

ANNO DNI MCCCVII. VI. KAL* DECEMBRIS O. DNA KU^IGUND* UXOR DNI WIRICI DE DUNA, No- tant Cl. Socii Academici peregrinan- tes: Snbunolapide quiescunt Wiericust Melchior & 1 nilippus de Dhun pater, filius & nepos, Comites & Domini de Valcherxstein, teste inscriptione lapidis vernacula. Wiericus Obiit die I. Maji an* 1501. Melchior die I. Septembris an. 1517. & Phillipyus die 15. Febr-

GeoriusCom.es Jrsutus de Stolzeru berch V. Idus Februarii MCCCIX.

An. MCCCX. Conventus in Fran- ckendal exonerat a Solutione X. mal- drorum liliginis de molendino dicto Phujf MuLen monasterium Otterburg* ru CX1X.

Joannem Abbatem indicant litteræ cujusdam contractus cum Capitulo Ec- clesiæ s. Pauli Wormatiensis ex parte Con ventus Otterburgensis An. MCCCX3II. initæ intervenientibus Eberhardo de

Han-

cobo de Didensheim, Cunemanno de Lorswilre Militibus.

An. MCGCXIV. datæ sunt iitterœs duarum librarum hallensium super cu ria Dominorum in Otterburg sita inter sellatores Wormatia. n. CXX".

An. MCCCXV. lis inter Heynanem de Geyspolshsim & Abbatiam Otter burg de bonis prope Steden sitis com- posita est. n. CXXL

An. MCCCXXI1I. Eberhardus de Randscken jus patronatus in OffenKeim transfert in Otterburgenses cum con- sensu Archidiaconi £ Victoris. n. CXXHs CXXHfc V

lata circa judicia Erlebach & Morlau- tern tandem sinitur pro favore mona- steriorum Otterburg & Lautern, n. CXXIV. & Kal. Aprilis Mathias Ar-

lem in Albich monasterio Otterbur:

III* nonas Aprilis Capitulum Mo- guntinum assensum præbuit pro incor* poratione dictæ Ecclesiæ parochialis in Albechm monasterio Otterbergensi

¥ t

Anno fe

discordia diu venti

241

facta & in gratiarum actionem spondet monasterium oblationem annuam dua- tum ceræ librarum n. CXXVL CXXVH.

HENRICUS II.

An. MCCCXXVI. Littera pœnalis Dominorum de Otterburgh occasione certorum anniversariorum a Alechiilde dicta de Lutra fundatorum & in per- petua futura tempora servandorum. n. CXXVffi. legiturv

An. MCCCXXVII. Capitulum Ma- jus Moguntinum consensum impertitur in incorporationem Ecclesiæ parochia- lis in Uffenheim monasterio Otterbur- gensi factam. n. CXXVIIII.

ANNO DNI M.CCC.XIX. V. KAL. NOVEMB. O. DN. HEINRICUS DE HOHENVELS, aui requiescit in Ec- clesia Otterburgenn.

Abbas noiter Henricus anno MCCCXXX. Obtinuit a Ludovico Im- peratore, qnorundam cœnobii sui ju- rium consirmationem. vid. n. CX^L*

Eodem anno Clara AbbatisTa Mona- sterii Horti s. Mariœ (vulgo Kirsch- garteri) Wormatiensis bona quædam in Nittesheim de consensu Henrici Abba

a tis

tis alienasse reperitur. Schannat. H. W, p. 171.

PETRUS I. An. MCCCXXXV. judices Paris ad Rhenum tulere sententiam in causa Ab- batiæ Otterburgensis contra Herman- num de HohenfeLs in causa curiæ Munch. . bischoffsheimensis. n. CXL.7.

Anno MCCCXXXVII. Petrus Abbas Capitulo Moguntino dat litteras recog- nitionis pro obtenta incorporatione Ec- clesiarum in Nierstein de dandis duo- 1 bus talentis ceræ ad fabricam Ejusdem - in festo beati Martini Episcopi. n. CXLII.

DOMICELLUS GEORIUS FILL GEORIIYRSUTI COM, IN DIE S.STE- PHANIPROTOMAR. MCCCXXXVI1I. tumulo illatus est in Ecclesia monaste- rii Otterburgensis.

An. MCCCXXXIX. lata est senten- tia circa jus patronatus Ecclesiæ in Of- fenheim inter moniales die Paradiso in Mauchenheim & inter Abbatiairi Ot- tsiA','* terburgensem controversum. n. CXLifF. x »

Circa idem tempus Hirsuti Comites monasterio in Otterburg cedunt bona in Gundramsheim dicto monasterio vendi- ta. CXLIV.

PHI-

'V

PHILIPPUS n. HEINRICUS IRSUTUS COMES DE BEINIBURG MCCCXL. recfuiem invenit in Ecclesia Otterburgensi.

ELIS AB. UXOR HE1NRICIIRSUTI COMITIS JUNIORIS DE BEIMBURC KAL. SEPTEM

J. COMES IRSUTUS DE NANNES STUL IN VIGILIA OMNIUM SAN- CTOR.MCCCXLI. IBIDEM REQUIES- CUNT.

* An. MCCCXLVI Wernerus Colbo de Lumersheim declarat circa bona & ju ra in Rorbach Otterburgensibus vendi- ta, procedendum effe juxta eorum lit- teras & documenta. n. CXLV.

An.MCCCXLVIIL Decanus Collegii s. Andreæ Wormat. conservator jurium monasterii Otterburg. citat Carlebacen- ses ob spolia inlata monasterio præfato. n. CXLVI.

Crastino beati Michaelis Archangeli Fridexicus de Leiningen, Præpofitus Wormatiensis & alii pronuntiant circa Waldmarck &c. insistendum dooumen- tis Otterburgensium. n. CXLV1I.

Philippus Abbas quædam monaste rii sui bona Dizoni de Wachenheim &:

q 2 Irlin

Irlindi ejus conjUgi oppignoraffe repe- ritur. Anno MCCCLI1I.

PHILIP. IRSUT. COMES DE NO VA BEIMBURG IN DIE SIMONIS ET JUD. AP. MCCCL1X. terræ mandatus est in Ecclesia OtterburgenfU

Hue pertinet littera super decem maldra siliginis ratione molendini Plutjl Miile monasterio in Fraacksnthale an- nuatim solvenda. n. CXLVIII.

NICOLAUS. Abbas & Conventus Otterburgensis an. MCCCLXX. litteris fatentur bene- sicium sibi per Wildgravium indultum er^a anniversarium &c. n. CXLLX. Aliud anniversarium an. MCCCLXXIII. institutum legitur n. CJL.

An. MCCCLXXVI. Rupertus I Co mes Palatinus litteris affirmat, fe in gratiam rediisse cum Civitatibus Mo- guntia, JVormatia & Spira, quæcum Comite Emichone de Leiningen belli- gerantes subditis Palatinis & monaste- riis in hisce terris occurrentibus, mag na intulere damna. Inter monasteria me- moratur quoque Otterburg. ActaAca- demiæ Theodora - Palatinœ Tom, VI.

> 355-

-C 245 )—

An. MCCCLXXIX. Rupertuf Comes Palatinus Rheni monasterium Otterburg denuo liberat a theloneis. n. CXLlXa-

FRIDERICUS. II. '

An. MCCCXC. Rupertus junior Co mes Palatinus monasterio Otterburgensi pristinam a theloneis suis libertatcm consirmat. n. CLI.

An MCCCXCV. Fridericus Abbas & Conventus inOtterburg mutuum cum Diethero Camerario de Wormatia con- tractum ineunt. de Gud. Tom. V. p. 742. ab Henrico tVilhelmo Antonio Buri edito. n. CLII.

Anno mox subsequente Sifridus Se nior Arbitrorum præses censet circa sylvas Walthmarka &c. pronuntiandum esse a scabinis secundum documenta & litteras Otterburgensium. tj. CL11L

CONRADUS. Occurrit ejus mentio in diversis lit- teris emphyteuticis aliisque contracti- bus ad annum MCCCCXVI. Forsan is idem est Conradus de Binnighen, qui occurrit in Sammarthanorum Gallia Christiana Tom. V. & fertur ex Mul- brunnensi monasterio postulatus.

q 3 An-

AmMCCCCXXVL Villam Hilfperg Ludovico Comiti Palatino vendit Ab bas Otterburgensis. n, CLIP,

An. MCCCCXXXs. Fraties Augu- stiniani Heidelbergenses emunt a Con~ rado Abbate & Conventu in Otterburg eensum annuum in Ormsheim* n, CLV-

PETRUS II,

An. MCCCCXLII. Monasterium Ot- terburgense elocat bona in Jiibelnheimt 71. CLFL

An. MCCCCLXVII. Petrus Abbas cum Conventu suo constituit scabino- rum judicium in Erlenbach, Meichen- bach & Gerftwkiler t?c, n. CLVIL

An. MCCCCLX1X, Otterburgenses cum parocho in JVeunkirchen compost- tionem ineunt ratione etvenæ, vulgo holtzhaber deinceps persolvendæ. n% CLVIlh

An. MCCCCLXXIX. decisa est con- troversia inter Abbatem & inter Sculte- turn & Communitatem in Bibelnhsim.

Jh cux.

'. Anno eodem Plvlippus Comes Pala- tmus Rheni privilegia Otterburgensis monasterii a Ludovico, Rudolpho, Ru- ' ,, yerto

—C 247 )—

perto & Ruperto concefla consirm at. n. CLX.

Inter possessiones monasterii Otter- burgensis numerabatur Capella s. Mau- ritii Cisterciensium in Weijjenburg, ut notavimus in subsidiis Diplomatics, T. X. p. 283- & 286.

JOHANNES III.

Abbas iste ordinat judicium scabina- tus in Erlenbach, G rsweiler & Reichm- bach, a Johanne de Flersheim fatrapa Lutrensi & Joanne Odenwalt scriba Pro- vinciali tuendum. n. CLXJ. CLX.II. an. MCCCCLXXX & MCCCCLXXXVII. quo etiam Præpositus Ecclesiæ s. Victo- ris Mogunt. testatur super incorpora- tione parochiarum Offenheim & Aljenz- bruck facta. n. CLXIII:

PIRMINIUS.

Hie ab anno MDV. usque in annum - MDXX, quibus monasterio præfuisse " reperitur, concreditæ sibi curæ utilis fuit; nam an. MDV1II. obtinuit a Lu- dovico Comite Palatino litteras mona sterii protectorias & libertatum consir- matorias. n. CLXIK CLXV.

.q 4 An-

< 248 >

An. MDXV. Cum Joanne Bolen de Ruprechfbcrg &c Odilia nobilibus con- jugibus iniit contractum Abbatiæ Ot- terburgenst prosicuum. Mentio ejusdem xecumt Tom. 1. p. 344. Diœcesis Mo-? guntinæ in Arcljidiaconatus diltinctæ,

WIOANDUS.

Prædeceflbris sui fideliter inhœsit ve* stigiis. An. MDXX creatus Abbas, ob- tinuit a Carolo V. Consirmatorium onV? nium monasterii sui privilegiorum. Dat. EJJlingen mense Martio AN. MDXXVI* Astitit præterea an. MDXXXIX. solem- ni inaugurationi Joannes Abbatis Eber- bacensis in Rhingavia & hujus succeflb- ris Andreæ An, MDXU. vitamque pro* duxit usque ad An. MDLIX, ac forsan ulteriusr

WENDELINUS.

Occurrit ad annum MDLV. quo electioni Pallqdis in Abbatem Erbacenr fem præfens interfuit; tristibus omnino satis postmodum in prædam datus, 11am orto graviReligionis diflidio sedem suam anno MDLXl. Sub Friderico HI. Pala^ tino Comite Rheni *) ac una cum Cce- n,obitis suis exulaxe coactus est, Objit-

que

que Abbatum Otterburgensium ultimus iepulturam nactus Wormatiœ in peri- sty lio Ecclesiæ Collegiatæ sancti Andreæ addita hac epigraphe:

*) ANNO DOM. MDLXI. DIE ULTI MA OCTOBRIS OB1IT R. D. WENDE- LINUS ABBAS IN OTTERBURG CU- JUS ANIMA REQUIESCATIN PACE,

In Gallia Christiana Sammarthanis Auctoribus edita Tom. V. refertux

PETRUS WILHELMUS

qui an.MDCXXXIV. titulum Abba- tialem adeptus est restituto per militem Hispanum monasterio. Deinde per pio- visionem Abbatis Lucellensis

GASPAR JONGELINUS.

Abbas Eusserthalensis hanc Abba- tiam moderatus est, usque dum an. MDCXLVIII. Princeps Palatinus earn denuo occupavit.

Præter alias posTeffiones immenfas in sylvis , pascuis , villis, curiis, juri- bus &c. reditus hujus monasterii in charta antiquiori sic anncianiur:

Pecuniæ 1609. fl.;— vini - - slliginis 349 maldra — hordei % maldra —.

q 5 spel

—C »3° )-—

speltæ 69. maldra. •— avenæ 71g. mal- dra. — capones 41 —. gallos gallina- ceos 44 — gallinas 75 —. anseres 2. ce- ræ libras 22. &c. ;

*) Ordinationes circa monasterii nemora factas is an. MDLXVII. consirmavit. n. CLXVl.

Coronidis loco hie additur Ecclesiæ Otterburgensis valde insignis, prout est subministrata mihi descriptio :

Die mit grosenund harten quadder- steinen in - und auswändig durchaus ausgefürte herrliche Kirch ist in form eines Kreuzes gebaut. Der haupt ein. gang ist gegen Westen, der chor gegen Osten.

Aus jeder Seite dies Langhauses ste hen zehen viereckigte pfeiler, woraus die Kirch und nebengebäude ruhen. Ein jeder pfeiler ist zehen deutsche werckschuhe breit. — die Länge der ganzen Kirch betragt 263. schuhe. Die breite von pfeiler zu pfeiler 34. schu he. —. Der quergang des Kreuzes am Chor 121 schuhe in der länge und 34. in der breite. -

Von den nebengängen der Kirch, welche bey nahe halb so hoch als die Kirch gewölbt und mit besondern da-

ehern

ehern versehen sint, ist jener zur rech ten bis an den querbalcken des Kreu zes 180. schuhe lang und 15. breit, je ner zur linken hand ist so lang als der yorig-e, aber nur 12 schuhe breit, die gantze breite des langhauses , pfeiler und nebengänge mit eingeschlossen, be tragt 81. Schuhe. Die höhe der Kirch hat ohngefer 100 und die mauerdickung 8 isü schuhe.

Die Kirch hatte fünf eingänge, wo von drei dermalen zugemauert sind.

1. Der schon oben gemeldte haupt- eingang von Westen.

2. Ein kleinerer am ende des quer-

fangs des Kreuzes gegen abend, die rey folgende sind mit mauren ge schlossen.

3. Dieser ist der so eben n. 2. besag ten grad gegen über.

4. Dieser ehemalige eingang war lincker hand der hauptthür und fürte in den nebengang der Kirche.

5. Diese ist ohnweit des hauptein- gangs rechter hand in den nebengang

gegen

gegen die breite der Kirch. Folgende zwey worte:

olcivieto cvNRAOi

liesst man ober der thiir des hauptein- gangs von Westen. Daselbst sind zei- chen, das ein verschlossener vorplatz da kann gewesen seyn. Ob aber unter dem namen CVNRA.D der damal von 1138 bis 1152. Regirende deiitschland» Ko- nig Conradus III. oder ein Otterburger Abt, pder ein anderer gutthater dieses namens verstanden werde, ist noch zu entdecken.