CIV.

Lieo episcopus, seruus seruorum Dei, reuerendissimo et sanctissimo confratri nostro Gerhardo, sancte Lauriacensis ecclesie archiepiscopo, omnibus diebus vite tantum tue exhinc ammodo. Si pastores ouium solem

78

geluque pro gregis sui custodia die ac nocte ferre content i sunt, et ne qua ex eis aut errando pereat, aut ferinis laniata morsibus rapiatur, ocu- lis semper vigilantibus circumspectant: quanto sudore quantaque cura de- beamus esse peruigiles nos, qui pastores animarum dicimur, attendamus, et susceptum olTicium exhibere erga custodiam dominicarum ouium non cessemus; ne in die diuini examinis pro desidia nostra ante summum pastorem negligentie reatus excruciet. Vnde modo honoris reuerentia sublimiores inter ceteros iudicamus. Pallium autem fraternitati tue ad missarum solennia celebrauda concedimus, quo tibi non aliter, ecclesie tue priuilegiis in suo statu manentibus, vti largimur, non solum in die consecra!ionis chrismatis ac sancte et venerande resuirectionis domini nostri Jesu Christi, seu in natalibus sanctorum apostolorum atque beati Joannis baptiste, nec non in festiuitatibus sancle Dei genitricis Marie; simulque in Domini nostri natiuitatis die; pariterque in solennitatis ecclesie tue die; et natalitio tuo die; verum etiam in consecratione episcoporum et presbiterorum, et quand о a te synodus celebratur; si forte conuenticulum illic fuerit neophytorum, qui ad fidem tua exhortatione sunt perducendi; nec non in festiuitate s. Stephani protomarlyris sanctique Laurentii et il- Iorum Sanctorum, qui corporaliter in tua requiescunt parochia, vti conce dimus die, sicut a predecessore nostro Gregorio, huius alme sedis presule, sancitum est. In secretario vero tua fraternitas pallium induere debet, et ita ad missarum solennia proficisci, et nihil tibi ausu, temeritate presumtionis arrogare. Ne dum in exteriori habitu inordinati aliquid arripitur, ordinate, etiam que licere poterant, amittantur; cuius quoniam indumenti honor mo desta actuum viuacitate seruandus est, hortamur, vt et morum tuorum orna menta conueniant, quatenus auctore Deo recte vtrobique possis esse conspi- cuus. Itaque vita tua sit filiis luis regula, in ipsa, si qua fortitudo illis ingesta est, oculos dirigant, in ea, quod imitentur, aspiciant. In ipsa se semper considerando proüciant, et tuum, post Deum, videalur esse beneficium, quod vixerint. Cor ergo neque prospera, que temporaliter blandiuntur, extollant, neque aduersa deiicianl, sed, quidquid illud fuerit, virtute patientie deuincatur. Nullum apud te locum odia, nullum fauor iudiscrelus inueniant. Benignum te sentiant boni, districtum mali cognoscant; insontem apud te culpabilem sug

79

gestio mala non faciat, nocentem gratia non excnset. Remissum te delin quent'! bus non ostendas, ne, quod vltus non fueris, perpetran permittas. Sit in te et boni pastoris dulcedo, sit et iudicis seuera districtio; vnum scilicet, quod innocenter viuentes foueat, aliud, quod inquietos feriendo a prauitate compescat: sed quod nonnunquam propositorum scelus, dum disrictus malo- rum vult vindex existere, transit in crudelitatem correctio, iram iudicio re frena, et censura discipline sic vtere, vt et culpas ferias, et a dilectione personarum, quas corrigas, non recedas. Misericordem te, prout virtus patitur, pa upen bus exhibe. Oppressis defensio tua subueniat, opprimentibus modesta correctio �?о ut radical. Nullius faciem contra iustitiam accipias, nul lum querentem iustitiam despidas; custodia equitatis in te excellat, vt nee diuitem potentia sua aliquid extra viam apud vos suadeat rationis audere, nec pauperes de se sua faciat humilitas desperare: quatenus Deo miserante talis possis existere, qua lern sacra lectio precipit dicens: oportet episcopum irreprehensibilem esse. Sed his omnibus salubriter vti poteris, si ma gist ram charitatem habueris, quam qui secutus fuerit, a recto aliquando tramite non recedit. Ecce frater charissime, inter multa alia ista sunt sacerdotii, ista pallii, que si studiose seruaueris, quod foris accepisti, intus habes; fidem autem, quam in tuis episcopis breuiter assignasti, licet latins explanare de- bueras, redemptori tamen nostro gratias agimus, quod eam in ipsa breuitate ratam esse cognouimus. Sancta Trinitas fraternitatem vestram gratie sue protectione circumdet, atque in timoris sui via nos dirigat, vtpost huius vite amaritudines ad eternam simul peruenire dulcedinem mereamur. Amen.

Lud ewig. script. Bamberg. II. 352. — Hans i z Germ. Sacra I. 191.

cv.

Leo VI. episcopis Germaniae ad quasdam respondens questiones religio-

nem in Pannonia et Moravia sub dominio Hungarovum passant, eccle-

siasque destructas esse significat. 937.

Jueo episcopus, servus seruorum Dei, regibus, ducibus, episcopis, abbatibus, comitibus, pari etiam modo Egilolpho, Juuauieusis, Isingrimo,

80

Ratisponensis, Lantperto, Frisingensis, Visundo, Sebonensis ecclesie vene- rabilibus episcopis, et ceteris per Galliam, Germain am, Bauariara, Alleman- niam commorantibus. Si instituia ecclesiastics, vt sunt a beads apostolis trad ¡la, integra vellent seruare Domini sacerdotes, nulla diuersitas in ipsis ordinibus et consecrationibus haberetur; sed dum vnusquisque, non quod traditum est, sed quod sibi visum fuerit, hoc existimat esse tenendum, inde diuersa in diuersis locis vel ecclesiis aut teneri aut celebrari videntur. Hа�? de re fit scandalum populis, duiu multa in vestra prouincia contra canones ecclesiasticos decretaque maiorum vsurpare videntur; que quidem possent facile resecari, si episcopi in his non viderenlur auctores, qui, se- cularibus intenti, humanuní fauorem captantes, religionem violant, ordines- que contemnunt. Nos siquidem diuinis preceptis et apostolicis incitamur monitis, vt pro omnium ecclesiarum statu impigro vigilemus afleetu; idcirco fraternitati vestre cognitum facimus, quod Gerardus, sancte Laureaçensis ecclesie archiepiscopus, causa orationis ad limina veniens a posto I o rura, nostram apostolicam presentiam visitare, а�? benedictionis gratiam a nobis percipere solicite studnit; multa, que reprehensione digna sunt, nostris au- ribus lacrymosis vocibus intimauit, tota cordis intentione a nostra apostolica auctoritate de his, que contra canonum regulam et decreta maiorum in vestris geruntur prouinciis querens consilium. Scitis enim, quod ab ipso Domino beato Petro, principi apostolorum, eiusque vicariis omnium ecclesiarum cura commissa est, veritatis voce d¡rente : Tu es Petrus et super hanc petram edi- ficabo ecclesiam meam; cui etiam proprias oues commendauit, dicons: Si diligis me, pasce oues meas. Et idcirco pro vniuersis ecclesiis solicitudinem gerimus, et veluti in specula positi, quod per tocius orbis prouincias gera- tur, vigili cura insist ¡mus. De quibus ergo apostolicam sedem consuluit, et qualia nos ei responsa dedimus per hos nostros apices vobis intimare cura- mus. Eius namque interrogatio speciatim talis erat: De auguratoribus et incantatricibus et maleficis vario modo mortificatis a populo, si aliqua peni- tentia debeat exigi. De talibus namque personis, quid veteris ac noui testa- menti pagina censeat, manifestum est. In lege namque Mosaica scriptum est: malencos non patiaris viuere; similiter in Samuelis libro legitur: quia exterminauit Saul omnes Pythonissas de terra; et alia, que enumerare

81

longum est. Sed nos etiam tales nostris exhortationibus ad penitentiam trahere debemus, vt magis ecclesiastico iudicio penitendo viuant, quam gladio vindice puniantur, dicente beato Paulo apostolo: Non enim posuit Dens nos ad iraní, sed in acquisitione salutis. Quod si ecclesiastica in dicia spreuerint, liumanis subiaceant legibus: meminisse enim debent, a Deo potestates fuisse concessas, et ad vindictam noxiorum gladium fuisse per- missum, et Dei ministrum fuisse datum in huiusmodi vindictam. Et dum in talibus improbis legum exercetur auctoritas, dicente beato Innocentio: erit dictator immunis. Consultum est etiam, vtrum episcopi: Pax vobis, an Dominus vobiscum pronunciare debeant. Sed non aliter per omnem vestram prouinciam tenendum est, quam in sancta Romana ecclesia. In dominicis enim diebus et in precipuis festiuitatibus atque Sanctorum nata- litiis, Gloria in excelsis Deo, et pax vobis pronunciamus; in diebus vero quadragesime et in IV temporibus, siue in vigiliis Sanctorum et reliquis ieiuniorum diebus: Dominus vobiscum tantummodo dicimus. Post hec con- suluit: Si dominica oratio in benedictione ciborum debeat vsitari. Quod fieri non oportet, quia in sanctificatione corporis et sanguinis domini nostri Jesu Christi hanc solummodo orationem sancti apostoli decantabant; et in euangelio legitur: quia post �?eнат a Domino lactam. hymno dicto, exierunt ad montem oliuarum. Post hec interrogauit de eo: qui ma lmu et filialem spirituales in coniugio ducit; quod ne fíat, sacri canones per omnia vetant. In canonibus Zacharie ita habetur : vt presbitera, diacona, monacha, vel etiam spirituali commatre, aut spirituali filia luillus vtatur; nam qui huius modi opus perpetrauit, sciat se anathematis vinculo innodatum, et Dei iudicio condempnatum, atque a sacro corpore et sanguine domini nostri Jesu Christi alienum; et quicunque sacerdotum eis communicare presump- serit, eorum iudicio condempnatus sacerdotii sui honore priuetur. Dehinc intulit lamentabile et nimis lugendum: vt Domini sacerdotes publice ducant vxores, et si fîlii eorum valeant promoueri? Quod scelus, quia omnis sacra scriptura contradicit: quia sanctum et venerandum Nicenum concilium vetarat, ne sacerdotes cum feminis habitare presumant, multo magis ne copulan vel sociari mulieribus debeant, iuxta sacros canones modis omnibus pro- hibemus. In Neocesarensi namque concilio ita habetur: Presbiter, si vxorem

11

8g

acceperit, ab ordine deponatur; et qui in tali scelere fuerint reperti, nostra apostolica auctoritate ab omni priuentur honore. Filii vero eorum immunes ab eorum peccato sunt, dicente propheta: Filius non portabit iniquitatem patris, et in baptismate sacro omnia dimittuntur peccata. Dehinc perqui- siuit: si a chorepiscopo ecclesie debeant consecran, aut presbyteri ordi- nari, vel consignatio chrismatis, et manus impositio fieri; que omnia chor episcopo, ne fiant, interdicimus iuxta cano i ium decreta. In concilio Antiocheno capite decimo sic habetur: Qui in vicis et possessionibus chorepiscopi nominantur, quamuis manuum impositionem perceperint episcoporum, tamen sancte synodo placuit, vt modum proprium recognoscant, et gubernent subiectas sibi ecclesias, ordinent etiam lectores et subdiaconos atque ex- orcistas, quibus promotiones iste sufficiant, nec presbiterum nec diaconum audeant ordinare. Si quis autem transgredi statuta tentauerit, depositus, quo vtebatur, honore priuetur. Perquisiuit etiam: si vir et mulier tertio vel quarto gradu consanguinitatis coniuncti et inscii coniugio coj ulantur, postea Dei respectu compuncti ostendunt se sacerdoti, secrete confitentes peccata sua; vtrum valeant eleemosynarum largitione ac bonorum operum exhibi- tione purgari. De talibus enim personis in veteri ac nouo testamento multa reperiuntur exempla; maxime in conciliis Gregorii et Zacharie, in quibus hec contiiientur: Vt consobrinam, nouercam, neptem, fratris vxorem, nurum, vel etiam de propria cognatione, aut quam cognatus habuit, nullus coniugio presumat sibi copulare. Si quis vero hoc nefario coniugio con- uenerit, sciat se auctoritate apostolica anathematis vinculo innodatum, et nullus sacerdos ei tribuat communionem ; et si inclinatus diuisusque fuerit ab illicita copula, penitentie submittatur, vt sacerdos loci considera- uerit. Devastatoribus autem ecclesiarum unde inquisiuit, nihil aliud scribimus, nisi que Paulus apostolus ad Timotheum scribens ait: Argue, increpa, obsecra cum imperio. His vero omnibus prelibatis fraternitatem uestram monemus per hanc nostram apostolicam iussionem, vt huic Gerardo archi- episcopo, cui v ¡com nostram in omnibus finibus vest ris commisimus, in cunctis, que ad ecclesiasticum ordinem pertinent, obedientes et adiutores sitis; quatenus in una concordia persistentes, vt ecclesiastica iura et chri- stianitatis religio in uestris partibus, que paganorum incursione et malo

83

mm christia novum persecutione corrupta et deprauata esse videntur, Do mino Iargiente, et beato Petro apostolorum principe cooperante, ad recti- tudinis normam valeant reformari, et vos in futuro examine securi possitis audi re vocem Domini d ¡com is: Euge, serue bone et fidelis, quia super pauca fidelis fuisti, supra multa te constiinam; intra in gaudium Domini tui. Preter hec Eberardo, duci Bauariorum, nostra auctoritate iniungimus, vt prefato Gerardo archiepiscopo in omnibus auxilium prestet, vt sue eccle- sie status et rectitudo ac proprius vigor ad integrum culmen et priscum decorem suo iuuamine valeat peruenire; si Dei indulgentia et sancti Petri etiam suorum delictorum a nobis vult accipere remissionem.

Ludewig. script. Bamberg. II. 354. — Hans iz Germ. Sacra I. 191.