Honorius episcopus servus servorum dei dilectis filiis Hermanno magistro hospitalis sancte Marie Alemannorum Ierosolimitani eiusque fratribus tam pre- sentibus quam futuris regulariter substituendis in perpetuum. Effectum iusta postulantibus indulgere et vigor equitatis et ordo exigit rationis, presertim quando petentium voluntatem et pietas adiuvat et veritas non relinquit. Ea- propter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulationibus clementer annui- mus et prefatum hospitale sancte Marie Alemannorum lerosolimitanum, in quo divino mancipati estis obsequio, ad exemplar felicis recordationis Celestini et Innocentii, predecessorum nostrorum, Romanorum pontificum, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus, statuentes, ut quascunque possessiones, quecunque bona idem hospitale inpre- sentiarum iuste et canonice possidet. aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis pre- stante domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo prefatum hospitale situm est, cum omnibus pertinentiis suis; domum, quam habetis Scalone, cum vineis et omnibus pertinentiis suis; et Zanzi1 cum omnibus pertinentiis suis; et domos, quas habetis apud Ramas cum omnibus pertinentiis suis; domum, vineas et possessiones, quas habetis apud Iaphaz3, cum omnibus pertinentiis suis; domum, quam habetis apud Accon civitatem, cum omnibus pertinentiis suis; et casale de Cafirsin3; et voltam prope portam sancti Nicholai cum omnibus pertinentiis suis; domum, quam habetis in Tyro, cum omnibus pertinentiis suis; domum, quam habetis apud Cesaream, cum omnibus pertinentiis suis; casale, quod dicitur Bezal1; curiam, quam habetis in Cypro, que dicitur sancti Georgii, cum omnibus per- tinentiis suis; duas villas, quas habetis in Armenia, videlicet Combedefor et Heyon, cum omnibus pertinentiis suis. Sane novalium vestrorum, que propriis manibus aut sumptibus colitis, sive de nutrimentis animalium .vestrorum nullus a vobis decimas exigere aut extorquere presumat. Crisma vero, oleum san- ctum, consecrationes altarium seu basilicarum vestrarum, ordinationes clerico- rum vestrorum, qui ad sacros ordines fuerint promovendi, et alia ecclesiastica sacramenta a diocesano episcopo, siquidem catholicus fuerit et gratiam atque communionem apostolice sedis habuerit, vobis gratis et sine pravitate aliqua precipimus exhiberi. Sepulturam preterea ipsius loci liberam esse decernimus, ut eorum devotioni et extreme voluntati, qui se illic sepeliri deliberaverint, nisi forsan excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat, salva tamen iu- sticia illarum ecclesiarum, a quibus mortuorum corpora assumuntur. Ad hec ordinationem factam in ecclesia vestra iuxta modum Templariorum in clericis et militibus et aliis fratribus, et ad exemplum Hospitalariorum in pauperibus et infirmis, sicut provide facta est et a vobis recepta et hactenus observata, devotioni vestre auctoritate apostolica confirmamus. Paci quoque et tranquil

litati vestre paterna in posterum sollicitudine providere volentes auctoritate apostolica districtius inhibemus, ne infra clausuras domus vestre ullus rapi- nam seu furtum facere, ignem apponere, sanguinem fundere, hominem temere capere vel interficere, seu violentiam audeat exercere. Preterea libertates et immunitates hospitali vestro concessas ratas habemus, et eas futuris tempo- ribus illibatas manere sanccimus. Adicimus insuper, ut, quemadmodum domus vestra huiusce vestre institutionis et ordinis fons et origo esse promeruit, ita nichilominus omnium locorum ad eam pertinentium caput et magistra in per- petuum habeatur. Precipimus etiam, ut, obeunte te, dilecte in domino fili ma- gister, vel tuorum quolibet successorum, nullus eiusdem domus fratribus prepo- natur nisi militaris et religiosa persona, que vestre religionis habitum sit pro- fessa; nec ab aliis nisi ab omnibus fratribus insimul vel a saniori eorum parte, qui preponendus fuerit, eligatur. Porro nulli ecclesiastice secularive persone infringere vel minuere liceat rationabiles consuetudines ad vestre religionis et officii observantias a magistro etfratribus communiter institutas. Easdem quoque consuetudines a vobis aliquanto tempore observatas et scripto firmatas, nisi a magistro, consentiente tamen saniori parte capituli, non liceat immutari. Prohibemus preterea et omnimodis interdicimus, ne ulla ecclesiastica secu- larisve persona a magistro et fratribus eiusdem domus exigere indebite audeat fidelitates, hominia seu iuramenta vel reliquas securitates, que a secularibus frequentantur. Si quando vero loca deserta fuerint eidem domui pia devotione collata, liceat vobis ibidem edificare villas et ecclesias et cimiteria ad opus hominum ibidem manentium fabricare, ita tamen, ut in vicinia illa abbatia vel religiosorum virorum collegium non existat, qui ob hoc valeant perturbari. Cum autem terre culte vobis quolibet iusto titulo conferentur, facultatem et licentiam habeatis, ibidem ad opus transeuntium et eorum tantum, qui de mensa vestra fuerint, construendi oratoria et cimiteria faciendi, sine iuris preiudicio alieni. Est enim indecens et periculo proximum animarum, religiosos fratres occasione adeunde ecclesie se virorum turbis et mulierum frequentie immiscere. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatum hospitale temere perturbare, aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu qui- buslicet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis pro- futura, salva sedis apostolice auctoritate et diocesani episcopi canonica iusticia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre consti- tutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo terciove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis ho- norisque sui careat dignitate reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo5 corpore ac sanguine dei et domini redem- ptoris nostri Ihesu Christi aliena fiat atque in extremo examine divine ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Ihesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterna pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.

(In forma sigilli): Sanetus Petrus. Sanctus Paulus. — Honorius papa III. — Perfice gressus meos in semitis tuis. ■ (Bene valete.)

Ego Honorius catholice ecclesie episcopus. Ego Nicholaus Tusculanus episcopus. Ego Guido Prenestinus episcopus. Ego Hugo Hostiensis et Velletrensis episcopus. Ego Pelagius Albanensis episcopus.

Ego Centhius6 tituli sancti Laurentii in Lucina presbiter cardinalis.

Ego Leo tituli sancte crucis in Ierusalem presbiter cardinalis.

Ego Robertus tituli sancti Stephani in Celio monte presbiter cardinalis.

Ego Stephanus basilice duodecim apostolorum presbiter cardinalis.

Ego Gregorius tituli sancte Anastasie presbiter cardinalis.

Ego Petrus tituli sancti Laurentii in Damaso presbiter cardinalis.

Ego Thomas tituli sancte Sabine presbiter cardinalis.

Ego Guido sancti Nicholai in carcere Tulliano diaconus cardinalis.

Ego Octavianus sanctorum Sergii et Bachi diaconus cardinalis.

Ego Iohannes sanctorum Cosme et Damiani diaconus cardinalis.

Ego Gregorius sancti Theodori diaconus cardinalis.

Ego Rainerius sancte Marie in Cosmidin diaconus cardinalis.

Ego Romanus sancti Angeli diaconus cardinalis.

Ego Stephanus sancti Adriani diaconus cardiualis.

Datum Rome apud sanctum Petrum, per manum Ranerii prioris sancti* Fridiani Lucani, sancte Romane ecclesie vicecancellarii, sexto idus decembris, incarnationis dominice anno m° cc° xvi°, indictione v, pontificatus vero do- mini Honorii pape III anno primo.

I, 77. Ex originali bullato archivi ordinis Theutonici, quod cst Vindobonae, edidit Hennes in Codice diplomatico ordinis s. Mariae Theutonicorum. Moguntiae 1845. I, 26 n. 25. In archivo Regimontano exstat transsumtum d. d. Romae 1318 aug. 1 scriptum „per manum Augustini Luce, s. R. e. p. auctoritate notarii, prout inveni in ipso privilegio papali", per quatuor alios notarios et „rectorem" auscultatum; apographum minus bonum in A. 16 p. 5—7 inter bullas Tenetiae servatas; A. 16 p. 42 inter Baruli servatas; sine dato R. 158 „in Iuncis" et A. 16 p. 97 sq. — 1. Canci H. 2. Iaphac H. 3. Cafusin H. 4. Becal H. 5. sanctissimo H. 6. Cin- thius R. In supscriptionibus supple: subscribo.