Pelagius, miseratione divina Albanensis episcopus, apostolice sedis legatus, dilectis filiis Bernardo magistro et fratribus hospitalis sancti Iacobi de Andre- villa tam presentibus quam futuris in perpetuum. Cum universis ecclesie filiis debitores1 ex iniuncto nobis officio existamus, illis tamen locis atque personis propensiori nobis convenit karitatis studio imminere, qui secularibus vanita- tibus derelictis post Ihesu Christi unguentorum odorem laudabili intencione festinant pietatis opera exercendo. Eapropter, dilecti in domino filii, cum elegeritis magis abiecti esse in domo domini, quam habitare in tabernaculis peccatorum3, ne forte, quod absit, cuiuslibet temeritatis incursus aut vos a pro- posito revocet aut robur vestre sacre religionis infringat, prefatum locum, ho- spitale sancti Iacobi Andrevillensis3, in quo divino estis obsequio mancipati, cum omnibus hospitalibus subiacentibus eidem in imperio Romanie et aliis pertinenciis suis a iurisdictione cuiuslibet ecclesiastice secularisve persone exi- mimus et ipsum ad ius et proprietatem beati Petri et sedis apostolice reser- vantes personas vestras et locum prefatum sub beati Petri et sedis apostolice protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus, in primis siquidem statuentes, ut ordo vobis concessus a vobis perpetuis ibidem tempo- ribus inviolabiliter observetur; preterea, quascunque possessiones, quecunque bona idem hospitale iuste vel canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largicione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successdribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo prefatum hospitale situm est, cum omnibus pertinenciis suis; hospitale sancti Iacobi de Macra Atteniensis diocesis; hospitale sancti Iacobi Spicacenensis ef alie domus, possessiones cum pratis, vineis, erbis, ne- moribus, usuagiis, pascuis, in bosco et plano, in aquis et molendinis, in viis

et semitis, et omnibus aliis libertatibus et immunitatibus suis. Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut sumptibus colitis, tam de terris cultis quam incultis sive de ortis et virgultis et piscationibus vestris vel de nutrimen- tis animalium vestrorum nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presu- mat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos liberos et absolutos et mulieres eciam e seculo fugientes ad conversionem recipere et eos absque contradictione ali- qua retinere; illud districtius inhibentes, ne terras aut quodlibet beneficium ecclesie vestre collatum liceat alicui personaliter dare sive alio modo alienare absque consensu omnium fratrum vel maioris aut sanioris partis ipsorum. Si que vero donaciones aut aHenationes aliter quam dictum est facte fuerint, eas irritas esse censemus. Crisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes clericorum, qui ad sacros ordines fuerint promo- vendi, a diocesano suscipiatis episcopo, siquidem catholicus fuerit et commu- nionem sacrosancte Romane sedis habuerit et ea vobis voluerit sine pravitate aliqua exhibere; alioquin liceat vobis quemcunque malueritis catholicum adire antistitem gratiam et communionem apostolice sedis habentem, qui nostra fre- tus auctoritate vobis quod postulatur impendat. Porro si episcopi vel alii ec- clesiarum rectores in hospitale vestrum vel in personas ibi constitutas suspen- sionis, excommunicacionis vel interdicti sententias promulgaverint sive eciam in mercenarios vestros pro eo, quod decimas non solvitis, sive aliqua occasione eorum, que a nobis de benignitate et misericordia vobis indulta sunt, seu be- nefactores vestros pro eo, quod aliqua vobis beneficia vel obsequia ex caritate prestiterint vel ad laborandum adiuverint in illis diebus, in quibus vos labo- ratis et alii feriantur, eandem sententiam pertulerint, ipsam tanquam iniustam prolatam decernimus non tenere. Preterea, cum commune interdictum terre fuerit, liceat vobis in vestro hospitali nichilominus exclusis excommunicatis et interdictis divina officia celebrare et eos maxime confratres eidem hospitali annua beneficia exhibentes, qui in iam dicto hospitali elegerint sepulturam, nisi pro suis excessibus fuerint excommunicati et nominatim vel specialiter interdicti, libere et sine contradictione aliqua tumuletis. Paci quoque et tran- quillitati vestre paterna in posterum sollicitudine providere volentes, legatione qua fungimur inhibemus, ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu4 furtum facere, ignem apponere, sanguinem fundere, homi- nem temere capere seu interficere seu violenciam audeat exercere. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatum hospitale temere perturbare aut eius possessiones auferre aut ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gu- bernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitucionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo terciove com- monita nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniqui- tate cognoscat et a sacratissimo corpore et sanguine dei et domini nostri Ihesu

Christi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Ihesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen. Datum Constantinopoli ii nonas februarii pontificatus' domini Innocencii pape tercii anno septimo decimo.

I, 56v. 11. 110. 1. bis B. 2. Ps. 83, 11. 3. Andrevill' i. e. de Andravida.

Caeterum de historia ordinis Theutonici ballivae Bomaniae cf. Caroli Hopf Veneto - byzantinische Analecten in Sitzungsberichte der k. k. Akademie zu Wien. 1859. Nov. p. 367 sq. (5 sq.) sub titulo: Der deutsche Orden in Griechenland, et eiusdem: Geschichte Griechenlands vom Be- ginne des Mittelalters bis auf unsere Zeit in Ersch et Gruber encyclopacdia A. 85. Lipaiae 1867. 4. seu B.