Petrus, miseratione divina Albanensis, et Guillelmus eadem miseratione Sabinensis episcopi, ac Iohannes, dei gratia tituli sancti Laurentii in Lucina presbiter cardinalis, omnibus Christi fidelibus, ad quos presens scriptum per

venerit, salutem in nomine lesu Christi. Vestra noverit universitas eviden- ter, quod, cum dominus papa, diligenter attendens, quod quedam ordinatio- nes, que Rigensem, Semigalliensem et Curoniensem tangebant ecclesias, re- formationem et correctionem in quibusdam non immerito requirebant, cor- rectionem et reformationem ordinationum huiusmodi nobis viva voce du- xerit committendum; nos, attendentes, quod Rigensis ecclesia, que in dila- tatione fidei christiane, utpote primitiva et precipua pre universis ecclesiis in partibus Livonie et Estonie, laboravit, adeo in suis iam fuerat di- minuta limitibus, quod, nisi eiusdem ecclesie ampliarentur termini, paga- norum incursibus, quibus frequentius conquassatur, resistere non valeret, nec divinus cultus, sicut ab eadem cepit ecclesia, debitum susciperet incremen- tum, ut eiusdem ecclesie sollicitudini condigno respondeatur affectu, terram, que Semigallia dicitur, auctoritate nobis in hac parte commissa diocesi eius- dem Rigensis ecclesie decrevimus uniendam, ita quod Rigensis episcopus ipsam Semigalliam cum omni iurisdictione et iure temporali et spirituali possideat, excepta tertia parte eiusdem Semigallie, quam fratres domus sancte Marie Theutonicorum cum decimis et omni iure et iurisdictione temporali possident et hactenus possederunt, et sic nullus de cetero in eadem Semigallia prefi- ciatur episcopus, quia cum quedam pars1 sit Rigensis diocesis, que tante la- titudinis non existit, quod, si tota etiam conversa foret ad fidem, proprium non posset episcopum sustinere. Verum cum bone memorie S(ifridus) Magun- tinus archiepiscopus discretum virum, fratrem Henricum dictum de Luccelburg de ordine fratrum minorum, facti illarum partium prorsus ignarus, in Semi- galliensem episcopum auctoritate apostolica duxerit promovendum, nos eundem fratrem ad totam Curoniensem diocesim, nunc pastore vacantem, duximus transferendum, quam totam Curoniam sive Curlandiam pro sue diocesis ter- minis tam idem frater Henricus quam successores eius pacifice possideant et quiete, ita tamen, quod magister et fratres domus sancte Marie Theutonicorum in eadem Curonia duas partes eiusdem terre cum decimis et omni iure et iurisdictione temporali possideant, et eodem modo prefatus Curoniensis epi- scopus tertiam partem residuam eiusdem terre cum omni iure et iurisdictione temporali et spirituali pacifice possideat et quiete. Quia vero capitulo Rigensi ab eodem Rigensi episcopo ante presentem ordinationem nostram ducentorum uncorum in Donedange et Thargele in eadem Curoniensi diocesi redditus fuerant assignati, redditus ipsos prefatos capitulum exnunc in perpetuum cum decimis et omni temporali iurisdictione et iure retinere volumus et mandamus; quos tamen iidem capitulum a diocesano loci suscipient et etiam possidebunt, prout superius est expressum, tam in portione fratrum et capituli predictorum, quam in tota diocesi Curoniensi, episcopo diocesano omnibus iuribus reservatis, que non possunt nisi per episcopum exerceri. Et quoniam propter paganorum frequentes incursus et alia emergentia negotia peragenda Curoniensem epi- scopum in civitate Rigensi contingit sepius commorari, domum et aream, quam bone memorie Semigalliensis episcopus habuerat in eadem civitate Rigensi,

eidem Curoniensi episeopo decernimus et volumus assignari, cum idem Curo- niensis pretium, pro quo eedem domus et area redempte fuerunt, paratus Ri- gensi episcopo fuerit exhibere. Et, ne sedes metropolitica, que ab eodem do- mino papa de novo in illis partibus est creata, debito careat fundamento, ex sue titulo dignitatis decrevimus ordinandum, ut archiepiscopus, qui ad illam metropolim est assumptus, in civitate Rigensi predicta, que nobilior ex multis causis et habilior aliis ecclesiis illarum partium esse videtur, sedem archi- episcopalem constituat, seeundum quod ei per litteras apostolicas est indultum. Si autem idem Rigensis episcopus cedere episcopatui Rigensi vel ad alium episcopatum se transferre voluerit, id ei auctoritate presentium indulgemus, et sic memoratus archiepiscopus nominatam Rigensem ecclesiam pro metro- poli libere valeat adipisci; alioquin dictus Rigensis, quoad vixerit, pacifice in statu presenti tam in civitate quam diocesi Rigensi permaneat, eodem archi- episcopo tam in civitate Rigensi, quam per totam suam provinciam iuris- dictionem metropoliticam exercente. Ut autem huiusmodi ordinatio, facta de consensu eiusdem archiepiscopi et fratris Theoderici dicti de Grueningen, ma- gistri eiusdem domus sancte Marie Theutonicorum in Pruscia et Livonia, et discreti viri Alexandri sacriste, et Lamberti, canonici Rigensis, procuratorum episcopi et capituli Rigensis predictorum, et Ezelini, canonici sancti Theo- baldi Metensis, procuratoris eiusdem fratris Henrici, quondam Semigalliensis episcopi, nunc vero episcopi Curoniensis, rata permaneat et inviolabiliter ob- servetur, sigillorum nostrorum munimine, una cum sigillis predicti archiepi- scopi ac memorati magistri, ipsam duximus roborandam. Datum Lugduni, v nonas martii, pontificatus domini Innocentii pape IV anno octavo.

II, 135v. mendose in confirmatione Innocentii IV de 1251 (v. infra). Ed. locis ibi ci- tatis et ap. 2>ettelbladt Fasciculus rerum Curlandicarum I, 150 ad 1245, quem secuti editores scriptorum rerum Livonicarum I, 403 LV p. a. 3. Gruber Origines Livonicae 274 LV ad 1245. 1. quia qne cum dampno pars B. „quia cum" abundat.