Alexander episcopus servus servorum dei dilectis filiis preceptoribus et fratribus universis hospitalis s. Marie Theutonicorum presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Pro consequenda gloria celestis

patrie, que fidelibus universis vacantibus innocentis vite studio a divina pro- venit pietate, nos toto cordis affectu ad hoc semper intendimus, ut animarum salutem in omnibus et per omnia procuremus. Sane nonnulli ex fratribus vestri ordinis in terra sancta et Livonie ac Pruscie partibus pro defensione catholice fidei manibus infidelium, prout accepimus, crudeliter sunt occisi, unde fit, quod idem ordo plurimum indigere dinoscitur, ut de novellis fratribus re- stauretur et per consequens in obsequio crucifixi sit eo robustior, quo plures habuerit ad pugnam idoneos et ad triumphale bravium expeditos. Pro tanta siquidem necessitatis ac utilitatis evidentia et obtentu etiam dilecti filii ma- gistri Ioannis de Capua, notarii nostri, qui devotis frequenter implorat pre- cibus, ut ordinem ipsum apostolice benignitatis gratia iugiter perfundamus, universitati vestre auctoritate presentium de speciali gratia indulgemus, ut clericos seu laicos liberos et absolutos, qui relicta vanitate seculi vestro sacro collegio desiderant aggregari et propter devotionis sue fervorem petunt humi- liter ac instanter a vobis statim recipi et sine dilatione vestrum habitum sibi dari, libere, prout in eodem ordine vestro fuit hactenus observatum, in fratres recipere valeatis. Statuimus etiam, quod illi, qui post factam in ordine ipso professionem assumpserunt vestre religionis habitum vel assumpserint in futu- rum, revertendi ad seculum pretextu alicuius constitutionis contrarie nullam

habeant facultatem nec ipsorum alicui licitum sit post factam professionem et semel assumptam crucem habitum vestre professionis abiicere vel ad alium locum maioris seu minoris religionis obtentu invitis sive inconsultis fratribus aut eo, qui magister exstiterit, transmigrare, nullique ecclesiastice secularive persone ipsos suscipere liceat vel tenere. Si vero, quod absit, aliquis fratrum ipsorum contra huiusmodi constitutionem nostram ad seculum redire presum- pserit vestro habitu derelicto, volumus, quod in eum per fratres presbyteros sepedicti ordinis vestri excommunicationis sententia proferatur nullatenus re- laxanda, donec ad ordinem ipsum humiliter redeat et restitutionem vestri habitus salva disciplina ordinis mereatur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis et constitutionis infringere, vel ei ausu teme- rario contraire. Si quis etc. Datum Viterbii v kal. augusti pontificatus nostri anno tercio.

Sine dato: magistro et fratribus etc. II, 122 v. n. 90; A. 20 n. 98 Latine et Oermanice cum nota: In Marburg. — Cum dato: Yiterbii 5 kal. aug. p. n. a. 3. originale cum bulla in archivo Regimontano, cf. Napiersky Index I, 34 n. 137. Quondam Mergenthcmense originale in arcbivo ordinis Tbeutonici Vindobonensis, de quo bulla avulsa. IV, 208 n. 4. Ed. Livl. U. B. I, 395 n. 309. Duelliua App. 8 n. 7. — „Praeceptoribus et fratribus universis h. s. M. Th. presentes literas in- apecturis^. R. 125 inter Marburgensia, neenon A. 16 p. 64; „Colonie" p. 71. „Preceptori et fratribus hospitalis s. Marie Tbeutonicorum in Alemannia" A. 16 p. 43 in Barulo. — Cum dato: Vitcrbii an. 3 citatur originale in designatione Mitowiensis archivi Ilolmiam 1621 delati ap. Schirren p. 131 n. 110. — Cum dato: Viterbii [4] non. aug. p. n. a. 3. ..preceptori ct fratrihus h. s. M. Th. in Pruscia". Originale cum bulla in archivo Begimontano, valde corrosum in laeva parte. Cum eodem dato A. 16 p. 45 preccptori et fratribus in Alemannia „BaruU". „Magistro et fratribus h. s. M. Th." transsumtum ad instantiam mgri. Annonis suh bulla plumbea Iacobi Iero- solimitani patriarchae, legati apostolici, d. d. Accon 1257 mense octobris, quod et ipsum Regimonti citatur Livl. U. B. Regesta p. 88 n. 355 tanquam originalis de 1257 iulii 28. — Cum dato: Viterbii 5 idua augusti p. n. a. 3 ..preceptoribus et fratribus ctc." originale cum bulla in fiUs sericcis ap- pensa in archivo ordinis Theutonici Vindobonae, quondam Mergenthemi. Alterum originale cum bulla in archivo Regimontano; et duo traussumta ibidem 1. d. d. 1418 dec. 2. Werncri de Hayn, canonici et officialis Wirciburgensis; 2. d. d. 1421 nov. 5 Scbonbergi episcoporum Iohannis Cul- mensis ct Oerhardi Pomesaniensis. R. 85 inter Mergenthemensia n. 43; cui simile s. d. R. 103 inter Alsatica 18 transsumtum a. d. citatur Cunradi decani maioris ecclcsiae Basileensis, Erkenfridi cantoris, Hcinrici scolastici, Ruedegeri praepositi de Columharia. Hic notandum, quod in designa- tione Mitowiensis archivi ap. Schirren p. 130 n. 100 citatur: Adhortatio Alexandri IV pontificis ad universos Christi fidelcs, ut pro virili fratribus hospitalis s. Mariae auxUiares manus ferant, quo illi in suscepto ampUficandae christianitatis munere alacriter et feliciter pergere valeant.