Martinus episcopus servus servorum dei venerabilibus fratribus Electensi et Curiensi episcopis ac dilecto filio decano ecclesie Brixinensis salutem et apostolicam benedictionem. Exhibita nobis pro parte dilectorum filiorum Got- fridi Niederhawsen, balie Athesis, Nicolai in Bolsano, Leopoldi in Longemosz, Tridentinensis diocesis, et Eckardi Mulock, Tridentinensis, hospitalis beate Marie Theotonicorum Ierosolomitani domorum commendatorum, peticio continebat,

quod, licet olim magistro et fratribus dicti hospitalis a sede apostolica fuisset indultum, ut sub imposicionibus decimarum seu caritativorum vel aliorum quorumlibet subsidiorum, quibuscumque nominibus nuncuparentur, in quibus- vis eciam citra — vel ultramontanis partibus quacumque auctoritate ex quavis causa, quomodocumque aut qualitercumque tunc factis vel imposterum forsitan faciendis magister et fratres ac hospitale predicti ipsiusque hospitalis pre- ceptorie, ecclesie, capelle, oratoria et alia eorum ac dicti hospitalis loca et bona, que tunc ubilibet obtinebant vel infuturum licite obtinerent, tam mobilia quam immobilia necnon persone in illis degentes nullatenus includi seu com- prehendi deberent, sed magister, fratres, hospitale, preceptorie, ecclesie, ca- pelle, oratoria ac degentes tunc presentes et futuri huiusmodi a solucione ac prestatione decimarum et aliorum onerum predictorum forent et esse deberent perpetuis futuris temporibus prorsus exempti et immunes; tamen venerabilis frater noster Alexander, episcopus Tridentinensis, indulto huiusmodi contra iusticiam se opponens ac prefatos commendatores super illo multipliciter mo- lestans, vexans, perturbans et impediens asserensque, se de consilio dilectorum filiorum capituli ecclesie Tridentinensis causis tunc subsistentibus legitimis omni- bus et singulis prelatis, clericis et beneficiatis civitatis Tridentinensis et sue dio- cesis iuxta quotam sive taxam fructuum, reddituum et proventuum beneficiorum suorum ecclesiasticorum, que inibi obtinebant, certam collectam sive caritativum subsidium sibi per eorum quemlibet persolvendum imposuisse, commendatores prefatos per suas certi tenoris litteras sub ecclesiasticis sentenciis, censuris aliisque tunc expressis monuit ac mandavit eisdem, ut infra certum terminum peremptorium eciam tunc expressum sibi certam collectam similiter tunc ex- pressam, quam ipsis, ut dicebat, imposuerat, solvere et assignare curarent. A quibus quidem monitione et mandato commendatores predicti, quamprimum ad eorum noticiam pervenerant, sencientes exinde indebite se gravari ad sedem appellarunt eandem. Nos causam appellacionis huiusmodi et negocii princi- palis dilecto filio magistro Hartungo de Capell, capellano nostro et causarum palacii apostolici auditori, ad instanciam dictorum commendatorum audiendam commisimus et fine debito terminandam, qui cognitis ipsius cause meritis de consilio et assensu coauditorum suorum causarum dicti palatii, quibus super hiis relacionem fecit fidelem, per suam diffinitivam sententiam pronunciavit, decrevit et declaravit, prout hec omnia in libello pro parte dictorum commen- datorum in huiusmodi causa exhibito petita fuerant, opposiciones, molestaciones, perturbaciones, vexaciones et impedimenta predicta fuisse et esse temeraria, illicita, iniqua, iniusta et de facto presumpta ipsique episcopo super hiis per- petuum silencium imponendum fore et imposuit, dictosque commendatores ab impeticione ipsius episcopi absolvendos fore et absolvit, necnon prefatum episcopum in expensis coram eo in dicta causa legitime factis condempnandum fore et condempnavit, illarum taxatione sibi imposterum reservata. A qua quidem sententia dicti auditoris fuit pro parte episcopi ad prefatam sedem appellatum nosque causam appellacionis a sententia auditoris interposite huius

modi dilecto filio magistro Iobanni de Mella, eciam capellano nostro et cau- sarum eiusdem palacii auditori, audiendam commisimus et fine debito termi- nandam; qui cognitis huiusmodi cause meritis de consilio et assensu coaudi- torum suorum causarum dicti palacii, quibus super hiis relacionem fecit fidelem, per suam diffinitivam sentenciam pronunciavit, decrevit et declaravit, per pre- fatum Hartungum auditorem in causa huiusmodi bene fuisse et esse processum, sententiatum et diffinitum, eiusque sententiam predictam confirmandam fore et confirmavit, ac ab illa pro parte ipsius episcopi male fuisse et esse appellatum, necnon prefatum episcopum in expensis coram eo in dicta causa legitime factis condempnandum fore et condempnavit, illarum taxatione sibi imposterum reservata. Cnmque a sentencia Iohannis auditoris huiusmodi fuisset pro parte dicti episcopi ad prefatam sedem appellatum, nos causam ipsius ultime ap- pellacionis dilecto filio magistro Iohanni de Thomariis, capellano nostro et causarum eiusdem palacii auditori, audiendam commisimus et fine debito ter- minandam, qui cognitis ipsius cause meritis de consilio et assensu coauditorum suorum causarum dicti palacii, quibus super hiis relacionem fecit fidelem, per suam diffinitivam sententiam pronuncciavit, decrevit et declaravit, per prefatum Iohannem de Mella, auditorem in causa huiusmodi bene fuisse et esse pro- cessum, sententiatum et diffinitum eiusque sententiam predictam confirmandam fore et confirmavit ac ab illa pro parte ipsius episcopi male fuisse et esse appellatum, necnon predictum episcopum in expensis coram eo in causa huius- modi legitime factis condempnandum fore et condempnavit, illarum taxacione sibi imposterum reservata. Et subsequenter dilectus filius, magister Iohannes Walling, eciam capellanus noster et causarum eiusdem palacii auditor, cui ex certis causis commisimus, ut expensas coram dicto Hartungo in huiusmodi causa factas taxaret et instrumentum super sententia Hartungi auditoris huiusmodi sigillaret, coram ipso Hartungo in quadraginta, Iohannes de Mella in triginta ac Iohannes de Thomariis auditores predicti in sedecim florenis auri de camera boni et iusti ponderis coram eis factas expensas huiusmodi providis mode- racionibus taxarunt, procuratoris ipsorum commendatorum super eisdem iura- mentis secutis, prout in instrumentis publicis inde confectis Iohannis de Mella, Iohannis de Thomariis et pro dicto Hartungo auditore Iohannis Walling audi- torum prefatorum sigillis munitis dicitur plenius contineri. Cum autem, sicut eadem peticio subiungebat, prefati commendatores dubitent, quod ipse episcopus senteutiis auditorum huiusmodi et presencium vigore habendis processibus reverenter parere non velit quodque processus ipsi episcopo predicto propter eius potenciam et aliis, quos concernunt, tute nequeant publicari, pro parte dictorum commendatorum nobis fuit humiliter supplicatum, ut super hiis eis de oportuno remedio providere dignaremur. Nos itaque huiusmodi supplicacio- nibus inclinati discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios auditorum sententias huiuamodi, ubi et quando expedire videritis, auctoritate nostra sollempniter publicantes non permittatis dictos commendatores vel eorum aliquem occasione

imposicionis ac literarum episcopi huiusmodi impeti indebite seu quomodolibet molestari, facientes eis de dictis florenorum summis pro expensis eisdem iuxta prefatorum instrumentorum earundem condempnacionum et taxacionum tenores plenam et debitam satisfactionem impendi, et insuper legitimis super hiis per vos habendis servatis processibus eos, quociens expedierit, aggravare curetis, contradictores per censuram ecclesiasticam appellacione postposita compescendo, invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis. Ceterum, si per sum- mariam informacionem super hiis per vos recipiendam vobis constiterit, quod ipsorum episcopi et aliorum, quos huiusmodi processus concerneret, presencia pro monicionibus eis et citationibus de ipsis faciendis comode nequeat haberi, nos vobis processus, moniciones et citaciones huiusmodi per edicta publica locis affigenda publicis partibus illis vicinis, de quibus sit verisimilis coniectura, quod ad noticiam monitorum et citatorum huiusmodi pervenire valeant, faciendi plenam concedimus tenore presencium facultatem ac volumus, quod ipsi pro- cessus perinde eosdem monitos et citatos artent, ac si eis intimati et insinuati personaliter et presencialiter legitime extitissent, non obstantibus constitucio- nibus apostolicis et aliis contrariis quibuscumque seu, si episcopo prefato vel quibusvis aliis communiter vel divisim ab eadem sede indultum existat, quod interdici, suspendi vel excommunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem. Datum Rome apud sanctos apostolos xiii kalendas augusti ponti- ficatus nostri terciodecimo. ,

IV, 252 v.