In nomine domini. Amen. Causam, que vertitur inter magistrum et fratres domus sancte Marie Theuthonicorum Accone ex parte una et nobilem virum Aymericum Barlays ex altera super casalibus Arabie et Zachanim, dominus noster summus pontifex nobis Ottobono, miseracione divina san- cti Adriani diacono cardinali, audiendam commisit. Constitutis igitur coram nobis fratre Conrado procuratore predictorum magistri et fratrum pro ipsis et Perino, dicto Yspano, procuratore predicti nobilis pro eodem, dictus frater Con- radus libellum obtulit sub hac forma: „Coram vobis, venerabili patre domino Ottobono, sancti Adriani diacono cardinali, presentibus auditore concesso, pro- ponit frater Conradus procurator etc., contra Perinum Yspaniolum, procurato- rem domini Aymerici Barlays, nomine ipsius, quod, cum ipse magister et fra-* tres essent in possessione casalium Arabie et Zachanim et predicta casalia cum iuribus et pertinentiis suis longo tempore possedissent, pacifice ac quiete et legitime possiderent, dictus Aymericus eosdem magistrum et fratres contra iustitiam spoliari procurans dictis casalibus et possessionibus eorundem ea in- debite occupavit et detinet occupata in grave dampnum predictorum magistri et fratrum et in periculum anime sue et scandalum plurimorum. Unde petit nomine magistri et fratrum possessionem predictorum casalium cum pertinen- ciis eorundem sibi restitui cum fructibus perceptis medio tempore et perci- piendis, quos estimat decem millia marcarum, de quibus omnibus petit ipsum dominum Aymericum et procuratorem eius pro eo sententialiter condempnari et ad predictorum satisfactionem compelli, et hoc petit cum dampnis et ex- pensis factis, que et quas dicti magister et fratres sustinuerunt seu incurrerunt propter occupationem seu spoliacionem predictam, que omnia estimat mille marcas, et expensas faciendas protestatur, salvo iure etc.K Lite itaque super predicto libello inter ipsos procuratores legitime contestata1, prestitoque ab ipsis calumpnie iuramento, factis hinc inde positionibus et responsionibus ad eas- dem iuramentisque productis, datis eciam quibusdam articulis a procuratore nobilis memorati, supradictus frater Conradus intencionem suam fundatam as- serens per confessionem maxime prcrcuratoris eiusdem, per quam inter cetera constare dicebat, quod predictis fratribus possidentibus casalia memorata, dictus Aymericus, veniens ad ipsa casalia cum armatis, eorundem casalium posses- sione fratres spoliavit eosdem, diffinitivam sentenciam petiit pro se ferri. Ve- runr predicti nobilis procurator respondit ex adverso, quod idem nobilis non propria auctoritate eorundem casalium possessionem invaserat, sed eam ha-

buerat per executores illustris regis Cypri, domini ut dicebat regni Iherosoly- mitani, et per decretum regis eiusdem, ad hoc probandum quandam scripturam exhibens ipsius regis sigillo munitam, in qua quidem scriptura continetur ex- presse, quod idem rex, predicti nobilis conquestione recepta, quod supradicti fratres violenter et iniuste detinebant casalia supradicta, que idem nobilis ad se spectare dicebat, predictis fratribus legitime citatis nec coram eo curantibus comparere, ymmo se per contumaciam absentantibus, eundem nobilem in eo- rundem casalium possessionem ut rerum sui iuris induxit. Ceterum memo- ratus frater allegatum decretum supradicti regis, etiamsi esset dominus regni Iherosolimitani, utpote a non competenti iudice interpositum ad excusandam violentam seu iniustam oblationem possessionis dicebat invalidum sive nullum, cum ipsi fratres utpote persone religiose non sub seculari sed sub ecclesiastico debuerant iudice conveniri. Sed ad hoc fuit ex adverso responsum, quod, cum predicta casalia de feodo regni Iherosolimitani existant, coram ipso rege tan- quam feodi domino iidem fratres conveniri poterant super ipsis, quin ymmo, etiam si non3 feodalia existerent; cum tamen idem nobilis super ipsis casalibus querelam deposuerit ut de feodo, debuerant iidem fratres citati citatoris se conspectui presentare, ut saltem de hoc ipso cognosceretur, an ad ipsum regem iurisdictio pertineret; quod cum non fecerint, iure potuit et debuit idem rex propter contumaciam eorundem fratrum in possessionem rerum, de quibus age- batur, inducere causa custodie3 petitorem. Sane allegationem istam predictus frater Conradus multis rationibus excludere nitebatur asserens, quod idem no- bilis de violentia ipsorum fratrum et iniusta detentatione predictorum casalium conquestus fuerat, non de feodo, ut ex predicta scriptura dicebat colligi evi- denter, dicens nichilominus, quod iidem4 fratres ab eodem rege citati proponi fecerant coram eo, quod, cum ipsi essent persone religiose et casalia ipsa res ecclesiastice censerentur, utpote que erant eorum propria et eis in elemosynam assignata, non tenebantur coram eo super eisdem casalibus respondere, quod solum ad excusandam ipsorum fratrum absentiam fecisse dicebat, cum dici non possit, quod iidem4 fratres, qui se feudatarios dicti regis non esse dicebant, cognitionem ipsius regis super hoc subire deberent, cui ex amissione vel victoria ipsius nobilis videbatur dampnum vel commodum eminere. Quod autem dici- tur questionem feodalem coram domino feodi esse tractandam, tunc demum locum habere dicebat, cum vertitur inter duos, qui feodum ab eodem domino recognoscunt, ne alias videatur in causa propria iudicare. Adiecit preterea idem frater, quod scriptura, quam sepe memorati nobilis procurator ad probandum regis decretum produxit in medium interlocutoriam, se5 diffinitivam potius demonstrabat, que quidem diffinitiva censeri debebat irrita et inanis, cum et per ipsam scripturam appareat et per confessionem procuratoris eiusdem, quod in ipso negotio nec libellus datus nec lis exstitit contestata6. Nos igitur audi- tis et intellectis hiis et aliis, que partes voluerunt dicere coram nobis, et fide- liter domino pape relatis, de ipsius domini pape mandato dictum Permum procuratorem dicti nobilis procuratorio nomine pro eo, et ipsum nobilem per

eum ad restitucionem predictorum casalium et fructuum perceptorum ex ipsis casalibus per quoscunque annos, videlicet in tribus milibus bisanciis pro quo- libet anno, predicto fratri Conrado procuratori dictorum magistri et fratrum procuratorio nomine pro eis, et eidem domui sententialiter condempnamus in scriptis, pro expensis autem factis in lite taxacione prehabita et iuramento ab eodem fratre Conrado prestito iam dictum Perinum pro ipso nobili et eun- dem nobilem per ipsum condempnamus in centum libris Proveniensibus pre- dicto fratri Conrado nomine dictorum magistri et fratrum et ipsi magistro et fratribus persolvendis. Actum Rome in hospitio nostro apud ecclesiam sancti Clementis, presentibus venerabili patre domino Fulgerio episcopo Perusino, Alberto Azarii advocato curie, Iohanne Leccatorno canonico Placentino, magi- stro Garsia Yspano canonico llerdensi, Philippo de Pixano canonico Nymo- ciensi, Raimondino clerico episcopi et Gifredino deVezano notario nostro. In cuius rei testimonium et memorie future cautelam has literas inde scribi et publicari fecimus per eundem Gifredinum notarium et sigilli nostri munimine roborari, anno a nativitate domini m° cc° liiii° indiccione xii° xi° kalendas mar- cii, pontificatus Innocentii pape quarti anno undecimo. — Lecta et recitata fuit predicta sentencia in scriptis per eundem dominum cardinalem coram pre- dictis testibus et me predicto Gifredino de Vezano imperiali auctoritate nota- rio, qui predicta omnia de mandato ipsius domini cardinalis scripsi et in pu- blicam formam redegi meo signo et nomine confirmando.

Continetur in n. 107; v. cl. Meckelburg legit: Zacharum. 1. protestata A. 16. 2. sup- plevi, 3. custodire A. 16. 4. idem A. 16. 5. sed A. 16. 6. lex exstitit contesta A. 16.