Alexander quartus episcopus servus servorum dei dilectis filiis magistro et fratribus hospitalis sancte Marie Theutonicorum Ierosolomitani salutem et apostolicam benedictionem. Cum vos tanquam speciales ecclesie Romane filios vestre religionis intuitu et consideratione obsequii, quod deo ferventer impenditis in ultramarinis partibus in defensione christiani nominis, diligamus; vestris precibus inclinati auctoritate vobis presentium indulgemus, ut nemini liceat sine speciali mandato Romani pontificis in vos presbiteros et laicos vestros,

quorum aliqui vobis gratis, alii vero ad solidos serviunt, excommunicationis vel interdicti sententiam promulgare et, si quando in vos vel in eos ab ali- quo huiusmodi sententia lata fuerit, non obmittatis ecclesias frequentare aut servitio domus vestre vel divinis officiis interesse, cum huiusmodi sententia sit irrita penitus et inanis. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Viterbii iii kalendas iunii pontificatus nostri anno tertio.

Sine dato citatur R. 140 intcr Trevirensia, necnon A. 16 p. 115. Citatur in designatione Mitowiensis archivi 1621 Holmiam delati apud Scbirren p. 131 n. 109 Bcrnhardi Tarbatensis episcopi et cuiusdam abbatis transsumtum. — Cum dato: Viterbii 17 kal. iunii p. n. a. 3 habent Caorsinus C. 4 et Senner fol. E. 5 (male: Cum nos), sed procul dubio errore typographi pro 16 kal. iulii, quod ex eodem transsumto exhibent IV, 207 v. et Ioh. 37. — Cum dato: Viterbii 3 kal. iunii p. n. a. 3. or. cum bulla in filis sericeis rubris et lutcis appensa Iuncense quondam, nunc in archivo ordinis Theutonici Vindobonensi. £ transsumto per Michaelem archiepiscopum Rigae confectum 1495 aug. 17 in archivo Regimontano asservato cd. Livl. U. B. i, 391 n. 303. In eodem archivo ctiam tria transsumta 1. d. d. 1335 febr. 25. Rigac per Iacobum Osilianum cpiscopum confecto. Citat ex Iliarnii Colleetancis ad historiam Livouicam Napiersky in Indicc II, 277 n. 3305. A. 16 p. 72 „Colonie"; 2. d. d. 1393 maii 29 Marienburgi ad instantiam magistri Livoniae confectum; 3. d. d. 1406 sept. 6 Herbipoli, requirente Kudigero de Dulken, magistro hospitalis in Brotselden, ord. hosp. s. M. Th. professo, per Wernerum de Hayn, officialem curiae Wirciburgensis. — Cum dato: Viterbii 16 kal. iulii p. n. a. 3. originalc cum bulla in archivo Regimontano. R. 57 iuter Ratisponensia n. 11; IV, 207 v. n. 3; Joh. 37; R. 47 inter Ellingensia n. 34 et A. 16 p. 64 „Mar- purg". .Invenitur etiam in Mechelinia" apographum transsumti Gwidonis etc. nempe eiusdem ac R. 9 inter Norimbergensia n. 16. Cuius introitus: „Noverint universi presens publicum instru- mentum inspccturi, quod nos frater Gwido de ordine sancti Augustini, dei gracia sancte Gra- densis ecclesie patriarcha et Vencciarum Dahnacieque primas, et nos frater Iohannes de ordine fratrum minorum, divina miscracione Barinc ct Canusine scdis archiepiscopus, vidimus et de verbo ad verbum inspcximus ct ad instanciam religiosi viri fratris Ilartmanni de Heldruiugen magistri hospitalis sanctc Maric Theutonicorum Ierosolimitani transscribi et publicari fecimus quasdam literas felicis recordacionis domini Allcxandri pape IIII cum vcra bulla plumbea et filo serico integro et sano, non abolitas, non rasas, non cancellatas ncc in aliqua sui parte viciatas, nichil addito vel diminuto vcl mutato, quod possit immutare sentenciam vcl substanciam, quarum tenor per omnia talis est". Clausula vcro finalis: „In cuius rei testimonium ct evidenciam pleniorem nos patriarcha et primas ac archicpiscopus supradicti ad instanciam prefati magistri, ut predictum est, transscriptum huiusmodi de verbo ad vcrbum de predicto originali sumptum et publicatum fecimus nostrorum eigillorum munimine roborari. Datum Viterbii anno domini m°. cc° lxxviii0 in- dictione (vii° omissum) nona die intrantis mensis septcmbris pontificatus domini Nycolai pape III anno primo". In archivo Regimontano transsumtum Casparis Pomezaniensis cpiscopi d. d. 1453 febr. 12 Risenburgi. — Caeterum textus concordat llonoriano n. 405 p. 334.