Nos Wernerus prepositus ecclesie s. Gereonis, Everardus preposi- tus s. Georgii, Embrico abbas s. Pantaleonis, Fredericus decanus

') Hier folgt mutatis mutandis der "Wortlaut der TJrknnde Nr. 6.

2) Diese Urkunde ist nach einem Copiebuche im Stadt-Archiv abgedruckt bei Lacomblet II, Nr. 603. Die Copie, von der dieser Abdruck genommen ist, hat aber so viele sinnentstellende Fehler, dass es geboten ist, hier den Ab- druck nach dem im Stadt-Archiv liegenden Original zu geben.

2*

20

1270 sanctorum apostolorum, Winricus cantor Coloniensis, priores Colonien- ses, Wilhelmus de Stailburg in subdecanum Coloniensem electus, Ul- ricus de Lapide succentor, Gerlacus de Hammerstein, Wernerns de Thurun, Theodericus de Bure, Arnoldus de Elslo, Alexander de Elslo, Hermannus de Renninberg, Theodericus de Reynbach, canonici Colo- nienses, Hermannus de Zudendorp electus in abbatem sancti Martini, Conradus de Zirne cantor, Gumpertus de Renninberg, canonici sancti Gereonis, Gerardus dictus Parvus cantor, magister Gerardus scolasti- cus, Henricus dictus Hupreit, canonici sancti Severini, Richolfus dictus Overstols electus in decanum, Lambertus de Nussia, magister Leo, canonici sancti Kuniberti, magister Wilhelmus scolasticus, Theoderi cus de Wriesheim, Hildegerus de Lisoyskirgen, canonici sancti An dree, Johannes cantor, Godefridus de Leggenich, magister Gerardus de Erperode, canonici sanctorum apostolorum, Wilhelmus in decanum electus, Conradus de Witterge, Henricus scolasticus, Gerardus de Wlamersheim thesaurarius, Pelegrinus de Tuitio, Kuno dictus Flacco, canonici sanete Marie ad gradus, Henricus de Polheym in decanum electus, Henricus de Schevene thesaurarius, magister Theodericus Scherfgin, Godescalcus de Stamheym, canonici s. Georgii, Henricus plebanus sancti Laurentii, Florekinus plebanus sancti Johannis, ple- banus sancti Mauritii, Henricus de Leodio plebanus sancti Lupi, ecclesiarum Coloniensium, notum facimus universis, quod cum insimul convocati et congregat i essemus in capitulo Coloniensi feria quinta ante festum beati Michaclis anno domini Mcc septuagesimo super diversis ecclesiarum uostrarum negotiis, iudices, scabini, consules civi tatis Coloniensis cum copiosa multitudine universitatis ipsius civitatis ad nos intrantes per magistrum Godefridum clericum Coloniensem eorum procuratorem ad hoc specialiter constitutum appellationem du- dum ab eis interpositam super certis gravaminibus sibi illatis, ut dicebant, a venerabili viro magistro Bernardo de Castaneto domini pape capellano, qui se gessit pro nuncio apostolice sedis, proposue- runt, sub hac forma: Coram vobis dominis prioribus, capitulis, reli- giosis, plebanis ac aliis clericis Coloniensibus, qui presentes estis, ego magister Godefridus clericus Coloniensis procurator iudicum, scabino- rum, consilii et aliorum civium Colon., habens ab eisdem singulis et universis potestatem et speciale mandatum proponendi et appellandi et causas legitimas sue appellationis assignandi pro eisdem, prout infra continetur, dico et propono pro eisdem singulis et universis, ipsos intellexisse, quod magister Bernardus de Castaneto domini pape capellanus et apostolice sedis nuncius ut dicitur, de cuius mandato, si quod habet contra ipsos a sede apostolica, ipsis civibus nihil con

21

etat, et qui etiam ipsis civibus, si mandatum haberet, certa ratione 1270 est suspectus, eo quod in opido Bunnensi se recepit, in quo cum ipso frequenter et cottidie conversantur ipsorum capitales inimici sibique nimis familiares existunt, et in villis et castris circumiacen- tibns ipsorum civium morantur et resident adversarii et inimici ma- nifesti, propter quod dictus loens ipsis civibus non est tutus, ita quod ipsius copiam habere non possunt, ipsos cives publice in ecclesia Bunnensi crastino beati Petri ad vincula in presentia multorum pre- Iatorum, religiosorum ac clericorum tam civitatis quam dioceBis Co- loniensis, ipsis iudicibus, scabinis, consilio, ac civibus Colon. coram eo ad hoc non citatis nec vocatis ter monuit, ut dicitur, in eodem instanti sine legitimo temporis intervallo super tribus articulis, videlicet quod adulterinum regimen, quod apud ipsos et eorum civitatem esset, a se removerent et abicerent, et quod ipsi cives sibi assisterent virili- ter et potenter ad liberationem venerabilis patris et domini ipsorum archiepiscopi Coloniensis, et quod nulli alii quam ipsi domino archi- episcopo de frnetibus, redditibus seu proventibus archiepiscopalibus vel suo nuncio responderent. Ad hec tria sic respondeo per ordinem de speciali mandato ipsorum civium, et primo ad primum: quod ipsi adulterinum regimen non habent nec alicui regimini obediunt vel intendnnt, nisi cui de iure et consuetudine ac libertate civitatis Co- loniensis intendere vel obedire tenentur, nec nobilem virum W. comi- tem Julicacensem vel suum primogenitum pro iudicibus vel rectoribus civitatis Coloniensis reputant vel habent, nec eis obediunt vel inten- dunt, nec etiam tantum favent eisdem, quod dictus magister Bernar- dus, etiam si potestatem haberet, auctoritate sedis apostolice proce- dere possit contra eos. Item secundo ad hoc quod monentur, quod viriliter et potenter assistant ipsi magistro Bernardo ad liberationem domini sui archiepiscopi ete. respondeo: quod ad hoc viriliter et po- tenter assistere non possunt nec audent; non possunt pro eo, quod in talem statum pervenerunt per iniuriam et violentiam ipsius domini sui archiepiscopi et suorum et aliorum inimicorum, qui non solum ante detentionem ipsius domini sui archiepiscopi immo etiam post ipsos cives variis traditionibus, invasionibus, captivitatibus, interfectionibus, spoliis et rapinis infestaverunt et infestant, quod vix ad defensionem suam sufficiunt et suorum, et si possent, adhuc ratione libertatis sue et privilegiorum suorum extra muros suos assistere et servire ipsi domino archiepiscopo minime tenerentur, nec audent etiam propter potentiam domini comitis Juliacensis et aliorum terre nobilium ad- herentium eidem, quorum offensio ipsis nimis esset periculosa in rebus et personis. Item ad tertium, quod monentur de fructibus, red-

22

1270 ditibus et proventibus archiepiscopalibus etc., respondeo: quod fructus, redditus et proventus archiepiscopales in dispositione civium Colon. non consistunt, nec se de eisdem ingerunt vel intromittunt, nec im- pediunt, quominus ex parte domini archiepiscopi recipi poterunt et tolli. Propter predictas responsiones et causas, quas me offero proba- turum et paratus sum probare per iuramentum de speciali man dato ipsorum civium prestandum in animas eorundem, vel per alias probationes legitimas coram magistro Bernardo predicto in loco tuto et securo, quem ipsis civibus peto assignari, si auctoritatem super premissis habuerit contra ipsos quod ignorant, dico quod ipsius mo- nitioni super premissis articulis sibi ex falso suggestis minime tenen- tur obedire; et quia huic monitioni sue, ut dicitur, comminando ad- iecit, videlicet, si in hac parte sue monitioni non parerent, quod in ipsos singulos et universos excommunicationis et in civitatem ipsorum interdicti sententias promulgeret, et ne contra premissas respon siones et causas ipsos cives singulos et universos gravet in aliquo vel aliquid in eorum preiudicium attemptet et gravamen, pro ipsis civibus singulis et universis et nomine ipsorum in hiis scriptis ex causis predictis et qualibet earum sedem apostolicam appello et ipsos cives Colon. singulos et universos et civitatem Coloniensem et res sive bona ipsorum protectioni sedis apostolice suppono. Protestor etiam ego procurator predictus nomine predictorum civium, quod pre missas responsiones et causas coram ipso magistro Bernardo propo- nerem et si contra eas ipsos cives gravaret vel aliquid in eorum preiudicium attemptaret, nomine ipsorum civium ab ipso appellarem sedem apostolicam et apostolos peterem, si secure ad suam presen- ciam accedere possem et auderem et metus legitimus et notorius me non excusaret. Protestor insuper, quod litteris assecurationis et con- ductus dicti magistri Bernardi, si civibus Coloniensibus vel eorum procuratoribus offeret, non est fides adhibenda, eo quod super diver sos ipsorum civium capitales inimicos potestatem non babent nec eorum violentiam et malitiam poterit cohercere, et ipse personaliter de loco ad locum in dyocesi Coloniensi transire non posset nec au- deret sine bono et securo conductu terre nobilium et potentum. Pre- terea hoc protestatus sum, quia ex causis predictis coram vobis et sub testimonio vestro nomine dictorum civium proposui in hiis scriptis et ut predictum est appellavi, invocans omnium vestrum et singulo- rum testimonium super eo, nomine civium predictorum. Actum et appellatum tertia feria proxima ante festum beati Laurentii in capi tulo Coloniensi circa horam, tertiam anno domini mcC sexagesimo octavo, mense augusto.

23

Et innovavit proenrator predictus nomine dictorum indicum, sca- binorum, consulum et civium predictorum appellationem presentem de verbo ad verbum, prout superius apparet, eam nobis revocang ad memoriam propter gravamina, que idem procurator memoratis iudicibus, scabinis, consulibus et civibus Coloniensibus magistrum Bernardum predictum asseruit nomine eorundem iudicum, scabinorum, consulum et civium Coloniensium intulisse, invocans omnium nostrum testimonium super eo.

Et facta fuit hec appellatio coram nobis in capitulo Coloniensi anno domini mcc septuagesimo, feria quinta ante festum beati Michae- lis. In huius innovationis testimonium singuli prepositi, decani sive in decanos electi, abbates sive in abbates electi, thesaurarii, cantores, scolastici, canonici, plebani supradicti, quorum sigilla presentibus sunt appensa, presentibus duximus apponenda.

Nach dem Original im Stadt-Archiv. 23 Siegcl hangen an der Urkunde, fttnf sind abgefallen, die vorbandenen grossentheils verletzt. Das Siegel dea Propstes Werner vod St . Gereon hat Rucksiegel, der h. Petrus mit den Schltlsseln, mit der Um- schrift: Cancellarius Coloniensis; das des Pfarrers vob St. Mauritius zeigt einen Ritter mit Lanze und Schild, auf letzterem einen Lowen, daneben eine knieende Figur; Umschrift: S. Arnoldi plebani s. Mauricii in Col.