Ш2 Adolphus dei gratia Romanorum rex semper augustus universis imperii fidelibus, ad quos presentes littere pervenerint, gratiam suam et omne bonum. Ad sanctam Coloniensem ecclesiam sacri imperii nobile membrum, que multis temporibus retroactis per suos inimicos iacet oppressa nequiter dampnis gravibus1) et iacturis, cupientes, ut ab hiis munificentia regalis benevolentie relevetur et in suis iuribus et libertatibus pristinis defeudatur et conservetur ac in statum debi- tum et tianquillum nostro adiutorio perducatur, attente consideratio- nis aciem convertentes, pensata in hoc utilitate evidenti nostra, regni et imperii, ad ea que secuntur, fide super hoc a nobis spontanea et mera voluntate corporaliter prestita, nos erga venerabilem Sifridum eiusdem ecclesie archiepiscopum principem nostrum karissimum, suc- cessores suos et ipsam Coloniensem ecclesiam obligamus et ea firmiter promittimus observare, iuprimis promitteudo, quod nobilem virum Adolphum comitem de Monte et suos heredes ac successores tales habebimus, procurabimus efficaciter et efficiemus in elfectum, quod castra ecclesie Coloniensis, videlicet Leggenich, Wede, Waldenberg, Rodenberg et Aspille ac villam Tuitiensem occasione captivitatis et pro liberatione ipsius archiepiscopi ipsi comiti de Monte exposita et obligata, ob quorum etiam occupationem et detentionem contra dictum comitem et terram suam per excommunicationis et interdicti senten- tias auctoritate sedis apostolice fuit et est processum, restituent et deliberabunt simpliciter et de plano infra dominicam Invocabit archi- episcopo et ecclesie sue sine aliquo dampno ipsorum et alicuius da- tione pecunie, prout hoc similiter Romanus pontifex dominus Nicho- laus papa quartus felicis recordationis inclito ac pie memorie domino Rudolphe Romanorum regi predecessori nostro prius firmiter iniuuxe- rat et suis litteris dederat in mandatis. Item prefatum archiepisco- pum et ecclesiam Coloniensem reponemus et restituemus per litteras et nuncium nostrum in advocatiam et iudicium apud Essinde cum omni iure, quod ipse et ecclesia sua in ipsis habent, salvo tamen unicuique suo iure. Item promittimus, quod ipsum archiepiscopum, suos successores et ecclesiam Coloniensem tenebimus et conservabimus

') Die Handschrift hat: graviis.

335

in possessione castrorum Wassenberg et Leydberg et ipsis contra 1292 dncem Brabantie, comitem Flandrie et alios quoscumque propter hoc ipsos volentes invadere violenter assistemus in iure suo. Item pro- niittimus, quod si archiepiscopus, sui1) successores et ecclesia Colo- niensis castra et munitiones Worinch, Werle, Mendene, Ysenburg, Raffinberg, Volmesteine, Hallenberg et munitiones alias ecclesie Co- loniensis tempore captivitatis archiepiscopi et ante ab inimicis ecclesie Coloniensis destructas suis sumptibus reedificare voluerint, ipsis vio- lentiam et iniuriam deponemus et quoscumque in huiusmodi structura eos per iniuriam impedire volentes legali potentia compescemus. Item theolonia, que ipse archiepiscopus et ecclesia sua habuerunt et habent de iure, ipsis benivole demittemus ac privilegia ipsi archiepiscopo et ecclesie sue concessa ab imperatoribus et regibus predecessoribus nostris ipsis confirmabimus et innovabimus liberaliter et libenter. Item promit- timus, quod ipsum archiepiscopum et ecclesiam suam mittemus per litte- ras ct nuncios nostros in possessionem castri Zeltanc et bonorum attinen- tinm neenon bonorum in Ratig ac ipsis in iure eorum contra comitem Veldensem fuvorabiliter assistemus. Item promittimus, quod condignam emendam archiepiscopo et ecclesie Coloniensi procurabimus a civibus Co- loniensibus de forefactis eorundem ad voluntatem archiepiscopi, suorum successorum et ecclesie Coloniensis, alioquin ipsi archiepiscopo et ec- clesie sue exhibebimus plenitudinem iustitie de eisdem et assistemus eisdem archiepiscopo et ecclesie sue in iure eorum nichilominus contra cives predictos regia potestate. Item si compositio, de qua speratur, processum non haberet, de homagio nobis a2) civibus Coloniensibus prestando et recipiendo faciemus, quod de iure fuerit faciendum. Item quascumque litteras bone memorie dominus Rodolphus Roma- norum rex predecessor noster concessit ipsi archiepiscopo et ecclesie sue super tutela monasterii Curbiensis, nxtas habemus atque firmas ipsasque coufirmamus et innovamus litteras per presentes. Item super debito, in quo idem archiepiscopus occasione deperditorum iu conflictu habito apud Worinch tenebatur, propter quod partem theo- lonii sui Andernacensis nobis obligaverat, quitum clamamus et dici- inus per presentes. Item questionem, que vertitur inter eundem ar- chiepiscopum et comitem Henricum de Nassauwe consanguineum nostrum super dampnis ct deperditis ipsius comitis, in nos suscipimus et ipsum archiepiscopum relevabimus de dampnis et deperditis ante- dictis. Item promittimus, quod si liberi quondam Wilbelmi de Juliaco

') Die Handscbrift hat: suos. '-) Die Handschrift hat: et.

33f>

1292 fratris Walrami nunc comitis Juliacensis propter comitatum Juliacensem eundem comitem impetere voluerint, nos eidem comiti Juliacensi in iure 8uo assistemus contra quoscumque propter hoc eundem comitem Juliacensem invadere volentes. Item opidum Duren eidem comiti dimittemns, quousque illud liberemus per summam, pro qua obligatum existit. Super debitis etiam, in quibus dictus dominus Rodolphus rex Romanorum predecessor noster debens remansit patri dicti comitis Juliacensis, de quibus etiam idem comes se dicit habere recognitio- nem et litteras patentes ipsins regis, adiungemus nos amicos nostros ipsi archiepiscopo et de consilio suo rationabiliter nos habebimus erga ipsum comitem in solutione debiti antedicti. Item promittimns, quod archiepiscopo et ecclesie Coloniensi quoad vixerimus erimus favora- biles ct gratiosi et eisdem in iure suo assistemus contra quoscumque suos adversarios et inimicos nec ducem Brabantie vel de Monte et de Marka comites aut alios inimicos ecclesie Coloniensis in nostram familiaritatem et consilium recipiemus, quamdiu ipsius Coloniensis ecclesie fuerint contra iustitiam inimici. Item cum idem archiepisco- pus in coronatione et consccratione nostra apud Aquisgrani et alibi necessarias1) et speciales fecerit expensns et quedam iura specialia sibi et ecclesie sue competere dixerit ex consuetudine antiqua et ap- probata et super huiusmodi iuribus et expensis starc promisit libera- liter dicto nostro, promittimus, quod super hniusmodi expensis ipsum respiciemus gratiose. Item considerantes obsequia, servitia, que idem archiepiscopus, sui predecessores et ecclesia Coloniensis pro honore et inribus regni et imperii defendendis et conservandis utiliter impe- derunt et impendere poterunt in futurum sub magnis sumptibns, la- boribus et expensis, attendeutes etiam statum ecclesie Coloniensis, que multis ut supradictum est afTecta iacet biis diebus dampnis, iniuriis et pressuris et que nonnisi per adiutorium munifieentie regalis a suis necessitatibus et oppressionibus poterit relevari, quam pluri mum perturbatum, castra et munitiones Cochme, Sinze, Dusburg, Tre- moniam et Werdam pro iuribus regni et imperii ac etiam ecclesie Coloniensis in partibus illis contra suos inimicos commodius defen- dendis et etiam conservandis pro viginti quinque milibus marcarnm monete Coloniensis bonorum et legalium denariorum vel valore eins- dem monete, sicut currit pagamentum in civitate Coloniensi et extra in terra, in quibus de nostra bona et libera voluntate nomine et ex causa donationis simplicis inter vivos irrevocabilis eidem archiepiscopo, eius2) successoribus et ecclesie Colouiensi nos nostro nomine et suc-

') Die Handschrift hat: necessarios. 2) Die Handschrift hat: eis.

337

cessorum nostrorum recognoscimus obligatos et tenore presentium etiam 1292 exnune in subventionem et subsidium eisdem bona fide promittimus titulo pignoris et ypothece nomine obligamus, committentes eidem archiepiscopo, eius successoribus et ecclesie Coloniensi dictas muni- tiones et castra cum omnibus suis iuribus et redditibus, iurisdictioni- bus et theoloniis, proventibus et pertinentiis universis habenda et tenenda et possidenda pacifice ct quiete cum omnibus suis commodita- tibus et utilitatibus per eundem archiepiscopum, eius successores et ecclesiam Coloniensem, donec de dictis pecuniarum summis eis fuerit cum omni integritate satisfactum, ita tamen quod nos ca- strum Cochme pro duobus milibus marcarum salvis etiam ipsis archtepiscopo, suis successoribus et ecclesie Coloniensi aliis duobus milibus marcarum, pro quibus ipsum castrum Cochme per comi- tem Everardum de Katzinnellenbogen fuit et est obligatum, item oppidum Sinzege pro mille et quingentis marcis, opidum Dusburg pro duobus milibus marcarum, opidum etiam Tremoniense cum curtibus Westhoven, Brakele et Elmenhorst, quas simili modo eisdem obligamus et committimus, pro mille et quingentis marcis, castrum vero Werde pro decem et octo milibus marcarum pecunie et mouete antedicte redimere et absolvere poterimus, quandocumque nobis vide- bitur expedire, salvo tamen iure dominii et proprietatis ipsi archi- episcopo et ecclesie Coloniensi, quod in dictis curtibus asserunt se habere, in quo eisdem obligationem et commissionem huiusmodi no- lunius aliquod preiudicium generari, iure etiam nostro et imperii in ipsis curtibus nobis salvo. Item est actum, quod si compositionem inter archiepiscopum et cives Colonienses per nos ista vice, antequam ad alias partes nos transferamus, ordinari contigerit, quinque milia marcarum eiusdem monete archiepiscopo loco emende assignandarum mutuo recipiemus et habebimus ex parte ipsius archiepiscopi et ca- strum Werde dictis quinque milibus marcarum a Johanne comite de Spaynheim absolvemns et deliberamus et assignabimus archiepiscopo et ecclesie Coloniensi, pro quibus quinque milibus marcarum dictum castrum similiter erit obligatum usque ad satisfactionem plenariam, et durante huiusmodi obligatione quiuque milia marcaram archiepis- copus de receptis redditibus et proventibus eiusdem castri nichil com- putabit in sortem, sed pro expensis faciendis retinebit et si quid forsan superesse contigerit in redditibus eisdem, hoc sibi et ecclesie sne Coloniensi donanius; dictis vero quinquc milibus marcarum a nobis vel successoribus nostris eidem archiepiscopo et ecclesie Coloniensi persolutis recepta de proventibus et obventionibus castri Werdensis nltra expensas faciendas circa dictum castrum archiepiscopus et eo-

m. 22

33«

1292 clesia Coloniensis computabunt in sortem; si vero huiusmodi compo- sitionem intervenire non contingeret ista vice, idem archiepiscopus et ecclesia Coloniensis duo milia marcarum et nos residuam pecuniam infra festum purificationis proximo futurum conquiremus et assignabimus comiti de Spaynheim antedicto pro liberatione castri Werdensis pre- dicti, quam pecuniam, si idem comes acceptare nollet, nos eundem comitem, terram et homines suos hostiliter invademus uec a persecu- tione ipsius desistemus, castra et munitiones contra ipsum construendo, suas1) munitiones expugnando, quousque castrum Werde assignet ar- chiepiscopo, suis successoribus et ecclesie Coloniensi, ad quod archi- episcopus, successores sui et ecclesia Coloniensis nos pro viribus ad- iuvabunt; pacem etiam et treugas cum ipso non inibimus sine volun- tate et conseusu expresso ipsius archiepiscopi et ecclesie Coloniensis, nec ipse archiepiscopus id faciet vice versa. Idem etiam archiepi- scopus de sorte quoad recepta de castro Werdensi nichil tenebitur defalcare, quousque duo milia marcarum, pro quibus similiter idem castrum remanebit obligatum, fucrint ipsis archiepiscopo et ecclesie Coloniensi persoluta. De redditibus vero et obventionibus castri Cocheme et aliarum munitionum et bonorum predictorum nt dictuiu est obligatorum in sortem nichil2) computabitur, quia vix sufficinnt ad custudiam, conservationem et expensas, libero etiam introitu et exitu nobis et successoribus nostris contra nostros ct imperii inimicos in dictis castris et munitionibus, si necesse fuerit, reservatis. Premissa siquidem omnia et singula promisimus et presentibus promittimus fide super eo prestita corporali inviolabiliter observare ac etiam terminare infra dominicam qua cantatur Invocavit omni dolo et fraude exclusis. Et nichilominus inclitus Ropertus filius noster cum decem militibus honestis viris intrabit Andernacum tamquam obses inde non recessu- rus, donec promissa fuerint adimpleta, hoc condicto, quod si nobis promissis non adimpletis migrare contingeret ab hac luce, extunc dictus filius noster et alii secum iacentes erunt ab obstagio huiusmodi et observatione omnium premissorum relevati, liberi et absoluti. In cuius rei testimonium et evidentiam pleniorem presentes litteras ex- inde fieri fecimus et magestatis [sic] nostre sigilli munimine roborari.

Datum Colonie id. septemh., indictione quinta, anno domini MCC nonagesimo secundo, regni vero nostri anno primo.

Aus dem Copiarium Mser. A. XII, 4, f. 2, im Stadt-Arcbiv.

') Die Handschrift hat: suos.

4) nichil fehlt in der Handschrift.

339