Honorius episcopus servus servorum dei dilectis filiis nobilibus viris Petro de Cincio, Johanni de Romano, Johanni de Cincio et Petro Johannis Romani civibus Romanis salutem et apostolicam be- nedictiouem. Ea que judicio vel concordia terminantur firma debent et illibata consistere, et ne in recidive contentionis scrupulum rela- bantur, apostolico convenit presidio communiri. Eapropter dilecti in domino filii vestris justis postulationibus grato concurrentes assensu composicionem inter vos ex parte una et dilectos filios G. prepositum s. Marie ad Gradus in Colonia et magistrum Johannem scholasticum Carpensem nuncios et procuratores venerabilis fratris nostri Coloniensis archiepiscopi ex altera super debito mille trecentarum vigintiquinque marcarum sterlingorum, nec non dampnis, penis, sumptibus et expen- sis, mediante dilecto filio nostro G. sancti Theodori diacono cardinali, quem vobis et illis una cum dilecto filio nostro G. tit. s. Anastasie presbytero cardinali auditorem concessimus, et postmodum in eundem G. diaconum cardinalem extitit a partibus compromissum sub pena mille marcarum et debito hinc inde prestiti corporaliter iuramenti, amica- biliter initam et eiusdem cardinalis arbitrio approbatam et ab utra- que parte sponte receptam, sicut in eiusdem cardinalis litteris plenius noscitur contineri, auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Ad majorem autem rei evidenciam tenorem litterarum ipsarum de verbo ad verbum presentibus inseri 1218 fecimus, qui est talis:

G. miseratione divina s. Theodori diac. card. omnibus presentem paginam inspecturis salutem in domino. Noverit universitas vestra, quod arbiter electus a Petro de Cincio et Jobanne Romani pro se et Johanne de Cincio et Petro Johannis de Romano civibus Romanis ex parte una et a Gerardo preposito s. Marie ad gradus in Colonia et magistro Johanne scolastico Carpensi procuratoribus venerabilis patris £. Coloniensis archiepiscopi apud sedem apostolicam constitutis, sicut in eiusdem archiepiscopi litteris procuratoriis presenti instru- mento insertis perspeximus contineri, ex altera super questione vide- licet, que (inter) ipsos coram fratre Gregorio de Galgano tit. s. Ana- stasie presb. card. et nobis auditoribus utrique parti a domino papa concessis vertebatur (de) debito mille treceutarum vigintiquinque mar- carum sterlingorum a Theoderico quondam Coloniensi archiepiscopo in curia Romana contracto et de dampnis, penis, sumptibus et ex- pensis, que omnia dicti cives Romani a prefatis procuratoribus nomine supradicti Coloniensis archiepiscopi et Coloniensis ecclesie exigebant, visis et diligenter inspectis instrumentis et scriptis eoruudem merca- torum super debito memorato, inquisita eciam diligenter ab ipsis et cognita veritale, cum ab utraque parte sub pena mille marcarum et sub debito hinc inde prestiti iuramenti in nos fuerit legitime com- promissum, quod laudato arbitrio et mandato seu composicioni nostre parerent et eadem omnia firmiter et plenarie observarent, nos volen- tes de purtium voluntate compouere inter ipsos sub predicta pena mille marcarum et sub debito prestiti iurameuti corporaliter nomine composicionis et arbitrii laudavimus, precepimus et arbitrando man- davimus dictis procuratoribus et per eos Coloniensi archiepiscopo et omnibus successoribus eius, ut per se vel per procuratores mille du- centas marcas bonorum novorum et legalium sterlingorum scilicet tredecim solidis et quatuor sterlingis pro marca qualibet computandis pro sorte dicti debiti, dampnis, sumptibus et expensis eisdem merca- toribus secundum teuorem subscriptum cum pleua integritate persol- vant et eas dicti procuratores, pro posse eorum solvi bona fide pro- curent, de quibus utique in primis nundinis sancti Agilulfi apud Pru- vinum quatuor diebus ante quam clametur hare, hare! quadragintas marcas predicto modo et numero computandas eisdem mercatoribus vel uni eorum vel ipsorum certo nuncio et procuratori iam dictus archiepiscopus et successores eius integre sine difficultate persolvant. Alias vero quadringentas marcas predicto modo ct numero computan- das in nundinis Rarensibus proximo tunc sequenlibus apud Barrum

  quatuor diebus ante quauI clametur hare, hare! eisdem mercatoribus simili modo persolvant. Ileliquas vero quadringentas marcas simili modo et numero computandas integre persolvant eisdem in nundinis Trecensibus proximo tunc sequentibus apud Trecas quarto die ante quam clametur similiter hare, hare! ita quod in his tribus terminis constitutis tota et integra summa mille ducentarum marcarum eisdem mercatoribus, ut dictum est, plenarie sit soluta. Super quibus pre- taxatis mille ducentis marcis secundum tenorem predictum solvendis mercatoribus memoratis racione composicionis et arbitrii supradicti memorati procuratores eis obligacionis faciant caucionem secuudum consuetudines mercatorum, archiepiscopalibus redditibus propter hoc specialiter eisdem mercatoribus obligatis. Memorati vero mercatores dictis procuratoribus nomine Coloniensis archiepiscopi se similiter obligent promittentes, quod facta eis solutione plenaria predictarum mille ducentarum marcarum cum omnibus pactis et convencionibus consuetis, prout in litteris dictorum procuratorum plenius coutinebitur, iidem mercatores occasione prefati vel alterius debiti a predicto Theo- derico contracti Coloniensem archiepiscopum vel eius ecclesiam de cetero non molestabunt, sed tam instrumenta priorum contractuum universa, que habent, scilicet instrumentum dicti Theoderici quondam archiepiscopi de sexcentis vigintiquinque marcis, instrumentum tabel- lionis super eodem, litteras testimoniales S. quondam domini pape camerarii et episcopi Portuensis super eodem, item aliud instrumentum dicti Theoderici de septingentis marcis et litteras testimoniales dicti S. quondam camerarii super eodem et instrumentum aliud dicti Theoderici de duobus milibus marcarum, quam eciam litteras et instrumenta super arbitrio et composicioue ista confectas, post solucionem et satisfactionem plenariam pecunie pretaxate cum omnibus pactis et conventionibus, que in litteris procuratorum plenius continentur, memorato archiepiscopo vel eius nunciis libere restituent et resignabunt. Et si forte aliquod instrumentorum predictorum amitti contingerit, facta fide per duos ad minus mercatores fide dignos tam de tenore quam de amissione instrumenti nichilominus fiet pagamentum pretaxate pecuni» mercato- ribus memoratis, prout superius est expressum. Et quocunque tempore predicta instrumenta vel scripta contingerit postmodum apparere va- cua ct nullius penitus sint momenti. Recitata sunt hec in presencia parcium et ab utraque parte sponte recepta et approbata et finniter acceptata. Ad hec tenor litterarum supradicti Coloniensis archiepiscopi tunc electi super mandato componendi cum Romanis civibus talis est: Universis Christi fidelibus, quibus fuerint littere presentes ostense, E. dei gracia sancte Coloniensis electus ecclesie salutem in domino

Ad universitatis vestre volumus noticiam pervenire, quod nos dilectos 1218 et fideles nostros Gerardum prepositum s. Marie de Gradibus in Co lonia et magistrum Johannem scolasticum Carpensem proenratores nostros constituimus in causa, quam quidam Romani cives contra nos occasione quorundam debitorum habere se asserunt, potestatem eis liberam concedentes, ut agant pro nobis et agentibus contra nos re- spondeant et componant. Nos enim ratum habebimus quicquid per ipsos in eadem causa actum fuerit vel statutum.

In huius itaque rei testimonium et cautelam nos cardinalis pre- dictus presentes litteras nostri sigilli munimine roboratas eisdem mercatoribus ad dictorum procuratorum instanciam duximus conce- dendas.

Actum mense Marcio pontificatus domini Honorii pape tercii anno secundo.

Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirma- cionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hec attemptarc presumpserit, indignacionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum.

Datum Rome apud sanctum Petrum nonis Maji pontificatus uostri anno sccundo.

Aus Ficker's Engelbert der Heilige, Beil. S. 320 (aus dem Lib. priv. capituli Coloniensis dist. I. Nr. 20 zu Darmstadt).