(') E tabula authentica membranácea, in tabulario proviuciae Posnaniensis publico, quo scripta sublatorum coenobiorum collate sunt, Posnaniae asservata. Quum duo olim fuissent funiculis sericis viridis rubeique coloris appensa sigilla, nunc jam unum tantum, et quidem Boleslai Pii superest sigillum cereum rotundum, ut nobiscum doctiss. Stronczyñski, qui tabulant descripserat, communicavit

13

— 98 —

Dux Gneznensis et Premisso ejusdem dei gracia Dux Poznaniensis, tam ad futuri quam instanlis temporis universorum Christi fidelium, quibus presens exhibilum fuerit instrumenlum, noticiam volumus pervenire; quod vir nobilis Comes Benya (2) Palatinus Polonie, illius ewangelici hominis bonas querentis margaritas exemplo edoctus, pro temporalibus eterna, pro labilibus stabilia, pro vilibus preciosa studens sedule comparare, in suam suorumque salutem, ad honorem dei et salvatoris nostri Jesu Christi, simulque ob ejusdem re- demptoris Christi Jesu matris et virginis gloriose reverentiam, contulit domino Ol(rico) Abbati de Paradiso (3) et suo conventui quasdam a nobis sibi collatas hereditates, que vulgariter hijs nominibus nuncupantur: Prisseca Ç?)f Obriz- ca(?), Zossinidna, Lupiza, P(ove(?), Pyriz(?), Oslonino, F<?/eno(4) cum omnibus utilitatibus et proventibus, molendinis, agris, pratis, pascuis, silvis, mellificiis, piscationibus, aquis, paludibus, metis et terminis, prout ab ipso Comité Benya quiete et pacifiée sunt possesse, ullo umquam interveniente obstáculo, jugiter possidendas. Contulit namque ad conslruendum Cister- ciensis ordinis monasterium, constitutis ibi fratribus, qui multa religione pollentes, morum honéstate profulgentes et circa pauperum Christi obsequia diligenter intenti, juxta prophetam eciam suorum vítulos deo jugiter immolant labiorum, et innocentes orationibus cum assiduis levantes in celum manus, districtum incessanter nostris pro offensis judicem interpellent. Nos vero huic donationi congaudentes et plenum prestantes consensum, una cum ipso

l3) Benjamin in plurimis ceteris tabulis vocatur Palatinus hic Posnaniensis.

(3) Paradyz villa in M. Ducatu Posnaniensi parochial is, region is Meckirzecensis. Olricum autem vel Ulricum Abbatem coenobii Paradisensis tunc temporis fuisse, tabulae aequales in Códice diplomático Majoris Poloniae Raczynsciano docent.

(4) Villas, quae hie Prisseca, Obrizca, Ptove et Pyriz rocantur, ea certe de causa invenire non potui, quod mendose ex archetype descripta mihi esse videntur. Siquidem suspicor, in archetj no pro Prisseca Primeth, pro Obrizca Oleinica, pro Ptove Percove (Pcove) scriptum fuisse, quae villae, scilicet Przemet (ubi a Benjamino Palatino anno 1278 monasterium fundatum esse traditur in Archivo iheologico Jabczyiiscii anni 1836 libello IV. p. 473), parochialis villa, Olejnica (Oelpuche Gcrmanis), Perkowo (alias Novum Przetnçt dicta), villae sunt sibi vicinae Przemçtensis

!>arochiae, et in proximo reliquorum hic nominatorum bonorum. Ciossaniec (Zossinidna!) enim, Germanis Schusenze) villa parochialis, iupice et Oslonino (Gcrmanis Schleuncben) villae paro- chiae Staroklasztorensis, et Wielen (Germanis Fehlen) villa parochialis ad lacum ejusdem nominis, aeque ac supra nomina tac villae, omnes sub codem sunt fundi jure, in Magni Ducatus Posna niensis Babimostensi regione, prope Wielenensem lacum. Quae autem sit villa, superius in tabula Pyriz uuncupata, conjectura nihil assequi potui.

Comité Benya, in nostram predictum recipimus claustrum fundationem et tuitionem, volentes, ut ipsum plena gaudeat libértate. Ita, ut ejusdem homines claustri, sive Theutunici sive Poloni sint, neque coram Castellano, ñeque ab aliquo judice possint vel debeant judicari, sed sint liberi et exempti ab omni bus servitiis et exactionibus que hactenus in terra nostra fieri consveverunt vel denuo (? demum ?) poterunt exoriri, scilicet: a prevod, a stroza, a pod- vorove, a povos, a naraz, a slad, a pozradlne, ab vpole, a vacca, a porco, a vicinia, ab occisione capitis, a ponte edificando seu reparando, a cunctis indifferenter angariis, perangariis, quibuscunque nominibus censeanlur. Hanc etiam prelibalis conjugimus prerogativam, ut ipsius homines claustri ad nullius usquam vel unquam compareant citationem, nisi nostro nostram vocentur ad presentiam anulo vel sigillo. Preterea predicto conferimus claustro, ut si hereditates habitas vel habendas ad excolendas (sie) Theulunicis tradere voluerint (sic), plenum nostrum habeat consensum. Ita quod suarum Sculteti villarum omnia judicent judicia majora pariter et minora. Adicientes, quod sepedicti fralres in terra nostra a theloneo cum [tota] sua familia sint exempti, пе�? homines eorum castra, civitates edificare seu reparare, vel ad expedilio- nem ire cogantur, nisi ad terram nostram in necessitatis articulo defensandam. Ut igitur [hec nostra] donatio coram nobis et nostris Baronibus celebriter habita inconvulsa jugiter perseveret, eandem hie conscriplam principatus nostri auctoritate duximus roborandam et noslrorum appensione sigillorum muniendam. Hujus memorati Benya donationis et nostre confirmationis testes sunt: Vincenlius Cancellarius et Cantor Poznaniensis, Johannes Archidyacon Poznaniensis, Bogumilus Prepositus Scantociensis(5), Herkenboldus Palatinus Gneznensis, Petrico Castellanus Poznaniensis, Nycolaus Judex Poznaniensis. Acta sunt in Pobodis (e), in communi colloquio coram nostris Baronibus universis, anno domini M° CC° LXX° VIIIo,—VIIIo Ydus Januarii, Indictione VI, Epacia VIII, Concurrente VI (7).

I De oppido Santok vid. annotat 3. pag. 37. (°) Pobiedziska (Pudewitz Germanis) oppidum in M. Ducatu Posnaniensi parochiale regionis Szrodensis.

(') Indictionis litera recte indicate est; sed Epactarum et concurrentis lilterae falso scriptae esse videntur, siquidem anno 1278, ad quem Gyclus solaris 27% aureus vero numerus VIм referebatur, Epactae VlWe, concurrens vero Vlu* proprius erat.

13-

— 100 —

-"'"'í ¡!ii "Wdllfr.íhto; ••!•</ .iri'»¿inilH!|-

Flosci, anno 12V8 die 4. mentís Maji.

Boleslans Dax lasoviu, jas dominii, quod Abbas Martinas et fratres coenobii Lubinensis ordinis Su Benedicti, in villa Jeiów et alüs quibnsdam provinciae Masoviensis longo ex tempore habiteront, aactoritate sua firmat variisqne immonitatibns ampliat, sic praeclara in se mérita

praedicti Abbatis remoneraturas (').

In nomine domini, amen. Ne donaciones et confirmaciones Princípum racionabiles a memoria hominum elabantur, dignum est, eas litterarum ac testium munimine perhennare. Quapropter nos Boleslaus dei gracia Dux Mazovie notum facimus universis tarn presentibus, quam futuris presentem paginam habituris, quod inspectis íidelibus gratis et necessarijs obsequiis reverendi viri domini Martini Abbatis Claustri Lubinensis et Yezeviensis (*) ordinis sancti Benedicti, que nobis in nostris arduis necessitatibus fideliter demonstravit; cum enim in expedicione in Polonia cum dilecto fratre nostro Illustri Principe domino Vladislao Duce Syradie(3) preliaturi contra Princi- pem Henricum Ducem Glogovie (4) prope Crivin Castrum (5) fuissemus, idem

(') E tabula authentica membranácea III. Comitis Leonis Rzyszczevii propria, cujus sigillum jam desideratur, funiculus autem sericus, quo appensum erat, viridis est colorís. Argu mento tabulae hujus innixus tradidit Dlugossius ea, quae de victoria Boleslai Masoviensis et Vladislai Loctici tune Siradiensis Ducis de Henrico Glogoviensi reportata Lib. VII. p. 814. apud eum legimus. Quod autem locus pugnae ibidem ad Castrum Czerwin refera tur, id errore typo- thetae factum esse arbitrar, nomine loci Crziwin (Krzywin) sic detorto. Eandem tabulam novisse» etiam Naruszevicius videtur. (Vid. ejusd. Hist. T. V. p. 17, edit. Most.) Czackius autem ejus coníirmationem a Rege Sigismundo I. anno 1519 impertitam fuisse memorat (Vid. librum ejus О litewsk. i polsk. prawach, T. I. p. 85. ed. Posnan.), quam re vera Privilegium hoc Boleslai Masoviensis, et pnvilegium filii ejus Ziemoviti anno 1334. collatum contiuentem, libra 33"° fol. 186. seqq. tabularii Regii Varsaviensis Metryka Koronna dicti, insertatn esse scimus.

(2) De villa et monasterio Lubinensi jam supra in annotatione secunda ad tabulam №XXX. praemissam, mentionem fecimus. Jeiów autem oppidum est hodie parochiale et villa in Regno Poloniae territorii Ravensis, Brzezinensis regionis.

(3j De Vladislao Loctico hic agi non dubito. Conf. Roepelli Gesch. I. p. 491. not. 9.

(*) Henricus Dux Glogoviae filius Gonradi, ab anno 1273 ad annum 1309 ad gubernacula Ducatus sui sedebaL Est autem Glogovia Silesiae Borussicae urbs et Castrum, districtus caput, Lignicensis territorii, septem circiter milliariis a Lignicia, quatuordecim vero a Vratislavia distans, in sinistra Viadri litore sita.

(5 ) Krzywin oppidum in M. Ducatu Posnaniensi parochiale, prope Lubin villam, Costa- nensis regionis.

— 101 —

reverendus vir dominus Abbas nobis multum et magnum honorem exhibuit, et expensas copiosius ministravit, et, quod maius est memoriaque recoli dignum, cum quadam noccium hosles homines fortes dicti Principis Glogovie staciones exereitus nostri latenter subintrassent, dampnum nobis inferre cupienles, prefatus Abbas prout fideiis, ad nos eadem nocte propria in per sona veniens, nobis incursum hostium eorundem veraciter indicavit; mox quantocius et caucius ad locum indicatum misimus, qui sencientes fugam inierunt, quos nostri usque ad Castrum Crivin sunt viriliter persecuti; sicque nos et nostros reverendus vir et fideiis promuniendo, a máximo dampno et mortis periculo fideliter liberavil; pro eo sibi nostram graciam spopondimus ampliorem. Cumque reverendus vir Abbas prediclus ad nos in Ploczk tan dem aliquando post aliquot temporis spalium venisset, pro quibusdam gracijs domui Yezeviensi faciendis, assidentibus dilectis nostris filiis Semovito vide licet et Troydino Ducibus et alijs Baronibus, nobis humiliter supplicavit; cujus meritorum beneficijs nobis impensis memoriter recolentes, et assessoribus seriem beneficiorum ipsius exponentes, precibus eius dignis annuimus gratiose. Unde propter spem et salutem vile eterne, quam nobis a domino et nostris predecessoribus ac posteris exoptamus, de communi consilio dilectorum filiorum nostrorum predictorum et Baronum favore et assensu, domum et villam in Yezov el has villas ad eandem ab antiquo pertinentes, videlicet: Goram, Jassinino, Miculino et Crosnovam(6) monasterio Lubynensi etfratri- bus ibidem ordinis sancti Benedicti dudum a palribus nostris collalas el asscriplas, prefato domino Martino Abbati et suis successoribus claustro Lubynensi, cum omnibus utilitatibus que nunc in eisdem sunt el in posterum fieri poterunt, in perpeluum possidendas innovantes addicimus et conferentes presentibus sollempniter confírmamus. Volentes et firmiter statuentes, ut sicut patres nostri a fundacione ecclesie dicte domum ibidem Yezeviensem ordinem sancti Benedicti et fratres sub eodem inibi deo militantes illibate sine querela servaverunt, sic eciam et nos cum nostris posteris et successoribus, dictam domum, ordinem et fratres ibidem sine mutacione et omni querela conservare mérito condecet et offensa. Et ideo dictam domum et fratres in nostram

(•) Gàra, JasieA et Mikulin rillae Jezoviensis, Kroinowa autem Stupiensis parochiae, territorii sunt Raveosis et Brzezineosis regionis in Regno Poloniae.

nostrorumque omnium successorum recepimus curam et tuitionem specialem, quam domum, Prepositum et fratres [ullis violejntiis, molestijs seu penis nolumus quoquo modo subiacere. Preterea ex plenitudine gracie nostre, ob amorem dei el sanctorum eius, ob remedium eciam anime nostre, nostrorum que omnium predecessorum et successorum ob salutem, ob mérita eciam et preces prephaü viri domini [Martini Abbatis] fratrumque ipsius, predictam domum et villam in Yezow et alias villas superius nominatas, et villanos ipsarum absolvimus omnimode ab omnibus universaliter solucionibus omnium exaccionum, ab equo, vacca videlicet porco et ariete, quod wlgariter narsaz dicitur, a citacione castri [et n]on comparicione (7 ) quod nestane, a curijs quod podvorove, a fumigacione quod podymne, ab. avena quod por..eczne vocatur, a castoribus, a conduclu cuiuslibet rei, quod prsevod nuncupatur, a strozha custodia, sron pruína, jpobor solucio, a falconibus et a psarske quod peramplius non suscipiantur nec pascantur, ñeque falcones; ab angariis eciam, preangariis et vexacionibus juris Polonicalis Procuratorum, honora- torum, offíciatorum, venatorum, subvenalorum, et eorum pedaneis (sic) officialium nostrorum et ceterorum ministerialium, a dacione eciam quorum- libet festivitatum ubicunque, quod godne dicitur, et ab aliis omnibus, quocunque nomine censebantur, prorsus exementes (sic). Monetam vero, que obras dicitur, et annonam, que sep vocatur, et^pommunem terre solucionem, que poradlne nuncupatur, ad instanciam dicli Abbatis Prepósito de Yezow et fratribus ibidem decern annis dedimus percipere inconvulse; quibus evulsis, ad noslros demum usus spectabunt. Sed stacionem in Yezow amplius habere monelariis sive noslris nunciis prohibemus; qua recepta, mox alias divertan- tur. Absolvimus eciam dictam domum et villas ipsarumque �?ncolas eternaliter ab edificacione quorumlibet castrorum, et ab omnibus quibuslibet laborîbus universaliter, a citacione quoque, a judiciis Palatinorum omnium et Castella- norum, judicum nostrorum et offíciatorum quorumcunque, ut per eos amplius non citentur, nec iudicentur, nisi coram Prepósito sive ipsius iudice astabunt querulantibus responsuri. Et precipue Preposilus, cum sit spiritualis, per omnia non iudice tur a quoquam iudice nostro, nec Palatino, Castellano,

(p Verba et fragmenta uncís [ ] interclusa, ut nobis verisimillime videbatur, libri tabularii Varsaviensis ratione habita, pro verbis usu chartae detritis substituimus. Hoc tarnen loco in libro praedicto, verba „et a comparicione" leguntur.

honorato seu offlciato in omni causa; nee ciletur, et citatus non compareat, maxime suis incolis ad obiecta responsurus, pena tolaliter procul mota; nisi pro gadibus hereditatum; tunc coram nobis comparebit, littera tarnen sub anulo nostro ad nostram presenciam evocatus. Contulimus domui predicte eciam, ob spem salutis eterne, precibus reverendi viri dicti Abbatis inclinati, ut quocienscumque aut quocumque modo homines domus dicte а�? villarum prediclarum se mutuo occiderint, cuiuscunque condicionis aut sexus fuerint, aut liber asscripticium, aut asscripticius liberum, aut liber liberum, aut as- scripticius asscripticium intra términos bonorum ecclesie seu alibi, Prepositus dicti loci totam penam homicidii toilet in eisdem. Si autem homo Prepositi exlraneum, aut extraneus Prepositi occident, cuiuscunque condicionis aut sexus, ut prefertur, extiterit, Prepositus mediam partem homicidii habebit. Si autem homo occisus vel qualicunque morte preocupalus, sive plures intra términos bonorum domus dicte inventus fuerit, cuiuscunque condicionis, etatis, preeminence, gradus, status aut sexus extiterit, eo, quod venerabilis vir dominus Martintls sepedictus claustri memorati, nos et Barones nostros et quam plurimos a mortis periculo illo tempore liberavit, cum circa Crivin Castrum supranominatum in Polonia fuissemus, villas sepedictas et íncolas ipsarum domus dicte, а pena huiusmodi homicidij, sive Ducatus nostri, sive cuiuscunque honorati, et precipue Castellani castri de Bala(8) et ab чдгпа mellis capitalis, tarn in hac causa, quam eciam in premissis tolaliter exci pientes absolvimus et liberos eos reddimus presentibus et immunes. Sed ad quem huiusmodi pena de iure perlinuerit, reum^uerat, et in eodem penam iure repetat capitalem. Denique forum, theloneum et forense quod targoyfi^- dicitur, donacione Serenissimi Principis pii Wladislai antipalris nostri felicis recordacionis (9), ecclesie ac dicte domui Yezeviensi et fratribus ibidem ab antiquo datum, statutum et scripto confirmatum, quod scriptum cum in expedicione supradicta fuissemus, vidimus et lectum audivimus, et manibus nostris contrectavimus, idem forum, theloneum et largove libere а�? pacifiée dicte domui et fratribus habendum, exercendum, percipiendum et perfruendum

(8) Biala, oppidum parochiale Bavensis territorii et regionis.

(9j Quem Vladislaum Ducem, quidque antipatris verbo Boleslaus hic denotare voluerit, non satis nobis perspicuum est: facile autem de Vladislao filio Odonis agi putamus, quum ab eodem Duce plurima monasterio Lubinensi privilegia impertita fuisse sciamus.

— 104 —

perpetuis (emporibus confirmamus. Notum sit eciam omnibus lam presentibus quam futuris, quod Comes Mislimirus coram nostra nostrorumque Baronum presencia, ob suorum redempcionem peccatorum contulit domui Yezeviensi, proconslruccionemolendini,partem sui litoris in fluvio, quiBava(10) wlgariter nuncupalur, iure hereditario libere, quiete а�? perpetuo possidendam; in qua piscina sursum et deorsum per totum, nec ipse unquam, nec posteri sui, nec SHCcessores piscandi sive aliquod faciendi habebunt potestatem. Et ut hee racionabiles а�? sollempnes donaciones nostre а�? confirmaciones robur in perpetuum obtineant firmitatis, presentem paginam, in huius rei pleniorem evidenciam, venerabili viro prefato Domino Martino Abbati monasterii memorati ad profectum ecclesie ac domus Yezeviensis et fralrum dari ius- simus, nostri sigilli impressione et appensione evidenter communitam. Actum et datum in Ploczk, in die beati martyris Floriani. Presentibus noslris prefatis dilectis filijs nostris Semovito et Troydino Ducibus, Getca Palatino, Hualislao Castellano Plocensi, Comité Nassegnevo, domino Jancone Can- cellario curie nostre, et alijs quam plurimis fide di<?nis. Siquis autem posferorum seu successorum noslrorum, nostras donaciones et confirma ciones premissas rite ac racionabiliter factas et datas infrigerit (sie), indi- gnacionem omnipotentis dei, et beatorum Adalberti et Stanislai marlyrum eius se senciat irremissibiliter ineursurum. Et nequis super hijs omnibus premissis quoquomodo dubitet, lecta est hec pagina et expósita in nostra nostrorumque dilectorum filiorum audiencia et Baronum. Data per manus eiusdem domini Janconis Cancellarij memoratj, sub anno gracie incarnacionis domini nostri Jhesu Cristi, Millesimo ducentésimo septuagésimo octavo. Amen, id est fiat....fiat....fiat....fiat.

riß ц>.ЬИ; if^'Ö h '|-V.Y iniir.tb •»!•««!• >l, ;- -i|f"»'»^>-.«»û1

(l0) Rawka nunc vocatur fluvius hic, cujas fons in villa Leszczyny prope Jeióte sita, ostia vero in Bzura fluvio, prope villarn Kgszyce Bednarensis parochiae, Sochaczoviensis territorii et regionis.

— 105 -