useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: edizione digitale dei documenti dell'abbazia di S. Maria della Grotta di Vitulano (BN). 1200-1250 35
Signature: 35
Zoom image:
Add bookmark
[1209 agosto - 1216 luglio]
Bartolomeo, abate del monastero di S. Sofia, Riccardo, abate del monastero di S. Modesto e magister Enrico Collevaccino custode di S. Eustasio, su richiesta di Giovanni, abate del monastero di S. Maria della Grotta, fanno redigere la copia di due privilegi regi destinati a papa Innocenzo III: nel primo (Catania, luglio 1209) Federico re di Sicilia, dietro richiesta di Giovanni, priore del monastero di Santa Maria della Grotta, conferma al monastero precedenti donazioni, concede inoltre che gli animali del monastero possano pascolare liberamente sulle terre del demanio e infine pone il detto monastero sotto la protezione regia; nel secondo (Messina, agosto 1209) Federico II re di Sicilia dona al monastero di S. Maria della Grotta una porzione di terra del demanio, pari alla quantità che può essere arata da quattro aratri, sita a Morcone, nel luogo detto Limata Cupa, e conferma tutte le precedenti donazioni di beni fatte da re, pontefici, baroni e semplici fedeli.
Source Regest: Georg Vogeler, Antonella Ambrosio e Vera Isabell Schwarz-Ricci
 

Originale
Current repository
Italia, Napoli, BSNSP, 3 AA II31

Sigilli deperditi.
Dimensions: mm 511/490 x 245/238
Condition: Membrana in buon stato di conservazione, con alcune erosioni della superficie in concomitanza con la piega che interessa la scrittura delle rr. 42-43.
  • rubrum
    • A tergo segnatura numerica: 46, annotazioni e segnature tarde.
Graphics: 
x

Sanctissimo patri assiduo et magnifico benefactori domino Innocentio Dei gratia summo et universali pontifici. Bartholomeus, licet indignus abbas Sancte ||
Sophie
, Riccardus abbas immeritus Sancti Modesti et magister Henricus Collivaccinus Sancti Eustasii custos grata servitia cum pedum osculo. Ad ||
preces Iohannis venerabilis prioris ecclesie Sancte Marie de Cripta in monte Drogi et conventus que nullo mediante vobis intendit et famulatur ||
vidimus quedam privilegia regio sigillo signata, continentia quasdam largitiones et concessiones, quas dominus Fredericus vester dilectus filius ||
illustrissimus rex Sicilie
ex innata sibi benignitate in eam contulit et concessit, super quibus vestram habere confirmationem omni tempore profuturam misericorditer postulant et affectant. Ideoque, humiliter et attentius rogaverunt, ut ea faceremus fideliter exemplari et sub sigillis nostris sanctitati ||
vestre transmitteremus
, nam propter viarum pericula et insidias aggressorum autentica ferre privilegia metuebant, quorum preces tamquam iustas et vestro ||
monasterio pro futuras admisimus. Quorum continentia talis est:

||
In nomine Dei eterni et salvatoris nostri Iesu Christi, amen. ||
Fredericus, divina favente clementia rex Sicilie, ducatus Apulie et principatus Capue. Supplicationes que de pia intentione procedunt ||
ad effectum sunt debitum perducende, in his maxime, que ad eterne salutis premium et ad remedium proveniunt peccatorum. Inde est quod cum ||
tu Iohannes, venerabilis prior cum conventu Sancte Marie de Cripta in monte Drogi, per duos de monachis tuis Placidum scilicet et Iohannem ||
celsitudini nostre attentius supplicares, ut predicto monasterio Sancte Marie tenimenta quedam, que quondam rex Guillelmus secundus reco||
lende memorie monast[er]io prefato concessit, et alia etiam tenimenta que ab aliis hominibus eidem monasterio rationabiliter sunt collata, ||
confirmare nostro privilegio dignaremur, divine pietatis intutitu et pro remedio animarum parentum nostrorum dive memorie consideratione etiam ||
religionis qua creatori omnium in ipso monasterio devote servitur, volentes etiam ut tu et confratres tui privilegii nostri auctoritate se||
curi in vestris orationibus nostri non immemores existatis, supplicationes vestras benignius admittentes tenimenta omnia que a predicto rege Guillelmo ||
bone memorie iam dicto monasterio Sancte Marie collata fuerunt terram videlicet in monte Drogi in qua monasterium ipsum est constructum ||
et terram que dicitur Defensa a supradicto rege Guillelmo bone memorie eidem monasterio concessas, de innata benignitatis nostre clemen||
ta
dicto monasterio Sancte Marie de Cripta concedimus perpetuo et nostro privilegio confirmamus, quedam etiam alia que petitis confirmari ||
ad supplicationem vestram certis nominibus duximus exprimenda. Tenimentum videlicet quod Robbertus Ingolfus in territorio Petre Buble predicto monasterio ||
contulit, terras laboratorias quas comes Iohannes Alifie in prefato monte iam dicto monasterio donavit, petiam terre quam comes Rogerius de ||
Andria
in loco, qui dicitur Prata, ipsi monasterio concessit, terram, que dicitur Silva Plana, cum masclonibus et molendino, quod est iuxta civitatem ||
Telesie
, a comite Guillelmo Caserte sepedicto monasterio collatam, tenimentum, quod dicitur Ferrarisii, quod Robbertus de Ponte in territorio Pontis Maio||
ris
eidem obtulit monasterio, terram, que dicitur Petia de Arcu, quam Malgerius Postella ipsi monasterio donavit, startiam, que dicitur ||
Caliani, quam magister Karolus monasterio prefato concessit 1, tenimentum, quod iudex Guillelmus Fuscetta in territorio Orcule supradicto monasterio ||
per testamentum 2 legavit, molendinum, quod idem monasterium possidet in terra Limate, ecclesiam Sancti Pauli, quam Ramfridus episcopus Montis Corbini3 necnon ||
et ecclesiam Sancti Simeonis, quam Matheus episcopus Boiani cum earum tenimentis eidem monasterio concesserunt, salvo censu, quam predicti episcopi et eorum successores pro ipsis ecclesiis annuatim percipere debent. Que omnia supradicta cum omnibus rebus, quas ipsum monasterium habet et possidet in civitati||
bus, castellis, villis et casalibus, sibi presenti privilegio confirmamus, sicut ea iuste et rationabiliter noscitur possidere. Pretera concedimus ||
supra memorato monasterio Sancte Marie pro animalibus suis libera pascua per totum demanium nostrum. Insuper iam dictum monasterium Sancte Marie ||
de Cripte venerabilem priorem et fratres omnes cum omnibus bonis eorum tam stabilibus quam mobilibus sub nostre maiestatis protectione ac defensione recipi||
mus mandantes et firmiter precipientes ut nullus prefatum monasterium Sancte Marie venerabilem prioremet fratres autem eorum bona stabilia seu ||
mobilia indebitis molestationibus fatigare presumat. Quod qui attentare presumpserit nostri culminis se noverit indignatione incursurum. ||
Ad huius autem concessioniset confirmationis et protectionis nostre memoriam et robur omni tempore valiturum presens privilegium per manus Benedicti nota||
rii et fidelis nostri scribi
et maiestatis nostre sigillo iussimus roborari. Anno, mense et indictione subscriptis. ||
Data in civitate Cathanie per manus Gualterii de Palearea venerabilis Cathaniensis episcopi et regni Sicilie cancellarii anno dominice incarnationis ||
millesimo ducentesimo nono, mense iulii, duodecime indictionis, regni vero domini nostri Frederici Dei gratia illustrissimi regis Sicilie ||
ducatus Apulie et principatus Capue, anno duodecimo, feliciter amen.

||
In nomine Dei eterni et salvatoris nostri Iesu Christi, amen. ||
Fredericus divina clementia rex Sicilie ducatus Apulie et principatus Capue. Quamquam in quam pluribus hammana devotio gratum Deo valeat ||
[e]xibere servitium et multiplices omnibus vie pateant ad salutem christiane tamen religio fidei grata satis in oculis universa cernentis exponitur, ||
cum in aula eius accepte servitium reponere satagit actionis. Inde est, quod nos intuitu regis regum [et creatoris omnium, cui nostri regiminis ]||
incrementa debemus, et ob remedium animarum parentum nostrorum inclite recordationis felicium augustorum et nostre quoque conservatione salutis de gratia ||
[no]stra concedimus et donamus monasterio Sancte Marie de Cripta in monte Drogi quattor aratra4 terrarum de demanio nostro Morconis in loco, qui dicitur ||
Limata Cupa, duo videlicet aratra seminanda pro uno anno, et alia duo aratra pro sequenti anno similiter laboranda libere et ab omni ||
servitio absoluta, statuentes et firmiter inhibentes, ut nulla ecclesiastica vel secularis persona de ipsis terris eidem ecclesie a nostra serenitate ||
concessis, alquo tempore monasterium ipsum debeat impedire, sed eas ipsi ecclesie premittant omni futuro tempore pacifice possidere. Insuper etiam ||
in habundati nostre gratia maiestatis eidem monasterio presentis auctoritate privilegii perpetuo confirmamus omnes possessiones et omnia tenimenta ||
quecumque eidem monasterium concessione regum pontificum et baronum aut aliorum oblatione fidelium seu iusto titulo emptionis rationabi||
liter et iuste dinoscitur possidere, vel in posterum iusto poterit titulo adipisci. Ad huius autem nostre concessionis et confirmationis memoriam et ||
inviolabile firmamentum presens privilegium per manus Iohannis de Neretono notarii et fidelis nostri scribi et maiestais nostre sigillo iussimus com||
muniri. Anno, mense et indictione susbcriptis. ||
Data in civitate Messane per manus Gualterii de Palearea venerabilis Cathaniensis episcopi et Regni Sicilie cancellarii, anno dominice incarnationis ||
millesimo ducentesimo nono, mense augusti, indictione duodecima, regni vero domini nostri Frederici Dei gratia serenissimi regis Sicilie, ducatus Apulie ||
et principatus Capue anno duodecimo, feliciter amen.

Source Fulltext: Edizione e codifica a cura di Georg Vogeler, Antonella Ambrosio e Vera Isabell Schwarz-Ricci.
x
Editions
  • Mazzoleni, Le pergamene della SNSP, I, pp. 26-28.
abstracts
  • Elenco, ASPN, 12 (1887), p. 832, n. 78.

Comment

La data è stata ricostruita sulla base della data del privilegio dell’agosto del 1209 e su quella della morte di papa Innocenzo III.
L’edizione dei due privilegi è in: Koch, Die Urkunden Friedrichs II. 1198-1212, pp. 185-188, n. 95 e pp. 199-200, n. 102. Il secondo documento citato è inserto anche in BSNSP, 3 AA III66.
Per Bartolomeo, abate del monastero di S. Sofia cfr. Lepore, Monasticon Beneventanum, qui p. 156, notando che qui il suo governo è attestato fino al 1203. Il documento edito in questa sede permette quindi di attestare l’abbaziato di Bartolomeo anche negli anni successivi a tale data. Per Enrico Collivaccino cfr. Araldi, Vita religiosa e dinamiche politico-sociali, ad indicem. Per Riccardo, abate del monastero di S. Modesto cfr. Bartoloni, Le più antiche carte, ad indicem. Per le altre persone nominate nei documenti di Federico II si rimanda a Koch, Die Urkunden Friedrichs II. 1198-1212, cit.


Languagelat.

Notes
1Cfr. BSNSP, 3 AA II28, in questa edizione.
2Si desidera.
3Cfr. BSNSP, 3 AA II4, in questa edizione.
4Cfr. Du Cange, Glossarium, s.v. Aratrum, t. 1, col. 353a.
Places
  • Alifia (/Alife, CE/)
  • Andria (/Andria, BT/)
  • Boianum (/Bojano, CB/)
  • Caserta (/Caserta, CE/)
  • Cathania (/Catania, CT/)
  • Defensa, terra
  • Limata Cupa, locus
  • Messanum (/Messina, ME/)
  • Mons Corbinus
  • Neretonum (/Nardò, LE/)
  • Palearea, Palearia (/Pagliara, castello diruto presso Isola di Gran Sasso d'Italia, TE)
  • Prata, locus
  • S. Eustasius
  • S. Maria de Cripta in monte Drogi, /v./ S. Maria de Grupta
  • S. Modestus, monast. in Benevento
  • S. Paulus, eccl. Montis Corvini
  • S. Simeon, eccl.
  • S. Sophia, monast. Beneventi
  • Telesia, civitas (/Telese, BN/)
geographical name
  • Caliani
    • Regular Form: Calianus
  • Ferrarisii
    • Regular Form: Ferrarisii (/Ferrarisi, frazione di Casalduni, BN/)
  • Petia de Arcu
    • Regular Form: Petia de Arcu
  • de demanio nostro Morconis
    • Regular Form: Morco, demanium (/Morcone, BN/)
  • monte Drogi
    • Regular Form: Mons Drogi
  • terra Limate
    • Regular Form: Limata (/presso S. Lorenzo Maggiore, BN/))
  • terram, que dicitur Silva Plana
    • Regular Form: Silva Plana
  • territorio Orcule
    • Regular Form: Orcula (/Orcoli presso Melizzano/)
  • territorio Petre Buble
    • Regular Form: Petra Bubla
  • territorio Pontis Maio||
    ris
    • Regular Form: Pons maior (/Ponte, BN?/)
Persons
  • Andria, comes, /v./ Rogerius
  • Bartholomeus, abb. S. Sophiae
  • Benedictus, not. et scriba
  • Collivaccinus, /v./ Henricus Collivaccinus
  • Fredericus, rex Sicilie, ducatus Apulie et principatus Capue
  • Fuscetta, /v./ Guillelmus Fuscetta, iud.
  • Gualterius de Palearea, ep. Cathaniensis, cancellarius regni Siciliae
  • Guillelmus Fuscetta, iud.
  • Guillelmus II, rex Siciliae
  • Guillelmus de Lauro, comes Caserte
  • Henricus Collivaccinus, magister et custos S. Eustasii
  • Ingolfus, /v./ Robbertus Ingolfus
  • Innocentius III, papa
  • Iohannes de Neretono, not. et scriba
  • Iohannes de Ravecanina, comes Alifiae
  • Iohannes, mon. S. Mariae de Gruptae de Grupta
  • Iohannes, prior S. Mariae de Grupta
  • Karolus, magister, (iud. Capue et Tocci)
  • Malgerius Postella
  • Matheus, ep. Boiani
  • Palearea, /v./ Gualterius de Palearea
  • Placidus, mon. S. Mariae de Grupta
  • Ponte (de), /v./ Robbertus de Ponte
  • Postella, /v./ Malgerius Postella
  • Ramfridus, ep. Montis Corbini
  • Riccardus, abb. S. Modesti
  • Robbertus Ingolfus
  • Robbertus de Ponte
  • Rogerius, comes Andriae
Keywords
  • General: 
    • privilegia
x
There are no annotations available for this image!
The annotation you selected is not linked to a markup element!
Related to:
Content:
Additional Description:
A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.