79.

Universis presentes litteras inspecturis, magistri Willelmus de Gandavo, decanus Insulensis, et Willelmus, dictus Sprok, canonicus Herlebeccensis, salutem m Domino. Noverint universi, quod, cum inter venerabilem patrem Walterum, Dei gratia episcopum Tornacensem, ex una parte, et Gillebertum abbatem et con- ventum sancti Bertini ex altera, super visitatione et procuratione, ratione visi tationis , quam idem episcopus - petebat in domo ipsorum de Kokelare, Tornacensis dyocesis, snborta fuisset materia questionis, tandem propter bonum pacis dictus episcopus, de consensu decani et capituli Tornacensis, et iidem abbas et con- ventus , super dicta controversia in nos compromiserunt sub hac forma. Gillebertus, Dei patientia abbas sancti Bertini, ejusque conventus universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino. IVotum facimus universis, quod, cum inter venerabi lem patrem Walterum, episcopum Tornacensem, ex una parte, et nos ex altera, super visitatione et procuratione, ratione visitationis, quam idem episcopus petebat in domo nostra de Cokelare, Tornacensis dyocesis, questio verteretur; nobis dicentibus ex adverso, quod abbates sancti Bertini visitationem, procurationem, ratione visitationis, institutionem, destitutionem, necnon et correctionem, et similia, per que plena subjectio declaratur, legitime prescripserunt contra dictum episcopum, et quod diu in possessione pacifica a quadraginta annis citra et supra fuerant predictorum, et quod nec ipse nec antecessores sui unquam habuerant in loco predicto procurationem antedictam, cum omnia predicta ad ecclesiam sancti Bertini pertineant ratione predicta, ac etiam privilegiorufti ecclesie sancti Bertini indultorum; tandem pro bono pacis super dicta discordia et procura tione compromisinuis in viros venerabiles magistrum Willelmum, decanum In- sulensem, et magistrum Willelmum, canonicum Herlebeccensem, sub pena centum librarum Parisiensium, ratum et firmum babituri, sub pena predicta, quiequid per dictos arbitros super predictis statutum fuerit, seu amicabiliter ordinatum. Datum anno Domini M° CC° XL° octavo, feria secunda post Misericordiam Domini. Nos autem, secundum formam nobis traditam procedentes, dictam discordiam

11

82

de consensu partium terminavimns in hunc modum. In primis ordinavimus quod, quia prioratus de Cokelare situs est in dyocesi Tornacensi, secundum consuetudinem aliorum monasteriorum habentium domos hujusmodi in dyocesibus alienis, in monasterio saneti Bertini in anno, in quo ipsum episcopum ad idem monasterium contigerit declinare, ab abbate et conventu habeat unam gistam; et quia raro contingit, quod episcopi Tornacenses ad partes illas accedant, or- dinamus, quod in quocuraque anno d ictus episcopus non receperit dicta m gistam in monasterio supradicto, solvant ei dicti abbas et conventus pro gista illa Tornacensi quatuor libras Flandrenses, feria secunda post Misericordiam Domini, ut dictus episcopus et ejus successores favorabiliores et promptiores sint ad defen- denda bona monasterii memorati consistentia in dyocesi Tornacensi. Dicimus etiam arbitrando, quod dictus episcopus in dicto prioralu habeat visitationem ; sed si tempore visitationis ibidem aliquid invenerit corrigendum, debet abbatem monere in presentia ibidem commorantium, sive absens fuerit, sive presens, ut excessum inventum corrigat infra mensem; et si infra dictum tempus correctus non fuerit per abbatem, extunc episcopus ad corrigendum excessum repei tum, manum potent apponere et non ante. Dicimus etiam et ordinamus, quod dicta gista dictus episcopus sit contentus, nec aliquid nomine procurationis petere potent, ratione dicti loci, sive semel in anno, sive pluries, ex quacumque causa, ad locum di- verterit sepedictum. Sed si contigeret ipsum ob aliquam causam ibidem moram facere tempore visitationis, seipsum et suos expensis propriis et sine prejuditio et custu dicti loci in omnibus tenebitur procurare. Dicimus etiam ct ordinamus, sub pena predicta, quod dictus Walterus episcopus tradat abbati et conventui predictis litteras suas patentes sigillo suo et sigillo capituli sigillatas, in quibus contineatur hoc dictum nostrum sive ordinatum; contineatur nichilominus in eis, quod ipsum approbent et suscipiant sub pena predicta fideliter observandum. Datum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, feria secunda post Misericordiam Domini.

Original. Sceaux enlevés.