39.

Ego Johannes, Dei gratia abbas sancti Bertini, et conventus, notum esse volumus omnibus hec inspicientibus, quod, cum lex core, quam homines nostri de juin. Poperingehem, tempore domini Leonii abbatis, indulgentia et concessione incliti Flandrie comitis Theodorici, juraverant, valde deperisset, nos eandem legem innovan volentes, omnes homines nostros ejusdem ville eam jurare fecimus. Quam legem Lambertus Vulpes, homo noster, sicut justiciarius, se observaturum juravit, quia aviîs suus simili modo olim hoc juraverat. He�? autem lex, sicut ex scriptis nostris et seniorum nostrorum relatibus edocti sumus, talis est: Unusquisque rebus suis et possessionibus gaudeat, et libere sine omni oppres- sione et calumpnia perlruatur, salvo in omnibus et per omnia abbatis sancti

40

Bertini comitatu et jure. Preco neminem pandare debet, ne�? potest, et nullam facere jussionem, nisi cora et jurati prius judicaverint. Quod si presumpserit et a cora convictus fuerit, tres libras abbati emendans, sine preconatu suo in perpetuum remanebit. Si aliquis capiendus vel arestandus fuerit, in curia abbatis ducendus erit, et ibi tractandus judicio juratorum, ne�? est extra coram a judice deducendus, ne�? tenendus est in curia, nisi voluntate abbatis, vel ejus prepo- siti. Si preco aliquem pandaverit, panda debent afferri in curia, et ibi servari, donec juratorum judicio fuerint liberata. Scabini et jurati nullum clamorem audire debent, nisi in curia. Nemo halm de terra facere debet nisi in curia. Quicumque pugnaverit, ille, per quem pugna inceperit, utriusque emendationem persolvet. Si quis aliquem occiderit, occidetur. Si quis alicui homicidium im- posuerit, et ille, super quem inpositum fuerit, in curia ausus fuerit conparere, si cora eum liberaverit, liber erit; sin autem, judicium ignitum subibit; quod si inciderit, subire debet sententiam capitalem; si vero non incident, liber erit. Si alicui inponatur, quod aliquem vulneraverit, et cora eum non liberaverit, sed vulnus judicaverit, ignitum judicium subibit; quod si inciderit manum amittet et in libras emendabit. Si quis alium injuste calumpniaverit et a cora injustum coguitmu fuerit, tres libras emendabit, et injuste calumpniatus liber erit. Si quis super alium irato animo arma molata portaverit, ct Veritas eum protraxerit, ш libras emen dabit. Si quis extraneus aliquem de cora injuriaverit, et injuriatus adjutorium clamaverit, illi, qui ad ejus adjutorium non venerint, si a cora protracti fuerint; quisque protractus x solidos emendabit. Qui protractus fuerit, quod bannitum hospitio receperit, tres libras emendabit. Protractus de hussokinghe (1) in libras emendabit; duutslaghen x solidos; harropen x solidos; ludus talorum x solidos; domus in qua luditur i n libras. Si femina de pugna protracta fuerit a cora, duplicem emendationem usque ad tres libras persolvet. Nulla enim emendatio ultra tres libias procedit. Jurati neminem extra comitatum sequi debent, nisi precepto abbatis vel ejus prepositi. Justiciarius super neminem de cora debet placitare, ne�? aliquam petitionem secrete vel aperte facere. Si inter juratos aliqua dis cordia orta fuerit, justiciarius coram coramannis debet pacem exigere; que si negata fuerit, coramanni hostagia capiant, ct tamdiu teneant quamdiu cognove- rint oportere. Cora debet de jure disponerc utilitati ville in cotidianis per consilium abbatis, salvo ejus per omnia comitatu. Si quis alii furtum inposuerit, ille, cui inpositum fuerit, prima vice se debet juramento v hominum excusare. Secunda autem, si ei inponatur, calido judicio se purgabit, et si inciderit, suspendetur. Si quis extraneus in villam venerit, et in ea per annum manserit, jurabit coram; quod, si non fecerit, x solidos domino emendabit; et coram

(I) Visite domiciliairi

41

jurabit, si in villa remanere voluerit. Si quis extra prebendam ponitur, juret coram infra xv dies, quod si non fecerit, x solidos emendabit. Abbas autem ter in anno, et non amplius, debet habere veritatem in Poperingehem. Et quia longum est, singulas leges et eventus core describere; sciendum est, quod predictis omnibus bene observandis, de aliis, qui evenire poterunt eventibus et dubilationibus, ad peritos core Furnensis semper erit recurrendum, consilio abbatis et voluntate vel ejus prepositi per emendationem semper lege servanda. Actum anno Domini M° CO VIIIo, mense junio.7.

Jean, évêque des Morins, confirme la transaction faite entre les héritiers de Lammelot et l'abbaye de Saint-Bertin, au sujet de la possession des oblations et de la petite dime de Poperinghe.

Johannes, Dei gratia Morinorum episcopus, omnibus ad quos presentium notitia pervenerit, in Domino salutem. Noverit universitas vestra, quod, cum Lammelot, clericus, magnam partem oblationum altaris et minutam decimam et breves de Poperinghes ab ecclesia sancti Bertini multo tempore sub annuo censu tenuisset, filii ejus, Thomas et Lambertus, post mortem ipsius, hereditate volentes pos- sidere scutarium Dei, res easdem violenter invaserunt, et quia terra Flandrie magna ex parte sine domino et sine lege erat, aliquanto tempore contra Deum et in animarum suarum periculo tenuerunt, dividentes inter se res predictas, propter quod a bone memorie domino Lamberto, predecessore nostro, fuerunt excommunicato Sed tandem habito saniori consilio, pacem fecerunt cum ecclesia sancti Bertini in hunc modum. Predictus Thomas per manum nostram liberum et quitum clamavit eidem ecclesie quicquid de rebus predictis quoquomodo tenuerat, et in elemosinam dedit, si quid in eisdem juris habebat, accepto a predicta ecclesia pro bono pacis feodo decem librarum annuatim. Lambertus quoque, 1'rater ejus, id ipsum se facturum promisit, sed cito mortuus, quod promiserat non implevit. Unde parentes sui et amici, post mortem ipsius, petierunt ab abbate sancti Bertini, ut faceret filio quod patri facere promiserat. Ad quorum petitionem abbas consilio conventus sui filium defuncti, Lambertum nomine, infra annos existentem in hominem recepit, assignato ei annuo redditu decem libra- rum. Parentes itaque et amici pueri predicti dederunt plegios ecclesie sancti

avril.

Original. Chirographe. Sceau enlevé.