80.

Walterus, Dei gratia Tornacensis episcopus, omnibus presentes litteras inspec- turis, salutem in Domino. Notum facimus, quod, cum inter nos ex una parte

83

et vi ros religiosos abbatem et conven tum sancti Bertini in sancto Audomaro, Morinensis diocesis, ex altera, super visitatione et procuratione, ratione visita- tionis, quas nos petebamus in domo ipsorum de Cokelare nostre diocesis, questio verteretur, tandem pro bono pacis in viros venerabiles magistros Willelmum de Gandavo, decanum Insulensem, et Willelmum Sprok, canonicum Herlebeccensem, decani et capituli nostri accedente consensu, compromisimus sub forma infra scripta, qui dictum suum protulerunt in hunc modum. Universis presentes litteras inspecturis, magistri Willelmus de Gandavo, decanus Insulensis, et Wil lelmus, dictus Sprok, canonicus Herlebeccensis, salutem in Domino. Noverint universi, quod, cum inter venerabilera patrem Walterum, Dei gratia Tornacensem episcopum, ex. una parte, et Gillebertum abbatem et conventual sancti Bertini ex altera, super visitatione et procuratione, ratione visitationis, quam idem epis- copus petebat in domo ipsorum de Cokelare, Tornacensis diocesis, suborta fuisset materia questionis, tandem propter bonum pacis dictus episcopus, de consensu decani et capituli Tornacensis, et iidem abbas et conventus, super dicta controversia in nos compromiserunt sub hac forma. Gillebertus, Dei per- missione abbas sancti Bertini, ejusque conventus universis presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Notum facimus universis, quod, cum inter venerabilem patrem Walterum, episcopum Tornacensem, ex parte una, et nos ex altera, super visitatione et procuratione, ratione visitationis, quam idem episcopus petebat in domo nostra de Cokelare, Tornacensis dyocesis, questio verteretur, nobis dicentibus ex adverso, quod abbates sancti Bertini visitationera, procurationem, ratione visitationis, institutionem, destitutionem, necnon cor- rectionem et similia, per que plena subjectio declaratur, legitime prescripserunt contra dictum episcopum, et quod diu in possessione pacilica a quadraginta annis citra et supra fuerant predictorum, et quod nec ipse nec antecessores sui unquam habuerant in loco predicto procurationem antedictam, cum omnia predicta ad ecclesiam sancti Bertini peitineant ratione predicta, ac etiam privilegiorum ecclesie sancti Bertini indultorum, tandem pro bono pacis super dicta discordia et pro curatione compromisimus in viros venerabiles magistrum Willelmum, decanum Insulensem, ct magistrum Willelmum, dictum Sprok, canonicum Herlebeccensem, sub pena centum librarum Parisiensium, ratum et firmum habituri, sub dicta pena, quicquid perdictos arbitros super predict is statutum fuerit,seu amicabiliter ordi- natum. Datum auno Domini M° CC° XL0 octavo, feria secunda post Misericordiam Domini. Nos autem, secundum formam nobis traditam procedentes, dictam discor- diam de consensu partium terminavimus in hunc modum. In primis ordinavimus, quod, quia prioratus de Cokelare situs est in diocesi Tornacensi, secundum consue- tudinem aliorum monasteriorum babentium domos hujusmodi in diocesibus alienis in monasterio sancti Bertini in anno, in quo ipsum episcopum ad idem monasterium contigerit declinare, ab abbate et conventu habeat unam gistam ; et quia raro contin

84

git, quod episcopi Tornacenses ad partes illas accedant, ordinavimus, quod in quo- cumque anno dictus episcopus non receperit dictam gistam in monasterio supra- dicto, solvant ei dicti abbas et conventus pro gista illa Tornacensi quatuor libras Flandrenses, feria secunda post Misericordiam Domini, ut dictus episcopus et ejus successores favorabiliores et promptiores sint ad defendenda bona monasterii memo- rati consistentia in diocesi Tornacensi. Dicimus etiam arbitrando, quod dictus epis copus in dicto prioratu habeat visitationem; sed si tempore visitationis ibidem aliquid invenerit corrigendum, debet monere abbatem in presentia ibidem commorantium, sive absens fuerit, sive presens, ut excessum inventum corrigat infra mensem ; et si infra dictum tempus correctus non fuerit per abbatem, extunc episcopus ad corri gendum excessum repertum, man um poterit apponere et non ante. Dicimus etiam et ordinamus, quod dicta gista dictus episcopus sit contentus, nec aliquid nomine procurationis petere poterit, ratione dicti loci, sive semel in anno, sive pluries, ex quacumque causa, ad locum diverterit sepedictum ; sed si contingeret ipsum ob aliquam causam ibidem moram facere tempore visitationis, seipsum et suos ex- pensis propriis et sine prejudicio et custu dicti loci in omnibus teuebitur procurare. Dicimus etiam et ordinamus, sub pena predicta, quod dictus episcopus tradat abbati et conventui predictis litteras suas patentes sigillo suo et sigillo capituli sigillatas, in quibus contineatur hoc dictum nostrum sive ordinatum; contiueatur nichilominus in eis, quod ipsum approbent et suscipiant sub pena predicta fideliter observandum. Datum anno Domini M° CC° XL° octavo, feria secunda post Mise ricordiam Domini. Nos vero dictum predictorum arbitrorum, sive ordinatum ab eis, approbavimus et suscepimus sub pena predicta firmiter observandum; et nos, decanus et capitulum prefatum, dictum ipsorum sive ordinatum ab eis gratum habemus, et etiam approbamus. Datum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, feria tertia post Jubilate.

Original. Sceaux enlevés.