CLVI.

einige Besitzungen.

In nomine sanete et indiuidue trinitatis Rebinbertus (sie) dei gratia sanete patauiensis ecclesie episcopus Vniuersis christi fidelibus in perpetuum Amen. Diuersis huius mundi malis de die in diem magis ac magis inualescentibus Pauci sunt et Rari, qui uel ecclesias in christo fundare uel fundatas et penuria rerum attenuatas largicione elemosinarum suarum ad laudem et seruitium dei studeant roborare. Ideoque necessarium est valde, vt nos, qui pontificalis fungimur officio dignitatis, si quos ad hoc feruore saneti spiritus inuenerimus accensos, eos non solum verbo exhortacionis confouere sed et de propriis facul- tatibus sanctum ipsorum propositum in quantum possumus studeamus promouere. Hinc est, quod nos piam et sanctam circa promouendum dei seruicium Nobilis et jllustris viri domini Ottonis de Machlant deuotionem considerantes ipsum in fundacione ecclesiarum dei pie et sanete desudantem de facultatibus ecclesie beau Stephani prothomartiris

232

et nostre prout potuimus adiuuare studuimus. Ipse nimirum cum here- dem possessionem suarum secundum carnem non haberet in terris, Cristum omnis patrimonii sui heredem sibi constituere volens in celis Cenobium quoddam Cirsterciensis (sic) ordinis in honore Beate dei genitricis in Pawmgartenperge fundauit, Alterum denique iuxta riuum Saebnich in territorio paterne hereditatis sue in honore beau Johan- nis apostoli et ewangeliste fundavit Ipsumque cenobium large satis prediis, siluis, pratis, pascuis rebusque aliis dotauit atque ditauit Tradiditque eidem Monasterio castrum suum in Saebnich cum omni bus eidem castro attinentibus cultis et incultis, vus et inviis, aquis aquarumque decursibus, pratis, paecuis et jus littoris quod StegRecht in wlgo dicitur cum piscacionibus in alueo danubii et omnia alia jura in ipso danubio et in littore eiusdem danubii a loco, vbi Riuu- liis baidenpach intrat in danubium in ascensu supra vsque ad riuu- lum iuxta ruptum Castrum domine helchin et partem silue, que beinwalt vocatur, quam ab Heinrico tumaduocato Ratisponensi Hein- rico duce Austrie et Conrado Marchione annuentibus comparauit. Porro ne aliqua lis de terminis ipsius silue postmodum possit oriri, nos et terminos ipsius distinctos huic scripto jussimus annotari. Protruduntur (sic) siquidem termini ipsius silue a loco, vbi fluuius Saebnich intrat danubium vsque ad callem, qui ducit ad Sanctum Georgium, qui Avlgo triestich vocatur, Abhinc vsque ad fluuium ysper et in ipsius fluminis descensu vsque ad summitates montium Taxperchk et glocks et abbinc in descensu montium vsque ad locum, vbi Riuulus Baidenpach intrat danubium. Hanc inquam siluam in prescriptis ter minis sitam cum omnibus ad eam pertinentibus tam cultis quam colen- dis supradicto cenobio tradidit et priuilegio domini Conradi Regis confirmavit. Tradidit etiam supradicto Cenobio villam in Schaterle cum omnibus ad eam pertinentibus. Et in langawe ecclesiam sancti Michaelis et omne patrimonium suum, quod ibidem habuit preter castrum lebenstain et in foro julii mediam partem ville, que trieshent vocatur cum eius appendenciis, pratis, siluis, pascuis, vinetis et oliue- tis. Ecclesias quoque, quas tam ipse quamque patres sui in territorio patrimonii sui fundaverant cum omni jure, quod in eis ratione fundi habuit, jus scilicet patronatus et dotem earumdem ecclesiarum supra dicto Monasterio donauit, Parrochiam scilicet in Saebnich, in qua ipsum Monasterium fundatum est, et Chrucin, Nivnkirchen, Chunigs- wisen, dunninpach et ecclesiam sancti Georgii; sed et vxor ipsius

233

domina jevta comitissa de pilstein Ecclesias in Sinebeluelden in ter ritorio patrimonii sitam cum consensu fratris sui dimitís Conradi de pilstain cum omni jure, quod in ea habuit, jus scilicet patronatus eidem Monasterio contulit et in duabus villis in eadem parrochia Sinebel uelden sitis videlicet Naglarun et Riettental decimam totam et in- ii'inlxa ni torn in cultis quam colendis, in minimis quam maioribus, mobilibus et inmobilibus frafribus eiusdem cenobii deo famulanti- bus pro speciali stipendio donauit sicque tandem spiritu sancto con- moniti et ipse et iam dicta coniux sua ipsum cenobium cum omnibus illuc et tunc collatis et postmodum conferendis totum super altare beati Stephani prothomartiris per manus domini Heinrici ducis et Marcbionis austrie delegauerunt. Nos igitur fidem et deuotionem ipsius Ottonis de Machlant erga nos et beatum Stephanum intuentes omnia, que de manu nostra in beneficio babuit in decimationibus, mansis, areis, agris et vinel ¡s excepto castro in Greiffenstain cum suis pértinentiis conmuni kathedralium et ministerialium nostrorum consilio prenominato cenobio per Manus Heinrici ducis et Marcbionis Austrie perpetuo possidenda contulimus Et ecclesias quasdam par- rochiales ad nos pleno jure spectantes videlicet Munispach et Mit- ternkirchen, Saecksin, Nivnstat, Grine et in omnibus earum et supra- dictarum ecclesiarum terminis tam cultisquam colendisterciam partem decimarum. In parrochia vero Sabenich, in qua ipsum Cenobium situm est, decimam totam et indiuisam in cultis quam colendis; jn par rochia vero sancti Georgii duas partes decime, quas in ipsa par rochia jure hereditario possedit et a nobis in beneficio inmediate habuit, nobis, vt sue nouellc plantacioni conferremus, libere resi- gnavit, jn quo eius peticionibus annuentes eidem Monasterio ipsam decimam tam in cultis quam colendis pro stipendio fratrum con tulimus satuis tamen juribus parrochialibus in decimacionibus tercie partis. Preterea dimidiam partem decimarum in tribus parrochiis Staewtz, Valwa, Grabaths in feudis, mansis, curtibus, areis, agris, vinetis in omnibus decimacionibus tam minutis quam maioribus, mobilibus et inmobilibus et in eunetis, que jure solito decimari solent, quas decimas Dux Austrie de manu nostra et ipse Otto de manu ducis in beneficio habuit et ipse duci et dux nobis cum condi cione resignauit, ut cas prefato Ottoni in subsidium sue nouellc plan tacioni conferremus, quod et ad peticionem ipsorum fecimus. Et sie tandem ad peticionem ipsius ottonis Canonicos Regulares ibidem deo

234

perpetuo seruituros collocauimus, quibus et supradictam parrochiam in Saebnich, in qua ipsum Monasterium fundatum est, pleno jure con- lulimus sic, vt prelatus ipsius monasterii vuinii de confratribus suis ipsi ecclesie preficiat, qui et plebem in diuinis cum omni diligencia procure! et tamen singulis diebus ad refectorium et ad dormitorium suum redire non negligat, quem et si negligentem inuenerit, amoveat et alterum sibi magis ydoneum substituat. Indulsimus eciam ipsis, vt si quando terram sub interdicto diuinorum poni contingeret, jpsi nichilominus celebrent clausis tamen januis et personis exconmunicatis exclusis. Liberam quoque sepulturam ipsis concedentes indulgemus. Et si quando prelatum ipsius loci viam vniuerse carnis ingredi con- tigerit, ipsi liberam habeant potestatem eligendi alterum, quem magis ydoneum et utilem invenerint. Verum quia plerique racione aduoeacie ecclesias dei diuersis exaccionum vexare solent angariis, nos vna cum ipso Ottone et ipse nobiscum tantum malum precauere volentes domi num Walchvnum fratrem ipsius domini Ottonis et heredes ipsius post ipsum aduoeatos supra memorate Monasterio constituimus sub pena exconmunicacionis firmiter inhibentes, vt nec ipse dominus Walchv- nus nec aliquis heredum suorum nec quisquam alter postmodum ipsis quacunque sorte succedentium aduocatorum aliquod seruicium a fra- tribus dicti Monasterii uel ab hominibus ipsorum racione aduocacie aliquatenus exigere presumat, sed tantum diuine remuneracionis intuitu ipsos ab inuasione et violencia malignorum hominum defendere stu- deat. Nullum quoque sibi subaduocatum nisi de peticione fratrum ipsius Monasterii subrogare presumat.

Nos igitur sepedictum Monasterium cum illuc et nunc collatis et postmodum conferendis in nostram ct beati Stephani prothomartiris proteccionem suscipientes auctoritate dei patris et filii et spiritus sancti, Apostolorum petri et pauli, johannis ewangeliste, Stheffani prothomartiris et potestate, qua nos fungimur, precipimus sub pena eterne dampnacionis firmiter inhibentes, vt nullus successorum nostro- rum nec alter quispiam siue ecclesiastica siue secularis persona prescripta ipsius monasterii jura infringere vel res ipsius inuadere vel quocunque modo vsibus fratrum ibidem deo seruiencium subtrahere presumat. Siquis autem, quod deus auerfat, hanc nostram institucio- nem et donacionem postmodum ausu nephario vel infringere tempta- uerit vel inmutare, si tercio conmonitus congrua satisfaccione non emendauerit, iram et indignacionem omnipotentis dei incurrat in

23S

tremendo die districti examinis cum juda mercatore pessimo eterna- liter puniendus, conseruantibus autem pax a deo et misericordia et in presenti et in futuro seculo conseruetur. Amen. Igitur vt omnia hec omnes tam futuri quam presentis temporis homines sciant esse jugiter et inuiolabiliter conseruanda, presentem paginam hincinde (sic) et Sigilli nostri impressione et testium subscriptorum jussimus conûr- mari. Huius Rei testes sunt Gerbhardus (sic) Comes de pwrckhwsin, Conradus Comes de pilstein, Conradus Marchio, Conradus Comes de Ragicze, Vdalricus de pernegk, Harttweig de Hagnawe, Baltherus de Traysm, Harttweig de Rawna, Adalbrecht et frater eius Lewpoldus de Stamenhaym, Adalramus de Chambe, Conradus de Ragets, Geb- hardus de Cadehohelsperge, Marquardus de Wesen, Rudigerus Came- rarius, Siboto dapifer. Data Wienne anno jncarnacionis dominice Millesime, Centesimo, quadragesimo septimo, decima septima kalendas junii, jiulictione Nona, ju expedicione jerosolimitana, Anno pontiflca- tus nostri Nono, Regnante Conrado Rege Romanorum Anno jmperii sui decimo.

Acta sunt hec patauie Sexta ydus Maii, jam dicto Anno jncarna cionis dominice, quarta ydus Maii Regnante Conrado Rege Romano rum cum consilio et consensu cathedralium et ministerialium ecclesie patauiensis, quorum nomina subscripta sunt, Alhums prepositus, Rudi- bertus decanus, Cbunilinus archipresbiter, Gerboto arcbipresbiter, Adalbertus custos, Heinricus scolasticus, Sighardus, Fridericus, Jaco bus, Octauiauus, Otto Canonici. Ex ministerial i bus Marquardus de Wesen, Rudigerus judex, Harttnindus pincerna, Siboto dapifer, Rudi gerus Camerarius, balchvnus de Shaltaren, Adalbertus de chrenczinge, Otacber de Waldech, Vdalricus de Tobrechtshawsin. Ex Nobilibus Hertwicus de Hagenaw, Pabo de Czolling, Hadmarus de Ahwsen, Ditricus de Pawmgarten, Bernhardus de Horbach, Hartnindus de Hage, Ditricus de Smidaha et alii quam plures.

Aus einem Transsumpte des Passauischen Officialats-Commissärs Alexius Tunmär dd. Wien 27. Aug. 1464 im Museum Francisco-Carol. zu Linz. — Die nämliche Urkunde ist auch noch vorhanden in einem zweiten Transsumpte des Bischofs Albert von Passau. Ebelsberg, 13. Jäner 1332, in welchem derselbe, so wie der passauische Official Alexius hier versichert, die Originalurkunde vor sich gehabt zu haben. Mit dieser Ausfertigung stimmt der Abdruck bei Kurz, Beiträge 427 u. ff. genau überein, mit dem einzigen Unterschiede, dass bei ihm S. 431 statt Grine, S. Thoma steht. Kurz versichert, seine Abschrift sei aus dem Originale genommen worden. Die Originalurkunde (Nr. CLIV), welche im

236

Museum zu Linz aufbewahrt wird, hat aber die hier mit gesperrten Lettern gedruckten Stellen nicht. Es muss also ein zweites Original bestanden haben, welches abhanden gekommen ist. — Kurz mag wohl eine Originalurkunde vor sich gehabt haben, ob jene zweite, ist zu bezweifeln. Abgeschrieben hat er, wie die Schreibung und die Formen der Eigennamen unwidersprechlich bewei sen, sicher nicht eine Originalurkunde des Bischofs Reginbert. — Kurz, Bei träge IV. 427. — Hormayr, Wien, Urkunden Nro. 295. — Mon. boie. XXIX. II. pag. 39 ex lib. cop. patav. III.

CLVII .

1147. Hai. — Bischof Reginbert von Passau bestätigt die Gründung des

Klosters Waldhausen und erlaubt dem Stifter Otto von Machlant alle

jmssauischen Lehen, Greifenstein ausgenommen, demselben zu übergeben.

In nomine sanete et indiuidue trinitatis. Reginbertus Dei grada Patauiensis ecclesie episcopus. Pium et iustum est bonorum homi- iiuin deuotionem erga deum diligentius considerare et quiequid inten- dunt in uinea domini plantare, congruum dueimus cum illis huic ope- ram dare, per hoc utriusque honor augetur et conseruatur in terris atque relributio, que iustos exspectat, cumulatur eis in coelis. Notum ergo uolumus esse omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam futuris, quod quidam nobilis homo Otto de mahelant instinetu saneti spiritus ecclesiam in predio suo in loco, qui dicitur saneti Johannis iuxta riuum sabenikhe fundauit et centum mansos pro remissione peccatorum suorum et fratris sui Waltehuni et utriusque coniugis et omnium parentum suorum potenti manu sine alieuius contradictione eidem ecclesie delegauit eo tenore, ut ibidem patauiensis episcopus fratres regulares canonicos secundum regulam saneti augustini insti tuat, de cetero pretaxatam eandem ecclesiam cum omnibus suis appendicüs eultis et incultis, uiis et inuiis, paseuis, pratis, siluis, aquis aquarumue decursibus, exitibus et reditibus in omni genere utilitatis beato stephano patauie per manus aduocati ducis Heinrici et marchionis et nostras tradidit. Nos uero u'dem et deuotionem eius erga beatum stephanum intuentes omnia beneficia, que ab ecclesia nostra possederat in decimationibus, mansis, curtibus, areis, uineis, excepto castro grifenstaine cum omnibus suis appendieiis comuni consilio cleri et populi eidem ecclesie per manus eiusdem aduocati tradidimus et decimacionem, quam dux Heinricus et marchio nobis resignauit ea condicione, ut eidem loco traderemus, sane hanc dico decimationem, quam prenominatus Otto a duce in beneficio tenuit.

237

Preterea ecclesiam munichispahe, Niunchirchen, Chunigesuuisen, ecclesiam sancti Georgii et Dunnenbahe, Croucen, Grine, Sahsen- chirchen, Mitterenchirchen, Porcionem decimacionis, que Ottonem attingit in ecclesia Ualeuuaha et ecclesiam Sineuuellenuelde cum decimacione, que ad eam spectat, fratribus ibidem Deo ministrantibus concessimus. Ut autem hec rata et inconuulsa permaneant, precipi- mus et presentis pagine inscriptione sub sigillo nostro in perpetuum comunimus. Siquis autem id adtemptare presumpserit, sciat se iram et indignationem omnipotentis dei incurrere. Huius rei sunt testes Gebehardus de purchhusen, Chunrat de pilstein et filius eius fridrihe, Chunrat marchio, Oudalrihe de peruccco, Hartuuic de hagenauuo, Walthero de traiscme, Hartuuich de Rauna, Adelbrech et frater eius Luitpolt de stameheim, Chunrat de racale, Gebehart de chadelhosespergen (sic), Adelram de chabe, Baldemar et frater eius Diethero de halse, Mar quart de wiesen, Hartmut de haga, Diterihe de smidaha, Roudeger camerarius, Sigeboto dapifer.

Hec autem facta sunt anno ab incarnatione domini Millesime c XL. VI. (sic) In expedicione iherosolimitana Indictione VIIlI.

Original mit Siegel im Museum Francisco-Carolin. zu Linz. — Kurz, Bei träge IV. pag. 419.