CXI.

ihrem Gute Glunik.

С In nomine sanete et indiuidue trinitatis patris et filii et spiritus sancti amen. Otakerivs dei Gratia Stirensis Marchio Omnibus Christi fidelibus in perpetuum. Quoniam omnium memoriam habere et in nullo penitus peccare potius est diuine maiestatis quam humane uir- tutis, Ea que fiunt in tempore, ne Iabantur cum tempore, poni solent in ore testium et conmendari scripturarum memorie, Qua propter nos Otakerius dei gratia Marchio Stirensis presentibus et futuris casibus preuidendo ad notitiam uniuersorum presentes litteras inspecturis volumus peruenire, quod quidam nobilis de conditione maiori Am- halmus nomine illustratus gratia spiritus sancti in remedium anime sue in suo Predio, quod Glunick dicitur, Cenobium sub regula Sancti Benedicti, nigri scilicet ordinis cogitanit instituere, Sed quod pio

166

animo concepit, opere non conpleuit, Eo quod prius uiam vniuerse carnis domino uocante est ingressus vidensque se ex hac luce debere subtrahi, filium suum nomine Prunonivm exorauit, ut tanquam sapiens filius, de quo iuxta Salemonem pater non inmerito gloriatur paternum propositum adinplere non negligeret, qui tanquam deuotus filius peti- cioni patris annuens manum ad fortia misit et in dicto loco Conuentum religiosorum fratrum, in quantum potuit, instituit militantem sub regula Beati Benedicti pariter et Abbate. Et ut ipsum Monasterium inmuni- tatem plenariam reciperet quaruncumque inivriarum, siue quod esset a potentum obpressione secura et libera et quia in temporalibus minus satisfacere potuit, Eandem Ecclesiam cum omnibus pertinentiis suis in manus nostras et lilii nostri Livpoldi donatione legitima nulla penitus exceptione obuiante tradidit sub tali condicione videlicet, ut eandem Beato Petro apostolo nec non sancto Georgio Patronis Ecclesie babenbergensis delegantes, ibidem Conuentus nigri ordinis sub regula et abbate haberetur perpetuo, Hoc etiam adiecto, quodcumque (sic) dictum Monasterium suarum rerum detrimentum incurreret, nostre pietatis largitas deuote augmentaret et suppleret. Predicto itaque Prvnonio ad suam peticionem aures comodantes benevolas dictam delegationem fecimus in manus venerabilis domini nostri Ottonis babenbergensis Ecclesie Episcopi de consensu nichilominus domini Regenemari Patauiensis episcopi, in cuivs Dyocesi Monasterium dictum, est constructum. Preterea eidem Ecclesie libertatem ac ivra specialia ad incrementum diuinorum concessimus inconvulse et statui- mus Ministerialibus nostris atque aliis cuiuscunque nominis, auctoritate presentium liberam dantes facultatem, quecunque pheoda uel bene ficia censualia a nobis habent, si memorato Glunicensi Cenobio pro salute suarum animarum uoluerint dare uel quoquo modo contradere, ab eodem Monasterio possideantur quiete et pacifiee inperpetuum ivre proprietario. Insuper in speciale argumentum nostre deuotionis, quam habemvs ad sepe dictum Monasterium, cuiuscumque conditionis nostris hominibvs indulgemus, ut cum hominibus Glunicensis Cenobij vicis- sim matrimonia contrahant non obstante iure hereditario patrimony uel benefieij cuiuscumque, quo tali occasione nolumus, ut priuentur. Curam aduocatie super omnibus rebus eiusdem Monasterii tam mobi- libus quam inmobilibus nobis specialiter et posteris nostris reser- uantes. Subaduocatum arec sepedicti Monasterij constituimus et ordinamus unum de filiis supradicti Prunonij, quem Abbas et Con

167

немIus eiusdem ecclesie magis duxerint eligendum, Qui subaduocatum arec tantum non aliarum rerum uel bonorum Gluniceusi Cenobio atti- nencium humiliter se recognoscat tanquam ille, qui uocatus est in partem sollicitudinis, non in plenitudinem potestatis. Specialitatem ac iuris tramitem in culparum depensionibus talem hune habere uolumus, ut, siquis hominum memorati Cen'obij de effusione sanguinis conuictus fuerit, eidem Sexaginta denarios tantum soluat, De satisfactione mino- ШШ culparum pariter et maiorum siue quacunque pena pecuniaria uel ciuili memorato Monasterio responsurus integraliter, adicientes nichilo- minus supradictis, si aduoeatus arec Cenobij sepedicti iuris sui tra mitem excesserit quoquo modo, ipso facto a iure suo, si quod prius habuit in Cenobio memorato, irreuoeabiliter sit exclusifs. Item de consensu et rogatu dicti Prunonij confirmamus eidem ecclesie, ut omnis homo nominis cuiuscumque ea, que a Prunonio et posteris suis nomine pheodi uel iure hominij habuerit, memorato Gluniceusi Cenobio libere conferat. Et ut in sepedicto Monasterio cultus diuini nominis crescat et augeatur, ad honorem dei Omnipotentis nec non Beati Andree apostoli patroni Glunicensis Monastery in pium fauorem conuersi quedam Pheoda in Pirno monte, quibus nos et progenitores nostri ab Ecclesia babenbergense ex antiquo fuimus inpheodati, que infra suorum nominum tytulo duximus conscribenda, in manus venera- bilis domini Ottonis babenbergensis episcopi tradidimus sub hac forma, ut nostra inpheodacio ab eodem episcopo venerabili manu- missa in ivs proprietatis cederet Monasterio Glunicensi. Bona autem et nemus, quod cum suis attinenciis ecclesie contulimus et tradidimus memorate, non indignum duximus nec inutile adnotanda, videlicet siluam quandam In Windischgersten sitam, que Chaeiserawe nun- cupatur, terminis istis ueris et legitimis euidenter expressis, videlicet a monte wurchogel in uno latere montis ipsius directim per uallem usque ad montem Langwat, Secundum descensum pluuialis aque per totam Avgyam vsque in Tyecha, Et a monte Langwat secundum descensum riui et uallis ipsius montis usque in Tyecha descendent«, Et a fluuio Tyecha usque ad Sepah, Et per riuum Sepach sursum usque ad stagnum, Et ipsum stagnum, de quo nomen sumpsit der Sepach. Et a stagno sursum ad lacum Lawn, Et a lacu Lawen usque per fontem, Et a fonte per rupes que dicitur Thorstaein, Et a Thor- staein sursum usque ad Willese, Et a Willense usque in Pirnse deor- sum, et a Pirnse secundum descensum riui Tyecha directim per

168

totum montem Swerzenperch infra et supra culta et inculta, cum alpibus usque in Sepach. Insuper alterum montem, qui dicitur Gvlch, et Salinam, que in ipso est, et omnia hinc et inde ex latere montis undique iacentia, Et supra ipsum montem Gvlch siluam totam cum vtilitate, que ibi nunc est aut perpetuo fieri poterit. Et ut omnia, que in priuilegium speciale sepedicte ecclesie tradidimus et contulimvs, permaneant inconuulsa et quieta, presentes litteras nostri sigilli muni- niine duximvs roborandas, Subnotatis nicbilominus testibus, Otto venerabilis babenbergensis Episcopus, Regenemarus Patauiensis episcopus, Haeinricus Tvmprepositus babenbergensis, Vlricus De- canus ciusdem ecclesie, Sigehardus Abbas Gerstensis, Fridericus abbas in Systansteten, Livpoldus Marchio Stirensis filius noster, Rvdolfus de Perge, Vdalricus de Willchringe, Gotfridus de Agest, Gotsalchus de Hênsperch, Fridericus filius eius, Otto de Mach lande, Walchunvs et frater suus Chvnradus de Svnnelpvrch, Haeinricus et frater suus Hartwicus de Pvrchstal, Ernesto et frater eius Adelrammus de Traeisme, Otto de Haselpach, Perhtoldus de Ipfe, Rvdolfus Renherius de Stir, Pruno et filius suus Willehelmus de Glunick, Starfridvs de Wirblize, Ditricus de Staphelarn, Engel- schalcus de Egelpach, Otto et filius eius Duringvs de Fvstrize, Wigant de chlamme, Arnolt de Wartenpvrch, Vdalricus de Loch- hvsen, Gvndelbertus de wiestra, Alttemannus de haderichshouen, Adelram de vrla et frater eius Egeno, Haertwicus Povm, Hij qui- dem et alij liberi cum conpluribus Ministeriulibus. Acta sunt hec Anno Oominice In Carnationis Millesimo Centesimo Vicesimo Quinto, Indi- ctione sexta Sub Lotherio Rege Romanorum, Primo Anno regni eius, Regnante domino nostro iesu christo in Eternum feliciter Amen. Data apud Castrum Stir per manus Wolfgeri Notarij. Amen.

Original mit Siegel im Archive zu Glcink. — Кurг, Beiträge, III. 299. ef. wegen der Chronologie dessen Anmerkungen.

СХП.

Circa 1125. — Taнschvertrag zwischen dem Erzbischofe Chunrat von Salz burg und dem Abbte Wirat von Formbach, welcher jenem für den Zehent der Pfarre Neukirchen mehrere Güter gibt.

Ego Chunradus salzburgensis archiepiscopus notum facio tam futuris quam presentibus concambium, quod inter me et formbacensem uenerabilem abbatem Werntonem factum et confirmatum est. Idem

169

nanque (sic) abbas dedit per manum cuiusdam nobilis uiri Hugonis de pholsou pro omni decimatione parrochie de longe uel prope, que est ad niuwenchirchon excepta parrochiani prebenda sex mansus, tres in loco, qui dicitur Vihus et dimidium apud Grant perch et curtim ad antesinhouen cum tribus mancipiis et quicquid ibi defuit, dato molen- dino et dimidia decimatione ecclesiç antesin pleniter suppleuit. In- super etiam carradas III. boni uini tam successoribus nostris quam nobis per singulos annos dare decreuit, quarum duas ad castellum friesah transmitiere et terciam ad Gloenize persoluere debet. Quod nimirum concambium, quia ratum perdurare uolumus, sigillo nostro constabilimus et his testibus corroboramus scilicet Reginberto de rivte, Pernhardo et Hartuico de Roringmos, Eberharde de Herrn- hus, Uolkmaro de Reiten, Engilscalcho de Grauendorf, Chunrado et Reginberto de Sechirchon, Adelberone de Dietrammingin, Hein- rico de Pergin et Chunrado et Ottone film eius, Gotescalcho de Stadelhouin, Ekkehardo de Montiglin, Sigifrido de Pongon.

Original auf Pergament mit Siegel im k. bairischen Reichsarchive zu München.

СХШ.

1128. 1. Jänner. Lorch. — Otto /., Bischof von Bamberg, beurkundet die Stiftung des Klosters Gleink durch den Edlen Arnhalm und dessen Sohn

Bruno.

C. In nomine sanete et indiuidue trinitatis patris et filii et Spiri tus saneti amen. Otto dei gratia babenbergensis episcopus eunetis christi iidelibus imperpetuum. Notum faeimus uobis, quod quidam nobilis homo nomjne Arnehelmus diuino instinetu proposuit ceno- bium et communem uitam fratrum ad honorem dej instituere in pre dio suo glunicke Sed morte preuentus illud non conpleuit rogauitque filium suum Prunonivm, ut propositum ejus perficeret. Quod idem Prunonivs spiritu dei animatus deuote conpleuit tradiditque ipsam ecclesjam cum ejus pertinentiis in manum domini sui Livpoldi stiren- sis Marchionis ad delegandvm Sancto Petro et S. georgio in baben- bergensi ecclesja, ut nostra prouidentja cooperante in ipso loco con- uentus fratrum nigri ordinis militans sub regula uel abbate perpetuo haberetur, quodque ipsa in rebus per se haberet mjnus, largitas nostra suppleret. Quam delegationem inlustris marehyo conpleuit cum con sensu Regginomarij pataviensis episcopi. Nos quoque ad incremen

170

tum diuinorum concessimus eidem ecclesie jura ac libertatem baben- bergensium per omnia habere et ad profectum ejus cum consensu curie nostre assensum nostrum ac licentiam dedimus omnibus uiini- sterjalibus nostris atque aliis beneficja a nobis habentibus possessiones suas atque beneficia illi conferre et quolibet modo ej contradere. Item in propagationem familia indul'simus et statuimus, ut familia baben- bergensis cum familia glûnicensi uicissim conubja coniungat totaque filiorum successio ad glunick pertineat. Nun tamen iure hereditario in patrimonio vel benefio (sic) ideo priuentur. Curam avtem aduocatie ejusdem ecclesie speciali aduocato nostro predicto Marchyoni rogatu Prunonij concessimus sub tali conditione, ut omnja, que de rebus babenbergensis ecclesie glvnicensi cenobio a quoquam donata fuerint, marchyo in sua defensione lencat, aduocatiam uero ipsius arec uni dé posteris Prunonij, cujus industria congruat, in domino tuendam conmittat. Si plures filii fuerint, primpgenitus aduocatiam solus teneat, ceteri excludantur. Cuj nos consilio et iussu marchionis et prece iam diet i Prvnonij specialitatem ac iuris tramitem in culparum depensio- nibus taliter instituimus, scilicet, ut quicunque sanguinis reus con- uictus fuerit, aduocato sexaginta denarios tantvmmodo persoluat, quicquid preterea in satisfactionem majorum vel minorum culparum dandum fuerit, ecclesje integraliter tribuatur. "Nosque prvdentum usi consilio unum de prediis ecclesie apud zucha situm e converso usibus aduocati pro labore tuende aduocatie predium mancipauimus, ut et ipse pro tali labore magis celestia quam terrena expectet. Coloni ecclesie placitum ejus in anno ter adeant, censuales vero semel, ubj abbas vel cuj hoc iusserit, assit, ut in suos mitivs agatur. Serui in cottidiano obsequio constituti de culpis suis solummodo abbatj respon deat. Aduocatus rebelles aul ab ecclesia temere se alienantes ad satisfactionem districte conpellat. Nullum subaduocatum nisi pro uelle abbatis et fratrum constituat. Si aduocatus tramitem iuris sibi rationa- biliter prefixum excesserit pluriesque conmonitus non resipuerit, in nomjne christi decernimus, ut stirensis marchio ej aduocatiam cum predicto predio auferat, et sine exactione rerum sed respectu eter- norum in sua defensione deinceps retineat. Preterea constituimus, ut, si ullus pontifex babenbergensis uelit illj cenobio uim inferre, ad aliam conuersationem impellere, abbas et fratres aureum nummvm ad babenberch oflerant et liberi existant. Itidem districte precipimus, ne abbas vel aduocatus presumant predia ecclesie auferre vel sub iure

171

homjnij ullj concedere. Et ut istud pietatis factum inconuulsum sem per maneat, paginam istam fecimus inde conscribi et sigillo nostro conmvnjri, testibus subnotatis, Liêpoldus marchio, Vlricus de wille- heringe, Rudolfus de Perge, Fridericus et filius ejus gotsalch de hunsperch, Gotfridus de atgest, Otto, Walchvn fratres de Mach lande, Walchhun, Chunrat fratres de s&nelpvrch, Otto, Heinricus, Hartwicus fratres de pvrchstal, Ernestus, Heinricus, Hartwicus, Walther, Alrammus fratres de treisme, Hiskerus de trúne, Otto de hasilpach, Perhtoldvs de iphe, Rudolfvs, Reinherus de stire et filii Prunonij Wilhelmvs et Arnhelmvs cum multis alus liberis et mini- sterialibus — Acta sunt hec anno dominice incarnationis. M.C.XXVllI, Indictione VI" Sub Lothario rege Romanorum, IHj'° anno regni ejus. Regnante domino nostro iesu christo In eternvm. Amen. — Data apud Lauriacum per manum Reginobaldj notarij, Kalendis Januarij feli citer. Amen.

Original auf Pergament mit Siegel im Archive zu Gleink. Das Siegel ist verdächtig. So viel unterliegt keinem Zweifel, dass dasselbe nicht dem Bischofe Otto von Bamberg, sondern dem Erzbischofe Adelbert von Salzburg (1168 bis 1177 und 1183 — 1200) angehört. Die Umschrift lautet: f AD6LB. . . DE. GRA. SALZ. VB.G6NSIS. . HI6PC. (Die unterstrichenen Buchstaben sind nicht mit Bestimmtheit zu lesen.) Auch scheint die Schrift eher in das letzte als in das erste Drittel des Jahrhunderts zu gehören. Die ausgefallenen, oder kaum mehr lesbaren Buchstaben des Siegels sind ohne Zweifel absichtlich abradirt worden.