VII.

C. In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Fredericus, diuina fauente cle- mentia Romanorum imperator augustus. Dignitatis nostre ratio deposcit, ut, quo- ciens ortam inter fideles nostros discordiam|| intelligimus, nostra eam mediatione precidamus, ne, qui unius parent uoluntati, eos contingat per dissentionum fomenta distrahi. Cum igitur fideles nostri, comes adolfus de scowenburch et comes ber- nardus de racesburch, causam[| agerent adversus burgenses nostros de lubeke super terminis et usu finium suorum, nos partes in presentia nostra constitutas diligenter audiuimus, et, intellecta litis materia, pro bono pacis inter eos fideliter conseruando predicjjtos comites reuerentia ueritatis et rata pacti conuentione indu- xiinus, quod uterque ius, quod ipse petebat, in manu nostra resignauit et nos illud consensu eorum predicte ciuitatis habitatoribus tradidimus sine aliqua deinceps per- turbatione possidendum. Sunt igitur hii termini usibus eiusdem ciuitatis nostre aucto- ritatis dono assignati: A ciuitate uersus orientem usque ad flumen stubinize, et stu- binize supra usque in radagost; A ciuitate contra meridiem usque ad stagnum ra- cesburgense, et stagnum supra usque ad racesburch; A ciuitate contra occidentem usque ad flumen cikinize, et cikinize supra usque ad stagnum mulne. Intra hos terminos habebunt omnes ciuitatem nostram lubeke inhabitantes, cuiuscunque fu- erint conditionis, omnimodum usum, uiis et inuiis, cultis et incultis, aquis et pisci- bus, siluis et pascuis, siue nauibus siue plaustris opus sit ad exportandum. Hec a comite bernardo de racesburch nobis resignata ciuibus nostris donauimus. Simi- liter comes adolfus in manu nostra resignauit et nos ipsis ciuibus nostris tradidimus usus et commoditates terminorum subscriptoruin: A ciuitate sursum usque ad uillam odislo, ita, quod in utraque parte lluuii trauene ad duo miliaria usum habeant nemoris, tam in lignis, quam in pratis et pascuis, excepto nemore, quod est as- signatum cenobio beate Marie. Insuper licebit ipsis ciuibus et eorum piscatoribus B<1. i. 2

10 1188. Sept. 19.

piscari per omnia a supradicta uilla odislo usque in mare preter septa comitis adolfi, sicut tempore ducis heinrici facere consueuerunt. Habebunt etiam omnimodum usum siluarum dartzchowe et cliuz et brotne, ut tam igni necessaria, quam nauibus siue domibus aut aliis edificiis ciuitatis sue utilia ligna in eis succidant absque dolo, ne uidelicet idoneas et utiles sibi naues passim et sine necessitate uendant et alias fabricent, uel ligna deferant aliis uendenda nationibus. Preterea pascent porcus suos, pecora quoque seu iumenta per totam terram comitis adolfi, ita tamen, quod porci seu pecora possint ipso die redire a pastu in marchiam, unde mane exierunt. Insuper oportunitatibus eorum acquiescentes omnia iura, que primus loci fundator heinricus, quondam dux saxonie, eis concessit et priuilegio suo firmauit, nos etiam ipsis concessimus, Patronatum uidelicet parrochialis ecclesie beate Marie, ut mortuo sacerdote ciues, quem uoluerint, uice patroni sibi sacerdotem eligant et episcopo representent. Ad hec, ut cum mercibus suis libere eant et redeant per totum du- catum saxonie absque hansa et absque theloneo preter ertheneburch, ubi V dena- rios de plaustro soluent, hoc addentes, quot plaustra illuc transduxerint, pro quibus theloneum supradictum dederint, si infra annum et diem redierint, tot plaustra libere sine theloneo reducent. Et quicunque ipsorum super causa quacunque conueniatur, per omnes imperii nostri fines et per ducatum coram loci illius iudice se expurgabit absque captione secundum iura iam dicte ciuitatis. Preterea omnia ciuitatis decreta consules iudicabunt; quicquid inde receperint, duas partes ciuitati, tertiam iudici exhibebunt. Pro pace alicui confirmanda lucrum, quod inde prouenit, medium sol- uatur ciuibus, reliquum iudici. Si quis autem questus emerserit per causam actoris, tertiam partem iudex, tertiam actor et tertiam ciuitas habebit. Insuper quicquid lucrum prouenit de iudicio, ciuitati debetur medietas et alia iudici. Et si quispiam mortuus ibi fuerit et forte heredem non habuerit, omnem hereditatem et supellecti- lem ipsius annum et diem integraliter in domo, in qua moritur, reseruandam cen- suimus, nisi forte aliquis ei proximus intra tempus denominatum adueniat, qui hec iure ciuitatis obtineat; si uero intra tempus istud nullus proximorum suorum uenerit, quecunque hereditauit, regie potestati soluantur. Rutheni, Gothi, Normani et cetere gentes orientales absque theloneo et absque hansa ad ciuitatem sepius dictam ue- niant et libere recedant. Item mercatores cuiuscunque regni, cuiuscunque ciuitatis huc ueniant, uendant et emant libere, tantum theloneum debitum soluant, de fertone IIIIor- denarios, de mille marcis non amphus. Si quis uero transfretare uoluerit, quotcunque uar habuerit, de quolibet det XVcim denarios, et si nullum habuerit et comedit proprium panem, det V denarios, et quotcunque var habuerit, pro quibus theloneum dederit, si redierit infra annum et diem, de tot liber erit. Argentum

1188. Sept. 19. 11

quoque in eadem ciuitate si quis cambire uoluerit, in quocunque loco se ei opor- tunitas obtulerit, libere cambiat, si non id ante domum monete fuerit. Gonsules autem hanc de nostra donatione prerogatiuam habeant, ut tociens in anno monetam examinent, quociens uelint, et si monetarius offenderit, emendet, et quicquid de emendatione prouenerit, medium ciuibus, reliquum regie potestati cedat. Insuper confirmamus eis speciali dono, ut nulla persona, alta uel humilis, ciuitatem pre- fatam intra uel extra in terminis suis edificiis seu munitionibus preocupet, sed si quis marchiam snam quocunque modo obstruxerit in terra uel in aqua, auctoritate nostra freti euellant et marchiam suam expediant. Quicunque etiam spacia ciuitatis per occupationem edificiorum usurpauerit, si pulsatus fuerit, LXa- solidos componet. Ciues uero iam dicte c.i*ritatis nullam expeditionem ibunt, sed ciuitatem suam defen- sabunt. Item si aliquis de ipsa ciuitate alicubi pulsatus fuerit de sua libertale, ubi- cunque pulsetur, ibi sola manu libertatem suam obtineat. Si quisquam extraneorum superueniens aliquem ciuium de sua libertate pulsauerit, ciuis uicinior est ad obti- nendum suam bbertatem soja manu, quam extraneus ad ipsum conuincendum. Si uero quispiam de terra ipsorum aliquem de bbertate pulsauerit, et pulsatus probare poterit, quod anno et die in ciuitate sine pulsatione substiterit, pulsatus euadit. Et quoniam predictorum ciuium nostrorum ivs in nullo diminui per nos uolumus, sed in omnibus, prout oportunum esse uiderimus, augmentare, nostra auctoritate superaddentes, concedimus eis, ut usque ad locum, ad quem in inundatione ascen- dit fluvius, qui Trauene dicitur, eadem, qua et intra ciuitatem, fruantur per omnia iusticia et hbertate. Vsque ad terminos pontis etiam eadem, qua et in ciuitate, ut diximus, eos uti uolumus iusticia et hbertate. Hiis omnibus dilectis burgensibus nostris concessis et collatis, singulari quadam gracia ipsis adhuc concedimus, ut quicquid infra ciuitatem sui iuris in posterum emendare ualuerint, sine tamen pre- iudicio nostri iudicis, emendare non obmittant. Vt igitur hoc nostre concessionis priuilegium ipsius nostre ciuitatis incohs ratum et inconcussum in perpetuum per- maneat, lianc eis cartam, nostre ymaginis inpressione roboratam, donari mandaui- mus, imperiali statuentes auctoritate, ut nulla omnino persona, alta uel humilis, ecclesiastica uel secularis, hoc nostre maiestatis beneficium corrumpere audeat, uel ei quohbet modo contraire. Quod qUj facere presumpserit, quingentas auri libras pro pena componat, mediam partem fisco nostro, reliquam uero incolis ipsius ciui- tatis persoluendam. Huius rei testes sunt: Conradus Moguntinus archiepiscopus, Wichrnannus magedeburgensis archiepiscopus, Hartwichus bremensis archiepiscopus, Adelhogus hildensemensis episcopus, Bertoldus nuwenburgensis episcopus, Martinus misnensis episcopus, Bernhardus dux saxonie, Otto marchio misnensis, Marchio

2*

12 1188. Scpt. 19.

dedo, Conradus prepositus goslariensis, Bernhardus burcgrauius magedeburgensis, Geuehardus frater eius, Comes sigebodo de scartuelt, Comes burchardus de wal- tingerode, Hugo de warda, Tiemo de coldiz, Hermannus aduocatus de lubeke, Godefridus aduocatus de staden, Giselbertus de warendorp, Walvericus sosatienensis, Bernherus de ertheneburch, Wizo, Eyko, Egenolfus, Godefridus de suttorp, Syfridus struue, Lubertus, berngerus, Esico de Bardewic et alii quam plures.

Signum domini Frederici romanorum augusti inuictissimi.

Ego Johannes, imperialis aule cancellarius in uice Conradi, maguntine sedis archiepiscopi germanie archicancellarii, recognovi. Acta sunt hec anno dominice Incarnationis M C LXXX VIII, Indictione VII, Regnante domino frederico Roma- norum Imperatore Augusto, Anno regni eius XXX VII, Imperii uero XXXV. Datum apud castrum liznich XIII kl. octobris, fehciter. AMEN.

Die wohlcrhallene Urschrift befinilet sich auf der Trese; das kaiserlichc Sicgel in ll'achs hun/rt

an seidencr Schnur.