XCI.

Rath und Schöffen топ Schweidnitz theilcn die Rechte des Vogts und der Schöffen

ihrer Stadt der Stadt Ratibor mit

. 7. Februar 129S. •

Aus der Bestätigung Kaiser Maximilians II. vom J. 1575, im Archive der Stadt Ratibor. ')

Illustri principi, duci Opoliensi et domino de Ratibor, universisque civibus ejusdem Ratibor, comunitas civium de Swidnicz, cónsules et scabini cum bonae voluntatis affectu, quibuscunque suis beneplacitis se obnoxios et páralos. Do- minationi vestrae ac dilectioni gratiarum actiones referimus innúmeras eo, quod síngulari dilectionis privilegio nos caeteris praetulistis omnibus, exorantes, ut decretorum civitatis nostrae constitutiones scriptis vobis et literis traderemus. Nos igitur his vestrarum petitionum instantiis tarn condignis satisfacere volentes, ipsas singulariter nostrorum decretorum constitutiones, utpetistis, ordine de- claramus.

§. 1. Primum enim annis singulis quinqué novi cónsules eliguntur, simi liter et scabini, sed hos neque illos eligit advocatus2).

§. 2. Item nota, quod electi cónsules, cujuslibet officii duos viros, aut tres, vel quatuor sibi advocant digniores, quos singulos in singulis officiis recto res praeficiunt et magistros, injungentes eisdem sub sacramento, sicut et ipsis consulibus traditum est, providere de singulis suo officio congruentibus vel non congruentibus, congruentia cum consilio consulum confirmare, non congruentia per eosdem penitus removeré3).

§. 3. Item nota, quod electi scabini, susceptis suis denariis, mensuram solius cerevisiae de consilio seniorum ponunt et etiam consulum, si ipsos vo- luerint intéresse, quae mensura jam posita, ammodo sublevanda, consulibus committitur, non scabinis4).

§. 4. Item nota, quod solumraodo cónsules vina ponunt 5).

§. 5- Item nota, quod si is, cui positum est vinum, déferre voluerit et si ante positionem quicpiam propinavit, in marca consulibus ex parte civitatis obligatus est, non advocato 6).

*) Gedruckt, doch nicht ganz genau, in v. Ledeburs Archive. II. p. 241.

") Vergl. zur Erläuterung die Schweidnitzer Handfeste vom J. 1828. Urkundenb. No. 135- §• 1-

») Urkundenb. No. 185. §. 8. *) No. 185. §. 8.

*) Vergl. No. 185. §. 9 und 18. 9) No. 185. §. 15 u. 16. déferre, wegführen.

Urkunden buch. 42 j

§. 6. Item nota, quod si is, qui vinum propinat, vacuam mensuran» dede- rit, prima vice in marca consulibus obligatur, non advócalo, secunda vice simi liter, tertio, si in eodem vitio inventus fuerit, jus sibi civile penitus recusatur, nisi secundum beneplacitum est idem, qui decretum infregerit aut violaverit, sed quod pro emenda exínde suscipitur consulibus medietas cedit, reliquum officia- libus ejusdem operis, advocato nihil ').

§. 7. Item nota, quod null or una operum artifices vel magistri quippiam dictare aut invenire praesumant praeter consensum consilium, sed nee concilium, quod dicitur Morgensprech, habere praesumant, nisi praesentibus consulibus illud fiat a).

§. 8. Item nota, quod cónsules cum seniorum consUio vigilias civitatis disponunt et ordinant, secundum quod videbitur expediré 3).

§. 9. Item, si quis vigilum excesserit, de hoc cónsules judicant, non ad- vocatus, praeter sanguinis efusionem4).

§. 10. Item, de hominibus, nocte vagantibus, post pulsum campanae, tem pore interdicto, cónsules judicant, non advocatus 5).

§. 11. Item, in cerevisia et medoneludus est prohibitus, non in vino, si quis ludum nihil(ominus) admiserit, si confictus de eo fuerit, secundum decre tum consulibus tenetur satisfacere, non advocato 6).

§. 12. Item, quicunque res civium inpecierit, hoe est, qui violaverit mu- nieies civitatis, consulibus secundum decretum satisfaciet, non advocato 7).

§. 13. Item, qui viam velpontem non emendaverit, ut inj unctum est sibi, cónsules judicant, non advocatus 8).

§. 14. Item, quicunque fimum exposuerit, infra triduum deducet, aut sa tisfaciet, secundum decretum, consulibus, non advocato 9).

§. Id. Item, quaelibet curia, ubicunque sita, exactionem dat secundum valorem areae, quam solveret, aedificiis omnibus, sive lapidéis, aut ligneis pe nitus extirpatis ").

§. 16. Item, de poenaedicis, consoles judicium habent et eorum libras ad plací tum sublevare, non advocatus ").

§. 17. Item, piperatas tortas facientes astant ad nutum pistorum et pro excessibus, secundum decretum, consulibus satisfacient, non advocato ,a).

§. 18. Item, cujuscunque operis artifices intromissi in opes fuerint, qui cunque advena pro receptione, secundum decretum, plene dederit, hoc in civis

vacua mensura, das rechte Mais nicht voll.

*) No. 1S5. §. |6.

•) No. 135. §.33.

■ •) No 135. §. S3.

• »•) No. 185. §. 35.

e) No. 135. §.21 und 22. ") No. 135. §.29.

") Fehlt No. 185. Piperata torta, Pfefferkuchen. Urk. des Bischofs Precislaus vom 7. 1S69 statio tortarum, quae vulgariter Lebekuchen nuneupatur.

">

No.

185.

§. 17.

')

No.

135.

§.20,

•)

No.

135.

§•4-

*)

No.

185.

§•7.

s)

No.

135.

§.5.

422 Urkundenbuch.

alicujus dimidium dabit et exinde tertia pars cedit advocato haereditario, secunda pars consulibus, tertia ipsis oi'ficialibus ejusdem operis *).

§. 19. Item, quicunque in opus receptus fuerit quodcunque, fide jusso- riam super eo cautionem offerat, ut anno integro perseveret, alioquin, si profu- gus factus fuerit, legitima causa non cogente, fidejussor ejusdem in marca con sulibus obligatur, non advocato 9).

§. 20. Item, magister consulum, accersitis sociis suis, si quis non venerit, medium florenum dabit, semota qualibet petitionis instantia 3).

§. 21. Item, quicunque cónsules redarguitur, et principem redargutus est, cum et ipse sit sextus consul 4).

§. 22. Item nota generaliter, quod de omnibus veecendis rebus, vacuis mensuris, modus et libris utuntur cónsules judicium habent, non advocatus 5).

§. 23. Item, quaecunque super eo melius et utilius dictaverimus ap- ponemus.

Haec sub compendio pro decreto vobis tradimus, non pro jure ß), consu- lentes vobis et quibuscunque fidelibus uti consilio, quoniam bonum est. In cu jus rei evidentiam saniorem praesentem vobis paginam conscribi fecimus, nostri praesentis sigilli caractère roboratam. Datum in Swidnicz, anno domini mille- simo ducentésimo nonagésimo tertio, Vil. idus Februarii.

vnrr

Heinrich V., Herzog von Schlesien Breslau und Líegnítz, verleihet der Stadt Liegnitz

alle Rechte der Stadt Breslau,

17. Juni 1293.

Aus dem Originale im Archive der Stadt Liegnitz.

In nomine domini amen. Cum justicia sit constans et perpetua voluntas jus suum unicuique tribuens, expedit nobis, qui justiciam colimus et boni et equi noticiam profitemur, ut singulis tarn solidum jus reddamus, ne eterni judicis ju sticiam nobis contrariant senciamus. Inde est, quod nos, Henricus, dei gracia dux Slezie et dominus Wratizlavie et de Ligniez, omnibus in perpetuum, tarn

') No. 135. §.27 und 28. ») Np. 185. §. 26.

s) No. 135. §. 10. Hier 1 Loth; da 8 Floren eine Mark ausmachten, so war xf% Floren, */lS der Mark, also gleich einem Lothe. 4) No. 135. §. 14.

5) No. 135. §. 9. Für utuntur, nag: uteunque im Originale gestanden haben,

) Unstreitig wegen der besonderen Vorrechte Ratibors, und weil der Zug von dort nicht nach Schweidnitz ging. Vergl. oben S. 101 ff. und überhaupt S, 212. 215 und 232 ff., auch Urkundenb. No. 181.

Urkundenbuch. 423

presentibus quam futuris, testimonio hajus pagine cupimus esse not um, quod cum adverteremus, quod civitas Wratizlavia jure speciali frueretur et ci vitas Ligniez jure similiter speciali regeretur et in hiis juribus civilibus discreparent, attendentes, quod inequalitas juri urn inequalitatem ei'ficit hominum,. hujusmodi diyersitates non proficuas sed perniciosas estimantes, maturo habito consilio et deliberato animo, donamus, tradimus et concedimus civitati nostre Ligniez omnia jura civitatis Wratizlavie, quocunque nomine censeantur in judiciis, in mensuris, in metretis, in ulnis, in exaccionibus, collectis, contribucionibus et taxacionibus, in omnibus officinis, qualitercunque nunecupentur, uteisdem juribus Wratizla- viensibus civitas Ligniez jure perpetuo gaudeat et fruatur, volentes, concedentes, censentes quoque sanecione perhenni, civitatem Ligniez omnibus juribus Wra- tizlaviensibus in universis causis magnis et minutis eternaliter perfrui et gaudere. Ne autem quispiam nostrorum beredum seu successorum hanc nostram conces- sionem et juris innovacionem, quam non noeivam sed proficuam reputamus, in- fringere valeat aut mutare, presentes litteras in confirmacionem ipsius scribi fecimus et nostri sigilli karactere consignan. Actum in Ligniez, anno domini millesimo ducentésimo nonogesirao tertio, quinto décimo kalendas Julii, pre sentibus nostris fidelibus, Mironchone de Parchowicz, Bertoldo de Borow, The- mone de Póseme, Ottone de Slewicz, et civibus Lignicensibus, Hartungo de Bunzlavia, Bertoldo dicto Kleinchoufh, Johanne de Woyzechisdorfh, Hermanno pellifice, Theodrico dicto de Slich, Theodrico dicto de Woyzechisdorfh et Fricz- chone de Jaroschow canónico et prothonotario Wratizlaviensi, cujus manibus presencia conscribuntur ')»

хеш.

Heinrich Ш., Herzog von Schlesien Glogau, verkauft die Gründung der Stadt Festenberg nach Deutschem Rechte an Rumpert von Bolessin und Heinrich von Zawoo, und" giebt ihr alle Rechte der Stadt Neumarkt. ,.

1. August 1293.' :.-■,

Aus der Bostütigungs-nrkunde der Herzoge Albert, Georg und Kari von Münsterberg,- vom

16. Juli 1499.

In nomine domini amen. Quia temporis mutabilitas et hominum successio continua, facta, quantumeunque publica, in oblivionem soient deduceve, si non

'; Auf die Abschrift dieser Urkunde in Bitschenj Privilegiertbuche folgt nun: Ratificacio, appro- bacio et confirmacio, una cum insercione juris Magdeburgensis, quo ad civitatem Wratislaviensem. Dann folgt die Urkunde Herzog Heinrichs III. vom 12. Sept. 1283. Urkundeub. No. 76. bis zu den Worten, S. 400. Z. 18. ipsascrae pe> ordinem fecimus hie subscribí. Das Uebrige fehlt, doch ist anzunehmen, dafs sie der Stadt Liegnitz vollständig mitgetheilt worden scy. Vergl. hierzu die Urkunden No. 86. 59. 71. 128. und 201 ». Siehe auch oben S. 113 ff. Hier wurde die gesammle Verfassung Breslaus zugleich mit dem Magdeburger Rechte an Liegnitz gegeben.

424 Urkundenbuch,

saltern ca scripturarum notitia déclarentur, nos igilur, Heinricus, dei gratia dux Slesiae et dominus Glogoviae, praesentibus recognoscimus et publice protesta- mur, Riimperto de Bolessin et Heinrico de Zawon vendidisse locationera civitatis nostrae Festeuberg l) pro summa uniuj maree auri, jure Teutónico collocandum. qui ratione locationis ejusdem et advocatiae tertium denarium de judieiis reci pient et censum de sexta curia, secundum quod aliae civitates advocatis haere- ditariis solvere consueverunt, macella etiam carnium et panum et sutorum stubas- que balneares, quodquot ibidem fieri possunt, construere non obmittent. Quic- quid autem de molendinis, seu piscinis, dietae civitati adjacentibus, in rivulis supra eandem civitatem ad distantiam dimidii milliaris et infra civitatem simili ter distantia construere poterunt, libere haec eis faceré licebit. Contribuimus insuper dictis advocatis nostris octo magnos mansos prope dietam civitatem, in quibus construent ortos, allodia, vel quiequid eis pro suis usibus videbitur ex pediré, toti civitati jam dietae, duos magnos mansos liberos adjicientes, curiam etiam, in qua pécora macta'buntur, jam dictis advocatis duximus conferendam, quam cum omnibus supra scriptis, quae ad advocatiam speetare dinoseuntur, cum suis posteris, natis et nascendis, haereditarie perenniter possidebunt et tranquille. Praeterea pro communibus paseuis decern magnos mansos donavimus civitati memoratae. Promittimus insuper circum circa civitatem jam factam, ratione majoris profectus, ad spatium unius milliaris in omnibus villis circum- sedentibus cunetas tabernas amoveré et penitus abolere, super his omnibus sta- tuentes, quod omnes villae, circumferentialiter ad distantiam unius milliaris a dicta civitate sitae, ad districtum ipsius pertinebunt. Caeterum venaturae lepo- rum et aucupationes jam dictis advocatis nostris duximus conferendas, omnia jura, quibus burgenses Novifori potiuntur, per eosdem et eorum successores cu- pientes observan. Dedimus etiam praelibatae civitati nostrae, a die ad vincula sancti Petri, spacio duodeeim annorum, plenam et omnimodam libertatem, quae dum finem sui cursus pleniter sortietur, jura nostra, prout aliae civitates ducatus nostri consueverunt, se promptam conferet ad solvendum a). In eujus rei firmi- .tudinem praesentes nostras conscribi et sigilli nostri impressione jussimus com- muniri. Acta sunt autem haec his praesentibus, Bogussone de Witzenburg ca- stalano de Grofsna, Ottone de Ziliz castalano de Hano, Tammorie Rym summo advocato terrae nostrae, Hertwigo de Nostiz, Sibario de Leze, militibus nostris et quam pluribus viris idoneis ac fide dignis. Datum Stinaviae, calendis Augusti, per manus Johannis notarii curiae nostrae, auno domini millesimo ducentésimo nonagésimo tertio.

*) Festenberg, Stadt, O.S.O. 6 M. топ Breslau, W. 3 M. von Wartenberg. Vergl. oben S. 181. *) Also müssen bereits mehrere Städte im Lande Heinrichs топ Glogau nach Deutschem Rechte ausgesetzt gewesen eeyn, Vergl. No. 58 und 72.

Urkundenbuch. 425