useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Urkunden Schlesien und Oberlausitz, ed. Tzschoppe, Stenzel, 1832 (Google data)  VI.
Signature:  VI.

The transcription and metadata of this charter are scanned by a OCR tool and thus may have low quality.

Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
99999999
 
Source Regest: Urkundensammlung zur Geschichte des Ursprungs der Städte und der Einführung und Verbreitung deutscher Kolonisten und Rechte in Schlesien und der Ober- Lausitz, Nr. VI. , S. 300
 

ed.
Current repository
Urkundensammlung zur Geschichte des Ursprungs der Städte und der Einführung und Verbreitung deutscher Kolonisten und Rechte in Schlesien und der Ober- Lausitz, Nr. VI. , S. 300

    Graphics: 
    x

    VI.

    Herzog Casimir von Oppeln gestattet dem Bischöfe Laurentius von Breslau, in Ujest An siedler mit Deutschem oder anderm Rechte anzusetzen.

    1222. Liber niger privilégier, episc. Vratislav.

    In nomine patris et filii et spiritus saneti amen. Ego Kazimirus, dei gracia dux de Opol, notura facio presentibus et futuris, quod ego cum consensu baro- num meorum, ad honorem dei et ecclesie beati Johannis in Wratislavia vene- rabili patri et dilecto amico meo, domino Laurencio, Wratislaviensi episcopo, et

    ) Gorkau am Zobtenberge, N.O. 2% M. von Schweidnitz. Den Besitz aller dieser Ortschaften, aufser Kreidel und Gorkau, bestätigte schon im J. 1193 Pabst Cölestin III. dem Stifte. •) S. oben S. 24 ff.

    Urkundenbuch. 281

    per ipsum ecclesie beati Johannis in Wratislavia suisque successoribus in perpe- tuum do et concedo libertatera plenariam in territorio beati Johannis in Wyasd1) ad locandum Teutónicos vel alios hospites, in jure Theutonico vel alio modo, qui sibi videbitur expediré 2). Cum piscaturis eciam et molendinis utilitatem omnimodam, que in presenti seu in futuro in territorio eodem et aquis circum- fluentibus potest aut potent succrescere, ejusdem ecclesie episcopo suisque suc cessoribus libere do et devote concedo, exceptis tantummodo castoribus, quorum utilitatem michi, meisque successoribus penitus reservo. Ad hoc pro remedio anime mee meorumque parentum voló et statuo, ut dicta ecclesia et dictus epi- scopus cum suis successoribus in predicto territorio et suis inhabitatoribus ple- nam et liberam habeant jurisdicionem, excepta duntaxat moneta. Hoc eciam ab hac jurisdicione excipio et voló, quod sub vexillo meo prefati incole territorii michi serviant, si fuerit expedicio super terram meam, vel eciam in terra mea, si vero extra terram meam ego moveri expedicionem statuo, quod in presidio unius castri mei, prefati incole poneré teneantur, ex pacto, tres bene loricatos cum sufficientibus expensis usque ad reditum meum in terram meam; ab hoc tarnen expedicionum et presidii servicio prenominatos �?ncolas absolvo per quin qué annos próximos continuos 3). Ut autem hec mea plenaria donacio et per- fecte pleneque libertatis concessio inviolabiliter observetur, ipsam presentís scripti attestacione et sigilli mei confirmacione dignum duxi roborare, addito, quod a jurisdicione supra notata excipio, quod si Polonus meus aut Teutonicus, in terra mea residens, in territorio sepedicto deliquerit, pena, que a loci ipsius judice, per sentenciam fuerit inposita delinquenti, mihi reservetur, ipso judjce terciam partem sibi reservante л). �?е�? ultima addicio facta est in Opol coram hiis testibus, Sebastiano çancellario, Zbroslao castellano de Opol, Raslao judice, Andrea comité, domicellis, Johanne tribuno, Gregorio. Cetera omnia acta sunt in Cozli, anno verbi MGCXXII. prefatis testibus presentibus et aliis, comité Wernhero tune palatino, Andrea de Bytom, Nachazlao de Cozli, Zboygnevo de Rathibor, Jacobo de Tossez, castellanis, Stephano dapifero, Stephano vexilli-*) Ujest, Städtchen, S.S.O. JM. von Grofs - Strehlitz, N.N.O. 5 M. von Ratibor. Es wurde viel leicht auch Gneomirovici genannt, weil es der Graf Gnevomir im J. 1202 dem Kloster Leubus geschenkt Äatte. Büsching's Urkk. von Leubus, S. S3. Vergl. S. 61 und 64, wo im J. 1218: Gneomyr id est Uyazd, wenn das nicht ein anderer Ort ist, wie man aus der Urkunde vom J. 1227 a. a. O. S. 95 vermuthen mufs. Im J. 1239 gestattete Herzog Miecislaus vonOppeln dem Bischöfe von Breslau, Deutsche in Chiche ( j. Klutschkau) bei Ujest mit denselben Freiheiten anzusetzen, welche sein Vater für Ujest ertheilt hatte.

    9) S. oben S. 139.

    3) S. oben S. 165.

    4) S. oben S. 147 ff. Es war das eine besondere Begünstigung für den Bischof. Vergl. unten die Anmerkung 2 zu No. IX.

    36

    282 Urkundenbuch.

    fero, Andrea venatore, Gozlao subcamerario, Nicolao subdapifero, Laurencio subpincerna, et multis aliis ').

    VU.

    Bischof Laurentius von Breslau gründet in Ujest einen Markt, und in der Umgegend Dörfer mit Deutschem Rechte, wie Neumarkt hat.

    25. Mai 1223.

    Liber niger privilegior. episc. Vratisl.

    In nomine Christi amen. Tíos, Laurencius, miseracione divina Wratisla- viensis episcopus, notum facimus presentibus et futuris, quod ad honorem dei et utilitatem ecclesie beati Johannis, cum communi consensu capituli Wratislavien- sis damus et concedimus et presentí pagina confirmamus Walthero, advocato nostro in Nyza, locare Theutonicos in territorio sancti Johannis in Vyasd pro sexto manso, ita videlicet, quod de quolibet manso solvatur decima annuatim in campo, mense episcopali2), et dimidius ferto argenti in pondere Theutonicali, similiter annuatim, in censu, excepto penitus sexto manso 3), cujus decimam et censum idem Waltherus cum suis heredibus in perpetuum libere recipiet et quiete pro expensis suis et laboribus in fundacione et regimine loci jam dicti, ad dito, quod ad araturam nostram sex mansos excipimus in divisione mansorum per sortera, more Theutonico 4), recipiendos, quorum omnem utilitatem nobis et

    ') Am 18. Februar 1872 bestätigte Herzog Boleslaus II. von Oppeln diese Urkunde, und "am 19. März 1378 Herzog Boleslaus III. von Oppeln, indem dieser zugleich dem Bisthume für 600 Mark alle: Servitutes, servitia et onera, welche die Bewohner des Ujestschen den Herzo gen von Oppeln zu leisten hatten, verpfändete.

    *) Feldzehnten an den Bischof, weil dieser hier zu dem sogenannten bischöflichen Tafelgute, (mensa) oder den für den Bischof besonders vorbehaltenen Einkünften gehörte, welche von den Einkünften des Bisthums oder Capitels getrennt waren.

    3) Vergl. oben S. 35. 43. 151 und 186. Hier erhielt der Schulz 4 Hufen, wahrscheinlich für Ujest, dann die sechste Hufe von den auszusetzenden Dörfern; denn dafs der Ausdruck der Ur kunde weiter unten: sextam partem ejusdem utilitatis, so zu verstehen sey, zeigt noch weiter unten die Erklärung desselben durch: sextum mansuin in vi]lis, wenn man nicht annehmen will, dafs hier nur vom Zinse der sechsten Hofreite und der sechsten Hufe die Hede sey, was damals ziemlich gleichbedeutend war.

    *) Hier möchte Sors das vermessene, also von andern Aeckern bestimmt geschiedene, wenn nicht

    'vielmehr in einem Zusammenhange fortlaufende, Stück Landes bedeuten. Vergl. oben S. 174.

    Es ist wohl nicht an Loos zu denken, obgleich man glauben könnte, der Bischof habe sich nicht

    gerade bestimmte Stücke auswählen wollen. Grimm in seinen Rechtsalterthümern, S. 584,

    bemerkt richtig, dafs es keine bestimmte Gröfse hatte. Vergl. du Canses Glossarium unter

    Urkundenhuch. 285

    nostris successoribus perpetuo reservamus, eidem Walthero cum heredibus suis quatuor mansos cum eorum utilitate, ad suam araturam in perpetuum conceden- tes, de reliquis vero mansis omnibus quinqué partes, cujuslibet utilitatis, nobis et nostris successoribus reservamus, sextain partem tantum ejusdem utilitatis, prefato Walthero cum suis heredibus conferentes. Et quoniam tarn in judiciis, quam eciam in aliis procuracionibus eundem Waltherum cum suis heredibus in prefato loco tenere volumus et habere procuratorem, et solum in jure Theutonico advocatum, terciam partem judiciorum eidem cum suis heredibus, nomine ad- vocati, et quartam partem, nomine sculteti *), concedimus et confirmamus. Omnem eciam utilitatem et proventum, quem in loci ejusdem aquis et silvis idem poterit procurare, sibi et heredibus suis damus et confirmamus, exceptis duobus stagnis nostris, et quod annonam, nobis et nostris successoribus necessariam, in molendinis, ab eodem fundandis, moli statuimus statim cum ad molendinum mittetur. Quia vero tarn locum forensem, quam villas ibidem fundandas, eodem jure, quo utitur Novum Forum ducis Henrici, quod Srzoda dicitur 2), volumus ab eodem et per eundem locari, sextam curiam in loco forensi et sextum mansum in villis, prenominato Walthero cum suis heredibus damus et concedimus, lo cum curie nobis et nostris successoribus necessarie, in loco, nobis congruo, re servantes. Ut hec nostra donacio et confirmacio a nostris successoribus invio- labiliter observetur, ipsam presentís scripti attestacione ettam sigilli nostri quam capituli Wratislaviensis sigilli appensione dignum duximus roborare. Actum est hoc in choro sancti Johannis in Wratislavia, anno ab incarnac(i)one domini MCCXXIII. VIII. Ralend. Junii, in presencia Victoris decani, Janussii archi- diaconi, Radozlai archidiaconi Olomucensis, Sdizlai archidiaconi de' Zavicost, Radulñ, canonicis, Egidii scolastici, Laurencii custodie, Ottonis, Lupi, Francz- konis, Henrici, Sdizlai, Symonis, Willeri, Johannis, Henrici, canonicorum Wratislaviensium, Reginaldi plebani de Opol et multoriim aliorum.

    Sors. Der Bischof behielt diese Stücke zum eigenen Anbau, durch sein Gesinde, sub aratro, wie es gewöhnlich genannt wird, im Gegensatze von den auf Zins ausgethanen Aeckern. Es ist das der Saalhof, das Saalgut, Herrngut, der Frohnhof im westlichen Deutschland. S. Bodmanns Rheingauische Alterthümer, S. 728 ff .u. oben S. 174.

    *) Es ist sehr merkwürdig, dafs hier zugleich ein Marktflecken oder Stadt und Dörfer nach Deut schem Rechte angelegt werden, und dafs der Vogt des Städtchens zugleich Schulz der Dörfer wird, dort ein Drittheil, hier nur ein Viertheil der Gerichtsgefälle erhält. Vergl. S. 188. Wahrscheinlich wohl, weil nun die Bauern nicht in ihren Dörfern, sondern in Ujest, wo ihr Schulz, der zugleich der Stadt Vogt war, ihr Recht suchen mufsten. S. oben S. 96.

    ') S. oben S. 108.

    Sf>'

    284 Urkundenbuch.

     
    x
    There are no annotations available for this image!
    The annotation you selected is not linked to a markup element!
    Related to:
    Content:
    Additional Description:
    A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.